12 Kasım 1943 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 4
Beş senelik Türk Lisesi Aşağıdaki satırlar, Maarif Vekâleti Ta lim ve Terbiye MEYOHUE sunulmuş bir açık rapor yi okunabilir tahsili, (üniversite) ye a yol. dur, içmeme kapısından giri Esa“ retini gösteren delikanlı, kllamil temel taşı olan umumi (Kültür) e en saf ve has mânasile sahip olmalıdır. Mevzu, münev- ver insan yapısıdır; nazik, has âlet ya- pısıdır; lise tahsilinin dişli al tek kı rik bile tehlikelidir. (Üniversite) ye giden yol, üç yılda a- az, yani, bizim lise programlarımızla hizası. temel taşı olan umumi (Kültür) verilem * İlk ys liseye bağlıyan orta okul, bir çok Gebeler bakımmdan «Lisenin hülâsâsı» dir; yani orta >> larımızda da bir umumi kültürcük vermeğe yelteniyoruzı demektir, isal mi lâ va c n sidçak nokta çelim: Tarih dersleri!... Orta okulun al ikinci, üçüncü siniflakı nda, lisenin ayni ba. n derslerin daha muh. tasarı gösterilir, Halbuki, insan, hiç bir şe. yi evvelâ hülâsaten, sonra da mufassalan öğrehmeğe tenezzül we tahammül edemez. Netekim, (Üniversite) küfsüsünden de li- seye nazaran tafsilât takrir edilmez. Genç, adama, insanı derinliğine yürüten usuller, yollar gösterilir, kMüsbet bilginin, sağla vantığın miyarı, asla yanılmıyan rakam fadedir. “Tarih dersi üzerinde bu salilakn konuşalım : Umümi (Kültür) ümüz içinde tarih bil. gimiz, önce sağlam Türkiye tarihidir, O bir tablodur ve, çizgilerile renklerini daha mü: kemmel görebileceğimiz bir cihan tarihi çer- çevesi ortasına oturtulmuştur. Bu, çerçeve. sin hatları da, en eski çağlara doğru & çılır. Eski çağlar se derslerinde, ancak fıkracıklar halinde lüzümludur. . Çerçeve resme yaklaştıkça ehemmiyet alır Bugünkü Vb ii göre, kemmel çocuk, on beş yaşında lise talebe- idir. 15—17 yaş, eski zaman kıssalarını azımsar, Eski çağ tarihi üzerinde (Anek- tod) u aşan dersler, lisenin birinci sınıfı için birdenbire çok ağırlaşır. Bu yaştaki ço- cuklara meselâ: Anadolu, Girit ve Adalar Yunanın milâttan evvel 10 3 asır. ır arasında değişen siması hiç bir va kit anlatılamaz k Mükemmel çocuk 16—18 yaşında Lise-” ve en fazla o mmi çağda İslâm ve Türk âlemini öğrenecektir. ADESENİN GÖZİLE AMELİ DAVALARIMIZ Belediyemizin henüz keşfedemediği semtlerden biri... “kında bir fikir sahibi olamıyac ar. Reşat Ekrem KOÇU Garplı . Türk olduğu için de çağ âlemin: e rita bir bakışı olacaktır! Her halde yük, çok ağırdır. Safra maddi bir zöruret halini alacaktır. ars Ayni çocuk, ki artık delikt anlıdır, 17 19 yaşındadır ve lisenin son sınıfına geç- miştir. 2 14, 15, 16, 17, 18 ve:19 uncu asırlarla yaşadığımız zaman!,. (Rönesans) danberi müsbet ilimler çağı. Dünyanın fi. kir ve sanat Avrupa orta atmak, alanıarında büyük inkılâpları, ihtilâlleri, cidalleri.. Bu arada, Türkiye ta rihi, kendi yurdunun tarihi.. Onun içinde, son yirmi yılın mânas R Artık tarih öğretmeninin kârşısmda, 16 18 yaşın masal dinlemiyen kulakları var- dır,. 16—18 yaşm ateşin beyni vardır... 16 18 yaşın, gösterilen , noktalara dikk atle çevrilebilen gözleri vardır... Bu yaşlarım, bu ilk gençlik çağlarmın hakkı, olgun, dolgun takrir ile yiiğim edilmektir, . Yeni :şekiller!. . Büyük de. .alizma) ci teşeb- « Avrupanm değişen siması. ve şar kın mukadderatı!.. Devletler muvazenesit?., Amerika möselesi., Ve büyük Fransız inki. âbı.. Münevver mutlakiyetler, ; Meşrutiyet. er.. Cümhuriyetler.. İcatlar, er Bu delikanlmın elindeki kitapta, Tarhon cu Ahmet Paşa adında bir Kale vezirihin ilk devlet bütçesini yaptığı ye Fakat bu delikanlı; Türk Bu & fa Viyana ka ilkanlı Türk ordusunun iki de pılarına dayandığını okuyacaktır; fakat, Türk ordusu teşkilâtını,: 200.000 Türk kılı. emın binlerde kilometre uzaktaki kaleler ö. nünde nasıl beslendiğini hiç bir renemiyecektir. Prevezö deniz ceng yacaktır!.. Fakat bu cenkte Türk rinin kalyor mu, kadırga mı ğ fark bile oetmiyecektir Sevr): in ö lüm, (Lozan) ım dirim olduğunu difh liyecektir; faka (Sevr) Sin sadecö siyasi haritasını görecektir; “bu korkunç muahede taslağınm iktısadi ve mali ve as keri esaret maddelerini okumağa vakti el. vermiyecektir!. (Lozan) kahrâmanı İnönü nün, bu Avrupa şehrine kumral sağ ile gidi p de tellerle fakat muzaffer dönüşünün azamet Ve uv in kavramak 'lezze Hndepi ekini kalacaktır. AHülâsa, üç yi lise m tarih yapısı sakat kalac m saktır; rlesine ki, bir kol; bir bacak, bir göz ve ar hn erhan "İ bir uzuv sakatlığı şeklinde değildir: Gövs denin her uzvunda bir sakatlik halinde sa. kat kalacaktır: Sağ el çolak; 801 el kesik, (Devami S,'12. de)
