13 Haziran 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

| Haziran 1939 Barem kanunun (Baş tarafı 1 inci sahifede) vakalarının önün olmazsa Ü alabilmek lerdir allmak için ne düşün. if Vekilini, : 1 Vekili — Ben hulalar e bu. ilimle meş- Wi deni, v vardır, iten vey,» Jül mutlaka kültürsüz. Maga (erdiye fıkdanından m. vardır. Si çim bin türlü. elimizden ük eden kış. Bunun ariel Kadar yapmak. n bizim tedbir almak kudretimi mutad 3 dışındadır. çocuyaz lde talebenin terbiyesi ATIMIZIn, inzibat bakımın. ndan yetiştirilme- 7 iz İT a am Karabekir bu hususta alın- hakkında BÜ İzah etmeden evvel; ei dedi ve idam cezalari- 2 tasdikle iktifa edilmiyerek yi âlmacak bir şekilde : Eği vasıtalarla köylere t i Sözlerine ilâve etti, skân k an dn unu Mi Mun bazı maddelerinin KİŞİYİ meyi hakkı, 1 olan olan göçmenler) çıkarılmasını iş- ii «len deden ki: iz “ya hı t iş “lan yeli Varmı yoğunu 2 yonlarca millettas. va Betiremediğimiz hu aketeler, e Mecliste aki olan i faret ettikten sonra le dedi ki: “vvelce muh, 2 alirken YANI arz âcirleri memle ina Eirmeleri “lmiyan bazı serseri- sonra da arınIş, etine ğ rmiştir. Şu cümle- Türk Sanlar, inlerken bu kabi Memlek, 1 eğigiy, etimize almak De Muhteiiş ei R gk Kaya Şi rüj bağış ei Boşnâkların ahli olduğu halde iç Karşı büyük bir €rini tebarüz et. tedbirleri alı- İ / , mükellefleri İ | 96.000.000 lira raddesindedir. talebi üzerine encümene iade edildi. Diğer lâyihalar "Türkiye « “İsviçre ticaret ve klering anlaşmasile merbutafının ve- Südet Alman menatıkı ile Türkiye #rasın- daki ticari mübadelât ve tediyata aid Türkiye - Almanya anlaşmasının tasdiklerine ald kanun Jâyihalarile Türkiye - İngiltere müzeyyel ticaret ve klering anlaşmalarında bazı tas- hih ve ilâveler hakkındaki kanun lâyihalarının ikinci müzakereleri ya- Pilmış ve tasvib edilmiştir, Ruznamede olup ikinci müzakere- leri yapılacak maddeler arasında bu- Yunan İstanbul tramvay ve tünel şir- ketlerinin imtiyaz ve tesisatının İs- tanbul Belediyesine devrine aid ka- nun lâyihası da tasvib edilmiştir. Barem kanunu | Bundan sonra Devlet memurları aylıklarının tevhid ve teadülüne aid kanunun bazı maddelerinin değişti- rilmesini ve mahsus bir Kanunla Devletten bir hak temin eden veya sermayesinin yarısından fazlası Dev- lete ald olan banka ve müessese me- murlarının maaş ve ücretleri ve hiz- mete giriş ve terfi usulleri hakkında- ki kanun lâyihalarının müzakeresine geçilmiştir. Manisa mebusu B. Refik Şevket İnce, projenin heyeti umumiyesi üzerinde görüşülmeden evvel yeni barem kanunu ile eski barem kanu- nu arasında mevcut farklar hakkın- da Meclisin tenvir edilmesini istedi. Bunun üzerine bütçe-encümeni reis i vekili Kayseri mebusu Faik Baysal i kürsüye gelerek yeni projenin dâ- yandığı mucib sebeblerin uzun ve etraflı bir tahlilini yaptı. Projenin heye- . ti umumiyesi ü- zerinde ilk söz alan Çanakkale mebusu , Ziya Gevher Etili, ba- rem kanununun memurlar kadar de alâkadar — eden bir kanun oldu- gunu söyliyerek | dedi ki: — Benim bura daki (o izahatım muhterem Faik Baysalın çok yoru- larak verdiği izahatla bir kere daha tebarüz ediyor. Buyurdular ki me- mur maaşatınımn yekünu umumisi Buna tekaüdler maaşatı da ilâve edilirse 100,000,000 küsur Jiralık bir kanun lâyihası karşısında kaldığımız enla- şiir. Ziya Gevher Etili, bundan yedi s8- İ kiz sene evvel bütçelerin umumi ye- künunun 125,000,000 lira olduğunu hatırlatarak böyle muazzam rakam- lar üzerinde konuşulurkehi dala çok düşünmek :.lâzım geldiği üzerinde durdu; Barem kânunünün memurlar için Haley kuyııkluyıldızı kadar düşün- dürücü ve ıztırap verici bir hal âldi- ğını da kaydetti. Hatip bazı Devlet teşekküllerinin serbes müesseselerden daha fazla maaş ve ücret vermelerinden doğan vaziyeti anlattı ve memurin maaşa- tının bütçede işgal ettiği muazzam rakamı tekrar mevzuubahis ederek dedi ki; — Maliye Vekilinden dinlemek is- tiyorum. O bize, bü barem “yakın bir zamanda vaziyetimizi katiyen sarsmıyacaktır, demelidir. Sonra ar- kadaşlar, bu kanunun biradı da (tevhid ve teadüldür.) mazbata mu- hariri, bizi burada temin edebilir mi ki, bu kanun her sahada tendül te. min edecektir? Ve yine temin edebilir mi ki, bu baremle Devletin her dalre- sinde maaşlar tevhid edilmiş olacak- ir? Meselâ, bir takım teşkilât ka- munları çıkardık. Baremde en-yüksek maaş 600 lira gösterildiği halde çi- kardığimız bu kanunlardan birinde bir müdüre 700 lira * verilmektedir. Yeni kanun çıktığı zaman, o teşkilât mülga mıdır, değil midir? Faik Baysal — 'Tabil mülgadır, Baş döndürücü zamlar Ziya Gevher Etili devamla; — Geçen içtima devresinde bu W- / id ayin un müzakeresine başlandı | takib etmesi bu hizmetlerde bulunan İ olnasını büyük bir mahzur olarak “AKŞAM. yihanın bütçe encümenine geldiği günden bugüne kadar bazı Devlet dairelerinde çalışanlara (baş döndü- rücü) diyebileceğim bazı zamlar ya- pılmıştır. Yeni projede bu zamların muteber olmıyacağı hakkında bir madde mevcut mudur? Sonra Devlet ! komisyonlarından vesalreden her ne nam ile olursa olsun ücret alıyorlar mı? Alıyorlarsa bu projenin kabulün- den sonra almakta devam edecekler midir? Sonra arkadaşlar, daha mü- himi; acaba bütçe encümeni bu bâ- remi hükümetle hemfikir olarak mı hazırlamıştır? Almakta olduğum bazi malümata göre, yeni projede bir s€- ne muâllimlik edenlerle, beş sene mü- allimlik edenler arasında hiç bir fark gözetilmemiştir. Bu malümat doğru mudur? Doğru ise bu gibilerin hakkı neden gözetilmemiştir? Kanundaki kusurlar Ziya Gevher Etiliden sonra, Parti müstakil grupu idare heyeti azasın- dan Rize mebusu Fuad Sirmen söz aldı, projenin ihtiva ettiği esaslar- dan bazılarını doğru görmediğini söy- liyerek dedi ki; Kanunda müşahede ettiğimiz başlıca noktalardan biri Devlet me- murları arasında Ücretli ve maaşlı olarak mevcud bulunan ikiliğin maale- sef bertaraf edilmiyerek gene daimi hiz- metlerde ücretli vazifelerin ipka edil. mesidir. Biz öyle zannediyörüz ki, Devlet teşkilâtında ve hizmetlerinde ücretli vazifelerin