30 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 9
30 Ağustos 1939 nin Ankarada istikbal merasim bir askerelri Londrayı hava hü umundan koruyacak sabit balonların çelik kordonlarım bağlamak için yere bivük deli Sita di Bari Italyan vapuru | İtalyan bandıralı Sita d Tu Fransa ve di mal yükleyip lim tan sonra birde n İtalyan 1 Gemide en yal miştir ceği belli değildir. Valinin iadei ziyareti Vali B, 1 Cırda konsolosunun ziyaret tr. r açıyor, sağda B Bulgar pehlivan hapse mahküm oldu bulunan Bari vap: tketler için şehrimizde nunen ver vermediği için muhakeme âl alındığını. yazmıştık. Dün Sultan ned birinci sulh ceza mahkemesir de muhâkemeye devam edilmiş cürmü on beş gü tir Bulgar peh kingha w sarayma nakledilen münferid çelik sığıns #ur Somanın bu seneki tütün rekoltesi (Akşam) m en gözel Soma mınta biri olup, Kazamız Ege köşelerinden senelerde tütür bu m Geçen amız 0 ilâ 100 kuruş ara kisini de 30 - 50 tütün rekolte 00 kilo olarak tahmin edil mekiçdir. Sahife £ MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIÂLI Yazan; SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur. Tefrika: Osmanlı - İtalyan No. 92 harbinin zuhuru üzerine Bulgar - Sırp ittifakı akdedildi Daha o günlerde Bulgaristan İle ta- mamen anlaşmamış, ittifakını akdet- memiş olan Sırbistanın Bulgaristan hükümetile Babiâlinin şartlarını mü- kayese ederek hangi tarafınkileri men faatlerine uygun bulursa o tarafa meyletmesi müstebad sayılamazdı. Asım bey Atinadan bu malü- mat üzerine bay Galib Kemaliden Sırp elçisinin bu dostluk ve ittifak sözleri» ni kendiliğinden mi, yoksa hükümetin. ne mi söylen- İ sormuştu. Bay Galib Kemali bu oviçe irad etti le hakkında Sır- aretile ettiği mu- i. Bay Galib Kemali tarihli telg- iri Asım be- (Sırp elçisi Hariciye Nazırı Milo: çten aldığı telgri muhtevi tını bana tebliğ etmeğe geldi. Başvekli ve Hariciye Nazırı Milova- noviç, Boskoviçin aramızdaki muhave- reler esnasında iki memleket arasın- | da bir itilâf tesisi hakkında bana bü- tün söylediklerini tamamen tasvip et- tiğini bildiriyor. Ancak bunun için zatı devletlerinin Belgraddaki elçimize - Fuad Hikmet- mat vermeniz müfld olacağını ilâve ediyor Boskoviç işi bozabilecek büyük dev- letlere «Fransa ve İngiltere müstesna- karşı en kati bir ketumiyet ile de nılmasını şehsen zati devletlerinden rica etmektedir.) Hariciye Nezareti Fuad Hikmet be ye ialimat verdi de Sırbistan hükü. metile mü e herhangi bir sebep- le -meselâ Rusyanın koku almasile- | akim mi kaldı? Bulgaristan ile ittifak müzakerelerine girişmiş olan Sırbis- tan mı işi savsakladı? Yoksa Babıali kırtasiyeciliği mi muhabereyi gevşek tuttu? Ne oldu ise oldu! Herhalde ehemmiyeti aşikâr olan bu 11 şubat 1912 tarihli telgrafonmeden bir ay sonra yani 13 mart 1912 tarihinde Sırbistan ile Bulgaristan arasında ittifak akdedilmiş bulundu. Bu ittifakın nasıl aktedildiğine ge- Jince: Rusyanın İstanbul eçlisi Çarikofun Rusya ile Osmanlı devleti arasında bir anlaşma husulüne sarfettiği gay- retler nelice vermiş olsaydı Bulgaris. tanın beslediği hususi emellere veda etmesi lâzım gelecekti. Bu İstanbul müzakereleri Bulgarlar nazarında Sırplarla çabuk anlaşmak lüzumunu bir kat daha kuvvetle tebarüz el mişti. Bulgar - Sırp ittifakı emri va- ki haline getirilmekte gecikmemek lâzım geliyordu. Bulgaristanı bir Balkan ittifakmı evvelki teşebbüslerden daha ciddi bir şekilde düşünmeğe sevkeden diğer bir âmil de Osmanlı - İ an barbinin zuhuru olmuştu. İtalya harp ilân eder etmez Bulga- ristan Paris elçisi Stoncioff, Berlin el- çisi Stefan Gueşof, Roma elçisi Rizof, Viyana elçisi Saliabaşef birkaç gün- denberi bulunduğu Fransadan gelen Bulgar Başv ii Geşof ile birleşerek ristanca takip edilmesi muvafik olacak hattı hareket hakkında mü- zakerelerde bulunmuşlar ve (Bulgaris- tanın faal bir siyasetle yapması muk- tezi olan şeylerin husulünü