30 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Tayyare bombalarile donanma ma$lüp edilemez Mihver devletlerinin hava silâhı demokrasilerin donanması için ciddi bir tehlike teşkil edemez 'Tayyarelerin harp gemilerine karşı bomba İle taarruzda ne dereceye £a- dür muvaffak olacakları keyfiyeti şimdiye kadar esaslı ve uzun tedkik- lere mevzu olmuştu. Filhakika harbi umumide tayyarelerin harp gemile- rine karşı taarruzları tesirleri aş küçük bombalarla yapılmıştır. Tay- yare silâhının umumi harpten sonra inkişafı ve taşıyabildiği bomba sikle- tinin birakç bin kiloya çıkması sebe» bile harp gemilerinin havadan da tehlikeye maruz kalacağı anlaşılarak bir taraftan gemilerde bu tehlikeyi deledecek tayyare toplarının tekânıü- Tüne diğer taraftan gemi tekneleri- Din büyük bombaların infilâk tesiri. ne karşı mukavemetlerini arttırmak çarelerine tevessül edildi. Muhtelif ağırlıktaki bombaların nüfuz edebi- lecekleri zirh kalınlığının ne kadar olacağı meselesi henüz halledilme- miş ise de tayyareden atılan bomba ların bir harp gemisi üzerine yap- ması muhtemel hasarat ameli tecrti- belerle tsbit edilerek muhtelif siklet. lerdeki bombalara karşı inşaatı bakı- , mından bir dritnotun korunma ev- safının neden ibaret olacağı umumi olarak anlaşılmıştır. Bu mesele haddi zatında bir harp gemisinin aksamı hayatiyesini teşkil eden makine ve kazanları ile esliha ve cephaneliklerinin ve sevk ve idare mevkiinin tayyare bombalarına karşı masun bulunmasın: temin etmek ve ayni zamanda gemiye taarruz teşeb- büsünde bulunan tayyarelerin yak- laşmalarına ve yahud isabetli bom- ba atmalarına mâni olacak seri ateş- M toplarla gemileri techiz etmek sw retile halledilebilir. Teknenin muka- vemetini bordasındaki zırhı kaplama» lar ve dahili bölmeler tezyid etmekle beraber bomba bir geminin üstüne şakuli vaziyette çarpmak suretile isabet edeceğinden güverte kısımları da zırh levhalala kaplanarak bomba, nın müfuzuna mâni olunmaktadır. Bomba isabetinin gemi üzerindeki tesiri uzak mesafelerden atılan dik muharrikli top mermileri tesiratının hemen hemen âynidir, Bugünkü dritnotların zırh güver. telerinin kalınlığı 15 santimetreden aşağı değildir. Bü kalınlıktaki zırh 500 kiloluk bombanın tesirine mu- kamevet edebilir. oSon inşaat sis- teminde zırh güverteler birden faz'a olarak yapılmakta olup birinci zırk güverteden nüfuz eden bombanın te- sirini diğer zırh güverteler ifna ederler, Ağır bombardıman tayyareleri do- nanmaya karşı kullanmak üzere be- heri bin kilo sikletinde hassas tapalı bombalar taşırlar. PFilbakika böyle ağır bir bombanın geminin üstüne isabet etmeyipte gemiye yakın ola- rak su içinde infilâkında hasar ya- pabileceği tecrübe ile anlaşılmıştır, Bu tecrübeler Amerika donanmasın- da kadrodan çıkarılan üç zırhlı üze- rinde yapılmıştır. New Jersey adın. daki eski bir zırhlı üzerine atılan müteaddid bombalardan 1000 kiloluk 16 tane bombanın bir kısmı güverte de ve bir kısmı da geminin pek ya- kınında su içinde f#ilâk etmiş ve bunlatdan güverteye isabet edenler büyük bir hasar iras edememiş ise de geminin bordasına yakın olarak su içinde patlıyanlar zırhlınm su kesi. si altında yaralar açmıştır. Yaralar. , Harp gemilerine bombardıman tayyarelerinden mürekkep bir filonun hücumu dan giren su geminin yana yatması- nı