30 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

“İSTANBUL » 24318. 24319 BEŞ Ü — N6. 1466 .KB R'U $ TAN GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Yeni Müşteri Bulmak Sanatı Dr. Gasson diyor kit “Her tacir bu kitapta gösterdiğlim usulleri tatbik etmek suretile bir Iki sene gibi kısa bir zaman İçinde müşterilerinin adedini bir misli arttırabilir. Ben bu kitabımda size bu sanati öğretiyorum.” Fiatı 50 kuruş. Hitler,Dün Ingiltereye Cevap Verdi MİSTER CHAMBERLAİN DEDİ Kİ: HİTLER, HENDERSONLA GÖRÜSTÜ Ingilizler Ağır Karar Verir, Sımsıkı Uzlaşma İsteniyorsa $ Hudut Musademeleri Nihayet Bulmalıdır Taymis, Alman Ekalliyetlerinin, Türkiye İle Yunanistanın Yaptığı Gibi Mübadelesini İstiyor Londra, 29 (Hususi) — Avam Kamarası bugün toplanmış ve Mister Chamberlain'in bir nutkunu dinledikten sonra ge- lecek Salıya ve icap ederse daha önce toplanmak üzere tatil edilmiştir. Meclis son derece kalabalıktı ve herkes son İngi- liz — Alman notaları hakkında malümat verilmesini bek- liyordu. Fakat Mister Chamberlain son — muhabere- lerden bahsederken vaziyetin son Harp Veya Sulh Oi * kOoNgrüa Müzakerelerine Bağlı Bulunuyor Yazan: M. Zekeriya SERTEL i ngiliz Başvekilinin me- rakla beklenen Avam Kamarasında söyliyeceği nu- tuk, vaziyeti umulduğu kadar aydınlatmıya kâfi gelmemiştir. Çünkü Hitlerle Chamberlain ara- sında cereyan eden gizli müzakere- ler hakkında henüz izahat vermek zamanı gelmemiştir. Bu sebeple va- ziyet müphem kalmıştır. Sulh veya harp, bu müzakerelerin neticesine bağlıdır. Yalnız şimdilik muhakkak olan bir şey vardır ki, o da'Hitlerin müzakere yoluna girmiş olması ve bu müzake- re kapısını kendisinin açmış bulun- Masıdir, Hitlerin İngiliz Başvekiline ne tek- lif ettiği hakkında hâlâ kati bir şey bilmiyoruz. Fakat İngilterenin vazi- yetinde şüphe ve tereddüde mahal bırakmıyan bir sarahat vardır. Alman - Sovyet ademi tecavüz misakının imzası üzerine İngiliz Ha- riciye Nazırı Lord Halifax bir iki gün evvel irad ettiği bir nutukta İngil- terenin hangi şartlar altında konuş- mağa hazır olduğunu izah ederken demiştir ki: “Herhangi bir müzakerenin bi- rinci şartı kuvvetle dâva halline müsaade etmiyecağimizin — bilin- mesidir. Bizim emelimiz bütün dünyanın istediği sulhü kurmak- tır. Biz karşılıklı anlaşmaya ve karşılıklı itimada dayanan bey- nelmilel bir nizamın kurulmasını İstiyoruz, (Sonu Sa. 8, Sü 6) , v Üç Aylık Maaşlar Mütekait, dui ve mlerln'x_ üç aylık maaşların ığyği'; günlere ait tam listedördüncü sayfamızdadır. derece nazik olması — dolayısile bu mahrem — vesikaları — neşret- menin sırası gelmediğini söylemiş ve “Geçen perşembe günü söyledi- ğim gibi başımızın üzerinde bir fe- lâket dolaşıyor. Bugün de bu felâ- ketin daha az tehlikeli bir mahiyet aldığını söyliyemem” dedikten son- ra gazeteleri daha itinalı enşriyat yapmıya davet etmiş ve Her Hitler tarafından gönderilen mesajın bir fıkrasını aynen neşrettiğini söyliyen Daily Express'in bu iddiasını tekzip etmiş, daha sonra Almanyanın gön- dermiş olduğu mesajın son derece i- tina ile tetkikini istediğini anlatarak İngilterenin Berlin Sefiri Sir Nevil Hendersonun bu mesajı getirdiğini ve cevabını götürdüğünü söylemiş ve beyahatina şu şekilde devam etmiş- tir: “—- Notaları derhal