30 Ekim 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 7
80 İlkteşrin dun her tarafında kutlulandı Cumhuriyetin ondördüncu yıl dönümü; dün misli görülmemiş, içten gelen coşkun tezahüratla kutlulanmıştır. Kadın-erkek on binlerce halk, dün donatılmış, süslenmiş bulunan şehrin sokak- larını doldurmuş, bize hürriyeti- mizi yaratan büyük kurtancıyı hararetle anmış, cumhuriyetin şerefine tezahürat yapmıştır. Sabahleyin - şehrin bir çök yerlerinde kurulan halk kürsüle- rinde halk hatipleri tarafından nutuklar irad olunmuş, büyük cumhuriyetimizin hangi şartlar altında kurulduğu, Kamâlist re- jimin muvaffakıyetleri halka an- latılmıştır. Saat 9,15 de hükümette merasim — yapılmış, şehrimizde bulunan saylavlar, belediye reis vekili B. Reşad, C. H. Partisi il ve ilçe yönkurul üyeleri ve ka- mun başkanları, Halkevi başkanı işçi esnaf birlikleri başkanı, iç- timat kurumlar ve resmi teşek- küller erkânı vali B. Fazlı Gülece bayramını tebrik — etmişlerdir. Resmi kabul bir saat devam et- miş, müteakıben vali, belediye reisi ile parti erkânı müstahkem mevki kumandanlığına giderek general Rasimin bayramını kut- Tulamışlardır. Atatürk hoykeli dibinde Saat onbirde vali, mevki ku: mandanı, belediye reisi, askeri erkân, pari il yönkurul üyeleri Cumhuriyet meydanına gelmişler, kahraman ordumuzun geçit res- mini takib ve büyük bayramı tes- id için burada toplanmış olan elli binden fazlahalk tarafından alkışlanmışlardır. Vali ve mevki kumahdanı, heykel dibinde yer almış bulu- nan kıtaatı, malül gaziler, yedek subaylar, Jandarma, polis müf- rezelerini, izcileri, mekteplileri, sporcuları, ulusal cemiyetler er- kânım, Parti mümessillerini, Es- naf birlikleri üyelerini ve sosyal ulusal teşekküller erkânını teftiş eylemişler, bayramlarını kutlula- mışlardır. Müteakıiben B. Fazlı Güleç, Atatürk heykeli önünde bir nu- tuk irad etmiş, Cumhuriyetimizin 14 üncü yıldönümünü kutlulamış, büyük Şefimizin bize hediyesi olan cumhuriyetin kıymetini an- lamak için, gözlerimizi gerilere Çevirmek lâzım geleceğini, istib- dadın kahredici idare tarzını kü- Sük büyük hepimizin az çok göre Müş, bunun acılarını çekmiş bir hesil olduğumuzu tebarüz ettir- Miş; bu güzel vatanımızda bir €sir gibi yaşadığımızı, Türküm deyince bizimle istihza edildiğini söylemiş ve şimdi ise, “Türküm,, derken büyük bir gurur ve fahir duyan bizlerin saadete erişmiş anlatarak şöyle de- olduğumuzu lar, Cumburiyet deyince, bizim idaremizi her cumhuriyet gibi görmek doğru değildir. Türk, hususi tarafları vardır. Bizim cumhuriyetimiz Kamâlist Cumhuriyetidir. Kamâlizm, kendisine mahsus bususiyetler içinde doğmuş, Bü- yük Dâhimiz tarafından yaratıl- mış cn güzel bir idaredir. Kamâlizmin birçok esasları vardır. Bunu, parti bayrağının üzerindeki altı ok göstermekte, sarahatle izah etmektedir. Cum- huriyetimiz, bugün bepinizia gör düğü gibi her sınıf halka ve her zümreye siyasi- haklar bah- şeylemiştir. Kadınlarımıza veri- len seçim hakkı bunun bir mi- salidir., Vali nutkunu şu sözlerle bitir- miştir: — Bu Cumhuriyeti bilbassa bizim milli mizacımızı görerek tetkik ederek yaratan Ulu Dâ- hiye bu bulunduğum mahalden selâmlar gönderirken, hepinizi onun yüksek huzurunda hürmetle eğilmeğe davet ederim., B, Fazlı Güleçten sonra Parti ilyönkurul azasından Avukat B. Ekrem heyecanlı bir nutuk irat etmiş, dinliyeciler heyecandan sevinç gözyaşları akıtmışlardır. Söylevleri müteakıb işçiler bandosu İstiklâl marşını çalmış; Vali, kumandanlar ve erkânı hü- kümet, konsoloslar hususi tri- bünde yerlerini almışlar, saat 11,30 da başlıyan büyük geçid resmini takib eylemişlerdir. Geçid