ve bilâhare devrilip batmasını İn tac etmişir, Gene Amerikalılar, harbi umuni sonunda (Almanlardan o aldıkları Osfrlesland dritnotunu fayyareden bomba (Oatış tecrübelerine hedef olarak (tahsis etmişlerdi. o Tay- yaler bu gemi üzerine 500 ve 1000 kiloluk 69 tane bomba atmış bunlar- dan 13 bombanın bir kısmı geminin güvertesine ve bir kısmı geminin ya kınına düşerek infilâk etmiştir. Bom- bardıman 24 saatten fazla sürmüş ve dritnot 3-5 metre yakınında suya dü- şen bombaların infilâkile su kesimi altından yaralanarak iki günde bat- rılabilmiştir. Bombardımana hedef olan bu gemilerde mürettebat bulun- madığından otayyareler; müdafaa ateşine maruz kalmadıkları gi- bi bombaların tesirile açılan de- liklerden içeriye giren suyun tulum- balarla tahliyesi de mevzuu bahis değildi. Ayni zamanda bu hedef ge- müilerinde, su geçmez bölmeler açık bulunuyordu. Bundan başka gemiler demirli olduklarından tayyarelere sabit hedef arzediyorlardı. Şayed bu gemiler harbe hazır ve seyir halinde bulunsaydı tayyareler (kendilerine tevcih edilen müdafaa atesi karşısında saatlerce bilâ fütur taarruz yapamaz lardı ve binnetice bu gemilerin batı- rılması çok şübheli ve hattâ mümkün sia ismi e a Tayyarelerin donanmaya karşı bomba ile taarruzları iki türlü yapılır, Birincisi yüksek irtifalardan “ufki olarak uçuşla yapılan atıştır. Bu atış tayyareye İstediği irtifadan bomba atmasını temin edecek yükseklikte bulut bulunduğu zaman yapabilir. İkinci taarruz tarzı ise pike ile bom- ba atışıdır. Bu taarruz, bulutlar alçak olduğu zaman talbik olunur, Tay. yare alçak bulutların arasından son hızile aşağı inerken bombasını atar, Fakat ağır bomba taşıyan büyük tay- yareler pike ile değil ufki uçarken atış yapabilirler. Pike taarruzu nis- beten ufak bombaları hamil tayyare- lerin işidir. Harp gemisine bombanın isabetini menedecek yasta tayyarelere karşı dafia silâhıdır, Umumiyet üzere harp gemilerinde müteaddid tayyare dafin topları ve makineli tüfekleri bulun- maktadır, Bunların birkısmı 2.4 santimetrelik küçük makineli toplar olup dakikada 25 - 30 mermi atarlar, Bir kısmı da 7,5 - 12 santimetrelik seri ateşli toplardır, Bunlar da daki- kada vasati 15 mermi atacak kifa. yetiedirler. Bu toplar harp gemileri. nin büyüklüğüne göre baş veya kış köprü üstlerine ve üst güvertede en serbes atış yapacak yerlere batar- ya halinde tabiye edilmişlerdir, Bun- ların atış idaresi hassas mesafe ve VU Topla tayyareyo isabet teminini güç- leştiren yegâne tesir, tayyarenin sürati ve çok çalâk oluşudur. Maa- mafih mermiler tayyarenin yanında infilâk ettikleri zaman tayyare sid. detli sarsıntıya maruz kalacağından taarruz azmi kırılır. Bir tayyare dafia topu mermisinin tayyarenin yani- başında patlamasında tayyare üzerine vaki olan sarsıntı tesirinin en şiddetli fırtına tesirinden daha fazla olduğu kanaati hasıl olmuştur. Bu sebeplen tayyare, harp gemisine karşı taarru- zunu yüksek irtifalardan yapınağa icbar edilir. İrtifa arttıkça bombanın isabeti ihtimali de o nisbette âzala- cağı tabildir. Bununla beraber ufki uçuşla bomba taarruzuna kalkan tay- yarenin topla vurulması harp gemi- sinin üzerine pike hücumu yapan İayyarenin vurulmasından daha ko- laydır. Pike taarruzundaki tayyareyi topla takib edip önlemek suretile ateş açmak müşküldür, Fakat