6 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

—Me——> — i b , Sah Ingiliz harp gemileri (Baş tarafı 1 nci sahifede) Dün geceki veda ziyafeti Dün gece, 20,30 da, donanma ku- Uzak gi müşterek arekei san . inci sahifede) mandanı Amiral Şükür Okan tara- Sureti umumiyede efkârı umumi- fından muhterem misafir Vis Amiral Sir A.B. Cunningham şerefine, Tarab- yadaki Sümmer palasta bir veda zi- yafeti verilmiştir. Ziyafette, Vali ve Belediye Reisi, İstanbul kumandanı, İstanbul merkez kumandanı, donan- ma kumandanı, harp filosu kuman- 'danı, İngiliz, Türk zabitleri ve daha mümtaz bir çok zatlar hazır bulun muşlardır. Veda ziyafetinde Türk - İngiliz dostluğu şerefine (içilmiş, Iki millet arasındaki samimi münasebatın kıy- met ve ehemmiyetini tebarüz ettire- cek sözler söylenmiştir. Ziyafeti, bir suâre takib etmiştir. Gece geç vakit davetliler hususi motörlerle Boğaz- içinde bir tenezzüh yapmışlardır. İngiliz bahriyelileri, dün de, grup- Jar halinde şehri gezmeğe devam et- mişlerdir. İngiliz o babriyelileri, dün bilhassa, Galatasaraydaki 11 inci yer- « M mallar sergisini gezmişlerdir. Malayada suare İzmir 5 (Telefonla) — İngiliz Ma- Jaya harp gemisi gabitan ve müret- “tebatı bugün karaya çıkarak otobüs- Jerle şehri gezdiler, Saat 15 de kuman- dan Tower sivil olarak karaya çıktı, otomobil gezintisi yaptı. Bugün öğleden sonra Malaya ge- misi önünde yelken ve kürek müsa- bakaları yapıldı. Gece saat 21 de ku- mandan Tower tarafından gemide bir suare verdi. Vali, Müstahkem mevki kumandanı, Belediye relsi, me- buslar, dalreler müdürleri ve banka. cılar hazır bulundular. Bu münas& betle gemi ampullerle donatılmıştı. Suare sabaha kadar neşe içinde geçti. Misafirlerimiz bu seyahatlerinden çok memnun kalmışlardır. Kuman dan: — Bu samim! alâkayı unutmaya cağız. Dedi. Zabitan ve mürettebat şim- diye kadar bir çok limanları ziyaret ettiklerini, fakat Türkiyede gördük. hatıralarla ayrılacaklarını söylediler, Malaya, yarın (bugün) limanımız- dan aynlacaktır, izmir 5 (A.A.) — İngiliz misafirler- den bir kısmı dün Verem mücadele cemiyetinin Yamanlardaki kampına çıkmışlar ve orada yemek yemişler. Gir. Misafirler, gerek'kampın yerini, gerek mükemmeliyetini çok takdir etmişlerdir. İzmirdeki maç İzmir 5 (Telefonla) — Malaya İn- giliz harp gemisi takımı bugün saat 17 de İzmir mühteliti ile ikinci ma- çını yaptı, Stadyom çok kalabalıktı. Kumandan Tower, Müstahkem mev- ki komutanı ve İnğiliz konsolosu da maçı takib etmişlerdir. İngiliz ban- dosu İstiklâl ve İngiliz milli marşla- Tını çaldı, Maç çok hararetli oldu. Birinci devre 1 - 0 İzmir lehineneticelendi. İzmir muhteliti ikinci devrede daha geri ve daha iyi oynıyarak 4 gol da- ha allı, İngilizler çok firsat okaçır- yorlardı. Bu suretle maçı 5 - O.