21 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

po (GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Brest -Litovsk Almanlarla Ruslar, Polonyanın Brest - | (oOBrest - Litovsk mushedesi bir tamftan Litovsk şehrinde buluşarak bu memleketi | Almanya, Avusturya - Macaristan, Bulga- ne yolda taksime uğratacaklarını karar- | ristan ve Türkiye, diğer taraftan Rusya laştıracaklarmış. arasında 3 - 7 mart I9i$de İmzalanmış- Muchawisc ve Bug sularının birleştikleri | tar. Bolşevikler bu muahedeyle Polonyayı yerde olan bu 29,370 nüfuslu idare merkezi | ve Baltık eyaletlerini terk etmiş, Alman- teen yollarının da birleştiği noktadır. De- | yanın şark siyasetine Inkiyad etmiştir. Tür- Ficilik sanayii İle meşhurdur. kiyeye de Ardehan, Kars, Batum bavzan 1596 da bu şehirde kiliseler ittihad et- | birakılmıştır. miştir; 1914 de bolşeviklerle Almanya ve Pukat İtilâf hükümetlerinin galebesi müttefakleri arasında muahede olmuştur. üzerine, Bükreş muahedesi gibi Brest - Litovsk da hükümsüz bırakılmıştır. Varşovanın köprüleri Dünyanın en talihsiz köprüleri çok geniş | yani 1920 de Kimılordu şarktan Varşova bir nehir olan Vistül üzerindeki köprüler- | önüne geldiğinden köprüler tekrar torpille- dir. Bunlar bütün Avrupada ve İngilterede | nerek tahrip edilmişti, Kızılordu çekildik” derecede muh ten sonra köprüler tekrar milyonlarca pa» diğindeki Vistül ra serfedilerek yapılmıştı. Lâkin 1928 da 1 fç! parsizi isyan ederek Pllsudskinin wa üzerine yürüdüğü zaman tekrar köprüler yıkılmıştı. Daha sonra lekrür bu köprüler İngüte- Varşovayı Praga hallesine bağlamaktadır. Asıl şehir, nehrin #arbinde ve kendi başma bir şehir sayıla- e Teden alman büyük istikraz İle tekrar ya- cak derecede büyük olan Praganeh- | must Bu defa da Alman ordularının hü- Pin şarkındadır. 1915 senesinde Rus ğ lar © Hindenbure ordularının karşısında | çul Karşılinda tekrar berhava edilmiş Rus Lehislanımı tahliye ederek geri çekli- dikleri zamanı Viztli Üzerindeki muhteşem | © Bu köprüler kisi yaya gezenlere ve ol0- köprüleri berhava etmişlerdi. mobillere, ikisi de demiryollar için olarak Lehistan 1917 de müstakil olduktan son- İ dört tanedir. En büyüğünün adı Napolyon ra ilk mühim umran eseri olarak | zamanında Lehistan prensi olan Vistül — köprülerini o yenibaştan © inşa | Ponlotovski namına izafe edilmiştir. Ar- etmek olmuştu Fakat çok geçmeden ' rupanın en güzel köprüsü sayılmakta idi. Tablo mübadelesi Meşhur İtalyan ressamı Rafaelin en ma- j Almanyaya getirmek için Rafaelin eserini ruf portrelerinden biri yakın zamana ka- | mübadele etmiştir. Bu suretle İtalyadaki dar cenubi Almanyada Münihte bulunuyor-| Alman tablolarından bazıları tekrar Al- du. Ahiren bu resim Hitlerin emri ile kal- | manyaya getirilmiştir. Bu mübadeleden dırılmıştır. Bidayette bunun sebebi anlaşıl- hem Almanlar hem de İtalyanlar çok mem- mamışta, Bun, kalmıştır. Çünkü her millet kendisinin Fakat şimdi öğrenildiğine göre Hitler ha- | medarı iftiharı şaheserleri milli hududla- Tİçteki büyük