2 Kasım 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

Bahifa 6 ANADOLU * Sefimiz Kamutayda Nutuklarını verdiler. ( Baştarafı 1 inci sahifede ) Mecliste, usulen yoklama yapıldı. Bütün Vekiller ve mebuslar hazır bulunuyorlardı. — Yoklama — bittikten soara, Büyük Şefimiz Jocalarından indiler, Ortalığı sarsan ve çok azun süren bir alkış başladı. Bütün gözler, Türk milletinin ve Türk tarihinin bu en büyük dehasına dikilmişti. Şefimiz küzsüye çıktığı vakit bir. denibre derin bir süküt ontalığı sar- dı. Bötün dikkatler harekete gelmişti. Şof, gür bir sesle nutkunu irada baş- ladı, Ba nutuk muhtelif kısımlarında hararetli alkışlarla kesildi.. Nutku veriyorum: Nutuk: — Beşinci devrenin üçüncü yılını açıyorum, Her çeyden önce sevgili Kamutay arkadaşlarımla yeni çalışma yılı baş: langıcında karşıkarşıya bulunmaktan duyduğum * derin seviaç ve — sadeti vifdde etmeliyim. Sizi saygı ile selâmlar, bu çalış m4 yılınızın da millet ve memleket jçin Geyizli başarılarla bezedmesini dilerim. “ Sayın millet vekilleri, Memnuniyetle görmekteyim ki, cumhuriyet rejimi yardumuzda huzur #e “sükünun hakkı ile yerleşmesini temin etmiş bulunuyor. — Vatandaşlar ve bu yardda oturanlar, camhuriyet hükümeti kanunlarının şartları altın- da kendilori için hazırlanan hürriyet, zefah ve aaadet imkânlarından azami detecede istifade etmektedirler. Milletimizin lüyık olduğu yüksek medeniyet ve refah seviyesine varma- mnı alıkoyabilecek hiç bir engel bıra- kılmadığım ve - bırakılmıyacağını hü- zuranurda söylemekle baltiyarım. İleri bir hükümetin ifadesi * Tancelindeki İeraatımızın netice. leri, bu hakikatin * yakın bir ifadesi- dir, İleri bir. hükümetin çisrı, halkı kudretine olduğu kadar, şefkatine de samimiyetle inandırabilmesidir. Bü- yük küçük bütün cumhuriyot memur Tanında bu zihoiyetin en geniş ölçüde inkişafına önem vermek çok yerinde Olut, Hayatı ucuzlatmak tedbirleri lâzım: Hususi idarelerin geçen yılki faaliyetleri çok verimli olmuştur. Ancak hususi idareler ve bele- diyeler büyük kalkınma sava- şında başarı vazifeler almalı, hayat ucuzluğunu temin edecek yerine göre tedbirler bulmalı, selâhiyetlerini tam — kullanmalı- dırlar. Şehircilik işlerinde de teknik, plânlı esaslar dahilinde çalışılması lâzımdır. Belediyele- rimizi bu hususta aydınlatmak işile uğraşmak, kılavuzluk etmek üzere merkezde bir teknik büro krulmasını tavsiye ederim. Sağlık işlerimiz: İnkılâbın, inkılâbçılığın hayati vazifeler verdiği Türk vatanda- şının sağlığı ve sağlamlığı, her zaman Üüzerinde durulacak milli bir meseledir. Sağlık ve sosyal işlerimiz, Ve- kâletin. bu mesele üzerindeki çalışmaları, Yüksek Kamutayı memnun edecek mahiyette in- kişaf etmektedir. Ayni Vekâlet kendine verdi- ğimiz göçmen işlerini sosyal ve ekonomik - politikamıza uygun olarak görmektedir. Vekâletin, sağlam ve gürbüz nesil Türkiye- nin mayasıdır, prensibini kavrı- yarak çalışmasını takdire değer bulurum. Adliyemiz, kanunlar ve halk: Yuce saylavlar; Bilindiği gibi iş, yurd emni- yeti içinde, Fferdlerin emniyetini de lâyık olduğu derecede gözö- nünde tutmaktır. Cumhuriye,t Türk cumhuriyeti