27 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

-— m Tahtelbahiri nasıl avlıyorlar Enginlerde tahtelbahiri bulmanın sırrı? yeti son zamanda mahsus deerecede | Baalmış vo tahtelbahirlerin batırma va- © kaları seyr , Gerçi buna deniz- leri rl eden kış Aianalarının ve rüyet şeraitinin fenalığı mücesir ol © uaktadır. Filhakika su üstünde düşman gözetlemekte olan bir tahtelbahirin ufukta bir vapuru yakalamak için İste- “diği kadar süratli gitmesine dalgalar mâni olacağı gibi böyle dalgalı havalar- da su altı seyrini âyarlıyatak torpido at- çak hem müşkül ve hem de torpidonun “dalgalar üstünde sekmesini intaç edece- © Ginden düşmanın kendişine atılan torpi- doyu (torpil) görerek kaçınmak fırstatı- pi temin etmesi itibarile mahzurludur. Bundan başka günlerce dalgalar ürasın- da çalkalanan bu küçük teknelerdeki » mürettebatın mukavemetleri de bittabi tenakus etmektedir. İşte bu teknik s€- beplerden tahtelbabhirler şiddetli fırtınala.| ın hüküm sürdüğü kış mevsiminde kâfi | derecede iş göremezler. Bu böyle olmakla bersber Alman tah- telbahirlerinin faaliyetini tahdide hava gerüitinden daha ziyade müessir olan şey müttefiklerin elindeki tehtelbahir avla- maya mahsus vesaitin mükemmeliyetidir. ” , Tahielbahirlerin su üstünde iken korku- * su top mermisile teknesinin delinmesidir. Çünkü teknesi delinen bir tahtelbahirin almasına ii hemehal su üstünde kalmak mecburiye- tindedir. Eğer düşman top ateşi cihetin- © den kendisine faik ise kaçamadığı tak- dirde batmak âkibetine uğraması muw- kadderdir. Diğer taraftan dalmış bir tah- telbahirin teknesinde açılar yara batma- sınâ ve ölümüne sebeb olur ki su altında iken yaralanmak : onun için en büyük © tehlikedir. Vakia su üstünde bulunan bir © tahtelbahirin topla yahut tayyare bom- “ basile vurulup batırılması nadir ahvalde vukubulur. Çünkü” top ateşine ve tay: © yare hücumuna maruz kalan tabtelbahir bir dakika gibi kısa bir zaman zarfında gm: altına girerek gözden kaybola- “bilir. Su içinde gizlenen tahtelbahirin dı- rıyı taraassut için kullandığı pereskop e bir üstuvane halindeki bir dürbindir. Bunu 6 kadar mehirane idare eder ki deniz sathına sürüp etrafa bir göz attık- tan sonra içeri çekmesini bir kaç saniye- 'bahir pereskopunu görebilmeleri ancak deniz ve hava halinin müsaadesile müm- kün olur. Hele deniz köpüklü ve peres- o kop güneş şuai içinde kalmış ise onu gö- k adetâ bir tesadüf ve şans eseri mr. Şu halde su tabakaları altına sak- “ “lanmış olan tahtelbahirin evvel emirde © mevcudiyetini ve bulunduğu yeri sani- , yen yerini bulduktan sonra bir maddei- “Cânfilâkiye ile teknesini delmek meselesi © hallolunursa onu imha maksadı * temin « edilmiş olur, Esas itibarile suyun “nakil olması ve — bahusus deniz suyundaki tuzun sada nak line daha elv ulunması tahtelba- bir pervanesinden intişar eden sada mev- © eatımı duymakta başlıca âmil olmuştur, “Süratle dönen tahtelbahir pervaneleri © geçtiği noktalardaki su kütlesini hareke- te getirdiğinden bu hareket avci gemi- im su kesimi alına mevzu madeni aframlardan elektriki bir cihaz in- tikal ettirerek mütemadi sada mevceleri halinde bir ahize ile kulağa nakledilmek» tedir. Buna gürültü dinleme cihazı denil- mektedir. Hassas cihazlar yalnız tahtel- © bahirin pervanelerinden intişar eden sa- © dayı değil, tahtelbahir içinde çalışan kü- çük bir yardımcı motörün dahi ihtizaza- #ni kulağa nakledebilirler. Hattâ sada menbaının takribi olarak istikametini “bile bu cihazla kestirmek mümkündür. Fakat avcı