resmi, askeri kıtalark mızın coşkun tezahürat ve al- kışlar arasında geçişi ile başla- mış, bunu, jandarma, polis, be- lediye müfrezeleri ile izciler, mektepliler, sporcular ve muh- telif teşekküller erkânımn geçişi takib etmiştir. Geçid resmi bir buçuk saatten fazla sürmüş, sa- at 13 de merasime nihayet ve. rilmiştir. Öğleden sonra mekteplerde müsamereler — verilmiş, Kültür- parkta askeri bando çalmış, milli oyunlar oynanmıştır. Gece İz- mirde bir feneralayı tertip edil- miş, bir çok yuleıd: bâlolar verilmiştir. Saat on beşte parti- de toplanan heyet, Atatürk hey- keline ve aziz şhidlerimizin mezarlarına çelenkler koymuştur. GEL LA LKL EAR T NNU AD ARC — | Zabla—— Romanı-i Yazan: Amerika Cumhurreisi M. Ruzvelt Çeviren: Faik Şemseddin Benlioğlu Merhum Jim Blokun kendi katili olduğu nasıl anlaşıldı? Hulâsa: Amerika cumhurreisi Zabita romanlarının iyi yazılma- n:İ"'l kanidir. Bunu meşhur bir 'tcmua direktörüne söylüyor ve zı“'elldmıııdı da bir mevzu üze- Bee urmakta olduğunu ilâve Mevzu şudur: 6 - 7 milyonluk buı..'j.m' hayattan bıkmış, fakat "Mşîı" “Bu yerin hayatından bik- »"k. T. Milyonlarını beraber ala- z birakmadan - tegayyüb etmek istiyor. Bu nasıl olur? .. plânda rol oynadığı sahneden, sessizce çekilmek, bu sahneyi terketmek — istemektedir. Fakat bunun için iki şey lâzımdır: Ev- velâ keyif ve arzusuna göre ve artık can sıkaca: şeylere — ras- gelmiyeceği yeni bir muhit bul- mak lâzımdır. Burada yeni bir sahada yeni şartlarla hayatına yeniden başlıyacaktır. Şimdiki cumhuriyetinin ANADOLU Cumhuriyet bayramı, yur- Bugün, polisler abidesinde merasim yapılacak, gece Karşı- yakada — denizde — feneralayları tertip edilecek, denizdeki fener alayına askeri bando da iştirak edecektir. Karşıyakada: Dün sabah Karşıyakada da merasim — yapılmış, sabahleyin Partide toplanılmış, burada Orta- ' mektep müdürü B. Talât tara- fından bir söylev verilmiştir. Müteakıben Büyük Şefin (valde- lerinin mezarı ziyaret edilmiş, muallim B. Çiftçi Necati burada bir hitebede bulunmuş, Büyük Türk kadınının mezarına çelenk- ler konmuştur. Buca, Büurnava ve diğer nahiyelerimizle köyle- rimizde de merasim yapılmış, bayram şenliklerle kutlulanmıştır. .* Cumhuriyetin eserleri Hava istasyonu binası; Dün saat 14te Cumaovası nahiyesi dahilinde sivil bava meydanında inşa edilecek hava istasyonu binasının temelatma ve inşaatı biten yolcu tayyare- leri hangarının açılma merasimi yapılmıştır. Merasimde nutuklar söylenmiştir, Dispanser; İkincikordonda farmasonların eski localarının bulunduğu bina- da saat 1ğde Partimizin dis- panseri açılmıştır. Burada yok- sal halk, işçiler ve esnaf para- sız bakılacak, daimi surette doktoru bulunacaktır. Dispan- panser, çok mükemmel bir şe- kilde hazırlanmıştır. Cezaevinde: Halkevi tarafından saat on ikide İzmir hapisanesindeki mah- kümlara öğle yemeği verilmiştir. Sıcak yemek yüzü görmiyen mah- kümlar, Cumhuriyet bayramında Halkevinin kendilerine sıcak ye- mek yedirmesinden müteşekkir kalmışlardır. Burada Vali B. Fazlı Güleç tarafından mahkümlara Cumhu- huriyet mevzuu ve hayata tek- rar atıldıktan sonra müsbet sa- hada çalışmaları tavsiyelerini ih- tiva eden bir nutuk irad edil- miştir. Bugünkü törenler: Bu sabah saat sekizde Kar- şıyaka - Soğukkuyuda Büyük Şef Atatürkün vaildeleri Mer- hum Bayan Zübeydenin Salih Paşa camii avlusundaki mezar- larının ciyarında vücude getiri- lecek büyük parkın temeli atıla- _z:ak. saat dokuzda asansörde inşa edilen yeni - okul binasının gğhııındı. bütün muvaffakıyetle- rinin burada nihayete erdiğini hissederek terke hazırdır. - Bun: dan başka