kanunlarının, hâkimlerinin temi- natı altında en ileri şekilde mMevcuttur. Kanunlarımızda yap- ftığınız tadiller ve kabul buyur- iDevletin mali itibarı yüksektir. Paramızın kıymeti müstakardır.Memleketin üç büyük Kültürbölgesine ayrılması lâzımdır. Universitelerimiz, Gençliğimiz, Spor teşkilâtımız, Tarih ve Dil işlerimiz! Hulâsa;Şefimiz düşünceveprensiblerini bu nutukta izah buyuruyorlar duğunuz meşhud cürümler kanu- nu bu maksada kuvvetle intibak etmiştir. Adli birliğimiz ve kanunları- mız daima bir yönden incelenmeli ve Türkiyenin inanış hayatına hiç şaşmadanuyğunlukları temin edilmelidir. Bu lüzum karşısında kara, deniz, ticaret kanunlarımı- zın ekonomik bünyem..deki in kişafa daha uyğun bir hale ge- tirilmesinde zaman geçirilmemesi yerinde olur. Emniyet ve halk işlerile alâ- kalı meselelerde ve - kanunları- mızda kolaylık, çabukluk, kesin- lik esas olmalıdır. Bu sebeple vatandaşların icra daireleri ile olan ilişikliklerini kolaylaştırmak maksadile yapılan etüdlerin biran evel kanun haline - getirilmesini tavsiyeye lâyık bulurum. Bu işa- ret ve tavsiyelerimin iyi tatbik edileceğinden de şüphe etmem. Çünkü her sahada olduğu gibi Adli usuller ve kanunlar - saha- sında da Türk Cumhuriyetinin ve yüksek Kamutayın anlayışı; yüksek anlayşıtır.. Büyük Şefin na- zarlarında ekonomi Büyük Şef, bundan sonra eko- nomik vaziyetimize temas ede- ceklerini beyan eylemişler ve de- mişlerdir. ki: — Derhal - bildirmeliyim ki ben, ekonomik hayat deyince ziraat, ticaret ve sanayi faaliyet- lerimiz ve bütün nafıa işlerimizin birbirinden ayrı düşünülmesi doğ- ru olmıyan bir kül sayarım. Bu vesile ile şunu da hatır- latmalıyım ki, bir millete yüksek hürriyet ve kıymet veren siyasi hayat makinesile, devlet. işi ve ekonomik hayat makanizmaları biribirine bağlı ve biribirlerine tâbidirler. O kadar ki, bu cihaz- lar biribirine uyarak ayni ahenkte çalıştırılmazsa, hükümet makine- sinin kuvveti boşuna sarfedilmiş olur, ondan beklenen verim tam değil, hiç elde edilemez. Onun içindir ki, bir milletin kültür seviyesi, üç sahada dev- let, millet, ekonomi - sahaların- daki başarılarile ölçülür, Ziraatimiz ve top- rak siyasetimiz: Sayın Milet Vekilleri: Millt ekonominin temeli zira- attir. Bunun içindir ki, ziraatte kalkınmıya büyük önem vermek- teyin. Programlı, pratik çalışma- Tarımız, maksada erişmeği ko- laylaştıracaktır. Bu hayati işi isa- betle amacına ulaştırabilmek için ciddi etüdlere dayalı bir inkılâb siyaseti tesbit etmek, onun için- de ziraat teşkilâtı yapmak, her köylünün, bütün vatandaşların kolayca kavrıyacağı, — anlıyacağı ve tatbik edebileceği bir ziraat siyaseti kurmaktır. üÜç esas: Ziraatimizdeki kalkınma- da önemli yer alacak başlıca esaslar şunlar olabilir: Bir defa memlekette top- raksız çiftçi birakılmama- lıdır. Bundan daha önemli olanı ise, bir çiftçi ailesini geçin- | direbilen toprağın, kiç bir veçhi suretle bölünemez ma- | hiyet almasıdır. Büyük çift ve çifllik - sa- hiplerinin — işletebilecekleri arazi, bulunduğu memleket bölgelerinin nüfas kesafetine ve toprak verim derecesine göre sınırlandırılmalıdır. Küçük büyük bütün çiftçilerin iş