İzmir muhtetiti kazandı. İzmir 6 (Telefonla) — Malaya ge- misi limanımızdan hareket etti. Bugün, gece ve gündüz Nöbetçi eczaneler Beyoğlu tarafı: Galatada Mahmu- diye caddesinde İşmet, Kemal Rifat, Yüksekkaldırında Vinkopulo, İstiklâl caddesinde Deliasuda, Kalyoncukul- lukta Zafiropulos, Limonelyan, Şişli Kurtuluş . caddesinde A. Galapulo, Pangalda HalAskârgazi caddesinde Narşileciyan, Sariyer: Osman. İstanbul tarafı: Fatih: Veznecilerde Üniversite, Karagümrük: Ali Kemal, Eminönü: Bahçekapıda Ağop Minas- yan, Bakırköy: Hâl Aksaray: Cer- rahpaşada Şeref, Fener: Balatta Hü- sameddin, Kumkapı: Asadoryan, Kü- çükpazar: Necati, Samatya: Teofilos Çula, Alemdar: Ali Riza, Şehremini: 'Topkapıda Nazım. Kadıköy: Moda caddesinde Alând- din, Pazaryolunda Rifat Muhtar, Üs- küdar: Çarşboyunda Ömer Kenan, Heybeliada: Halk, Büyükada; Şinasi Rıza. MN er Be Bey» An Ta“ ye, Japonyaya karşı alınacak tazyik tedbirlerinin geciktiktirilmesi değil, tesri edilmesi taraftarıdır. Hariciye onezareti mahfillerinde | şimdiki halde yeni bir harekette bu- Tunulmasına lüzum olmadığı söylen- mekte, fakat altı ay sonra tatbik edil. mesi ihtimali olan ambargo tehdi- dinin garb devletlerinin menfaatleri- ne karşı Japonya tarafından yapıla- cak yeni bir teşebbüs muvacehesinde Amerikanın harekete geçmeğe âzmet- tiğini kâfi derecede gösterdiğini te. barüz ettirmektedirler. Bir kaç gazete ve bazı siyasi rical, Uzak Şarkta bir deniz nümayişi ya- Pılmasını tavsiye etmektedirler. Reisictimhur, böyle bir tedbire mü. rTacaat ettiği takdirde efkârı umumi yenin kendisini tasvib edeceği anla- şılmaktadır. Amerikan filosunun yakında Ha- tır. Fakat bahriye nezareti mahfille. Tİ, bu şekilde verilmiş bir karar ol madığını beyan etmişlerdir. Japonyanın İtalya ve Almanya ile askeri bir ittifak akdetmesi muhte- mel olduğuna dair verilen haberler burada büyük bir heyecan tevlid et- miştir. Çünkü böyle bir ittifakın ak- di Rooseveltin vaziyetini sağlamlaş- tıracak ve Japonya ile İtalya ve Al manyanın Amerikaya karşı müşte- reken harekete geçeceklerine dair Reisietimhur tarafından ileri sürülen tezi takviye edecektir. Vaşington 5 — Amerika. hariciye müsteşarı B. Wolles Uzak Şarkta müştereken hareket için İngiltere ile Amerika arasında hiç bir itilâf mev. cud olmadığını ve bu hususta müza- kere cereyan etmediğini söylemiş, maamafih menfaat birliği olduğu za- man Amerikanın hattı hareketi, di- ger hükümetlerin hattı hareketile muvazi ve diğer hü kümetlerle Uzak Şark için sik sık ma- Jümat teati edildiğini Mâve Dâve p etmiştir. İngiliz ve Fransız askeri heyetleri Rusya yolunda (Baştarafı 1 inci sahifede) ve Fransız zabitleri, seyahat esnasında müşaverelerine devam ede- ceklerdir. İngiltere hükümeti, üç hükümet arasında müzakerelere başlanmakla beraber,endirekt tecavüz formül. nün tayin ve tesbiti etrafında cere- yan etmekte olan siyasi müşaverele- rin bir an evvel neticelendirilmesine ehemmiyet veriyor. B. Strang Londraya dönüyor Londra 5 (A.A.) — İngiliz - Fran. 8ız - Sovyet görüşmelerini idare et- mek üzere Moskovaya gitmiş