6 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

| sor SÖZÜN GELİŞİ Dalgalarda seyahat adyo denilen iondın kısa zamanda dünyanın ber tarafıma yayılması, pök sevilmesi, pek hoşa gitmesi onun, insan oğlunun ber arrasuna kolaylıkia âlet olmak kabiliyetinden beri zdiyor. Lonâradaki her teli bir adamın öksürdüğünü odanızın içine kadar getirmesine bakarak memleketler hakkında ondan malâmat edinmeğe kalkarsanız (o düşeceğiniz başka türlü göstermek suretile yok etmek. Bir İstasyon üzerinde duruyorsunuz: Bir kadın bülbüller gibi ötüyos, Şaiğılar, alkışlar, kahkahnlar. Beli ki, dünya gellelerinden uzak insanlarin dolu bir memlekette keyif çatılmaktadır. İhtimal çenubi Amerikanın hir çeb- rindeyiz. Avrupa harbi içinde, cephelerde insanlar karşı karşıya geçmiş öö ğüşürken anlar eğleniyor, zevk ediyorlar, diyorsunuz. Çocukken coğrafya kitaplarından, daha sonra seyahate dnvet eden propaganda risalelerinden öğrendiğiniz bilgilerle cenubi Amerika memleketleri gösünüsür (önünde canlanıyor. Bu eğlence kalabalığımın neşesi bir aralık size de sirayet ediyor, seyahat arrularmız kabarıyor, betiâ biran aralarında olmak hevesi bile duyduğunuz sırada eğlence bitiyor ve spiker «Burası Paris, buram Lon- dra, burası Berlin» gibi, Avrupanın ve harbin göbeğinde bir şehir isi söyleyiveriyor, Hani Pariste neşe kalmamıştı? Hani Berlin kışla halinde di? Hani Londra artık eskisi gibi değildi? diye düşünmeyin OSeyahatlerin en &«l- datıcısı radyo dalgalarında seyahattir. Rüyanmda gördüğünüz bir memle- ket hakkında edindiğiniz malümatlan fazlasını radyodan beklemeyiniz! Şevket Rado li Tilki çifliği Amerikanın wisoonsin mıntakasında hu- | di 180 kişidir. Hayvanların bir senelik yem | Sasi surette tesla olunan bir çiflikle Re | masruf 300000 dolara baliğ olmaktadır. Ti hard argent denilen ve derileri kadınlar ta- | kiler için sıra ile disli olan kümesler var- | Fafından serile sevile boyunlarında taşman dır. Tilki çifliği Promm biraderlere aittir, Hlkiler yetiştiriliyor. Bu çiflikte Samdg tL ki beslenmektedir. Tiki bakıcılarınn ade- ingilterede viski Imâlatı azaltılıyor . | İngiltere yiyecek narırı Merrisan bu #s- | memleketi olmak için zirai ihmal etmiş neki viski istihsalinin geçen senelere naza- | olduğunu ve bunun şimdi İngiltere işin bir Tan üçte biri nisbetinde asalacağını pariâ- | ibret ders olmas lâzım aniatmış- mieritoda haber vermiştir. Bira imalı aval- | tir. Muyacak, lâkin geçen seneki istihesli mik- Halkı iaşe oephasinin ehemmiyetini iaah tarını da geçmiyecektir. i Şu kadar var ki, bira imalında kullanı” len #skerin miktarı diğer imelâtta olduğu işin yalı ordu ve donanmayı değli ayni zamanda 46,000,000 halkı beslemek mecbu- riyeti bulunduğunu söylemiştir. Geçen harbe nazaran bugünkü vaziyeti | izah ederken Büyük Britanyada 500000 fazla ağız bulunduğunu ve ayni zamanda Hearet #Mosunun 4/00.000 ton eksik oldu- söylediği bir nutukta harbi İngilterenin Muharebe meydanında değil, yiyecek sa snda Almanyayı mağiüp ederek kasan- Geçen umumi harbi idam eden Lald Core, i çünkü Almanyanın büyük sanayi dağını GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ VUPURI ŞEHRİ Son günlerde Finlândiya muharebeleri | eüme ediyor: (Hal, halet, tesadür, takdir. sebetile miltemadiyen ismi geçen Wi- | «Conjeneture prösenter hali hasr) ruscam Viborg'dur. ... gölünü Yinlândiye körfenne »- | Koordinasyon ne demektir? | ga