19 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Bahife 7 A Küçük i (Ba bu.) tahtelbabirler Açık denizlere çıkmamak şartile kısa yarayabilirler seferler küçük tahtelbehirler yapmağa baş Tamışlar, Filhakika bu tonajdaki tahtelbahirler Baby denilen küçük bir tiptir. Bunların 100 tonluklarını ve hattâ 50 tonluklarını da yapmak mümkün- dür. Meselâ Finlândiyalıların elinde- ki 99 tonluk Saukko tahtelbahiri emsali arasında en küçüğüdür. Almanlar 935 senesinde Versay Muahedesini feshettikten sonra der- hal 250 tonluk tahtelbahirler inşaya başladılar ve ilk seri olarak bu tipten 24 tane meydana getirdiler. Tecrübe lerde kifayetli bulunarak bu mev- cüde son zamanlarda bir düzine da- ha ilâve ettiler. Bunların büşta 53 lük torpido alan 3 kovanı ve bir küçük mâkineli topu bulunmaktadır. İki torpido (torpil) de yedek olarak a dığına göre denize beş torplile çık- maktadır. Su üstü süratleri 13 mil Su altı silratleri 7 mildir. Almanya şimdi bu 250 tonluklardan 100 ton tasarruf ederek 150 tonluk tahtelba- hirler yapmağa başlamış bulunuyor, Her halde bu torpido kovanı ile bir makineli top- tan ibaret olacaktır. yedek bulundurabilir. Şu halde dört torpidoyu hâmilen cepheye gidebilir. Süratleri su üstünde 10 milden ve su altına 6 milden aşağı değildir. Almanlar geçen umumi harpte Bel- çikanın Flânder sahillerine yerleş- tkten sonra İngiltereden garp cep- hesine yapılan nakliyata darbe vur- mak maksadile Manş denizinde kul Janmak üzere 90 « 120 tonluk küçük tahtslbahirler yapmışlar ve Flânder tahtelbahir filotillâları teşkil etmiş lerdi. Bunların mürettebatı 12 - 15 kişiden ibaret olup süratleri pek az- dı. Hattâ su altında bazan o civar- daki akıntıları sökemiyorlardı. Bu s8- “ bepten Alman tahtelbahircileri ara- Sında bunlara Flânder kaplumbağa- ları denilmişti Umumi harbin son İki senesinde bunlar İngilizlerin tah- teibahir mücadele vasıtaları karşısın- de dikiş tutturamamışlardı. Flânder botları iktisadi yolla su üstünde 350 Mil mesafe katedebiliyorlardı. O 2a- Mandanberi geçen yirmi seneyi mü- İcaviz zaman zarfında motör maki- Nelerinin mahrukat sarfiyatı nisbe- ten azalmak suretile terakki göster diğini düşünürsek bugünkü 150 ton- küçük Alman tabtelbahirlerinin - 700 millik bir mesafeye gidebi- leceklerini kabul edebiliriz. Bu hale Böre bunlar ancak yakın seferlere tahsis edilebileceklerdir Esas itibarile bir tahtelbahirin de- Dizde kalma kifayeti her şeyden evvel Motör makinelerinin yakacağı mah- Tukat mikdarma bağlıdır. Tahtelba hir harbinin sıklet merkezi Şimal de- hizinde olduğuna göre bu 150 tonluk botların bu denizden dışanya çıkma- ları bittabi mevzun bahsolamaz, Şi- mal denizinde de harekât sahaları pek mahdud olacaktır. Çünkü İngil- en yakın Alman tahtelbahir Üssü olan Emden Hmenı İngütere sa- hilinden 250 mir uzaktır. Üstünden harbe çıkan bir tahtek bahirin düşman gemilerini bekleme sahasında vazifesini bitirdikten son. Ta geriye dönmesi icab ettiğine göre Yalnız gidiş geliş için 500 mil katet- miş olacaktır. Geriye 200 mil mesa. fe katı için mahrukat mevcudu ka, ar ki cephe faaliyetinin hududu an- cak bu mevcude münhasır kalır. Arada sık sık dalmak için akümülü- tör bataryalarmın imlâsında motör- lerini çalıştırmak icap edeceğinden düşman gemilerini bekleme müddeti dalmak ihtiyacı nisbetinde azalacak- far. Kestirme bir hesapla bu küçük botlar cephede âzami bir hafta ka- İabilirler. Bu da ancak dentin fırtı- ali olmıyan normsl şerait) içinde ç ümmkündtr. ik ek eml in. için işe Ajans haberlerine göre Almanlar > Bunlar 150 tonluk şeyler. © miş, birkaç kişi ile idâre ediliyormuş. & ların eslihası başta iki | İki torpido da | Küçük bir Alman tahtelbahiri, Şimal denizinde kış aylarında bu | botların iş görmesi pek müşkül ve hattâ ekseriya kabil olamaz. Çünkü şimal ve bati rüzgârlarının şiddetle hüküm sürdüğü kış mevsiminde de- nizlere emniyetle göğüs gerecek tab- telbahirlerin tonajı asgart 450 - 500 tondur ki dört senelik umumi harp tecrübesi neticesinde Alman tahtel bahireileri tonajda bu hadden aşağı inmemeği tavsiye etmişlerdir. Diğer taraftan 150 tonluk botların su üstü süratleri en az 14 mil olma. dıkça ufukta gördükleri düşman va- purlarını kovslayıp yakalıyamaz ve torpililyemezler, Bu takip seyri deni- zin dalgalı zamanlarında tamamen | | akim kaacaktır. Kaâcâktar, Bundan başka bir tabieibahirde tonajın 150 ye indirilmesi süratine olduğu gibi dalma umkuna da hayli tesir eder. Bahusus sü üstü süratini arttırmak için teknenin hafif olması meşrut olduğundan iç teknenin ince lâvha ve köşebendlierden yapılması icap eder ki bu hal dalma umkun- dan oldukça fedakârlığa sebep olur, Binnetice bu küçük botların dalabi- leceği derinlik 40 - 45 metreyi teca- vüz edemez. Hele tekne perçin yerine kaynakla insa edilmişse dalma umku bu mikdardan da az olur, Diğer bir mahzur da bu botların denizde az bir müddet kalarak hemen üssüne dönmek ihtiyacı dolayıslle limana girip çıkma harekâtının faylalaşma- sıdır ki bu hal bunların üsleri önün- de bekliyecek olan İngiliz ve Fransız tahtelbahirlerinin atacakları mayn ve torpillere sık sık av ve hedef teşkil etmeleridir. Bütün bu mahzurlara rağmen Al man bahriyesinin şimdiden böyle kü- çük botlar yapmağa başlamaktan maksadı geçen umumi harpte Belçi- kayı zaptederek Fiânder sahillerine yerleştikten sonra İgiltere sahillerine biraz daha sokulup tahtelbahir hars- kâtını Manş kanalına, yani İngiliz nâkliyatının can damarına tevcih et- tiği gibi bu sefer de ilk fırsatta ve belki de ilkbaharda Belçika yahut İstanbul ilkokullarına devam eden yoksul çocuklara yardım için her ka- zada yeniden teşekkül eden cemiyet- lerin mümessilleri dün parti İstan, bul vilâyet idare heyeti reisi Tevfik Fikret Sılayın başkanlığında toplan: mişlar ve (16) yardım cemiyetinden müteşekkil (İstanbul İlkokul yoksul çocuklarma yardım cemiyetleri bir. Hiği) ni kurmuşlardır. Bu birlik parti vilâyet idare heyeti