olan Hariciye Orta Avrupa dairesi umum müdürü B. Strang, önümüzdeki haf- ta içinde Londrays dönecektir. Londra diplomatik mahflilerinde tebarüz ettirildiğine göre, Moskova müzakereleri, halen, B, Strangın vü- i cuduna artık ihtiyaç hissettirmeye- cek derecede ilerlemiş bulunmaktadır. Diğer taraftan Londrada idare et- mekte olduğu dairede de mümailey- hin vücuduna ihtiyaç vardır, Moskova 5 (A.A.) — B: Strang pe- pazartesi günü tayyare ile buradan Londraya hareket edecektir. Londra 1 Sterlin 548 New-York 100 Dolar 126.615 Paris 190 Prank 3386 Milâno 100 Liret 6.60125 Cenevre 100 İsviçre Pr. o 285035 Amsterdam (100 Florin 014828 Berlin 100 Rayşmark o 60825 Brüksel 100 Belga 21511 Atina 100 Drahaml 10896 Bofya 100 Leva 140 Prag 100 Çokoslorak Er 43379 Madrid 100 Pezeta 14035 Varşova 100 Zioti 1200425 Budapeşte 100 Pengo 244525 Bükreş 100 Ley 0.005 Belgrad 100 Dinar 28025 Yokohama 100 Yen M62 Stokho 100 Pr. 30885 AKŞAM © Ağustos 1838 Maarif Vekili mühim beyanatta bulundu ltaiya Arnavutluğa, Afri- (Baştarafı 1 inci sahifede) — Maarif şürası irfan tarihimizde hakikaten hayırlı neticeler verecek bir hadise olmuştur. İştirak eden bü- tün aza Erzurumdaki ilkokul öğret- meninden üniversitemizin ordinaryüs profesörlerine okadar maarifimizin bütün şubelerini temsil eden zatlar- dan terekküp etmiştir. Maarif mese- lelerinin bütünlüğünü hissettirecek şekilde âzadan her biri hem kendi işini, bem de bu bütünün diğer parçaları olan işleri alâka ile takib etmiş, ser- bestçe düşüncelerini söylemiş ve böylece kararlar alınmıştır. Maarf şürası sırf nazari bir İlim kongresi manzarası göstermedi. Ga. ye maarif omeselelerimizi (sistemli ve insicamlı bir hal yoluna sok. mak olduğu için fikir kadar iş, çalış- malara hâkim oldu ve bu suretle ha- yalden ziyade hakikatın göz önünde tutulmasile filli neticelere varıldı. Beş sınıflı köy mektepleri Bunlardan biri üç sınıflı köy mek- teplerimizin, yine tek muallimle sınıfa çıkarılmasıdır. İlk görünüşü İle güç olacağı bissini veren bu iş bizde ve bizden başka memleketlerde nasıl yapılıyor, onu yakından tedkik ettik. Bugün eskiyi bırakın - fiilen Fransada 30 bin mektep var ki ayni surette tedrisat yapıyor. Sınıflarında vasati olarak elli çocuk bulunsa he- men bir buçuk milyon çocuk bu usul. le okutuluyor. Almanyada ilkmektep çocuklarının yüzde 37 si bu tarzda okuyorlar, Bu- nun diğer memleketlerde de misalleri var, Köylerimizdeki 370 bin çocuğu Üç sene mektebe alıp, sonra biraka- rak o çocukların yaşadığı köylerde okur yazar adedini arttırmıyacak bir netice veren bu faaliyeti elbette ta- mamlıyacaktık. Paralar ve emekleri boşuna sarfedemezdik. Şüranın verdiği bu kararla yuka- rıda adedini söylediğim köylü çocuk- larımız şehirdeki kardeşleri gibi beş yıl okuyacaklar ve ayni kıymette bir şahadetnameyi ellerine alacaklardır. Bu rakama ilâve olarak geçen sene ve bu senenin üç sınıflı okul mezun- ları olan 