24 Mayıs 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6

I V Cafâr SENO Gi kak im târihi tetkik? re e terdiği omembalar- lâkkisi ld tarih hâdiseleri daha ziyâde müsbât e kati şehadetle: ribe göre tetkik edilmekted Tarih, sadede bir de silâileğihden ibaret değildir. Cemiyet hayhtinı mazide yağılhhiş bütün safhâlarini, dini, hukuki, si- yahsi, iktisadi v& di müesseselerini oluş seböpleriyle'birlikte bir kül halinde mü- talâa ederâk hâdiseler arasındaki irtibat ve bütünlüğü tebarüz ettirmek suretiyle devrin hâkim fikir ve (ösikstef) Şartlarına vygün hükümlere vârmük Bü itibarla; dagi) veğikalâri, tarih gm birinci 'derseöde ehâmmiye iz membilâ? arasinda bulunüyor. (Arşivist)- — alelâde bir «*hazinei eyrak» muhafızlı- ğından ibaret olmadığı, daha Ondokuzuncu Asır başından itibaren erd bâşla'miş, 1821'de Fransa kıralı 18 inci (Lâl) Zamahında kıralın izahlı bir ömirtamesiyle, gerek hühte- lif eski yaziların (döşifre) edilmesinde, getek metin Ve vesikâlârin tetkik ve tösnifi Z namı altında bir (enstitü) tesis edilmişti. Bu suretle (arşiv) öilikte vösikalârin gölişi- güzel tetkik Ve Muhafazasihddi ibaret olan eski iptidât üsül yerindvilmi metod veihtil sas kaim olmuştur. Milli tarihintedvininda bilhassa “ehem- miyeti aşikâr “olân (arşiv) ve (arşivist) lik, tarihin ana kaynaklarından birini teşkil et- mesi dolayısiyle, Garbin birçok memleket: lerinde buğün, tam mâhasiyle Bir ilim ve iktikhâ işi haline girmiştir. 8 gelince : Bâzı mükifi evrak ve Ve- saik, ait oldukları müesseselerin mahzenle- rinde hiçbir ilin? tasnife tâbi dfıniyarak söyle böyle, «hazinei evrak» namiyle kısmen muha- faza edilmişse de, büyük bir kısinı en berbat şartlar içinde, rutubet, yağmur, toz, toprak altında Giy rhahikim bir halde era tır. Bu huğüstaki ihmal ve cehaletimiz, gonlar dolden Saki evraki sm slk kadir ileri gitmiş olüp kKâdisöhin sebebiyet verdiği (skandal) hâlâ ieirlandedin bü Beiklı vaziyetin hasıl ettiği utanç ve İkaz neticesinde, memlekette asri mânada bir (arşiv) teşkiline lüzum gürülerek, e gr a iz olmak üzere, merhum mu- allim Cevde eyin id bir (arşiv) lek a ü bü'& müitekalssis diye öidebil de züt dü “getiril. sid (arşiv) de vesikâlarin tetkik ve tarihlenmesi işi, bu zatın pek eksik ola: rak hazırladığı talimatnameye göre yapıl- mâktadır. İlk ökmen bir ili ve'fikir adamı” nın riyasetinde, mütâğüzi fakat kıymetli öf surlarla teşekkül edöfi" mücüsüğe; i bu ilmi şahsiyetin tesiriyle iyi bir —. istidadı göstermiştir. Eğer, o mesai ve ilim zihniyeti aynı t göreli, muntazam “bir: (arşiv)” fasliyetinden bahsetmek imkâmna malik olâcaktık 1 Fakat; balim Cövdet' Beyin: vakitdi? ölümü, başlangığıb bu yüzel ve müsbet inki- şafını durdurmâkla kalmamış, belki, (arşiv) işlerimizi kökünden baltalamış; öldürmüştür. Ondan sonra, müessesenin ilk teşekkü. lündeki maksat ve gaye tamamiyle ihmal edilmiş, hatır ve gönüle ehenimiyet vetilerek İarşiv) in başına bu gibi işlerden zerre kadar anlamıyah, iİmit iltiğerdük, tafik Bilgidinden mahrum; hattâ kendi esas mesleklerind& bile muvaffakiyetleri şüpheli bir takım idare me- murları (o getirilerek işler yürütülmeğe çalı- şılmıştır. Bü gibi, ihtisası tâhllik etidi işlerde icap eden vükuf v mâlik olmıyan müdürler; pek tabii olarak vazifelerinde hiç bir faaliyet gösteremedikleri gibi, maiyetle. rindeki işten anlamıyah küçük melmirların tesiri altında kalarak onların yanlış! tavsiye- leriyle işleri bütün m içinden çıkılmaz bir hale getirmişle rdir, Her e memleket bütcesinde oldukça mühim bir fedakârlığa mal olan (arşiv) ida- resiöin bu haliyle devamı, ondan beklenilen hizmetlere tamamen zıd neticeler verecektir. Bunüh için, idarenin kuruluşundaki ets mak- satlarâ uygun bir şekilde ihkişafi imkânlarını! düşünmek sai. kati bir lüzum halini al- şti, Müsbât bir tönkit fikriyle Burada ide. renin inkişafı çarelerihi Hfaştıtmadan &WVâ, şimdiye Kadar Müvaffak olmamasi Pei leri üzerinde bilhassa ehemmiyetle dur lâzımdır. Ancak böyle yapıldığı iakdirde! mhüessesenin ıslah ve inkişafı hakkında sarih bir fikir edinmek mümkün olur E Her şeyden evvel şvnu fir lâ- İşe teşkilâtımız arasında, (arşiv) ci- il büsnaf bir ihtisas şubesi İhalinde devam ekâmül . ettirmek hakkındaki : memleketi ihtiyacı henüz lâyıki iyle anlaşılmamıştır. Bu! Zaruret anlaşılmadığı içindir ki, (arşiv) işle- rimiz müstahak ari ciddi alâkadan mah- rum kalarak, im eti ve muvâkkat bir teşek- kül gibi muamele ie üş, yarımyamalak er arye çalışılmıştır. Bu sebeple orâda # e ihtisâsa ehemmiyet, tö Te Ekap” temin ööktek &sâslı bi? büdedjö, #h- bit Ve MEYE Maddi İkiyıist Yür kp Ap Suçsuz düşüneülerin, hönütehaht arda iin Küllü ün YESİM ŞErükleyüMT Ara, mebiriler Böyü bitmiğek Yölculüğüm Günahlar'dün '#oydriış Bükire ruhühüzül. Rıza BEŞER i BA eği müm İdarenin Le mind çe ame © vöri m se api önlibeseii vardır. Bu kadar muhtelif ie. bede işlerin hepsiyle aynı ehemmiyetle meş- gul olunması tabiatiyle mümkün olamaz. An- cak, günül' Va yle'ülâkâli; meselâ, . ve Yayın müdürlüğü gibi birkaç müâseese ehemmiyet vermek zarureti karşısında, yönün işleriyle alâkası Bİeya iyi işleyi diği şimdid en belli ei arsin) idarasi köndi Balie birâkilinıştir. Bu da, Müzüsese- id lardan mahrum kalan idare, ehil em elinde btigünkü durtnin düşmüştür. Keyfiyet vö mükiteta Sidi. pak za: yif düşe (arşiv) idatösitide, yariptir ki, 's6ri sedölerde büyüme! ve yösterie 'ârzulari başlamıştır. Mazruftân ziyade şekle, zarfa kıymet . veren' bu. zihniyet neticesi olarak, evvelee bir reislik halinde rd eden a sonradan müdür ve muavinden müâyitlik lâğvedilerek bir umumi iiüdüf ve iki #üdürle idâfe döilimek yoluna gidilmiştir. Evet, memur ve müstahdem adedi kırkı geçmiyen bir dairede bir umumi müdür vö iki mütlür (Güzel terakki vu. eli bütün m yayılmış, geniş teşi ali- et sahamba miâlik diyer emsali medi mü- darikierin kıyds * ödiliibe, ödücilar da dahil ders bütünkadro adetli kirkı teca- etmiyen mahdut mesaili; bugünkü: şekliyle faydasi külfetine tekabül ,etmiyeh (arşiv) in bir umumi müdür ve iki müdürle çi edil- mesinin mânaği bir türlü anlağılarkâ: ine bu zihni yet neticesi ai mem» lekette hakiki bir (arşiv) cilik tesisi yolunda yapilmasi göreken bbül ve masraf: lar, muhtevadahi ziyâde şekle, sAN feda edilmektedir. İdarâ, &0völki vaziyetiide' ihti: yaca kâfi ve yeni olan (arşiv) binasını iki yüz Bin er fazld Wadraf iktiyarile yeni büğtani tevsi Ve mükdmmblen tefriş r. Vâkıâ, bu vi mermer (Bol) eri olan ber türlü (konfor)u' haliz “(üks) Ve (mödern) bir bina meydana gelmiştir. Fakat, içinde mem- leketin muhtaç olduğu hakiki bir red e liyetine şahit ae söüra, bu zah ve mâbrafk he İğyüm Bugünkü ei ve kadro ihtiyâciha göre lüsumsuz ve fazla diyebiledeğiiniz bu in- şaat, yerinin geniş Ve 'esâslı (arşiv) faaliyeti için de pek'dar ve kifayetsizdir; Böyle ölut: ca, İlisah #ormak ister: Bugün için lüzumsuz, si için! kifâyetsiz olan bu İnşaat ilerde ne işe dağ Ve niçin yapılmıştır ? dan şu l netice do yi ki; hiçbir 1 gözetilmiyere ti halı zamanında (arşiv) de çalişan yirmi ike murun işine nihâyât Verilmiştir. t eme Bir Zaruretik ifadesidir. Ha- enişleme: hâreketi bir ihtiyaç eseridir. Bö e bir zaruret ölma- dığı zaman sun'i iğ, Vibel gelen büyüme ve genişleme teşebbüsleri, ancak (lüks)'tema- yüllarinin bir neti: r. Ve filhakika bügün için (arğiv) Mi fim olan zih- niyet de bündak başka Bir Bir Şöy değildir, Bu meseleyi neticelendireceğiz.