10 Aralık 1943 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6

“Kontrole tâbi olacağı lakrisar | HÜKÜMETE GELİR TEMİNİ Ali Riza PİSKİN Toprak mahsullerinden almacak hükümet hisgeleri şöylece tesbit edilmelidir : Evvelce âşâr usulüne tâbi omaddelerin cüimlesinden 46 25 hükümet hissesi alınma- lidır. Hububat, bakliyat ve İthal maddelerinin nil, öle ben- zeri olsun olmasın, bu mâddelerin memle- bir fevkalâdelik olmadıkça ve âyarlama usulümüze göre fiyatlarının kendi fiyatlar manzumemize intibakı temin “ lee ithallerine mâni olmak lâzım: nun için de gümrüklerde müdürler İeyel ei b fiyatları kontrol ko- MİSYONU malıdır. Henebt, hükü. metlerle yapılan Mi mukaveleleri ve ta- kas muameleleri, *keti; wisarsacik yüksek fiyeflarla gelişi güzel ithalât yapılamıyacağı, bu fiyatların mukavelelerde ana ölçüyü teşkil etmelidir. NURULLAH BERK “Türkiyede resim,, Zeki Faik İZER ke «İsmail ile görü- şim hepimiz azmaya İnk, abe resmi kim yapa rs ?» zahiri görünüşte Namik İsmailin en. dişesi yerinde gibi görünebilirdi, Sanatkâr, kendini yazıya vediği vakit sehpasınm ba- şma kimi yerleştirmeli ? * Her iki faaliyetin, yazı ve resmin be yürüy m ya Eri bize isbat “ediyor. Faaliyet on iki yıldanberi dikkat ve nk, teli ettiğim Nurul- lah Berk, hir kaç evvel çıkan «Sanat konuş. maları» ndan sonra bugün «Türkiyede re- sim> i çıkarıyor, (1) «Sanat konuşmaları Bir sig sam Ni kadar memleketi. mizdöki inkişafımı incelemektedir. Bu ki. tap, Türk var ilk tarihidir. Nurullâh , Dünya sanatı ve umumi- yetle sanat eli bütün meselelerle yakından alâkadardır. Ondak, aydın insan sanatkâr ins saran çerçevede, fırçalarmda, nihayet sanat. kârın kendisinde ayni samimiyet ve dikkatle göze çarpar. Fakat Nurullah Berk'i burada bırakırsak, onu yarım tanımış oluruz. O itina ve muvazenenin dışında, kendini kolay kolay ifşa ço ikinci ve bohem bir Nurullah gizlidir, Onun sanatkâr miza- cı, entellektüel sor ile atbaşı giderek, “bir muavzene ve âhenk yaratıyor. Bunun 6 “aşartları içinde ve bug j fırçayı elimize alacak vaziyette Son devrelerde memleketimize dışarıdan ithal edilen mallar üzeirnde nisl keyfi bir yükseliş görüyoruz, Meselâ 938 senesinde üç dört liraya verilen bir dolma kalem bugün yirmi sy liraya satılmakta. dı ha buna benz nişbetsiz ve ölçüsüz yükseliş... r ne kadar hükümet yolile ve birlikler marifetile faturalara müstenit olarak ortaya çıkmakta ise de bu ölçüsüz yü işlerin ti. cari bir dalavera mahsulü olduğunda Şüp- he yoktur. Bunun içindir ki, memleketimizin iktısadi bünyesine düşman her temayül ve hareketi, büyük iktisadi pilânımızdaki düs turlara göre gayet şiddetli mania tebirleri. le önlemek zorundayız. Hayat pahalılığınm mütemadiyen kızışan ünkü siyasetimizin i- capları dahilinde, büyük bir orduyu silâh ei Bu fevkalâde ihtiyaç ve masrafları karşıla. yabilmek, hayat pahalılığna tesir etmiye- cek şekilde gelir menbaları bulmakla müm. kün olabilir, Tâbirimize dikkat edilsin; (ha- yat gi