160 bin çocuktan hiç olmaz. sa 190 bini mekteplere gelecektir. Öğretmenlerimize, beş sınıfı bir- den nasıl okutacakları hakkında ta- Mmatlar ve İzahnameler hazırlattırı- yorum, Onları bu işte tam muvaffak kılabilmek için maarif memurları mıntakasına hepsini grup Erup top layıp yapacakları iş kendilerine öğre- tilecektir. Memleketin muhtelif yer- lerinden aldığımız mektuplar ve tel- graflar bize bu işin ne kadar fe; neticeler vereceğini şimdiden tebşir ediyor. Bilhassa köydeki öğretmenlerimi- zin sevinçleri bizi candan sevindir. mektedir. Tedrisat öğleden evvel yapılacak Şüranın verdiği kararlardan bir mühimmi de ortaokul ve liselerde ders saatlerinin öğleden evvele alın- ması ve öğleden sonra talebenin mu- allimler nezaretinde derslerini mek. tepte hazırlamaları işidir. Benim de şahsen duyduğum şikâyet mevzula- rından biri olan derslerin çokluğu ve talebenin müzakere edilmemesi, ta- lebeye vazife verilip tashih ediime- mek gibi onları gün gün çalışmaya sevkedecek hususların ihmali, bu ka- rarın bu ders yılından itibaren tatbi- kiyle asgari hadde indirilecektir, ka- naatindeyim, Derslerin eskisine nisbetle biraz erken başlaması çocuklarımıza, hattâ velilere erken kalkma ve günlük ha- yata erken başlama itiyadını da ve- recektir, Başka memleketlerde üni- versiteler sabahın saat yedisinde ted- risata başlarken bizim dokuzda, orta tahsil müesseselerinde işe başlatma- miz doğru olamazdı, Bu cihet de bu vesile ile tashih edilmiş olacaktır. Dava şudur: 24 saatin içinde tale- beyi yormıyacak ve kendi kendine imkân bırakacak şekilde dersleri tahdid etmek, buna mukabil sene İçindeki ders günlerini arttır. mak. Böylece bir senede bir buçuk ay- dan fazla bir zaman kazanmış Olu- yoruz ki bu kazanç orta tahsilin altı Liselerde yabancı dil tedrisatı — Viselerde yabancı dil tedrisatı hakkındaki yeni vaziyet nedir? — Gaye yüksek tahsilde kendi ken- dine yabancı dilden kitap takib ede- 6ek surette liselerimizden mezun ver- mektir. Bir ihtisas mevzuu olmak dı- şında üniversitede ecnebi dili tedri- satı zaiddir. Ortaokul ve liselerde ec- nebi dili tedrisatını güçleştiren en büyük sebeb muhtelif kitapların ve metodların bulunması idi, Fransızca ve almanca kitaplarını bu dilde mü- tehassıs Türk ve ecnebilere hazırlat- tık. Bu suretle ingilizce gibi bu iki dil de tedrisat ve metod bakımından tevhid edilmiş olacaktır. İlerisi için benim düşüncem, yâ- bancı dil tedrisatını bilhassa biseler. | de teksif etmektir. Bu tedbirleri alıp yüzde yüz tatbik edinceye kadar çü- ranın da verdiği karar mucibince Üniversitedeki ecnebi dil tedrisatı de- vam edecektir. Fakat yeni tedbirlerle dünkünden daha verimli bir hale gelmesi için üniversite | tedkiklerde bulunmaktadır. İmtihan şekilleri değişecek — İmtihan şekillerinde değişiklik mevzuubahis midir? — İlkmektep üstündeki üç sınıfı ortalar tabii olarak liseye talebe ye- tiştirdiği kadar hayatada çalışıcı