15 Mart 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 7

ke i | İ 13 YENI BİR İLÂÇ Prof.(Ratklif) — Nahit ÖZGÜR yi tababet tarihine geçecek yeni bir ilâç beliriyor. Adına (Streptomisin) diyorlar. Daha şimdi- den, kısa fakat parlak bir hayat kur- tarma tarihçesi olan bu ilâç (Penisilin) ve (Sülfamit) lerin bıraktığı yerden başlıyarak onların başaramadığı işleri başarmakta ve çeşitli (o hastalıklara karşı müthiş bir ilâç gibi görünmek- tedir. Bunların arasında tifo, kolera, cerrahi iltihaplar, mütehavvil (fiyevr) ve hattâ muhtemelen (tüberküloz) u sayabiliriz. (Penisilin) bir tesadüf eseri olarak keşfedilmişti. (Streptomisin), : aranıp bulunmuş bir ilâçtır. Birleşik Ameri- kanın (Rutgers üniversitesi) nin zirai araştırmalar istasyonunda Dr. (Vaks- man) adında bir zat, (Penisilin) ve (Sülfamit) lerin yapamadığı işleri yap- maya kadir bir ilâç bulmak için araştırmalara başladı, (Vaksman) (mik- robiolojist) olup araştırma sahası da topraktı. Geçen asırda bilginler *toprağın, bilhassa mezarlık toprağının hastalık- ların kaynağı olduğundan şüphe et- mişlerdi. Fakat tecrübeler toprakta hiçbir hastalık (bakteri) sinin bulun- “madığını isbat etmiştir. Çünkü (bakte- ri) ler toprakta mevcut bazı mikrop- lar tarafından tahrib edilmektedir. Bu keşiften sonra muhtelif bilginler has- talık mikroplarını öldüren bu faydalı mikropları topraktan ayırmaya çalış- »tılar, (Vaksman) ın eski talebelerinden ve (Rokfeller) tıbbi araştırmalar ens- titüsünden Dr. (Dubos) zatürree ve (streptokoküs) iltihaplarına sebep olan (bakteri) leri öldüren bir toprak mik- robu keşfetmiş ve bundan «Tirotrion> adındaki ilâcı elde etmişti. Bu keşif üzerine (Oksford)da bir grup bik gin, başka bir toprak mikrobu, yeşil bir yosun üzerinde çalışmaya başla- dılar. Bu grupun çalışmaları (Peni- silin) in bulunmasına yol açtı. (Vaksman) tifo, (dizanteri) ve ko- lera gibi barsak hastalıklarını vücuda getiren (bakteri) ye karşı bir silâh .bulmak gayesiyle toprağı araştırmaya başladı. Bu aileden (bakteri) ler kâ- hil kimselerde bevli nahiyeyi. istilâ - « ederek geniş mikyasta ölümlere sebep olmaktadır.” İnsan hayatına vâki olan bu tahribatı durduracak faydalı mik- robu bulmaya çalışırken birçok güç- lükle (e karşılaşıldı. Parmak uçları ile tutulabilecek miktarda toprak 8.000.000 mikrobu ihtiva edebilir. Bunların arasından bize lâzim olanı bulup ayırabilmek başlıca güçlükler- den birini teşkil ediyordu. (Vaksman), işi kolaylaştırmak için yeni (teknik)- ler icad etti. Toprağı su ile karıştı- rarak elde ettiği çamuru bir cam üzerine sıvıyor ve bunun üzerinde muayyen yerlere hastalık (bakteri) leri koyuyordu. Bundan sonra (bakteri)- lerin tahrib edildiği sahaları ele ala- rak buralarda öldürücü mikropları ayırt etmeğe çalışıyordu. Aranan mik- rop bulunduktan sonra bile bundan asıl öldürme kuvvetini haiz olan kim- yevi usareyi istihsal etmek lâzım ge- liyordu. Elde edilen bu usareler ekse- riya tehlikeli olmadıkları halde bazen bir insanı birkaç saniyede öldürecek kadar zehirli oluyordu. Vaziyet ümit kırıcı idi. Nihayet 1943 yılının sonbaharında bütün müşküller, birden sona erdi. (Vaksman) ve genç muavini (Albert Satz) «Actinomyces Griseus» adlı ye- ni bir mikrobun ilk nümunelerini bul- - dular. Bu, başlangıçtan itibaren mü- , kemmel bir ilâç manzarası gösteri- yordu. Tifo da dahil olduğu halde bir çok hastalık mikroplarına