yeri vardır. Fakat bunları ancak muvakkat hizmetlere hasretmek; odacılık, şoförlük, bekçi- lik gibi esas mahiyetleri itibarile mil. teferrik hizmetlere tahsis etmek lâ. zam gelir. Yoksa, Devletin daimi ma- hiyet arzeden esaslı vazifelerin böy- lece maaşlı memurlardan gayri üc- retli bir takım ellerde bırakılmasını biz mahzurlu telâkki etmekteyiz. Biliyorsunuz ki, Devlet muamelâ- tının iyi bir şekilde görülmesini ve bunun herkesin arzu ettiği bir seyir memurların âtilerinin temin edilmesi ile mümkündür. Bu memurların bir kısmının her hangi bir teminata me- İik olmıyarak kalmaları kendilerinin istikballerinin ve tekaüdiyelerinin temin edilmemiş bülunması bunlara tevdi olunan Devlet hizmetlerinin iyi görülmiyeceği zehabını bihakkın mey. dana getireceği için bu kanunda bü noktanın nazarı dikkate alınmamış telâkki ediyoruz. Biz öyle zannediyoruz ki; Devlet hizmetlerinin arzu edilen bir şekilde yürüyebilmesi ve Devlet idare siste. minde terakki ve iyiliğe doğru adım- Jarın atılabilmesi ancak kendilerine tevdi elunan vazifelerin kusursuz ya- pilmâsi ile mümkündür. Memur deruhde ettiği işi kendisi- ne gösterilen şekilde ifa etmiş olmak- Ja hakiki vazifesini yapmış değildir. Bunlar içinde öyle meziyetler ve öyle kabiliyetler zuhur edecek ki bunlar, Devlet hizmetlerinin nasıl daha iyi yürüyebileceğini 'gördtek, düşünecek, bulacak ve bunu tatbik edeceklerdir. Biz bunu Devlet hayatımızda görmek. teyiz. Bazı Devlet şuabatında bu ka- biliyette birçok elemanlar mevcud- dur. Şimdi bunlara, huzurunuzg Su- nulan barem kanunu ile her hangi bir seri terfi imkânı verilmemektedir. Bunu da esâslı noktalardan biri ad- dediyoruz. Devlet idare makanizma. sının ıslahı için yapılmış olan bu ka- nunda arzettiğim bu mülâhazalara yer verilmiş olmasını istiyoruz. Üçüncü -bir kusur olarak da şunu görmekteyiz: Malâmu âliniz Devletin istikbal sahasına giren hizmetler muhtelif mahiyetler o arzetmektedir. Bu hizmetlerin muhtelif mahiyet ar- zelmesine göre oraya girecek olanla- rın da evsaflarının o müuhtelif olması kadar tabii bir şey yoktur, Deylete intisap eden bazı meslek erbabı vardır Kİ, bunlar hariçte o mesleklerde uzun müddet bulunmuş oldukları halde bu onlar için bir hak- kı mükteseb teşkil etmemektedir. Fa- raza, Maarif Vekâletinin tasvibi ile hususi mekteplerde wüâllimlik ka. ibul eden bir takım hocaların Devlet “memuriyetine intisab ettikleri tak- dirde orada geçirdikleri veya geçire- cekleri müddetin nazarı itibara alı nacağına dâir projede bir Kayı gör xaüyoruz, Gi imi z sal Bunu bir misal olarak arzettim. Serbes sahada çalışmak, ona muadil Devlet vazifelerine girildiği zaman bir kıymet ifade etmelidir. Lâyihada bu husus ta nazarı itibara âlınma- muştar. Bundan sonra bu lâyihanın esası, Devlet O memurlarının kazançları arasında bir tevazün husule getirmek ve bunların mesleğe bağlılıklarını te- min etmek olmasına göra, bu kadro İçinde çalışan evli ve çocuklu memur- ların terfihleri hususunda ayrıca bir hükmü ihtiva