unsur vermektedir. Fakat lisenin vazifesi sadece üniversiteye ve yüksek mekteplere talebe yetiştirmektir. Bİ- naenaleyh yüksek tahsile girebilecek gençleri iyi bir seçmeye tâbi tutmak zarureti karşısındayız. Ortamektepleri ve Hseleri arzu et- tiğimiz şekilde tensik ettikten sonra liselere müsabaka ile talebe almak ta ayrıca bir zaruret olacaktır. Bu seç- meyi yapmak için başlıca vasıta im- tihandır, Cümluriyet maarifinin elit zümreyi yetiştirmekte çok ciddi ve Adil olması pek tabildir. Bu bakım- dan Maarif şürası da imtihan mese- lesini dikkatle inceledi. Umumi heyette bu mesele etrafın- da müzakereler cereyan etti, İmtihan prensipleri basit olmak, her yerde ve ayn. cinsi her mektepte ayni ba- remle talebeyi ölçmek, üniversite ve yüksek mektepleri imtihanlara geniş ölçüde iştirak ettirmek ve bütün tah- sil kademelerinde devlet imtihanı şeklini kabul etmek suretinde hülâsa edilebilir. Bu suretle hususi mektep- lerde ve hususi tahsil görmüş olan talebe de ayni şekilde bu devlet im- tihanına tâbi olacaklardır. Devlet imtihanı şekli kabul edildi. ğine göre çift imtihanlar kalkacak demektir. Bir lise mezuniyet imtiha- hanı, bir de olgunluk diye iki türlü yoklama olmıyâcaktır. Kuvvetle ümid ediyorum, önümüzdeki ders senesi şüranın kararlarını tatbik edebile- ceğiz. Terimlerin tesbitinde esas prensip — Maarif şürasının aldığı esaslı ka- rarlardan biri de Cümhuriyet Halk Partisi kurultayında kabul edilmiş olan esasa göre ilk, orta ve İlselerde kullanılan terimlerin aynile üniver. site ve bütün yüksek mekteplerde bu seneden itibaren kullanılması keyfi- yetidir. Üniversite ve yüksek tahsilde geçen terimler ondan evvelki tahsil. lerde geçenlere nisbetle büyük bir yekün tutar, Bunları salâhiyetli ilim adamları toplanarak yapacaklardır. Prensip şudur; Istalahların türkçe mukabillerini bulmak. Bulunamadığı takdirde dilimize geçmiş yabancı, fa- kat munis kelimeleri almak. Buna da girmeyenleri milletler arası vasfını olanlardan seçmek. Bu sene bütün muallimlerimizden terimler hakkında yapılan ankete ce- vaplar aldık. Onları üniversite men- suplarından da azası bulunan heyet- lerde tedkik ettirdik. Türk dili ted- kik cemiyeti bu tedkiklerin neticesini gözden geçirdi. Neticeler tesbit olun- du, Hemen yüzde kırk nisbetinde bir değişme yapıldı ve bunlar kitap ya- zanlara verildi. Bu sene basılacak ki. taplar bu terimlere göre yazılmakta. dır. , Maarif Vekili B. Hasan - Âli Yü. celin gazetecilerle yaptığı bu hasbi- hal sirasında Yerli mallar sergisini giyaret eden Dahiliye Vekili B. Falk Öztrak da Vekilin bulunduğu odaya kaya sevkiyat yapıyor (Baş tarafı 1 nci sahifede) Son günlerde Napoli ve Tarant H- manlarından Libyaya da sevkiyat y&r pılmıştır. Şarki İtalyan oAfrikasına da bu kabil sevkiyat görülmektedir. Gönderilen eşya yiyecek ve giye cekler ile müstemleke üniformaların- dan mürekkeptir. Şarki İtalyan Afrikası umum! vali- si, neşrettiği