gemisinin kendi pervanesi © dönerken yanında başka gemiler gider- © ken dinleme cihazının verdiği netice iti- — madbahş olamamaktadır. Bir tahtelba- hir avcısının dinleme işinde makineleri sü çalıştırmaksızın hali sükünette bulun. mas tahtelbahire en müsait şikâr teşkil - edeceğinden gürültü dinleme cihazları © yerine daha hassas ve itimada şayan bir © &letin bulunmasına ihtiyaç görülmüştür. - Denizin derinliğini ölçmek için kulla” > milan elektrikli iskandil (Ultrs sounding) — âletinin esası, suyun sada nakliyetindön istifade edilerek denizin dibine doğru sevkedilen elektrikli mevcenin di çarparak sada menbaınin bulun- duğu noktaya aksctmesine kadar geçen zamanı bir müşire üstünde göstermekten İbarettir, Bu zamanın az veya çok ol ması deniz derinliğinin derecesini ifade © etmektedir. Bu âlet o kadar mükemmel bir hale getirilmiştir ki yüzde hatası he- men hemen yoktur. Bir deniz sahasının derinliklerini ölçerken derinliğin cüzi — fazlalaşmasından o noktada bir çukur | olduğu, yahut derinlik biraz azaldığı “takdirde o mevkide bir unkaz veya to- bulunduğu derhal anlaşılmaktadır. zamanlarda bu âlet derinliği maili kün yoktur ve bu gemi be- yeye sığdır. Binmennleyh avcıların tahtel- Havan topile atılan su bombası ve i bir tahtelbahirin etrafında patlkyan bombalar olarak da ülçecek vaziyete getirilmiş ol- duğundan kazaya uğrayıp dibde kalanı tahtelbahirlerin aranmasında bundan çok istifade edilmiştir, Şayed Ultra mevcesini şakuli değil de ufki olarak sevketmek ve sada ihti tını hizasına gelen bir cisimden #lete in- ikâs ettirmek imkân; hasıl olurmma sada menba ile . o cisim arasındaki mesafe bulunabilecektir.. Bu esas göz önünde tutularak elektirikli iskandil âleti tekem- mül ettirilmiş ve nihayet bu âlet ufki mesafeleri da kestirecek hale sokulmuş” tur, İşte tahtelbahirlerin yerini bulmaya sebeb olan sir budur. Tabtelbahir avia- maya memur muhriplerdeki bu ufki is- kandil âleti gürültü dinleme cihazile müşterek çalışmaktadır. Tahtelbahirle- rin dolaştığı mıntakada muhribin omur- gasından aşağı uzatılan bir çelik Jâvha- dan elektrik mevceleri kısmen ufki ve kısmen derinliğe doğru mail olarak muh- ribin her iki tarafına geniş bir zaviye ha- linde intişar etmekte ve her hangi bim haile tesadüfünde inikâs yaparak doğru- dan doğruya âletin ahizesine gelmekte. dir. Alet 3000 metre dahilinde inikân ahzederek kaydedebilmektedir, Şu hal de avcı muhribden 3 bin metre uzakta” ki bir tahtelbahiri bulmak mümkün ol- maktadır. Avcı muhribden tahtelbahirin istikameti ve su altında bulunduğu nok- tanım mesafexi tesbit olunduktan sonra doğrudan doğruya onun üstüne dümen kırılmyarak etrafında dairevi bir seyir- le bu daire git gide daraltılırken ufkt is. | kandil âleti ile intişar yapmağa devam | edildiğinden tahtelbahitlerin avcı muh- ribe nazaran bulunduğu noktayı kontrol | fırsan kaçınlmamaktadır. . Kendisinin bulunduğundan bihaber olan tahtelbahi- | re iyice yaklaşan muhrib bomba topları | ile ve kıçındaki bomba atma terti ağır su bombaları atarak bunları > yen umklarda patlatmaktadır, Bombala- nin tehrib saha; de kalan tahtelbi rin teknesi müthiş infilâkların tesirile y ralamp bölmelerine birdenbire su hü- cum ederek batmaktadır. Su içinde pats yan bomba 200 kilo ağırlığında trotil börutunu hamil olup tahrib sahası 80 metredir, Böyle bir avlama O plânından kurtulmak bir tahtelbahir için hemen hemen mümkün d Binaenaleyh bir tahtelbahir elektrikli ufki iskandil âletile mücehhez bir harp gemisinin 3000 re yakınına