analı mansabında bulunan bu ş9- hir 71800 nütusludur. Kereste mnayli, ma- Son zamanlarda türkçede Koordinasyon danrilik ve sabtnile maşturdur. tabiri de kullanılıyor. i.. Yransıların Coordination diye ye İ ğ 7 kelime, «Hemaheng bir nizam tesisin mi Konjonktür ne demektir? maa ilama kanuna yapilirken türk- Son zamanda, türkçede Konjonktür tabi- ri kullanılıyor. Bir hâdise tadklik edildiği zaman 9 hâdi- senin etrafındaki ahval ve şeraite Konjonk- $ür denir, Fransılar bunu «Conjonetare» | mesin, biribirlerinden baberdar olup ölarak yazıyorlar. sınlar diye bunların aralarında Koordinas- Bemseddin Bari, bu kelimeyi şöyle ter- | yon tesis edecek bir daire ihdas etmiştir. a ei Yeni tarihi tefrikamız ite TÜRKÂN HATU Yazan: İskender Fahreddin çede tam karşılığı aranmış, fakat buluna- mamıştır. Devlet, muhtelif hükümet dairelerinin faaliyeti ayrı ayrı tenipolarda cereyan et “ edi . > v Türkân Hatun bir sedire usanmış eğleniyor, Türk tarihinin en heyecânlı bir devri: Semerkand saraylarında aşk Hi . Harzem Türklerinin akınları - Türkân Hatunun atla sefere şi - Halifenin başın: istiyen kadın - Semerkand eğlenirken, Bağdad ateşler içinde. ilh. İ Cumartesi gününden itibaren neşre başlıyoruz. İstanbulda imâr hareketi var mıdır? Vali ve Belediye Reisi böyle birşey olmadığını, ancak ufak tefek bazı şeyler yapıldığını söylüyor Vali ve Belediye Reisi B. Lâtfi Kar dar, « hareketleri yerine pasif ke- Tanma alınma! raflara İstanbulda filbakika bir imar hareketi mevcut mudur? Belediye Reisi ve bu hareketlerin dirijanı sfatile hemen itiraf etmeliyim ki hamle olarak tavsif edile- bilecek maalesef bir imar hareketimiz. yoktur. İstanbul gibi tarihi eserler ve âbide- lerle dolu büyük bir şehrin imarı mil- onlara mütevakkıftır. Milk Şefimizin sanbul hakkındaki yüksek düşünce ve kararlarından ilham ve direktif alan hil- kümetimiz bu azimle işe başlamış, her sene kendi bütçesinden beş ilâ on mil yon tefrik etmek suretile bul imar nı başarmağı düşünmüş, fakat harbin İ zahuru buna imkân vermemiştir. İle olarak Belediyeler bankasından yapılan beş milyonluk istikrazı bir baş- İsngpıç olarak telâkki edebilirdik, Fakat bu paranın bile henüz tek bir santimine dokunulmamıştır, Böyle olduğu halde görenlere yekna- zarda bir imar hamlesi hissini veren şey- ler nelerdir? Karşılıkları adi bütçeden muhtelif tasarruflarla temin edilerek as- falt, parka, kaldırım vessire gibi yollar içinde sarfettiğimiz bir milyon lira ile, beş on mektep, bir gazino, birkaç bahçe | ve nihayet plânları ve ilk hazırlıkları ik- mal edilerek kmen münakasaya çıkaz- dığımız ve kisınen çıkermak Üzere ol- duğumuz bir büyük hastane, bir Şehir tiyatrosu, bir stadyom, bir perakende hâli, Taksim meydanının genişletilmesi, Kosku caddesinin ve Boyamt meydan nın tevsii, Beşiktaştaki Barbaros türbesi etrafının açılması, helâların kaldırılarak yenilerinin inşâsı, töfüjlerin tanzimi ve #nire gibi işlerden ibaret kalmıyor mu? | İstanbulluların, mühmaj bakımsız sad- de ve sokaklardan sikâyetçi | olduklarına her gün aldığım sayımız | mektuplar en büyük bir delildir. May- | dana getirilen birkaç yolu zamansız. i recek bir İstanbullu tasavvur etmiyo. rum. Mektep kifayetsizliğinin ıztarabını çe- ken memleketimiz için beş on mektebin | hakiki ihtiyacımızı karşılamaktan ne ka- dar uzak olduğunu Maarifle ilgili olanlar elbette pek iyi takdir ederler. enişletil- mesi, ve nihayet