gerek İ ufki uçarak ve gerek pike yaparak taarruz eden tayyarelere karşı en müessir dafla topların bir anda ve kütle halinde ateş açmalarıdır, Her iki tarzda hücum eden tayyare harp gemisinin rüyef sahasına ani olarak gireceğinden müdafaa silâhının en kısa zamanda tevcihi ve ateşini tek- sif ettikten sonra tayyareyi nişan hattından okaçırmıyarak devamlı surette takib edebilmesi şarttır, Bu lâhı hafif makineli yözlerdir. Bir harp gemisine hücum edecek tayyarelerin adedi tahdid edilemez. Bu ancak müdafaa aleşinin tesirine bağlıdır. Maamafih kütle halindeki hücumlarda müdafaa ateşinin daha isabetli olacağı şüphesizdir. Bahusus harp gemilerinin filo halinde toplu olarak seyrinde âteş kudreti fazlala- şacağından tesir o nisbette artar. Tayyare hücumuna karşı harp 5» milerinin active müdafaa vasıtası teknelerinin zırhları ve bölmeleri ve dafla silâhının kifayeti olmakla be- raber süratli manevra İle bombâ tâ- arruzundan kaçınmak hassası da müdafaada mühim rol oynar. Tayy& re gemiye karşı bomba hücumunu geminin tulâni istikametinden doğ. ru yapmak istiyeceğinden gemiler tayyareye dalma yan verecek tarsda manevra yaptıkları takdirde tayya- renin bomba isabet ettirmesini güç- leştirirler, Bu manevra kabilyeti kü- çük harı #milerinde Asha 4x iayyârelerin harp gemilerine taar- ruzundan asıl maksad gemiyi batır- mak ve yahud hareket edemiyscek halde hasara uğratmak olduğuna gyö- re bu maksadın istihseali ancak ge- miye fazla mikdarda bomba isabet ettirmekle mümkündür. Gaz bam- balarının harp gemileri Üzerindeki tesiri muhtelif sebeplerden dolayı azdır, Gaz bombalarına karşı passif müdafaa harp gemilerinde en emmi. yetli olarak yapılabilir. Esasen gaz bombalarile taarruz deniz üzerinde karadaki kadar müessir olamaz, Bi dalarında zırh muhafaza kuşakları bulunmaması ve güverlelerinin fazla mukavim olmaması dolayısile kru- vazör ve muhripler tayyare bombala- rından dritnotlardan ziyade mütees- sir olurlar. Maaâhaza seyir ve hareket, halindeki bir gemiye bomba isabet ettirebilmek tayyareciliğin denizde karşılaştığı en müşkül bir meseledir, Ayni zamanda bu müşkülât hava 56- rsitinin müsaadesizliği nisbetinde artar. Kabilisevk balonların harp ge- milerine bomba atışları da ufki uçuş- la bomba atan bir ağır bombardı. man tayyaresinin atışından farksız- dır. Her ne kadar balonlarda taras- sut ve nişan alma hususları tayyarcyo nisbetle daha kolay olarak yapilabi- lirse de bunların harp gemilerindeki müdafaa silâhlarına karşı büyük ve bati bir hedef teşkil etmeleri taarruz kudretlerini azaltır. Bugünkü büyük harp gemilerinin hava silâhına karşı müdafaa vasıtası yalnız top ve makineli tüfeklere münhasır kalmıyor. Gemiletin bü- yüklüklerine göre kruvazör ve drit- nollarda birkaç avcı tayyaresi bulun- duğundan ve muharebe için düşman donanmasını aramağa çıkan bir do- nanmanın yanında her biri düzüne- lerle tayyare taşıyan büyük tayyare gemileri bulunduğundan donanma- mn müdafaa silâhı hava kuvvetinin de inzimamile kesbi kuvvet eder, Bundan başka donanmanın tay- yareden kendisini gizlemek için ke- sif suni sis yapması da ayrıca bir müdafaa vasıtasıdır, Limanda İstira- hat halinde bulunan donanma için baskın tarzındaki hâva taarruzunun tehlikeli olduğu âşikâr olmakla bera ber gene imhakâr olamaz. Son İs- toplarla mitral-