sokulamıyacak ve binn torpilin hedefe isi bet ihtimali azalacaktır. Müttefik devletler deniz aşın müstem- lekelerinden yaptıkları asker ve silâh nakliyatının yanına > işte bu tahtelbabir bulucu âletlerle ve tahrib edici bomba- larla mücehhez emniyet ve himaye ge- mileri terfik etmektedirler. Alman tal telbahirlerinin kafile halinde muhafaza! olarak seyreden vapurlara karşı ip şi mediklerinin sebebi bu âlet vasıtasile mevkilerinin süratle keşfedilmesinden- dir; Henüz bütün tahtelbahir avcı gemi- leri bu âletle mücehhez değildir. Şayed her avcı gemiye bu âlet vazedilecek olursa denizlerde tahtelbahir korkusu kalrmyacak ve bu sinsi silâha artık iflâs &lmiş nazarile bakılacaktır. Fen tahtel- bâhirleri imha çaresini bulmuş ve tatbi- kata geçmiştir. Bu suretle otahtelbahir ablokasının mânası kalmamıştır. A. B. , Adamlarımız Kânunusani 1040 me Haftalık piyasa Son ticari müzakereler İhracat ve ithaldt eşyasının vaziyeti Bu hafla içinde, piyasada göze çar- pan hâdiselerden biri de, Almanya ile muayyen bir mlkdar üzerinden tice- ret münasebetlerinin 81 ağustos tarihindenberi, Türkiye - Almanya arasındaki ticaret münase- betleri inkitan uğramıştı. Son gün- lerde Almanyaya yedi buçuk milyon Mralık ihracat yapmak imkânları ha- ml olmuştur. Satılacak olan eşya ara- sında tiftik ekseriyeti teşkil etmekte- dir, İthali arzu edilen eşya da, t.bbi ecza, kimyevi maddeler, muhtelif bo- yalardan fbarettir. Kuru meyva ih- racatçıları da kuru meyva İhraç ef- mek için teşebbüslere girişmişlerdir. Piyasamızla münasebetlerini art- tırmak istiyen memleketlerin başın- da Macaristan bulunmaktadır. Bir Macar heyeti şehrimize gelerek, iki memleket arasındaki münasebetlerin artmasını arzu etmektedir. Macaristan, 'Türkiyeye başta ziraat Aletleri olmak üzere her nevi maki- neler, demir malzeme, endüstri eş- yası verebilir. Buna mukabil Türki. yeden ziraf maddeler alabilir. Endüstri malzemesine, her növl makinelere, yevi maddelere olan ihtiyacımız fazladır. Bu ilibarla Tür- kiyeyi ziyaret eden Macar heyeti, tam zamanında gelmiştir. Heyetin devlet yapacağı mi rin müsbet bir neticeye ümid ediyoruz. varmasını Ankarada Yunan heyeti ile müze | Geçenlerde | kerelere devam ediliyor. yazdığımız gibi, dost memleket Yu- nanistanla, bir iş birliği mahiyetinde bir ticaret anlaşması yapılacağına şüphe yoktur. Romada sefirimiz, B. Hüseyin Ragıbın riyaseti heyetimiz, İtslyanlarla ticaret müza- kerelerine devam etmektedir. Bu müzakereler piyasada büyük bir alâka İle takip edilmektedir. Evvelce de yazdığımız gibi, harpten sonrâ, Türkiye - İtalya ticaret münasebetle- ri genişlediği için, İtalya ile yapaca- ğı ticaret anlaşmasının da büyük bir ehemmiyeti olacaktır. İhracat maddelerimizin vaziyeti Dokuma ham maddeleri — Yuka- rıda yazdığımız gibi Almanyaya mu- ayyen mikdar üzerinden ihracat im- Fin iayyarelrinin likler beyannameler Paris - Soir gazetesi, Finlândiya- | hların Sovyet askerlerine attıkları resimli o beyânamelerin (suretlerini neşrediyor. Rusça yazılmış olan bu beyannamelerin tercümesi oşudur: Solda; Kızıl şefler ve siyasi komiser- ler, sizi buzdan bir ölümün kucağıma atıyorlar. Size bir nasihat veriyoruz, şu şekilde kurtulabilirsiniz: Kızıl şef- Jeri ve siyasi komiserleri imha ediniz. Arkadaşlarınızdan binlercesinin ölüm. den kurtulmak için takib etmiş ol dukları vol budur. Sağma: Finlândiyalılar, kendilerine getireceğiniz silâkları bol bol tediye ediyorlar. Rüble Bir rüveiver: 100 Bir tÖfek: 150 İ | | Bir mitralyöz tüfeği: 400 Bir