boyaları dökülerek bir | ahşap enkaz haline gelen bir bahçe ge | zinosunun kaldınlarak o yarine, İstanbal hemşerilerinin gelip oturabileceği me- ğ K gok öner başlamıştır. Bugün bizim yap- Pare başlanan bir işi yürütmekten iba- veğtir. şimdilik mey- Bittabi burası tanzim edilecektir. Keza Koska caddesini de bu günkü halile bırakamazdık. Nitekim Be- yazıt meydanındaki küçük adanın kalk- | mas da mükarrerdir. Taksim meydanının tevsiine gelince: Hükümetimizin İstanbul şehrine yaptığı büyük bir fedakârlıkla kışla ve müştemi- lâtı elli bin lira gibi pek küçük bir bedel mukabilinde şehre bırakılmıştır. Burası sade kırk elli bin liralık bir maarafla açılmaktadır. Kısmen inkirazdan alınan bedel de ilâve edilerek asgari bir kül fotle bu saha tanzim edilecektir. Esasen pasif korunma hareketlerinde şehirlerde büyük meydanlar açılması zaruri görül. mektedir. Bunları ve daha bir kımm ufak tefek işleri, imar hamleleri olarak kabul etmekte asla isabet yoktur. Yapılan şeyler yapılması elzem olan ve senelik bütçelerin derpiş ettiği işlerdir. Ağlebi ihtimal uzun senelerin ihmalleri ve hu- reketsirlikleri bugünkü kımıldamalara fevkalâde bir mahiyet athna sebebiyet vermektedir. Yoksa imar o bakımından yapılan işler bizzat beni ve belediyeyi TERN 4- E, Filme çekmek için insanların öldü M Afrikanın korkunç esrar dolu vahşi İD insanları ve vahşi hayvanlar dünyası A Vabşi canavar... binlerce vahsi beyvunları arasmda geçe - TÜCCAR HORN simiyen İ hemşerilerimin de bâi i ayni asla tatmin N . el görmelerini diler, ve pasif korunmanın azzam masraflarla ketleri karşılaştırmakta isabet olmadığı na kani olmalanımı risa ederim. İstanbulda büyük masraflarla büyük tahalfur işlerine filhakika filen hemi | başlanmamıştır. Fakat büyük irasr ham İsleri de yoktur. Mümkün olsn pasif ke- runma tedbiri olarak İstanbulda Ük ya pılacak iş, ahşap mahalleleri kaldırmaktır. Esasen hükümetimiz bu günkü vaziyetin icap ettirdiği bütün ted- birleri almaktadır. İstanbulda yapılan bütün bu saydığı- mız işler, yukanda da söylediğim veçhi- le, senelik adi bütçelerden tasarruf edi- len küçük mebliğlarla ciddi gayretlerin maheulüdür, Şimdiye kadar ayni bütçe içerisinde çalışan İstanbul belediyesi bu günkü mikyasta bit hareket yapmamış olnakla pasif korunmasını artırmış de- ğildi. Paramızı daha mülsmir bir şekilde sarfettiğimiz için muahere edildiğimizi İ görerek mütehayyir oluyoruz. İstanbulun imar plânına göre yeni inşa edilen ilk muhteşem binası MARMARA 1 - Fennin en son tekemmülleri, tekemmül göz önüne alınarak en son uslupla inşa olunmuştur 2 -En son sistem filtreden geçme cak hava tertibatı, dünyanın en bü trans- atlantikleri KUİN MARİ ve NORMANDİ ve dünyanın en büyük sinemalarında 3 - Sesli makineler, dünyanın en meş ELEKTRİK “İSTANBULUN olunacak eseri vermektedir. Açılışına 4 gün kaldı mar tarihine ilk iftihar Yoksa pasif korunmanın ehemmiyeti ve her şeye tekaddüm etmesi noktasın- dan kimse ile ihtilâfımız yoktar. , Büyük hamleleri tabiatile harp sonuna kalmaktadır. O zaman da bar bin bütün tecrübelerini geçirmiş olarak müstakbel İstanbulumuzu yeni ihtiyaç- lara göre tanzim ve İnşa etmek imkâm kendiliğinden hasıl olacaktır. s ve si- vardır. hur WES- rofonik cihazlarıdır. I L L T Binlerce filler... Yüzlerce arslan... Binlerce (TRADER HORN ) Türkçe sözlü filmi BUGÜN BAŞLADI! AYRICA: FREDERİCH MARCH ve KAROL LOMBARD'ın YALANCILAR ŞAHI