w ği , Dünkü toplantıda bulu nanlardan bir kısmı kdr Hollandayı istilâ emelini güderek bu plânını tahakkuk ettirir ettirmez İn- giltereye karşı daha yakından tah- telbahir ablokasını teşdid etmektir. Gerçi bu tahtelbahir harbi bakımın dan Almânlar için İdeal bir plândır. Fakat bu küçük tahtelbahirlerin ye- rine daha büyüklerini hazırlamak şartile, Yeni Alman tahtelbahirlerinin to najca küçülmesini bir de en mühim olan malzeme ve pertonel bakımın- dan mütalâa edersek derhal hükme- debiliriz ki Alman bahriyesi tahtel- bahir yapmak için malzeme ve kul- lanmak için mürettebat tedarikinde büyük sıkıntı içindedir. Çünkü iyi bir harp kifayeti olan tahtelbahir en aşağı 800 - 1,000 ton olmak gerektir ki bunlar ancak 40-50 mürettebata İhtiyaç gösterirler. Diğer taraftan cepheye gönderilebilecek tahtelbahir- ciyi birkaç ayda yetiştirmek mümkün değildir. Hulâsa; Almanların küçük tahtel- bâhir yapmağa teşebbüs etmelerin- ğen çıkanlan mâna şudur: Müttefik ! devletlerin deniz ablokası semeresini yermeğe başlamış ve tesirini şimdiden göstermiştir. A.B. İzmir zeytinyağı ihracatçılar birliği İzmir (Akşam) — İzmirde teşkil edilen zeytinyağı ihracatçılar birliği idare heyo- tne sertinyağı Ihracalçılarından B. İz- mirl Talât Erböy, Abdullah Fesei, Kemal Haraççı, Rahmi Pilibeli, Dr. Fazıl Doğan, Sezal Ömer, M. J. Taranto, Ali Karagözlü- oğlu, Fehmi Simsaroğ'u seçilmişlerdir. Rels- İiğe B. Talât Erboy, ikinci relsliğe B, Ab- Gullah Pesçi, umumi kâtipliğe de B, Mu- hip, mürakabe heyetine B. Ali Haydar Al- bayrak ve Mustafa Haydar Nazlı intihap a ir. Kurbanı iyi günlerimize şük- retmek için keseriz, İyi günleri. mizin uzun sürmesi için havada karada ve denizde kuvvetli bir millet olarak yaşamamız şarttır. Maarif müdürü Tevfik Kut, Kızılay mümessili adına Atıf Ödül, Çocuk esirgeme kurumu vilâyet ikinci rej- si Reşit Çavdar, - yardım eewiyetleri adına da profesör Zühtü İnhan, ki tapçı Ahmed Halid Yaşaroğlu, mü- teahhit Asaftan müteşekkil bir 'da- re heyetini iş başıma getrimiştir. He. sap müfettişliğine de İmar bankası müdürü Celâl, İstanbul gümrükleri İ &zâsmdan Hâmid Ongunsu Yelsliğinde, başmüdürü Methi Saidi seçmişlerdir. İçtimai muavenet teşkilâtımız Kızılayın sulh zama- nındaki vazifeleri - Bu vezaifi derhal yapabilmek için hazırlıklı bulunmak, hazırlıkları felâket çanı çaldıktan sonraya bırakmamak lâzımdır «Kızılay» barp zamanında askeri shhiye teşkilâtının (o yardımcısıdır. Umumi seferberlik ilân edilince «Ki- zlay» bütün faaliyetini büyük karar- gâhı umumi sahra sıhhiye müfettişi umumiliğinin vereceği talimat daire- sinde sevk ve idare etmekle mükellef- tir. Bu faaliyet, sabit ve seyyar has'a- haneler, hasta ve yaralı nakliye gemi- leri ve trenleri, hasta ve yaralı sevk merkezleri misafirhanelefi tesis ve | tertip etmek; askeri sıhhiyeye sihli levazım vermek ve beynelmilel Kızıl- haç kanalile muhasım memleketler Kınihaç teşkilâtile temasa girerek, | esirlere müteallik