23 Ocak 1948 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 7

İkinci Abdülhamid'in cgl 4 Mart 1333 ATIRIMDA kesik göre Cennet- mekân Pederimin son veziri Mit. hat ali Son veziri olmasa reis vüzerasındandır. maiyetinde Avrupadan avdet ekeni Mithat paşanın Tuna vilâyetindeki imarat ve icraatı, Kelime nazarı takdirini celbetmiş ve Avrupadaki gördüğü e ki olan Am- cam, Tuna vilâyetine dahil olur ol- maz, Mithat paşayı De dualarla yâ- deylemişti. Şurayı Devlet riyasetine göle mukaddemei sadareti gibi idi Fakat Sultan Abdülaziz, Âli pa. “e rencide etmemek mesleğini, Av- rupadan avdetini müteakip takviye etmiş olduğundan, Mithat paşa Şura- yı Devlette, yani İstanbulda çokca ai Cennetmekân Emmim pek vakur bir kakömdür idi Âli paşayı bu su- retle iltizam etmesinde öyle zannedi- yorum ki, Üçüncü e Em da dahl-ü tesiri vardır. böyle bir nüfuza hiç e ihsas etmi n Âli öğ Itan Azize ge iğini ve Şiliğin mütevaliyen tezayüt ettiğini, Acem şahının atebelerini ziyaret vesilesiyle Âli paşa, Padişahın kendisini İsi buldan uzaklaştırmıyacağına emin idi. Netice zannı gibi zuhur etti. O halde (Reis paşa kullarından münasip bir vi bulamıyorum) dedi. Ve Mit- hat paşa da bu suretle Bağdat valisi ği Bağdat AUER ie o za- man pek vâsi idi, Mi paşa, zan- nederim, üç ense fsi Bağdatta kaldı. Hüsnü idare ettiğini ve bazı imarat ve ıslahata muvaffak olduğu- ğunu da iş , Mithat a? en lik Ali nın bele mut Ne dim, bağl atli) idi Çünkü rekabetinden Âli pale bile itiraz ettiği. bir adam, t Ne. m paşa - için tehlikeli bir “muhalif olabilirdi; netekim öyle oldu. Mitba t paşa, tayin edildiği Edirne kabul ettirmiş m y pageyı iskat ede- rek yerine geçmişti Mithat paşa iyi bir vali, ida“ rei siyasiyesi hatalı idi. O zama dişahın, vükelânın nazarında şüpheli ab bulunduğunu olan adamlarla sık sık ibtilât eder e va Ss ağzından ve sand intişar eder- di, Sultan Aldülazizi hal" fikri en ev- vel Hüseyin Avni paşada hasıl oldu. Sebebi de Padişahın kendisini daha evvel İspartaya nefyetmesi idi. Emmim merhum, vakur. ve herkesi kendi gibi kerim zannedecek kadar da hayrıhah idi. Huseyin Avni paşa gibi kindar bir adamı biraz sonra hem affetti, hem askerliğe getirdi. İşte m, bu hatasına kurban gitmiştir. Mithat paşa hal” işine karışmakla dare adamı olmaktan çıkarak ihti- lâlciler sınıfına geçti. Hükümdarların hiçbiri hal itimad mahlü, hasmı canı olsun da hiçbir ibtilâlci görülmemiştir yıkmakta gösterdiği MİLAN Abdülhamid'den sonra bir selâmlık resmi yapmak hususunda gösterebilmiş ol. n cülüs ettiğim zaman sadrâ. zam, Mithat paşa değildi. Efkârı umu- mini Ren meyil ve ve ve anın fevkalâde nazik v. tehlikeli bulunması iaşe leri mevkii sadarete get u temin Sü EM itha şa ilareli ve tedbirli bir e ii olsaydı, hiç olmazsa Rus muharebesi- nin hitamına kadar, sadarette kalırdı, Halbuki ilk günden itibaren e âdeta âmir ve vasi kesildi Ve mua- melâtı da meşrutiyetten ziyade istib. dada mütemayil idi. hat paşayı yakından il lar rey ve icraatında ne ka ü tebit bulunduğunu Hotilelamanler” Tuna vilâyetinden beri en aziz ehib. basından bulunan ve çi ye yiz reisi Si iken, Mithat olan mu eti ba taşralarda ifnayi ömre kail olan nın Beyrut merkez LER vi da, meclisi idarei vilâyette bir mesele 391 t pa- e ame müzakere olunurken, gi esasen Mit- hat paşanın Tuna valisi iken düşün- müş olduğu bir şeydir. Paşa hürri- yeti yalnız kendi nefsi için isterdi, unun haricinde müstebidin müste- bidi idi» der, paşayı görme. den âşık olanlardan birinin bu söz o meclis dağıldıktan sonra, o zatı na çağırır ve uzun beyaz akalin eline alarak : — ğlum, ben bu sakalı se. nelerin metaibiyle değil, bir parçada Mitbat paşa yüzünden çektiğim mihe- ni gurbetle ağarttım. Şimdi seni gü- cendiren bu sözü, Ben şunun bunun hatırına değil, yal- nız hakikate tevfiki kelâm eden bir m. miş olduğunu, Râmiz Mollanın vefatından sonra, o havali ahalisinden bir zat, e gün bana hikâye etmişti. Mithat Paşanın ve sadaretinde Kanunu sani bakkındaki hattı huma- yun, benim tarafımdan lar olundu. Malüm olduğu surette kıraet olun duktan sonra, akşam Mithat paşanın konağında toplanırlar. O bürriyetperver şuarası, dike; hep beraber, o gece mehamı umuru dev- let yerine ıyşü işret mevzuu iştigal olur. at paşa tâ Me beri betmest olmakla meşhur idi Esasi ilânının vendiği neş- (Eh Paşa ! m sonra beni kim azledebilir ? Söyl Paşa | Ben bu e bas dei ek gesi lacağım paşa (Bu Kale Sir hafta albeni ie yerek ve âdeta gm kr be ley dairesine götürmüş. akayı o gece haber almıştım. Mithat yama meziyatını inkâr etmem, Faal, müstakim bir vali idi. Fakat in kadar nevakısı da vardı. Hele siyasiyatta icabatı z: neyi Saffet ve Ethem paşalar dere- cesinde müdül eğildi. Tuna valisi iken, bulgarcanın Bul- m alinike ini ibtar öce de (Hangi lisan olursa ça. tek okusunlar) diye zâhirde lak bir mucip ile Şe De inat bi olduğu ma- mdur Sultan Abdülâziz'in İ rai selesi, derecatı mahaki ti me- vapmadım Eger gayrıtabii “bir ecel ile vefat etmiş ise benim bunda dahlim yoktur. 7