taarruz edip onları öldürüyordu. İşte bunun öldürücü maddesi istihsal edilerek adına (Streptomisin) dendi. Tayin edilmesi lâzım gelen ilk husus, yeni ilâcın canlılar üzerinde kullanmak bakımından fazla zehirli olup “olmadığı idi. (Streptomisin) bu imtihanı muvaffakiyetle atlattı : ler ilâcın büyük miktarlarına hiçbir hastalık alâmeti göstermeden taham- mül edebiliyordu. (Merk) kumpanyası- nın müdürleri, derhal elli kişiyi ye- ni ilâç üzerinde çalışmaya memur et- tiler. Bu hey'et (streptomisin) in insa- nın barsaklarını istilâ eden (bakteri)- ler üzerindeki tesirlerini araştırdı. Lâ- boratuvar tecrübeleri iyi . neticeler verdikten sonra hastahane tecrübele- rine geçildi. (Torontos) da bevli nahiye iltihabından 66 askere (streptomisin) verildi. 24 saat zarfında idrarlarında- ki bütün zararlı (bakteri) ler kayboldu. Doktorlar ilâcı üç haftadır tifo- dan yatan ağır bir hasta üzerinde tecrübe ettiler, Her üç saatte bir, cilt altından küçük (doz)lar verildi ve hasta derhal iyileşti. Yeni gelen haberler, ötesi sila başlangıçtaki vaitlerini yerine Fare- © getirmekte olduğunu gösteriyor. Me- - selâ (Mayo kliniği) nde 60 fareye (Tav- şan humması) aşılanıyor. Bunların yarısı hastalığın tabii seyrine terke- diliyorlar ve 96 saat zarfında ölüyor- lar. Diger yarısına (streptomisin) ve- riliyor ve hepsi iyileşiyor. Bu ümit dolu havadisi duyan altı muhtelif şe- hirde doktorlar, ilâcı insanlardaki (Tularemia) vak'alarında tecrübe edi- yorlar. Bu hastalığı 12 saat gibi kısa bir zamanda tedavi ettiğini görüyor- lar. Aylarca yatması beklenen hasta- lar, iki üç gün zarfında kalkıp gez- meğe başlıyor. Herhangi bir muharrir, yeni bir ilâcın (tüberküloz) a karşı müessir olacağını zikretmek hususunda çe- kingen davranır, Şimdiye kadar bu neviden başlangıçta Vvaitkâr birçok ilâçlar gelip geçmiş ve hepsi de mu- vaffakiyetsizliğe uğramıştı. Buna rağ- men (streptomisin) in (Tüberküloz) sa- hasında başardığı işler pek tatmin- kârdır: (Vaksman) ve (Merk) kumpan- yasının > adamları, tecrübe tüpünde (streptomisin) in verem (basil) ine kar- şı (performans) ını incelerken, (basil)- in bu ilâca çok hassas olduğunu gördüler. İlâcın bazı nümuneleri (Ma- yo) müessesesinden Dr. (Feldman) a gönderildi. Bu zat 12 domuza (Tü- berküloz) aşıladı ki, bu tatbik hayvan- ları daima öldürür. Domuzlardan se- kizine hiçbir tedavi yapılmadı; diger- lerine (streptomisin) verildi. 54 gün sonra ilk sekiz domuzda hastalık ge- nişlemiş ve ilerlemiş olduğu halde ilâç verilen domuzlar ya tamamen iyileşmişler veya bunlardaki hastalık “ tevkif edilmiştir. (Streptomisin) in hayvanlarda (Tü- berküloz)a karşı iyi bir ilâç gibi gö- rünmesi insanlarda görülen vereme karşı da iyi bir ilâç olacağına delâlet etmez. Kâfi tecrübelerin yapılması için lüzumlu miktarda ilâç elde edi- linceye kadar bir yıl geçebilir. O mana kadar eski (Tüberküloz) te- davisini terketmek tabii cinnet olur. Mevcut bütün alâmetleri (strepto- misin)in fevkalâde geniş bir istifade sahasına malik olduğunu gösteriyor. (Penisilin)de başlangıçta aynı dere- cede vaitkâr görünmüş ve neticede vadettiği şeyler tahakkuk etmiştir. (Streptomisin) e gösterilen umumi itimadın bir nişanesi de (Merk) kum- panyasının bu ilâcı imal için 3.000.000 dolar kıymetinde bir imalâthane kur- maya başlamış olmasıdır. Ayrıca dı- ger 20 kimya ve eczacılık müessesesi de ilâcı imal etmeğe Deere. dırlar.