karşılıklı istihbarat büroları kurmak ve bu yoldan esirler- le aileleri arasındaki muhabere ve mü- rasele işlerine tavassut etmek gibi esaslı hizmetlerden ibarettir. Kızılayın harp faaliyeti mevzuumuz haricinde bulunduğu için bunun üzerinde fazla durmuyoruz. Kızılayın sulh halinde harp sama- nından daah az mühim olmayan şu va- zifeleri vardır: 1 — Harp halinde üzeirne alacağı hizmetleri muvaffakiyetle Obaşara- bilecek teşkilât ve vesaiti hazırlamak, bunları İlk işarette harekete mübeyya bir halde bulundurmak. 2 — Zelzele, sel, kuraklık, yangın ve #alre gibi Afetlerden müteessir olanla- rın imdadına koşmak. 3 — Bulaşık hastalıklarla savaşmak. 4 — Büyük şehirlerde münferid ka- salara karşı'lik imdat vasıtaları hazır. lamak, 6 — Profesyonel ve amatör hasta bakicı yetiştirmek. 6 — Umumi hifmanhha bilgisini tâ köylere kadar yayacak noşriyatta bu- Tunmak, 7 — Ana yurda gelecek muhacirleri karşılamak ve hükümetin maddi ve manevi sahabet ve ihtimam altına gi- rinceye kadar, onlara ilk yardımları yapmak. 8 — Fakirlere mahsus sabit ve sey- yar dispanserler kurmak. 9 — Fakirleri yedirecek, şiddetli kış mevsiminde giydirecek merkezler te- 8is etmek, Kızılay edebiyatına göre «İmdat ve muavenete ıstılahında hülâsa edilebi- len bu hizmetlerin her biri ayrı ayrı tedkik ve tahlile değer bir şümul ve ehemmiyeti haizdir; Harp fnaliyetine hazırlanmak as- keri sıhhiyenin çizeceği programa gö- re tanzim edileceği için bunu sadece kaydetmekle iktifa ediyoruz. Tabiatın en korkunç ve yıkıcı âfeti zelzeledir. Fen adamlarının mütalâa- larına ve son üç asırlık tarihimizdeki acı misallere göre, memleketimizin zel- zele tehlikesine maruz mıntakaları taayyün etmiş gibidir. Son felâket dö- layıslle bir kerre daha anlaşıldı ki, 26- zele âfelinde en mühim mesele, zelze- le saahsında sağ kalan yurddaşların imdadına süratle yetişebilmektir. İm. dada yetişinceye kadar şu veya bu s€- beple geçirilecek her dakika ilk kur- banlara yenilerinin inzimam etmesine sebep olur. Bu hususta gösterlecek sürat ise, evvelce yapılırış olan hazır- Uıkların derecesile mütenasip olabile- ceğinden, bu hazırlıklarır. felâket çanı çaldıktan sonraya bırakılmaması za. ruridir. Hazırlık, evvelâ imdat vesaltinin mevcut olması, sonra da bunların muhtelif mıntakalarda tesis edilecek merkezlere depo edilmesi demektir. İmdat vesalti, kurtarma, barındırma, yedirme, giydirme, ve sıhhi bakım gi bi beş kısma ayrılır. Kurtarma işi için, büyük şehirleri. mizdeki itfaiye teşkilâtının bu işlere ait modern vasıtalarından örnek &h- nabilir, Barındırma vesaiti mevsime göre değişir. Yaz için çadır zoükemmel bir vasıta olabilirse de, şiddetli kış mevsi- minde bu ihtiydeı ancak «kabili nakil barakalar« temin edebilir. Çadır, ya yapılmış veya bez halinde dış memle. | b .. “me ketlerden getirilen bir metadır. Hal- buki barakalar, zengin ormanlarımı- an kerestelerile ve memleketimizde müesses modern kereste sanayii mari- fetile kolayca