Alman ressamları eserlerini | rı içine almağa muvaffak olmuştur. Rusya çarlığının varisi müşkül vaziyette Yeni Avrupa harbi Rusya Çarlığının va- | biti prens Ferdinanddır. Diğeri ihtiyat bah- risi sayılan Örandük Viâdimiri müşkül | riye zabiti prens Leiningen'dir. Şimdi bun- mevkide birakmıştar. Bu prens kendisine | ların ikisi de askere gitmiştir. yeni vatan olarak Fransayı intihap etmiş- ei Dr tir. Lâkin iki hemşiresi Alman prensleri- md çi hi edi e > ne vermiştir. Bu Itibarle hem Fransa hem . akti rerikada rojt'de ir de Almanya Ile iyi geçinmek meebüriyetin. | otomobil fabrikalarmda mühendis olarak de bulunuyordu. çalışmıştı. Şimdi Avrupada yaşamasına İm- Bir eniştesi eski Alman veliahdıma oğlu | Kân kalmadığından tekrar Amerikâya hie- olup şimdi Alman hava kuyveti ihtiyat za- İ ret elmeği düşünüyor, Mekteplere fazla tehacüm var Bir çok mekteplerde çift tedrisat yapılacak İŞ Orta mekteplerle ilselere talebe | yında (Beşiktaş erkek ortamektebi) | ye| kayıt ve kabulüne devam edilmekte- ve (Şehremini orlamektebi) ismi! dir. 19 eylül akşamına kadar orlü | niden iki ortamektep açılacaktır. mekteplerin ilk sınıflarına 7111 ilk | Çift tedrisat yapacak mektepler sa- mektep mezunu, liselerin ilk sınıf'a- | bahları saat 7,45 de, normal tedrisat rına da 2457 orla meklep mezunu, | yapacaklar ve saat 8 de derse başla- orta mekteplerin diğer sınıllarma | yacklardır. Talebesi uzaktan gelen 3023, liselerin muhtelif sınıflarma | İstanbul erkek ve kız, Kandilli, Çam- da 865 İzlebe namzed olarak kay- hea, Erenköy kız liselerile Göztepe dedilmşitir. Muhtelif o mekteplerde | ve Üsküdar $ üncü ortamektepler kayıtlarını tecdit ettiren talebe, bun- | saat 8.15 de derse başlıyacaklardır. lardan hariçtir, Çift tedrisat yapan Üsküdar ikinci Geçen senelere nazaran bu sene | imeklep te saat 8de derse başlıya- yeniden müracaat eden talebe mev- | caktır, cudu fazla olduğundan mekteplerde- Lise ve ortamektep müdürlerinin ki sınıfların bu talebeyi istiap edemi- | toplantısında kararlaştırılan bu €sâs- yeceği anlaşılmış, mekteplerin ye- | Tar Maarif Vekâletince tasdik edilmek | mekhane, sınıf ve iüboraluarlarında | üzere dün maarif müdürü B. Tevfik bazı tadilât yapılmıştır. Bu “suretle | tarafından Ankaraya götürülmüştür. İstanbul erkek ve Çamlıca, İnönü ve İstanbul kız bu suretle liselerile Be: | o Muğlada tütün rekoltesi şiklaş, Beyoğlu, Kadıköy, Çapa, GÖZ. | © muğla 20 (A.A.) — Vilâyet dahi tepe kız ve Taksim, Yenikapı, Ecy- | jinde tütün rekoltesi tesbit edilmiş- oğlu, Zeyrek, Karagümrük, Bakırköy | tir. Buna nazaran vilâyetimizde beş erkek orta mektepleri de 30 şube | puçuk milyon kilo tütün vardır, Tü. açılması kararlaştırılmıştır. tünlerin denk yapma ameliyatı henüz | Pendik orta mektebine devam elen bitmemiştir. Bu yılki rekoltenin ne. kız talebe, Göztepe orta mektebine; faseti fevkalâdedir. Kadıköy üçüncü orta mektebine de- vam eden kızlar Kadıköy ikinci orta Dün deil bir ir zelzole mektebine, Üsküdar 7 inci orta mek- kaydedildi tebine