mMaceraya susamıştır! Sonra, yeni bir yerde, başka bir isim altında, kalbini saran tec- rübesine başlamak fırsatını elde edecektir. Bu yeni hayat ve tec- açılma, Urlada 24,000 liraya inşa edilecek modern okul bi- nasının temelatma, saat 16 da Kızılçulluda eski Amerikan kol- leji binasında Köy öğretmen okulunun açılma törenleri yapı- lacak, okulda merasimde bulu: nacak zevata bir çay ziyafeti verilecektir. Bergama modern hapishanesile İlimevinin de açılma törenleri bugün yapılacaktır. İstanbul, 29 (Hususi) — Cum- buriyet bayramı, coşkun tezahü- ratla kutlulanmıştır. Öğleden evel, Beyazıd meydar nında büyük bir geçid resmi yapılmış ve binlerce halk hazır bulunmuştur. Vali B. Muhiddin Üstündağ sabahleyin hükümet konağında tebrikleri kabul etmiştir. Müte- akıben, Edirnekapıya gidilerek şehidliklere çelenkler konmuş ve nutuklar söylenmiştir. Kırkağaç, 29 (Hususi) — Kırk- ağaçta Cumhuriyet bayramı şim- diye kadar görülmemiş şekilde kutlulanmıştır. Halkevinin hazır- ladığı program mucibince oütün köyler gezilmiştir. Ankara, 29 (A.A.) — Cum- huriyetimizin 14 üncü yüdönümü bütün memlekette çok büyük tezahüratla kutlulanmaktadır. Bu büyük bayram münasebetile An- kara baştanbaşa donanmıştır. Reisicumhur Atatürk saat 13 te B 'M. Meclisinde B. M. Mec- lisi Reisisin, Başvekilin ve toplu bir halde İcra Vekilleri Heyeti- nin, B M. Meclisi azalarının, başta Genel Kurmay başkanı olduğu halde Türkiye cumhuri- yeti kara, deniz ve hava kuv- caktır. Bu para zevcesini haya- tın sonuna kadar mükemmel su: rette yaşatabilecektir Kalan beş imilyonu da beraber götürecek tir. Değil mi? Hayır.. Hayırl. Muammanmın halli bu kadar ko- lay değildir. — Cebinde beş milyon Do- tübesinde muvaffak olmak, bu- İlarla bir adam nasıl teğayyüp ede- lunduğu yerin şayanı dikkat bir şahsiyeti olmak için beş milyon dolara muhtaçtır. Görüyorsunuz ki, bu pahalıya mal olacak fa- kat tabakkuku mümkün bir tec- rübedir. Ve bundan sonra yaşa- mak hakkını bütün genişliğile bulacak, cok yorucu bir sâyiin semeresini toplıyacaktır. Sözün kısası, benim bu adamım tegay- yüp etmek, fakat servetile bir- likte tegayyüp etmek istemek- tedir. “Düşününüz, bu adam — altı bilir? (Para cebinde olduğuna göre vaziyet daha naziktir) ve, hiçbir iz bırakmadan tegayyüp mümkün müdür?. İşte çok basıt görünen bu muammanın cevabını. birçok se- nelerdenberi bulamıyorum. Gö- receksiniz ki bu mesele üzerine düşüldükçe karışacaktır. Bir hal elde edebilmek için malüm bü- tün metodları tecrübe ettiml,, Litberty mecmuasının direktö- rü Muammanın halli için — bir Mmüddet çalışmış, ve — bulduğu veya yedi milyon Dolarlık bir İneticeyi Ruzvelte bildirmiştir. Ruz- servete maliktir. Bunun bir veya velt — bununla meselenin haledil- Dünkü Bayram intibalarından vetleri mensublarının, Temyiz mahkemesi reisi ile müddeiumu- misi, daire reislerinin ve azala- nın, başmuavin ve muavinleri- 'nin, divanı muhasebat reisi ile daire reislerinin, — müddeiumumisinin, azalarının, umumi - kâtibin ve başmurakıplerin keza toplu olarak| arkasından sıra ile Başvekâlet, Adliye, Dahiliye Hariciye, Maliye Kültür, Bayındırlık, Sıhhat ve İçtimai Muavenet, Gümrük ve İnhisarlar, Ziraat Vekâleti erkâ- minın — ve bu Vekâletlere bağlı müstakil umum müdür ve mü- dürlerinin, Ankara Vilâyet ve Belediye erkânının ve Vilâyet ve Belediye meclisi azalarının, Cum- huriyet, Merkez, Ziraat, Türkiye İş, Sümerbank, Emlâk ve Eytam, Belediyeler, Eti ve Osmanlı ban- kaları delegelerinin, Türk Hava Kurumu ile Kızılay, Çocuk Esir- geme Kurumunun, Ankara Tica- ret ve Sanayi odası, Anadolu Ajansı, Türkspor kurumu ve An- kara