mitralyöz; 1500 Bi: tank: 10000 İyi bir vaziyette getirilecek bir tay- İ yarenin bedeli 10,900 dolardır. Fazla olarak tayyareyi getirecek olan pilo- ta intihap edeceği memlekete gitmek masrafı ödenecektir. Kahrolsun harp! Teslim olunuz ve bu sayede harbi kı- #altınız, Bizim kampımıza geliniz. Sizi dostane karşılayacağız. Belçikada kömür amelesile anlaşma oldu Brüksel 26 (A.A.) — Kömür mesele- sinin halli için patronlarla amele ara- sında bir itilâf hasıl olmuştur. Ame- le, seferberlik devresine münhasır ol- mak şartile hükümetin teklif etmiş ol- duğu iş müddetini kabul etmişlerdir. | ne göre şimdiye altındaki | İ üzerine siparişler verilmektedir. kânları hasıl olduğu için, tiftik piya sası biraz canlanmıştır. Maamafih sebep yalnız bu değildir. İngiliz fir maları, birkaç haftadanberi piyasa- dan tiftik almaktaydı. Bir tacirin Mgdesine bakılırsa «piyasada tiftik namına stok mal kalmasına imkân yoktur.» Pamuk için, ayni ifadeyi kul lanmak doğru olamaz. Çünkü dışa- rya ümid edildiği kadar pamuk sât- mak kabil değildir. Bir iddinaya gö- Te, pamuk . ihracatı mümkün Olsa dahi Ihracat yapmak zararlı bir İştir Çünkü pamuk istihsalâtımız, ihtiyacımıza kifayet edecek derec: eğe dir. Bu, daha ziyâde pamuklu doku- ma fabrikalörlerinin #ikrk İhrüç etmek istiyen tacirler de, tama- mile bu fikre aleyhöardırlar, Bu İki gruptan harigisine hak vermek 18 zımdir? Bu, uzun uzadiya tedkik edilecek bir meseledir. Kuru meyvalar — İngiliz firmala- nnın Ege mıntakasında üzümlerimi. ze karşı olan talepleri devam İm tedir. Geçenlerde de İngiliz bük İkömeti ordu “hesabına “olmak üzere, mühim mikdarda kuru üzüm almıştı. Bun- bizden bu derece Kuru üzüm “alin satışlarına çelince, ufak partiler halinde muhtelif memleket- lere sevkiyat devam etmektedir, Son günlerde Fransadan talepler artmış- tır. Romanya ve diğer Balkan mem- leketlerine pek az mikdarda satış yapılmaktadır. Tütün — Ege ve Samsun mıntaka» larında tütün fiatleri yükselmekte- dir. Bunun en büyük sebebi, İngiliz Piyasasının tütünlerimize karşı rağ- bet göstermesidir. Piyasada bu rağ- betin tesirleri bissedilmektedir. İtbalât maddelerinin vaziyeti Yeni teşekkül eden Demir Limited şirketi tarafından Amerikaya Izmir Bu siparişlerden bir parti yakında lima nımız& gelecektir. Diğer taraftan Bel- çikadan da demir almak için müz kerelere devam edilmektedir. Sanaylimizin ihtiyacı olan ham madde müşkülâtı da ortadan Kkalk- maktadır. Bu ham maddenin bir kıs- mını müstemleke eşyası teşkil etmek- teydi. Kauçuk, ham deri gibi... Tica- ret Vekâletinin teşebbüsü ile Osmanlı bankası bu nevi eşyanın ithalini ko- Jaylaştırmak maksadile, 70 bin İngi- Miz lirası mikdarında bir akreditif açmıştır. Bu yüzden Amerikadan ham kauçuk, ham deri gelmektedir. Bura- lardan getirilen eşya arasında kakao çekirdeği de bulunmaktadır. Çikola- ta fabrikaları çekirdek kakso için de âkreditii muamelesinin (açmasını istemişlerdi. Çikolata Yabrikatörleri- nin bu talebi henüz kabul edilmemiş- tir. Çikolata fabrikatörlerinin iddia» sına göre, memleketimizde altı aylık ihtiyaca tekabül edecek derecede çe- kirdek kakao vardır. Her halde, demir, bakır, deri mese- leleri görüşülürken, çikolata meselesi üçüncü ve dördüncü plânda kalmış bir mesele idi. Bu itibarla çikolatacı- ların da talebi kabul edilmemiştir de- İ nilemez. Diğer meseleler halledildik- ten sonra, bu mesele de tedkik edile- bilir, Hüseyin Avni EMAR. AL EEE Se) Ev, Apartıman kiralamak için «Akşam»ın KÜÇÜK İLANLARI En süratli ve en ucuz vasıtadır.