etmeliydi. (Bravo ses- leri) Biz bu noktadan da kanunun noksan olduğu kanaatindeyiz. B, Fuad Sirmen, müstakil grupun kanunun heyeti umumiyesi hakkın- | daki düşüncelerinin bundan ibaret | olduğunu, maddeler üzerinde yapıl- ması icab eden tadillere dair müta- Iâalarını maddelerin müzaketesi &- rasındâ Meclise arzedeceğini söyle di, Çocuk sahiplerine yardım Giresun mebusu dektor Vasıf Som- yürek, diğer müterakki > memleket- lerde devlet memurlarına aid barem tanzim edildiği zaman bunlar arasın da sile ve çocuk sahibi olanlara ayır ca yardım edildiğini ve doğum tazmi- natı verildiğini söyledi. Bu güzel ve yerinde usulün memurlarımıza teş- milini istiyerek dedi ki: — Maliye Vekâleti evli memurlara yapılacak yardıma karşılık olmak- Üzere şüphesiz bir çok mali menahbi bulacaktır. Bence bu menba bekâr- lardan vergi tarhı da olabilir. B. Emin Sazakın temennileri Emin Sazak (Eskişehir) Me- muriyet hayatın. da ihtisas, enerji ve mesaiye kiy- met vermek lfi- am geleceğinden bahsettikten son- iv , iş ra dedi ki: â | — İktisad. Ve- ği kilinden sormuş- tum, Size 100-200 bin lira kazandı- ran bir memura müdürü umumi- nin veya şefinin inhası ile 5000 - 10000 lira ikramiye verebilir misiniz. Ceva- ben hayır .dediler. Bence bu iş bu şe- kilde yürümez, Emin Sazak, Cümhuriyet Hükü- metinin vaktile MI)t Şef İsmet İnö- nünün tasvibi ile şimdiki müstakil grup azasından Eskişehir mebusu mühendis İzzete şimendifer inşasın- daki messisinden dolayı 20,000 illira ikramiye verildiğini hatırlattı ve bu usulün yeni kanunla da temin edii- “mesini istedi, Konya mebusu Galip Gültekin, ye- ni barem projesinin çok güzel hazır- lanmış bir eser olduğunu tebarüz et- tirdi. Yalnız projede meycut (ihtisas) makamından ne kasdedildiğini iyice anlıyamadığını söyledi. Bu cihetin encümence izah edilmesini tâleb etti. Ecnebi lisan bilenler Rasih Baplan Pr (Antalya), proje- “ww nin memurla rin lehine oldu- ğunu anlattıktan sonra , ezcimle “Gi dedi ki: S — Her hangi bir . memuriyete alınanlardan ec nebi lisan bilen- lerin diğer me- murların üstüne çıkarılması izzeti nefis kırıcı bir şeydir. Rasih Kaplan, projede ihtisasa ve ecnebi lisanına fazla ehemmiyet ve- rildiğine nazari dikkati celbetmiş, memurların muvazzaf bulunduğu İş- lerde emniyet ve dürüsti ile çalışıp çalışmadıklarını, sicillerini daimi su- rette mürakabe altında bulundura- cak bir teftiş teşkilâtı vücuda getiril. mesini temenni ederek sözlerine ni- hayet vermiştir. İstanbul mebusu beyân Hacer Dicle; 12 ve 13 üncü derecedeki mu- “ellimlerin üç senede bir terfi meleri lüzumunu tezarüz eitirdi..., EE 218 “ ğ de ne teadül ve ne de vahdet vardır. Tahmi- nen yüz milyon lirayı 42591 ime- mura veren bir bütçe karşısında vledani bir titreme hissediyorum, Bu seneki bütçemiz 261 milyon li- rTa olduğuna göre de, Devletin maa $ata verdiği mikdar bütçenin yüzde 40 ımı geçmektedir. Halbuki komşu- larımız Yunanistan, Bulgaristan ve Yugoslavyada bu nisbet yüzde 25 den İ fazla değildir. Sonra, kâdfoların