devam eden kız talebe de Üs- İstanbul 20 (A.A) — Kandilli ra- küdar 2 nci orta mektebe nakledi- | sathanesinden bildirilmiştir: leceklerdir. Bu sabah saat 2 yi 21 dakika 15 Nişantaşı, Kasımpaşa erkek orta | saniye, geçe kuvvetlice bir zelzele mektebire kaydedilen talebe bu mek- | kaydediimiştir. Merkez üstünün İs- teplerde çift tedrisata tabi olacakiar- | tanbuldan 1020 kilometre mesafede dır. Üsküdar kız orta mektebine kay- | bulunduğu tahmin edilmektedir. dedilen talebe bu sene de çift teriri- v sata labi olacaklardır, Cağaloğin or- Fransada komünistlerle iş ta mektebinde geçen sene çift tedri. | sendikası arasında bir hadise sat yapılıyordu. Bu sene mektep bi- Paris 20 A.A.) — Umumliiş kon- nasında yapılan tadilât üzerine çift iederasyonu İle komünistler arasın. tedrisat yapmağa lüzum kalmamış- | daki komünist grupu, içinde 14 mii tar. yon frank bulunan sendikanın kasa. Bu sene Pendik ortâmektlebinde de | sını zaptetmiştir. Bu hareketin kon- çift tedrisat yapılmak üzere Pendik |: #ederasyonla komünistler arasında mektep binasında tadilât yapılmıştır. | ciddi ihtilâflara sebeb olacağı tahmin Bundan başka Beşiktaşta Feriye sara- | edilmektedir, İ Fransızlarla İngilizler garpte niçin taarruz etmiyorlar ? Siegiried hattı geçilebilinir mi, geçilemez mi? Yıpratma harbi yapmağa karar veren İngilizlerle Fransızların daha ziyade Almanların taarruzunu beklemeleri muhtemeldir Pariste tehlike işareti verildiği zaman halk sığınaklara iltica etmektedir. Yukarıda sığınağa iltica eden bir grup, k Hariciye Nezarelinde sığınağa inen memurlar (ortada eski Nazır B, Bonnet görünüyor) ve bir sığınakta kadın ve Fransa ile İngilterenin harbe gir- meleri üzerine garp cephesinde askeri harekât başladı. Gelen harp raporla- rı Fransızların Alman erâzisine gire- rek 20 kilometrelik bir cephe üze- rinde 15 kilometre derinliğinde, cep- henin diğer bazı kısımlarında da bir kaç kilometre - ilerlediklerini bildiri- yor. Fransızların ilerledikleri saha iki tarafin islihkâm hatları arasında dır. Almanlar bu erazide ileri hare- ketini durdurmak için bir çok mâni- alar vücude getirmişlerdi. Fransız kuvvetleri bu mânialara rağmen iler. lemeğe ve bazı noktalarda Siegfried | hattına pek ziyade yaklaşmağa mu- vaffak olmuşlardır. Fransızların ileri hareketi ehemmi- yetsiz olmamakla beraber harbin ne- ticesi üzerinde tesir yapamaz. Garp cephesinde esası bir muvaffakıyet kazanmak için Siegiried hattını yar- mak lâzımdır. Bir çok kimsele: Sa- bırsızlanarak soruyorlar: o Fransızlar İ neden Siegfried hattına taarruz et- miyorlar?... Bir kaç gün evvel gazete- lerimizden biri Biegirled hattına hü- cum etmediklerinden dolayı Fransız başkumandanına âdeta çıkışıyordu. Anlaşıldığına göre Fransada da bu suretle sabırsızlananlar yardır. İn- transigeant gazetesi bu münasebeti «Gamelin değilsiniz» başlıklı bir mâ- kale yazmıştır. Makalenin hulâsası şudur: *Bazı kimseler Siegirled hatlına karşı derhal taarruza geçilmesini is. tiyorlar. Bu sözleri söyliyenlerin hiç biri asker