tesir etmi diyor Yoksa vergileri iyeni e ihdas etmek hükümet elile sa. tılan mallara ve inhisar maddelerine ve Sü. mer bank fabrikalarmın imâl ettiği eşya kıymetlerine zamlar yapmak, hükümet ida- resindeki nakil vasıtaları “icretlerine NİS. neticesi olarak Nurullah, resim yapmanın ız olduğu İM yorgunluğunu, sanat hakkında yazılar yazmakla alıyor, Bu yazı sevgisi, öyle sanıyorum ki resim yapmanın hepimiz için olduğu kadar onun için de imkânsız olduğu bir devrin yadi- .gârıdır. Onun resimden mecburen uzaklaştığı devri hatırlıyorum. O zamanlar hiç birimiz caretine ait yazıları tetcümç etmekle meş- “Ressam ve Muharrir Nurullah BERK 19 betsiz şekilde fiyat bindirmek gibi usuller teşkil eder. Bütün bu kolay, basit, üstelik faydasız daha üstelik zararlı ric'at ederek hayat pahalılığını körüklemi. necek, müsavilik “3 uygun bir ge ni are bulmak şarttır, Bu da an- cak toprak mahsullerimize istinat edebilir. Buğdayın fevkalâde yükselişi ile bütün maddeler: atbaşı fırlamış, işçi yevmiyeleri ve tarla kiraları ve her şey bu fırlayışı takip etmiştir. Binaenaleyh bu yükselişi, : kılıçla keser gibi bir hamlede asgari hadlere dü- şürebilmek imkânsızdır, Ancak buğday kıy: metini âyarladıktan sonradır ki diğer mad- deleri de buğdaya göre Pre tedrici bir fiyat sukutu elde edile ütün bu sebeplere la günün mete, muhtaç bulunduğu geliri temin ettik. ten başka hayat pahalılığını da körükleme- n müşahhas çare ve teklif halinde â. yarlı buğday fiyatlarına 96 25 hükümet Ms- sesi zammını; vesair toprak mahsullerinin de yine buğdaya göre âyarlandıktan sonra ayni 46 25 ölçüsüne tâbi olmasını ileri sü- yoruz. İ guldü. Bu mecburiyet onu sanattan uzak. laştıracağı yerde daha fazla bağlamıştı. hazırlamış ve bu müşkül şartlar içinde neş- retmişti. Nurullah Berk evvelce, Leonard de Vinci'ye dair bir kitap yazmıştı Bu, bir başlangıç denemesi idi. «Modern sanat» 1 neşretti. Daha sonra «Türk hey- keltraşları», «Sanat konuşmaları» ve niha. yet «Türkiyede resim», Bütün bu Meda olduğu gibi, «Türkiylede xesim» d& onu yazanm hüviyeti gözönünde bitim, mleketinin sanatını da yapmaya çalışan bir işçinin eseridir. Nurullah Berk'in yazılarında, kitaplarında dikkati çeken bir hususiyeti burada işaret etmek isterim: Resim kültürü ile hazırlan. mamış olanları bile derhal yazılan şeyle â a. kılan bir ifade açıklığı. Hiç bir edebi- « yat kaygusuna düşmeden yazı olan bu “ eserlerde samimilik belki en karakteristik taraftır. Nurullah Berk'in bütün 'yazılarında ele alınan meselelerin her biri her sâde bir şe. kilde okuyucuya arzedilmektedir. İ inci Xi ncu o ve sit bahisler, ce açik bir ifade ile, tahlil edilmiş ve herkes tarafından kolayca anlaşılabile- yazıyı tamamlamıştır, Nihayet Türk resim sanatı, velev taslak halinde bile olsa, tari- ine kavuşmuş bulunuyor. İstikbalin sanat münekkitlerine temel atılmış bulunuyor. (1) Nurullah Berk. «Türkiyede resin» Gü. “ zel Sanatlar Akademisi neşriyatından. İstanbul 1943 ae aş