vasıtalarını artırmak, yenileş- tirmek ve korumak - tedbirleri, vakit geçirilmeden alınmalı, her halde en küçük bir çiftçi ailesi bir çift hayvan sahibi kılınma- hdır. Fakat bu çift öküz değil, beygir. olmalıdır. Öküz, ancak bazı şartlar altında bulunan böl- gelerde hboş görülebilir. Köylülerimize tavs' yeleri: Köylüler için umumiyetle pul- luğa fağdalı bulurum:. | Traktör: ler büyük çiftçilere tavsiye edil- melidir. Köyde ve yakın köylerde müş: terek harman makineleri kullan- mak, - köylülerin ; ayrılamıyacağı bir âdet haline getirilmelidir. Su, toprak ve makine: Memleketimizi; su, toprak ba- kımından — mühtelif — bölgelere ayırmak lâzım gelir. Çiftç lerimi- zin bu sahada gözlerile görebi- lerek çalışmaları için, örnek ola- cak ziraat merkezleri kurmaları lâzımdır. Bugün devlet idaresinde bu- lunan çiftliklerin ve bunların içindeki türlü ziraat ve sanayi kurumlarının bir kısmı, ziraat hayat ve faaliyetinin bütün sa- halarında hertürlü teknik ve modern tecrübelerini ikmal et- miş olarak bulundukları bölge- lerde en faydalı ziraat ve san'at usulünü yapmağa hazır bulun- maktadır. Bu, Vekâlet için bü- yük kolaylıklar temin edecektir, Ancak, gerek mevcud, gerek yeniden kurulacak ziraat mer- kezlerinin sekteye uğramadan tam ve yerinde faaliyetlerini, şimdiye kadar olduğu gibi dev- let büdçesine ağırlık vermeksizin kendi idare ve inkişaflarını ko- ruyabilmek için mevcud kurum- ların - birleştirilerek geniş - bir işletme kurumu teşkil olunma- hıdır. , Dikkat edilecek nok- talar: Bir de başta buğday olmak üzere bütün gıda ihtiyaçlarımızla, en- düstrimizin dayandığı — iptidai maddeleri temin ve harici tica- retimizi teşkil eden çeşidli mah- sullerimizin ayrı ayrı hepsinin de miktarını - ve kalitesini yükselt- mek ve hastalıklarla mücadele etmek için kanuni her tedbir vakit geçirilmeden alınmalıdır. Ormanlarımız: Orman servetimizin korunması lüzumuna ayrıca işaret etmek isterim. Ancak bunda mühim olan koruma esaslarını memle- ketin bünyesine tetabuk - ettir- mektir. Ormanlarımızı — muvaze- neli, teknik sürette — işleterek orman servetlerimizden — :st fade temin eylemek lâzımdır. Buna büyük kamutayın lâyık olduğu ehemmiyeti vereceğine — şüphe yoktur. Dış ticaretimizdeki esaslar: Sayin Millet Vekilleri: Dış ticarette takib ettiğimiz ana prensip, tcaret muvazene- mizin aktif taraflarını muhafaza etmektir. Çünkü Türkiye tediye muvazenemizin en mübim esa- sını bu teşkil eder. Son yılların rakamları, takib ettiğimiz pren- sibin müsbet neticelerini gös- termektedir. Kontenjan — usulü, bazı anlaşma şartlarımızı kubul eden memleketler için kaldınl- mıştır. Bu memleketlerden piya sanın kaydsız ve şartsız ithalât yapabilmesi temin edilmiştir. Diş ticaret poltikamızın hu- süsiyeti şudur: İç ve dış vaziyet icablarını daima karşılamak sü- retile intibak etmek. İç ticaretimizdeki prensipler: İç tcarete gelince, hunda en önde gördüğümüz - esas teşkilât- landırıma, musyyen tipler üze- rinde işlenme, rasyonal — çalış- madır. Zaruret olmayınca piya- saya karışılmaz. Bununla beraber hiç bir zaman piyasa başıboş değildir. Cumhuriyette tacirin manası: Sırası gelmişken Cumhuriye- tin tüccar telâkkisini kısaca ifa- de edeyim, Tüccar, milletin emeği ve üre- timi kıymetlendirmek - için eline ve zekâsına emniyet edilen ve bu emiyete İiyakat göstermesi gereken adamdır. Bu bakımdan ihracatçılar, kalacak — muraka- He hakkındaki kanun, - teşki- latlandırma hakkındaki hüküm- ler müsbet neticelerini vermek- tedir. İhracat mallarımızın hüküme- tin yakın kontrolü altında satış- larının - teşkilâtlandırılması mü- hbimdir. Bunu göz önünde tutan Ekonomi Vekâleti geçen yıl için- e Iğdırda, Ege, Trakya bölge- Jerinde türlü mevzulara ait satış tooperatifleri teşkil etmiş ve Yaları faaliyete geçirmiştir. Önü- hüzdeki yıl içinde başta fındık dmak üzere diğer — bellibaşlı mMahsullerimizi de alâkalandıran bilikleri vücude getirmelidir. indüstrimiz: İçyın arkadaşlar; 4 düstrileşmek en büyük milli lavlarımız arasında yer almak- üdv':“ Çalışması ve yaşaması için skonomik elemanları mem- lekejmizde mevcud' olan büyük küçiç her çeşit sanayii kuraca: ğız V, işleteceğiz. En başta vatan müdalaası ol- mak üzere mahsullerimizi kıy- metlendirmek ve en kısa yoldan en ileri ve refahlı Türkiye idı line ulaşabilmek için bu, bir zarurettir. Bu kanaatle beş yıllık ilk sanayi plânının geri kalan ve bütün hazırlıkları — bitiri olan birkaç fabrikasını da süratle başarmak ve yeni plân için ha zırlanmak icap eder. Gümrükler: Mevcut gümrük - tarifeleri ka- nununda da bugünkü politika ve temayülümüze uygun tedbirleri almak İâzımdır. Hayat pahalılığile ilk mücadele: Enudüstrileşme karar ve hare- ketimize mütenaz r olarak bugür kü mevzuatımızda düşünülecek tadılier ve ilâve edilecek bazı yeni hükümler vardı.. Bunların başlıcalarını şöyle hulâsa ede- biliriz: Sermayesinin tamamı veya bü- yük kısmı devlete ait ticari, sınai kurumların mali konirol şeklini bu;kurumların - bünyelerine ve kendilerinden istediğimiz ve iş- tiyeceğimiz licari yetle çalışma <caplarına süratle terlik etmek; bu gibi kurumların bugünkü usüllerle çalışabilmele: rine ve inkişaf etmelerine imkân doktur. Diğer mühim bir nokta daha evelce işaret ettiğim gibi mem- lekette hususile bazı bö'gelerde gö çırpacak ehemmiyet alan l rahalılığı mevzuu ile uğ- r *7 Buğnt “için gi bir yaptırlmalı — ve - tesbit edilecek — sebebleri ile radıkal ve plânlı şekilde — mücadele edilmelidir. Küzük esnaf: Küçük esnafa ve küçük sanayi erbabına muhtaç oldukları kre- dileri kolayca ve ucuzca verecek bir teşekkül vücude getirmek, kredinin normal şartlar altında ucuzlatılmasına çalışmak ta çok lâzımdır. Madenciliğimiz: Türkiyede Devlet madenciliği milli kalkınma hareketi ile ya- kından alâkalı mühim —mevzu- lardan biridir. Umumi? endüstri- leşme telâkkimizden başka ma- den arama ve işletme işine her şeyden önce, harici tediye vası- talarımızı, döviz gelirimizi artıra- bilmek için devama ve husust bir ehemmiyet vermeğe mecbu- ruz. Maden tetkik ve arama dairesinin çalışmalarına azami inkişaf vermesini ve bulunacak madenlerin rantabilite hesabları yapıldıktan sonra plânlı şekilde hemen işletmeğe — konulmasını temic etmemiz İâzımdır. Elde bulunan madenlerin en mühimleri için üç yıllık