hazırlanabilir çok daha faydalı bir barındırma vasıtasıdır. Bu barakalar için kesilecek ağaçlar orman resminden ve bunları yapacak keres- te fabrikaları muamele ve sâir vergi- lerinden mua? tutulursa -ki hükümet- çe bu gibi hallerde muafiyetler kabul ve tatbik edilmektedir- bunlar belki de çadırdan daha ucuza mal olur, Yedirme işi için, memleketin her tü- rafında her mevsimde yiyecek madde- leri bulunabileceğinden bunları depo etmeğe lüzüm yoktur. Yalnız seyyar aşhane ocakları ve kaşık ve tabak gi- bi levazımın Hazır bulundurulması maksada kâfidir. Giydirme işini, büyük şehir ve ka- sabalarda teşkilini düşündüğümüz «Yardım toplama. komiteleri ta; dan toplanacak eşya kolaylıkla temin eder. Yapılacak iş, bunları fenni te- mizlemeğe tabi tuttuktan sonra ta- mir etmek ve tasnif ederek imdat mer- kezlerindeki depolara yerleştirmekten ibarettir. Sıhhi bakım için tam techizat seyyar hastahaneler hazırlamak Jâ- zımdır. Bu seyyar hastahanelerde fi- len çalışacak sıhhi imdat heyetleri için büyük masraflara mütevakkıf olan daimi bir kadroya ihtiyaç yoktur. İmdat merkezinin bulunduğu v tin shhiye müdürü bu heyetlerin ta- bil relsi ve hükümet ve belediye hekim- leri de tabti azası olabilir. Düşünülmesi lâzımgelen bir cihet de bütün bu teşkilât ve vasıtaların fölâ- ket aninda felâket sahasma . süratle yetişebilmesidir. Memleketimizin iklim şartlarına ve yollarının bugünkü va- ziyetine göre, her mıntaka imdat mer- kezinde o muntakaya uygun nakil va- sitalarını harekete hazir bulundurmak icap eder. Karayon, kızak, araba, mav- na ve sal gibi vesalilen başka her mer- kezde bir imdat tayyaresi bulundur. mak çok faydali olur. Alelâde vesait yetişinceye kadar, tayyare ile gönde. TÜİp felâket sahasına atılacak ilk var- dım levazımı Afetzedelerin ıztıranları- ni derhal talifif eder. Bedri Nedim Göknil Eminönü meydanı yükseltilecek Eminönü meydanında hazirana kadar ya- ya kaldırımlar yapılâcak, hazirandan idğ- baren Prost plânma göre meydanın tanzl- mine başlanacaktır. Yaya kaldırımlar, şimdiki zeminden 20 santimetre yükselti- leceği için haziranda tramvay raylari sörü- lecek, meydan de yayı kaldırım seviyesine çıkarılacaktır. Karaköy köprüsünün de meydanın yeni seviyesine göre yükselli- mesi iâzimgeldiğinden, bu âmeliyat ikmal edilinciye kadar trâmvay ve otar mobil münakalâğı kesliccektir. İnşaat ya- manında otamobiller Gazi köprüsünden ge- geceklerdir. İzmirde bir kütüphane kapatıldı İzmir 18 (A.A) — İhtikârla mücadele ko- misyonu dün Valinin riyasetinde toplana- rak bazı şikâyetleri tedkik etmiş ve 20 pa- Falık küçük kartvisit zarflarını i kuruşa sattığı tesbit edilen Yavuz kütüphanesini Üç gün müddetie kapatınıştır. AKŞAM Abone » ücretleri Adrıs tebdili için yirmi beş kuruşluk pul göndermek llrımdır. 7 Zilbiece 5 — Kasım 75 8. İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı E. 1230 24 718 845 1200 156 TAR 1224 TAA TOO 1844 fdarehane: Bab!lli elvarı Acımtaluk sokak No. 13