Elektrik Türk Anonim şir- keti tarafından seçilen delegele- rinin tebriklerini kabul buyur- muşlardır. Bu törenden sonra Reisicum- hur Atatürk kıdem sırası ile ya- bancı büyük ve orta elçilerinin ve bunların refakatlerinde bulu- nan müsteşar, ataşamiliter ve kâtipleri ve daha sonra Anka- rada misafir olarak bulunan Ro- manya başvekili Ekselâns Tata- reskoyu, İran Hariciye Veziri Ek- selâns Samyi, Yunan, Rumen, Yugoslavya genel kurmay baş- kanları ve maiyetleri erkânını ka- bul buyurmuşlardır. Reisicumhur — Atatürk — saat 14/30 da yanlarında genel kur- ci bir hal şekli bulmuş, üçüncü ve dördüncüyü de sıralamıştır. Fakat — bunlarla — muammanın haledilebileceğine kanaat getire- vek uğraşmaktan vazgeçmiştir. Fakat kararına rağmen bu mesele — mecimua direktörünün aklından bir an için bile çıkma- mıştır. Kendi kendine mütema- diyen: — Cebinde beş milyon Do- larla bir adam, hiçbir iz bırak- madan nasıl tegayyüp edebilir? Sualini sorup durmuştur. Nihayet meselenin halli için aklına bir plân gelmiş ve hemen 'Beyaz saray)a koşmuştur. Fültonun plânı, Ve, kendiısini bu ani — ziyaret hasebile biraz hayretle karşılı- yan bay Franklen Ruzvelt: — Bu muammayı, esrarengiz şeylere mütehassıs meselâ S. S. Van Uine, dohu Erskuin Rubert Huüghes - veya istediğiniz diğer iki milyonunu zevcesine bıraka- | mediğini gösterince, Fulton ikin- | alâkadarlâra Höden sormyvalım may başkanı Mareşal Fevzi Çak- mak olduğu halde geçit töreninin baslıyacağı Hipodrom sahasını teşrif ve saat 15 de geçişin baş- lamasını emir buyurmuşlardır. Atatürk tribünlerinde yanla- rında Romanya Başvekili Ekse- lâns Tataresko, Başvekil Celâl Bayar, İran Hariciye Veziri Ek- selâns Samyi, Genel kurmay başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, bütün Vekiller, Yunan, Rumen ve Yugoslav Genel kurmay baş- kanları ve sair zevat olduğu hal- de geçitresmini baştan sonuna kadar ayakta takib buyurmuş- lardır. Geçit resmi avcı ve bombar dıiman — tayyarelerimizin — geçidi ile başlamıştır. Filoya Liva ku- mandanı olarak Atatürk kızı Ba. Sabiha Gökçen kumanda edi- yordu. Fevkalâde alkışlanan ha- va kuvvetlerimizin bu geçişini 33 lisenin gönderdiği 1600 iz- cinin yürüyüşleri tekib etti Ba esnada Türkkuşu plânörleri ha. vada akrobatik hareketler yapı- yor ve Türkkuşunun — kiz ve er- kek talebeleri de paraşütle atlı- yorlardı. İzciler ve Ankaranın muhtelif mekteblerine mensub kız ve erkek talebelerinin geçiş- leri sahada biriken on binlerce halkın takdir alkışlarını - toplu: yordu. Bundan sonra ordunun geçidi başlamıştır. Bu geçide piyade, suvari, tokçu ve bariye kitaları ve motörlü — teşekküller — iştirak etmiştir. Halk ordunun bu mümesille- rini candan alkışlamıştır. Geçit resmini müteakip Ata. Sonu 10 nuncu sahifada N GELTTEECAN YON KUK U EMEZ S MEERUMRRAMA USU 0 TANDA A CR DU YNLK ZT AMAD TT T K AOA Sizin kahramanınıza bir isim, bir şekil, saçlarına bir şekil ve renk, meseleye bir dekor ver- mekte bu muharrirler üeden Sİ- zinle teşriki mesai — etmesinler?, Beş veya altı * Esrar halikleri , tarafından sizin muaı nıza bir hal şekli verileceği ben kuv- vetle ümit ediyorum. Bu da, Cumhurreisinin - Antony Abbot yahut Hopkinss tarafından veya birkaç muharrir - tarafından ya zılmış bir polis romanı olacak- tır. Bu fikre ne diyorsunuz? Ruzvelt, maruf tebessümü ile: — Cidden garip bir iş ola- caktır. Maamafih, tecrübe edi- niz. Ben de böyle istiyorum de Miştir. Bu müsaadeden cesaret ve kuvvet alan Liberty mecmuası direktörü Fulton Uursler, hemen Amerikanın en maruf detektif. ve zabıta romanı muharrirlerinden olan Rubert Hughesi, Samuzl Sonu var