bir plân yapılmalıdır. Ereğli şirketini satın aldığımızı ve Ereğli körmür havzasında ras- yonal bir istıhsal plânının gü- nün meselesi olduğunu biliyor- sunuz. Bunun ikmali çabuklaştı- rılarak kömür istihsalâtımız kısa Tei bir zamanda en az birmisli ar- tırılmalıdır. Diğer taraftan ma- den tetkik ve arama dairesinin Divrik sahasında bulduğu ve cevher nisbeti itibarile ehemmi: yetli olan demir madeninin sür: atle işletilmesine geçilmesi ve Karabük demir, çelik sanayiimiz ihtiyaç plânı dışındaki kısmının ihracatına başlanılmalıdır. Limanlarımız: Liman - işlerinde modern ve plânlı çalışma ve tarifelerdeki tenzilâtın uyandırdığı memnuni- yetin verimli neticeleri ticarette dikkati celbetmiştir. Bu yolda davam edilmesinde isabet ola- caktır. Ekonomik bünyemizdeki inki- şaf, deniz nakliye vasıtaları ihti- yaçlarını hergün artırmaktadır. Yeni sipariş edilen gemiler- den bir kısmı önümüzdeki İlk- baharda gelmiş — bulunacaktır. Fakat . bunlar bugünden görük mekte olan ihtiyaç hacmine ce- vap verecek adet ve nisbette değildir. Yeni gemiler inşa ettir« mek ve bilhassa eski tersaneyi ticaret filomuz için hem tamir hem yeni inşaat merkezi olarak faaliyete getirmek esbabını temin etmek İâzımdır. Su mahsulleri: Şu günlerde yükiek Meclise su mahsulleri ve Denizbank hake kında bir lâyiha gelecektir. Mevzuufun yüksek alâkanızı çe- keceğinden şüphe etmiyorum. Arkadaşlar; En güzel coğrar fik vaziyette ve üç tarafı denizle çevrili olan Türkiye; endüstrisi, ticareti ve sporu ile en ileri de- nizci millet yetiştirmek - kabili- yetindedir. Bu kabiliyetten istifa- deyi bilmeliyiz. Denizciliği, Tür: Kün Büyük amilit ulküsü — Olarak düşünmeli ve oau az zamanda başarmalıyız. Ekonomik kâlkıne ma Türkiyenin hür, müstabil, daima daha kuvvetli, darfa da- ha refahlı Türkiye idcalinin bele kemiğidir. Kalkınmamı- Z'1 üç temeli: Türkiye, bu kalkınmada iki büyük kuvvet serisine dayane maktadır: Toprağın iklimleri ve baâşlı başına bir servet olan coğrafik vaziyeti ve bir de Türk mille tinin silâh kadar makine de tut- mağa yaraşan kuüdretli eli — ve milli olduğuna inandığı işlerde ve zamanlarda tarihin akışın! değiştirir. celâdetle tecelli edem yüksek, sosyal benlik duygusu. Demiryolları: Sayın Millet vekilleri; Demiryolları bir ülkeyi mede” niyet ve refah nurlarile aydın” latan kutsal bir meseledir. Cumr huriyetin —ilk senelerindenberi dikkatle, ısrarla üzerinde durdur ğumuz demiryolları inşaat siys” seti hedeflerine ulaşmak - içit dumadan başarı ile tatbik olun* maktadır. Şark ve cenupta Sıvafk Diyarıbekir gibi büyük — menzil* lere varan hatlar m yıl için” de Sıvas-Antalya g’iîşiııık!l'e .İŞİ"* birine bağlanmıştır. Zonguldii varmış olan hat dahi bu /Zengif kömür havzasını iç vakana bağ” lamış bulunuyor. Sıvastan sonrâ Şarka doğru uzanıp — gitmekt© olan hat ta ilk menzili (Divriğ)t varmıştır. Bu kol önıiıııiiıtlüi,ı Erzincana ulaşmış bulunacaktif* Diyarbekirden Şarka uzanı hattın da inşasına başlanmışti”” Şark demiryollarının satın mış olduğunu bilirsiniz. Sevgili arkadaşlarım; Cenupta Nusaybine giden hat tan maada yurd içinde bütüf — Sonu8 inci sahifede — 4