terfii için her sene bütçeye" konulacak para vasati olarak 200 « 250 bin lira raddesinde olacaktır." Bu bakımdan da her gün için mütezayid bir maaş vermek âğır- lığı altında bulunuyoruz. Bütçe encü. meninin bunun önüne geçecek bir tedbir araması icab ederdi. - Halbuki Alınan tedbir aşağı yukarı statüko. nun muhafazasından ibaret kalmış- tır. Baremin'tatbik edilememesi Deş. leti memurlarâ karşı borçlu mevkiins de bulunduruyor. Terfi oOmüddeti gelmiş olan bir memurun terfi ede memesi iztırabını arttırır, eski biz yem Kanunu gibi yeni barem proj&si de bu vaziyete karşı sakittir. Bu ka- nunun en büyük bir faydası şu ola- caktır: Memurların daireden daireye geçmesini önlemek. Refik Şevket İnce, terfilerin şahsi olmasındaki > faydalardan (bahset. tikten sonra Devlet hissesi olan ikti. sadi müesseselerin de bareme sİutulmasımn 'çok doğru olduğunu” yalnız bu müesseselerde çalışanların yaptıkları işlerle mütenasib olmasi, 1” geleceğini söyliyerek sözlerini bitirdi ; Manisa mebusu Hikmet Bayur, Ri. 2e mebusu Fuad Sirmenin mütalâa. tana iştirak'ettiğini beyan etti Bik hassa memuriyetlerde ihtisasa fazla ehemmiyet verilmesinden elde edile. cek faydaları anlattı. Projede ecnebi diline verilen ehemmiyetin pek ye. rinde olduğunu kaydetti, : Bundan sorira bütçe encümeni reis vekili Faik Baysal tekrar kürsüye geldi. Hatiplerin suallerine ayrı ayn cevab verdi. Bu izahatı müteakib baş- ka söz alan olmadı, kanunun madde: lerinin müzakere edilmesi reye konul du ve kabul edildi. Vakit geçmiş ol. duğundan müzakereye çarşamba güz | DÜ devam edilmek üzere içtimaa ni- hayet verildi; Münakale Vekâletinde tayinler Ankara, 12 (Akşam) — Münakala Vekâleti ticaret dairesi relsliği kara mütehassısı Rüchan Akıncının mez kür daire reisliğine, kara nakliyat dairesi reis muavini B. Ali Riğanım başmüfettişliğe tayinleri yapilmıştır. Ankara,:12 (Akşam) — Münakale Vekâleti kara nakliyat dairesi relsi Kadri Musluoğlu posta ve telgraf ve... telefon umum müdürlüğüne müte- kaidlerden B. Cemal Ungan Münakalg Vekâleti teftiş heyeti reisliğine, mü- hendis Nihad İpekoğlu posta ve tek graf ve telefon fabrikası müdürlüğü- ne, İstanbul posta ve telgraf müdü- rü B. Mazhar Dıri yüksek fen heyeti relsliğine, mühendis İbrahim Şükrü ” Ankara telefon müdürlüğüne, mühel dis Mehmed Emin Süzen İstanbul fen müfettişlerinden. Abdullah Eiki: şehir posta ve telgraf ve telefon mi dürlüklerine, posta İşleri reis mua” vinlerinden Nazmi Erkmen Ankara müdür muayinliğine, posta işleri mus avinlerinden B, Eyüb Sabri fen mü- fettişliğine tayin edilmişlerdir, — “ Bir amele kamyondan düştü, beyni patlıyarak öldü . Şoför Şevketin idaresindeki bir kamyon kömir yüklü olarak dün Ramiden “Topçulara doğru Süratle gelirken, önüne çıkan bir adamı çiğ. nememek için şoför sıkı bir firen yapı miş, bu âni.sarsıntı neticesinde kam- yon üzerinde bulunan Hasan ismin. * de bir amöle yere düşerek beyni pat- #j Jamak suretile ölmüştür, , e iğ NM hi üm LİN le di ğ id mn öl ii dana Şar