neşretmekte bir fayda görmedik. Yalnız Polonya- ya karşı olan taahhütlerimizi ifa ede- ceğimizi bildirdik. Hitler son notasında hükümeti kraliyeye İngiltere ile Almanya ara- sında tam ve devamlı bir anlaşma yapılması arzusunda bulunduğu hak- kında teminat vermişti. ; (Sonu Sa: 6, Sü: 1 BELRİRRDARERE C) En Son Dakika Londra, 29 (Hususi) — Her Hitlerin son cevabı ile İngil- tere Sefirine verdiği şifahi izahlar, İngiltere hariciyesin- de tetkik olunuyor. Berlinden gelen son haber- lere göre, yarın çıkacak Berlin gazeteleri, sulhcüyane yazılar yazacaktır. Doyçe Algemanye Zeitung yarınki makalesinde İngiltere ile Almanyanın an- laşması lüzumundan bahsede- rek maksadın Avrupada coğ- rafyat bir budama yapmak de- ıcak ve bilhassa İngiltere - b ya anlaşması üzerinde Üİ&&H edecektir. Durur AT İngilterenin müdafa şefleri: Soldan: İngilterenin denizaşırı kuvvetleri umumi müfettişi General İronside, İngilterenin müdafaa kuüvvetleri nâzımı Lord Chatfield, İngiltere Harbiye Nazırı Mister Hor Belişa. Bütün Dünya Hazırlanıyor Rus-Leh Hududunda Askeri Tedbirler Almanyanın, Felemenk'in Bitaraflığını Garanti Etmemesi Hayret Uyandırdı - İsviçre de Hudutlarını Kapıyor, Askerler Yemin Ettiler Moskova, 29 (Hususi) — Tas Ajansı bugün neşrettiği bir tebliğde Sovyet Birliğinin Garp hududu üzerinde askeri ted- birler aldığını bildirmektedir. Zafer Bayramı Bugün, Türk milletinin mu- Avrupada vaziyetin vahim bir ma- hiyet alması üzerine herhangi bir İ sürprize karşı hazırlıklı davranmak rüldüğü ilâve olunmaktadır. Hollandada Hayret İngiltereye Şifahi Bir Nota da Gö nderiliyor. Halk Henderson'un Yüzünden Müâna ıkarmıya Çalışıyor HH'ler. Son Vaziyeti Mussoliniye Bildirdi. Belçika Mutavassıt Rolü Oynamak İstiyor - *. Berlin, 29 (Hususi) — Bu akşam saat 7,15 te Her Hitler Başvekâlet dairesinde İngilterenin Berlin sefiri Sir Hends:'r— son'u kabul etmiş ve Sir Henderson'un dün Londradan get%r- diği İngiliz cevabına karşı hazırlanan Alman cevabını vermiş- tir. Mülâkat esnasında Hariciye Nazırı Fon Ribbentrop ile tercümanlık vazifesini yapan Nazır Şmit te hazır bulunmakta idi., Mülâkat saat 7.40 a kadar, yani PN gerekleştiği için bu tedbire lüzum gö- ! kadderatını tesbit eden 30 ağus. tos Başkumandanlık muharebe- sinin 18 inci yıldönümüdür. Türk tarihinin, hattâ €ünya tarihinin bu en büyük hâdise. sihi, olanca tiyle kelimelerin kalıpları içi- ne sığdırabilmek hiç şüphe yok ki, başarılması mümkün görü. lebilecek bir marifet değildir: Zira Türk İstiklâli, ve Türk İs- tikbali o gün ebedileşmişti! Bunun içindir ki, devrin ta- rihçileri, 30 ağustos zaferinin azametli ve şerefli mânası için- de, devirler değiştiren inkılâpçı bir tesir ve mahiyet bulmuşlar- -dır: O gün kazanılan zafer, yal. nız Türkiyeyi değil, bütün Şar- kı nura boğmuştur. 