değildir. Ömürlerinde bir askeri plân tanzim etmemişlerdir. Ve böyle bir plânı anlamağı da mukte- dir değillerdir. Halbuki diğer taraf- tan hepsi geçen harpte bulunmuş, ehliyet göslermiş bir kumanda he. yeti vardır. Bu heyet şüphesiz ki va- ziyeti daha iyi ınuhakeme eder. Bu- İ gün Siezfried hattına taarruz etmi- yorsa buna lüzum görmüyor, yahut şimdiki halde taarruzu mahzurlü bu- İ Tüyor demektir. Binaenaleyh işl on- lara, başkumandan Gamelins bıra- kalım.» Hakikaten ulu orta hüküm ver- mektense işi ehline bırakmak daha doğru değil midir? Siegfried hattı Siegiried hattı geçilebilr mi, geçi- lemez mi?... Bu hususta 3 fikir var- dır: 1 — Siegiried hattı söylendiği ka- dar küvvetli değildir. Binaenaleyh kolayca yarılması kabildir. 2 — Sieytried hattı çok müstah- kem olmakla beraber mühimce feda- kârlığı göze almak suretile geçile- bilir. 3 — Siegiried hattının geçilmesi kabil değildir, Birinci fikir taraftarları diyorlar ki: «Siegiried hattı acele yapılmıştır, Malzemesi fenadır. Askerler için yer altında yapılan koğuşlar, ilticagâh- lar Maginot hattile mukayese ede- miyecek derecede berbaddır. Bunun çocuklar görünüyor. için bu hattın yarılması tahmin edil- diği kadar güç değildir.» Siegfried hattının acele yapıldığı, Maginot hattı kadar müstahkem ol- madığı doğrudr. Belki teknik bazı kusurlar da vardır. Fakat buna rağ- men çok müstahkem, aşılması çok güç bir hattır. Bu hatlın en büyük kuvveti birbiri arkasısıra müteaddid istihkâm silsilesinden terekküp et- mesidir. Birinci hattı aldıktan sonra diğer hatları da elde etmeğe çalış- mak lâzımdır, Bu da kolay bir iş de- gildir. Siegiried hattının geçilmesi kabil olmadığı iddiasına gelince, bu da doğ- ru değildir. Geçilmesi imkânsız hiç bir istihkâm hattı yoktur. Yalnız bu nun İçin icap eden malzemeyi hazır- lamak ve büyük fedakârlığı göze al- mak lâzımdır. Umumi harpten evvel Verdun Fran- sızların Alman hududuna karşı vü- cude getirdikleri isithkâm hattının en mühim noktası idi. Almanlar harp başlayınca burasını ele geçirerek is- tihkâm hattını yarmak ve Parise doğru ilerlemek istiyorlardı. Bu mak- | sadla büyük hazırlıklar yaptılar ve Verdun istihkâmlarına taarruz etme- ğe başladılar. Bir kaç gün içinde bu istihkâmlar- dan ikisini ele geçirdiler, Hücumlara devâm etmiş olsalardı diğer istihkâm- ları da ealabilirlerdi. Fakat taarruz o kâdar büyük zayiata sebep oldu ki ihtiyat kuvveti azaldığından Alman. lar hücumdan vâzgeçtiler ve bu kanlı harbi durdurdular. Gene geçen harpte Fransızlar da Somme ve Champagne cephelerinde Alman istihkâm hattına yaptıkları taarruzlarda bu pek kuvvetli hatları yarmağa muvaffak oldular. Fakat uğradıkları zayiat hasebile taaruza devam etmeğe imkân bulamadılar. Bundan çıkacak hetice şudur: Her hat yarılabilir, Fakat bunun için icap eden vesaiti hazırlamak ve başlayan taarruzun yarım kalmamasını temin edecek kuvvelleri toplamak lâzımdır, Ayni zamanda verilecek zaylat İle alı- nacak netice arasındaki nisbeti ölç“ mek te icap eder. Yıpratma harbi Geçen