mümkün kılmak için ahval ve şerait üzerine na- 81 tesir etmesi münasip olacağını) gö- rüşmüşlerdi. Bugünlerde Bulgar kralı Ferdinand Rusyadan üç milyon frank istikraz ak- detmek istiyordu, Bu tabil bir harb hazırlığı olacaktı (1). Diğer taraftan kral mutadı olan siyasi faaliyetleri için Viyanaya, Berline gitmeğe de ha- zırlanıyordu. Osmanlı İtalya muharebesinin zu- huru üzerine bir Bulgar - Sırb itilâfı akdi fikri Sofya ile hemen a manda Belgradda dahi uyanm Sırbistan Hariciye Nazırı Miloyan Milovanoviç Rusya ile İngiltere ve Frar 5 (Osmanlı - İtalya muharebesinin ihdas ettiği vaziyetin Balkanlarda ak- si Lesirleri olacaktır. Bundan ihtilât- seden Geşof Sırp - Bulgar m lar çıktığı takdirde Sırbistan m fiinin muhafazası için lâzım gelen ted. birleri ittihaz eylemeğe karar vermiş" EMİŞ” 1909 danberi Belgradda cenup Slav- larının ittihadına çalışan Rusya elçisi Hartwig hazırlanmakta olan hâdise- lerin ehemmiyeti hakkında Rus Hari ciye Nazirının nazarı dikkatini belmiş, fakat Petersburga söz dinle tememişti Belgrad'da acele ğ niliyordu. Milovanoviç mezun bulur Sırp elçi alaykoviçe riyeti mahalline gider da itildi nı vermişti, Osr hükümet tihaz ettiği Mhtiyati t Bulgaristanı seferberliğe di, Milovanoviç iki Slâv devleti ar da bir anlaşma olmadan bu teşebbüsü vakıtsız buluyor, buna meydan ver- mek istemiyordu. Spalaykaviç “Sofyaya geldiği vakıt Bulgar krah Macaristanda idi; Başve- kil Geşof da tedavi için Vişide bulu- nuyordu. Sofyada Bulgar vükelâsında ihtiyar olunacak hareket tarzı hakkında te reddüd görülüyordu. Memleketine avdet lüzumunu his asebet- lerinde eskidenberi en kuvvetli bir rol oynayıp bu trada mezunen Sofy bulunan Roma Bulgar elçisi Riz Sırp Hariciye Nazırı Milovanoviçle yol da bir mülâkat t di (2). Paris ve Viyan: Osmanlı - İtalyan mul kanlara sirayet etmi; ne gair şi- fahi teminat aldı. Rizof Geşofun iste» diği mülâkatı 1911 teşrinievvelinin on birinci günü icin hazirhyarak Vivana, ya gelmişti. Geşof Viyanada iken kral Ferdinandın kendisini görmek istedi- ğini Viyana Bulgar elçisinden haber aldı, Viyana - Oderberg arasında hususi vagonunda kral ile mülâkatta bulun- du. Rizofla birlikte hazırladıkları Bul gar - Sırp itilâfı esaslarını Ferdinan- da arz İle muvafakatını alarak Belg- rada hareket etti. Milovanoviç ile Belgrad garında bu- luştu. Milovanoviç Geşofun vagonuna girdi. Gece saat on bir buçu hare ket eden trende, Bolgradla küçük Li yapova istasyonları arasında iki diğ- lomat iki buçuk saat süren bir mükâ- leme neticesinde Osmanlı devletile bir muharebe zuhurunda bir Arnavutluk teşekkülüne muhalefet edilerek Ru- melinin nasıl taksim edilebileceği esas larında mutabik kaldılar, İki devlet adamı Liyapovada ayrıldilar. Geşof Üsküp ile Komanovanın : Sirbistana terkine razı olmuştu. İlle defa idi ki, bir Bulgar Nazırı Makedonyadan bir parçanın başka bir Balkan devletine ilbak edilmesine riza gösteriyordu. Bulgaristanda efkârı umumiyenin bü- na râzı olmaması pek temeldi, Çünkü Bulgarlarca (tam bir Make donyanın Türk hâkimiyeti altında muhtariyeti Makedonyalıların Make- donya arazisinin taksimi şeklinde ih- raz edecekleri serbestiye) daima ter- cih edilirdi, Geşof Sofyaya avdetinde Bulgar ef- kârıumumiyesinin bü meyelânını na- zarı dikkate almak mecburiyetini his- sederek vakıt kazanmak istedi, Kânunuevvelde Milovanoriç ittifak teklifini tecdid etti. On gün cevap alamadı; sonra taleblerini tadil ve tahfif etmesi üzerine Bulgar hükümeti resmi müzakereye girişti, Sırbistan Sofya elçisi Spalaykoviçi mükâlemeye memur etti. Bulgaristan Makedonyanın muhti etini ileriye sürüyordu. Sırbistan ise buna yanaşı mıyor, Rumelide kendisine ayrılacak parçanın Vardarın şarkına kadar uzan 1 istiyordu. Bulgaristan da İmuyordu cek ılmak iste. ı Sofya i askeriye 'debilir- mu (Arkası var) Bu istikru de sonra 7) Geşofun franszea (Balkan ittifakı)
