11 Şubat 1944 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 14
gğniversite kütüphanesinin Türkçe yazmâları arasında bulunan Salih - Hayrinin manzum Sivastopol tarihi, bü- tün bu çeşit eserlerin mukadder akıbe- tinden kurtulamamıştır; her birinde 20- 22 beyit bulunan 178 sayfada bir dam- lacık şiir yoktur; fakat, vakanüvis kayitlerinde ve devlet arşivlerinde bu- lunmayan ne şirin, ne güzel vakalar zaptedilmiştir. Mevzua Abdülmecidin medhiyesile iren nâzım, nı Se fakıyetli ime yapmıştır : Tutturup gürcüden üç beş dane ğrenip tavrını Gürcistanın Sureti ahvalini her bir yanın Yerliden oldu Hasan Bey memur Abı ruyu Batumun, merdi gayyur Başıbozuk ile olundu izam Geriden gönderilip çend nizam Kal'ayı basdı alelgafle o emir.. * Türk donanması iki filoya ayrı- larak Karadenize açılıyor. On iki gemi, büyük bir ihtiyatsızlık ile Sinop lima- yarıp çıkmağa muvaffak olan «Taif» vapuru müstesna, Türk filosunu imha ediyor. Manzum tarihin bu kısmından da, küçük başlıklar koyarak bir kaç sahne naklediyorum: “Kahraman İmamoğlu Ali bey kaptan,, İmamoğlu Ali Bey nam delir Edip ibrazı besalet amma Kalmayıp kimse yanında hayfa Verdi cephaneye ateş o zaman MANZUM SİVASTOPOL TARİHİ Attı gemiyle kendini deran, Devlet uğurunda etti cân feda “Giresunla Ethem onbaşı,, Haşredek namını kıldı ipka... Feyzi Mahmudda bir onbaşı Yine ol hali ile etti gayret... “Taif vapuru suvarisi,, Çıkıp ol ateş içinde Taif Kaptan Arif Bey Yüzbaşı buldu rehaya çare... “7000 bahriyelinin şehadeti,, Oldu on bir gemi duçarı kaza Etti bin elli nefer azmi baka Sahile çıktı iki bin miktar Dahi mecruh iki yüz altmış var... Neferat ile küçük zabitler Harikulâde edip arzu hüner... * Kırım harbinde, müttefikimiz İn- gilizlerin şarka gönderdikleri kuvvet- lerin ilk toplanma yeri Gelibolu ol- muştu. Şu satırlar Gelibolunun o ta- rihteki canlı bir resmidir. Bu mısralar- da, aynı zamanda, İngilizlerle Türkler arasındaki en eski-ittifak ve iyi mü- GEÇMİŞ ZAMAN OLUR Kİ : * Tiren, İstanbula ilk m Kurbağalı dı dereden geçerken . .. Yarım asır evvelki bir (Servetifünun) nüshasından Reşat Ekrem KOÇU nasebet hususiyetleri okunmakta, bil- hassa medeni İngilizlerin vatanımızda ne iyi tesirler bıraktığı görülmektedir: Oldu merkez Gelibolu evvel Arsai mahşere döndü o mahal Devlete müttefiki olmadı bar Lira harcettiler su yerine... Genç İngiliz milisleri de, divan zev- kile beslenmiş Salih Hayriye şu satır- ları yazdırıyor : İngiliz askerinin şekli zarif Hep nahifülbeden endamı lâtif İskoçyalılara “ m «donsuz asker» adı takılmış Donsuz asker denilen irem Güçlü kuvvetli bireyb Kırım harbine, ek dört bir köşesinden binlerce gönüllü, koşmuştu. Hatta, Anadoludan «Kara kız» adında bir de kadın gönüllü başıbozuk askeri arasında dile destan Geldi bir zen Karakız namında Geldiler kendiliğinden ekser... * Filibeli Zehra hanım adında bir zengin kadın in AŞ başka bir örneği olmu Filibe sâkinesinden bir zen n emlâkini sattı topdan Yani hem namei zatı Zehra Malini kıldı râhı hakta feda Bittedarik bedeninden asker Eslihâ at verdi birer Altışar aylığı berveçhi peşin Harcirahı dahi kıldı tazmin * Şu mısralar da, Türk kadınının Kırım harbindeki hizmetlerini anla- tıyor : İşte ol veçhile kıldi himmet Geldi nisvana da artık gayret Olup evlerde tedarik tiftik bir hizmetcik Edip anbara dikilmiş ita... Salih o Hayrinin Sivastopol tarihi, müverrihin ve cemiyet ilmi ile uğra- şanların dikkatle karıştıracağı eser- dendir.