30 ağustos hakkındaki diğer ; yazılarımız beşinci sayfamızda- ; dır. Ü L Amsterdam, 29 (A.A.) — Holanda- ketin bitaraflığına riayet edileceğine sına hayret edilmektedir. Yarı resmi “Marsbode,, İngiltere ve Fransanın Belçikaya teminat verdikleri halde Holandaya teminat vermemiş olduklarını hay- retle müşahede ediyor. , Hükümet petrol ihracını yasak et- | miştir. | Kopenhag, 29 (A.A.) — Hariciye Nazırı Munch, Danimarka ajansına yaptığı beyanatta Danimarkanın ka- ti bitaraflığına riayet edileceğine da- ir Almanyadan bir deklârasyon aldı- ğını söylemiştir. -Almanyada _ Berlin, 29 (Hüususi) — İaşe kartla- | (Sonu Sa: 6, Sü: 3) * nın siyasi mahafilinde, İngilterenin ' Almanya gibi Holandaya bu memle- | dair henüz teminat vermemiş olma- | gazetesi, | yirmi beş dakika devam etmiştir. Berlinin iyi haber alan mahafiline göre İngiliz sefirine tahriri bir nota ftevdi olunmuştur. Notanıti tevdit üzerine Her Hitler, İtalya sefirini kabul etmiş ve cevabi nota hakkında malümat vermiştir. Sir Hendersonun İngiltereden ge- tirdiği notanın muhteviyatı da der. hal Sinyor Mussoliniye bildirilmiş, ve Sinyor Mussolini de cevap hak * kındaki mütaleasını bildirmiştir. Bugün Almanya hükümeti namına söz söylemeğe salâhiyettar bir zat Almanyanın Her Hitler tarafından ileri sürülen noktai nazara Tiayet şartile makul teklifleri tetkik ede- ceğini, fakat şarki Prusyanın artık Rayhtan ayrı yaşamasına imkân kal- madığını söylemiştir. Hitlerin istişareleri Her Hitler, dün de, bugün de en yakın mesai arkadaşlarile istişareye devam etmiş ve bu istişareler esna- sında İngiltereye verilen cevabi no- ta en son şeklini almıştır. Bilhassa Mareşal Goering, General Keitel ve Doktor Goebbels saat dörde kadar Hitlerin yanında kalmışlardı. (Sonu Sa: 6, Sü: 6) Askeri ” Terfi Listesi Amiral Şükrü Okan da Terfi Etti Ankara, 29 (TAN Muhabi- rinden) — Askeri terfi listesi Yüksek Tasdika iktiran etmiş ve bu yıl terfi edenlere bugün (dün) icap eden tebligatta bu- lunulmuştur. Kara ve deniz subaylarımızla ta. bip, askeri sanayi, hâkim, muamele ve hesap memurlariyle askeri mual. limlere ve jandarmaya ait olan terfi listesini aşağıya aynen bildiriyorum: Korgeneralliğe terfi edenler Ali Rıza Altunkal, Rasim Aktuğ, Nuri Yamut, Amiral Şükrü Okan — (Kor Amiralliğe). (Devamı 8 incide) Vaziyetin Hulâsası dirilmiştir. retmek sırasının gelmediğini 1 — Hitler arkadaşlarile ve Mussolini ile istişareden sonra İngiltere- nin dünkü cevabi notasına cevap vermiş ve cevap Londraya bil- 2 — Chamberlain Hitler ile devam eden mahrem muhabereleri neş- tere jile sürekli bir anlaşma yapmak ve Lehistan ile “ihtilâflarını süratle halletmek istediğini, İngiliz . Alman anlaşmasının Le- histan ile olan ihtilâfların hallı tarzına bağlı olduğunu, çünkü İngiltere ile Lehistan arasında ittifak izah ederek sulhü korumak için çalışmağa devam ettiğini, fakat İngilterenin her ihtimale karş hazır olduğunu söylemiştir. 3 — Belçika Kralı ve Holanda Kraliçesi, Avrupayı buhrandan kurtar. mak üzere tavassutta bulunmıya hazır bulunduklarını İnigltere. Fransa, Almanya, İtalya ve Lehistan hükümetlerine bildirmiştir. 4 — Avrupada-üskeri tedbirler almıyan bir devlet kalmamış, Ayvru- pa meinleketlerinin aşağı yukarı yarısı hudutlarını Almanva - Fransa hududu tamamiyle kapanmıştır. 5 — Sovyet Rüusyanın, Avrupada vaziyetin vahamet peyda etmesi ü. söylemekle beraber Hitlerin İngil- SK | eli bul kapamıştır. zerine sürprizlerle karşılaş vermiştir. zerinde askeri tedbir almıya lüzum gördüğü bildiriliyor. 6 — Macar hükümeti memleketi müdafaa için tedbir 7 — İtalyan gazeteleri büyük şehirler halkını ihtiyati tedbir olmak üzere, çocukları geniş yerlere göndermiye davet ediyor. için Avrupadaki hudutları ü- almıya karar