bir emirname ile işgal altında bulunan eraziyi kolonize eb- meğe memur olan işçi lejyonunu lâğ- vetmiş ve bu lejyonun âzasım müs temleke milisine ilhak etmiştir. Müs- temleke milişi, elyevm otuz lejyonu ihtiva ediyor. Bu milisin başlıca v& Hfesi, polis vazifesini görmek, elleri ve kaçakçılığı tenirii etmektir» Paris - Soir gazetesi İtalyanın. Ar navutluktaki hazırlıklarında bunse derken diyor ki: «İtalya Po ovasında büyük manev- ralara başlıyor. Bu manevralara res men 158,000 kişi iştirak ediyor. Ay- ni zamanda Arnavutluktaki üssülha- rekelerini ve bilhassa hava üslerini takviye ediyor. Arnavutlukta elyevm yirmi hava üssülharekesi vardır. Ar- navutluğa mütemadiyen tayyare, top ve tank gönderdiği de bildiriliyor. Bu kabil hareketler, Arnavutluğun koruşularını endişeye o düşürmekten hali aklmamıştır. Bunun ilk aksülâ- meli şudur: Sırplar ile Hırvatlar ara- sında itilâf hasi oldu. Bir kaç gün evveline kadar bu itilâf imkânsız gö- rünüyordu. İtalyân tehdidi karsısın- da bu İtilâf, kendiliğinden vuku bul- muştur.» Spora ai kararlar Beden terbiyesi genel direk- törlüğü merkez istişare heyeti dün toplandı Ankara 5 (A.A.) — Beden terbiye- si genei direktörlüğü merkez istişare heyeti bugün öğleden evvel genel di- rektör tümgeneral Cemil Tanerin re- isliğinde son toplantısını yapmıştır. Bu toplantıda, Teşkilât kanünu projesi ile 6 senelik umumi program, Cemiyetler kanununa mustakil iki fıkra eklenmesi hakkında kanun pro- Jesi, bazı spor malzemesinin gümrük- süz olarak idhali hakkındaki kanun projesi ve milli olimpiyad komitesi nizamname projesi müzakere ve ka- bul edilmiştir. Asılsız haber Ankara 5 (A.A.) — Beden terbiyesi genel direktörlüğünden: Beden terbiyesi (İstanbul bölgesi bütçesinin reddedildiği hakkında bir İstanbul gazetesinde çıkan haberin aslı yoktur. Serbes güreş seçmeleri bitti Pazardanberi devam eden İstanbul serbes güreş seçimleri dün akşam yapılan müsabakalarla neticelenmiş, takım şu suretle tesbit edilmişlir. , 61 kiloda Beşiktaştan Mahmud, 68 kiloda Kasımpaşadan Servet, 79 ki- loda Doğanspordan Ali Ahmed, ya ri ağırda Kasımpaşadan Fuad, ağır- da Kasımpaşadan Ferhad. TİYATROLAR; EGE TİYATROSU Nuri Gençdur ve arkadaşları Pazar gündüz Üsküdar İnşirah Bahçesinde KANLI GECE Gece Yenişehir Cümhuriyet Bahçesinde RUH VE vücub Ertuğrul Sadi Tek - Halide Pişkin iğtirakile Bu gece Şenyol - Çınerdibi Aile bahçesinde ADA TAVŞANI 3perde İ TÜRK REYÜ OPERETİ Salı günü akşımı Heybelladada HATIRIM İÇİN 3 perde Mr arif Vekilile kısa bir müddet görüş müştür, Maarif Vekili B, Hasan - Âll Yücek pazartesi günü Trakyaya hareket edecek, köy öğretmen okulunu teftiş edecektir. Vekil Eskişehirdeki köy öğretmen okulunu gezmiştir. İzmis ve Kastamonudaki köy öğretmen okullarını da yakında teftiş edecek tir, Vekâlet bu mekteplerin kadrolar rını genişletmek kararındadır. Maarif Vekili dün Yerli mallar ser» gisinde Vekâletin hazırladığı kitap