harpten dersler almış olan Fransız kumanda heyetinin büyük bir ihtiyatla hareket ettiği ve müm- kün olduğu kadar az zayiat vermeğe çalıştığı görülüyor. Pransızlar ilk hamlede Siegiried hattına saldırmış olsalardı istihkâmların önünde tor- piller, dikenli tellerle dolu sahada bü- yük zayiat vermeleri muhakkaktı, Bunun için iptida bu sahanın te- mizlenmesile işe başladılar. Bu hare- ket fırkalarla, kolordularla değil, bö- Jüklerie ve tankların himayesi altın- da ilerlemek suretile yapıldı ve ha- Kikaten pek az zaylatla başarıldı. Şimdi Fransızlar, Slegfrled hattına hücum etmek için daha müsaid va- ziyette bulunuyorlar, Acaba taarruza başlıyacaklar mı?.:. Bu suale kati bir cevap vermeğe imkân yoktur. kat Fransa ve İngilterenin uzun bir harbe karar verdiklerine bakılırsa acele bir taarruza göçeceklerine ihti mal verilemez. Fransa ve İngiltere daha ziyade Almanların taarruzunu bekliyecekler, Almanlar yapacakları taarruzlarla zayıf düştükten sonra mukabil taarruza geçeceklerdir. a İngiltere ve Fransa bir yıpratma harbi yapmak istiyorlar, Harp uza dıkça Almanya, abluka yüzünden z4- yıt düşecektir. Halbuki İngiltere ve Fransa, müstemlekelerinden getire. cekleri kuvvetlerle her gün bir parça daha kuvvetleneceklerdir, Geçen harp te böyle olmuştu. Bu harpte de ayni suretle hareket edilerek, ayni neticö- nin İstihealine çalışmaları çok muh- temeldir, n Adanada ihtikârla mücadele Adana (Akşam) — Ellerinde kül Myetli stoklar bulunan ve Avrupa harbi vaziyetinden istifadeye kalkış- mak istiyen bazı muhtekir tüccarlar- la küçük esnafın şiddetle takip ve mürakabesi için vilâyet ve belediye- nin iştirakile teşekkül edecek komis- yon bugünlerde faaliyete geçecektir, Havzada elektrik tesisatı açıldı Havza (Akşam) — Şehrimizde eli trik tesisatının açılış resmi, şehirli ve köylü binlerce halkın iştirakile yapıl» mış, şehir baştanbaşa bayraklarla donanmıştır, Gece bin küsür seyirci. nin huzurunda «Gün doğuyor» piye si muvaffakiyetle temsil edilmiştir, Adanada evkaf j apartımanları â Adana (Akşam) — Adana vakıflar. idaresi 90,000 liraya iki apartıman yaptırmaktadır. Bu binaların inşa ihalesi yapılmış ve işe başlanmıştır, Apartımanların birisi hükümet cad- desi üzerinde diğeri de Abidinpaşa caddesinde kurulmaktadır. i Trabzon tütün mahsulü 4 milyon kilo Trabzon (Akşam) — Mıntaka tü tün mahsulü bu yıl hem kalite h de rekolte itibarile büyük bir yük. seklik arzetmektedir, Geçen sene mülhakatile birlikte üç milyon iki yüz bin kilo tütün yetişti. a ren Trabzon bölgesi bu yıl tam dört milyon kiloyu bulmuştur. Bu mınfa» kanın tütünleri Mısır ve İskenderi. ye piyasalarında ferkalâde rağbet kazanmaktadır. İnhisarlar idaresi Traky: şaraplık üzüm alıyor Edirme (Akşam) — İnhisarlar w müdürlüğü şu bir kaç gün içinde da gazap yap üzüm mühapansnn DANE mile ener göre bunun İçin ie eden . bütün hazırlıklar Ikmal edilmiştir, Edilme inhisarlar başmüdürü bay Hüsnü Erenin riyasetinde toşekkül eden boj Tekirdağında işe başlamıştır. “Başmüdür bay Hüsnü Eren dün Tekli