25 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

25 Mayıs 1939 .—— e AEŞAM —— — — — Bütçe müzakeresi (Baş tarafı birinci sahifede) a gençliğin Büyük Şefin ar- zularını en sağlam bir surette tahak- kuk ettirmek için bize her türlü yar- dımı yapacağına eminiz. Maarif ve kületimizin bu esaslı noktaya matuf gayretleri de elbette yüksek heye. tin gözünden kaçmamışlır. Sandet ve (sağlamlığını bozan, vatan. daşların ahlâkını ifsada giden sebeb- lerle her ne suretle olursa olsun dâ- ima mücadele ediyoruz ve edeceğiz. (Bravo sesleri, alkışlar.) Partimizin kllâtı ve Halkevleri- tadır. ) Mâve edeyim ki, bu vakit memleketimizde olan mi den asla dah susta en İleri zayıf değildir. etlilerin- milletimi adar az zamanda bü garda İşler de elbette ii bu vasıfla- Dahiliye Vekili, rının çokluğun. seyrüzefer kazala ın babseden hatiple- karşılik ta, kazala- lmesi için kanun kabulünüze iktitan itibaren, alınan tedbir- olacaktır; dedi, teşkilâtının takviyeye ve memurlarının maaşları- hak- âalarına işti- mda Meç- ası İakdim edile- ye Vekâleti kında, batiplerin müta rak eder İse bir ni söyledi ve Dahil memurlarının maaşlarına işaret ede- | Tek te dedi ki — Dahiliye teşkilâtında yalnız maaşı az olân nüfus memurları de- ğildir, Bu meyanda diğer birçok me- murların da maaşlarının arttırımı sina ihtiyaç vardır. Bu sene b ancâk bu kadarını temin edebilir. Ya- kında Dahili Vekâleti taşra teşki- lât kanununu yüksek heyetinize tak- dim edeceğiz. O zaman arkadaşları- mın mevzuubahis ettikleri ve işaret buyurdukları cihetler halledilmiş ola- caktır.» Evlenme işleri Dahiliye Vekili, evlenme pahalı hakkında mütn'âalara cevap V verilen k masrafır indirildiğini ve bu ka işlerinin serdedilen lürlerinin ni daha 1 dbirler a n üdürle er ş ın daha yüksek isinkduğanın be- yan ile dedi ki; — Bundan başka bu senenin büt- çesinde göreceğ veçhile, nahiye- lerinin içinde teftişlerini kolaylı cak birer küçük ücret te vermek mev- zuubahistir. Mülki taksimat Bazı hatipler mülki taksimattan, küçük vilâyetlerin büyütülmesinden ve müfettişi umumiliklerin ilgasın- dan bahsetmişlerdi. Dahiliye Vekili, bu mütalâalara cevap vererek şöyle dedi; — Fihakika taksimat: mülkiyenin devletin yüksek işlerinin daha salim bir surette yürümeğe imkân verecek surette yapılması çok lüzumlu bir iş- tir. Bu mevzu üzerinde ehemmiyetle çalışmaktayız. Umarım ki size uzun sürmiyecek bir zamanda bu lâyihayı takdim etmiş oluruz, (Güzel sesleri) Zabıta teşkilâtı B. Faik Öztrak, zabıta teşkilâtı Üzerinde tadilâte lüzum gösteren ha- tiplerin mütalâclarma karşılık olarak şu i tı vermiştir «— Elbette mülki teşkilât ne kadar dar ve ne ar mücehhez olursa, memleket işleri o kadar ileri gider, Fakat bunun hepsi ayrı masrafı işti | üm. Bu yalnuz Belediye işi de değil | fanın hesabı bittabi | değildir. İstanbul Belediyesinin mez- zam eden işler olduğundan, nihâyet bütçemizle mukayyed olmak zarure- | tindeyiz. Zabıts kuvvetlerinin tevhidi | geniş bir etüd mevzuudur. Biz bugün Jandarma ve polis diye ikiye aynlan bu kuvvetleri em: t ve âsayiş işin- de, Dahiliye Veki #letinin emrinde bu- Inndurmakla, bir emir altına topla- makla tevhidi temine çalışıyoruz ve ediyor» Dahiliye Vekili çok uzun süren be- yanatı arasında, kırtasiyeciliğin önü- ne geçileceğini, hava tehlikesine karşı korunma tedbirleri hakkında Genel kurmayla hali temasta bulu- nulduğunu söylemiş ve İdarei husu- siyelerin gördüğü işleri, yapılan mek- tepleri rakamlarla izah etmiş ve yol mükellefiyetinin — adeletsizliğinden bahseden hatiplere cevaben de: — Bunun üzerinde çok konuşul- mus ve her vasfı tebarüz etmiş bir iş olduğu için, buna bir tek kelime ilâ- vesine lüzum görmüyorum, demiştir. İsanbulun et meselesi B. Faik Öztrak, İstanbulun et me- selesi hakında dedi ki; çinden kolay çıkılacak mu bundan evvel takib miz safhalar tebarüz ettimişler- yet az çok memnuniyet- sizliği davet eden her İş gibi'bunun etrafında da şikâyetler devam ettikçe hakiki kusurları olduğundan çok fazla göze çarpıyor, Şunu arzedeyim ki, İstanbul mezbahası işi ile meşgu- etti; dir. Geniş bir size bir hes; bilirim, Beledi zudur. Bugünlük vermek imkânını bula- ler et işi ile kesilecek zbaha kapısına gel mesinden Kesilen etl kasap dük- kânında satıldığı zamana kadarki safhadan mesuldür. Ondan üst tara- Belediyelere aid baha ücreti olarak kilo başına aldığı beş kuruştur. Bundan başka borsa ücreti diye 50 santim alınırki bu Belediyenin değildir. Nakliye kırk para oluyor. Perakendeciye de beş kuruş kâr veriliyor. Minhaysülmecmü | mezbahadan ta satılacağı zamana ka- ( dar et üstüne kiloda 11,5 kuruş bini- yor. Binaenaleyh bu mevzu üzerinde mütalâa yürütülürken bu hesab eli- mizde bir hata etmemek için rehber Köy salmaları B. Faik Öztrak köy işleri üzerinde | izahatına şöyle devam etmiştir. 3u mevzu Üzerine şikâyeti mucib | olan nokta köy salmaları işidir. Muh:- | telif zamanlarda bunlar üzerinde dev. için selma yapılmaması emredilmiş- tir. En büyüğünden en küçüğüne kas dar idare mamurlarının ne tarhına, ne tevziine, ne de tahsiline asla mü- ah, etmemeleri katiyen emrolun- muştur. (Bravo sesleri) Ankarada Bend deresinde kahve ve gazino hâlâ yapılmadı Dahiliye Vekilinin izahatından sonra bazı hatipler söz alarak Vekil den süaller sordular, ilk söz alan Yozgad mebusu Sırrı İçöz ezcümle dedi ki: - Bundan İki sene evvel Ankara- da Bend deresinde baraj yapılirken bu barajın heye yarıyacağını mühendis- lerden sormuş ve şu cevabi almıştım. Barajın etrafında 800 metrelik rih- tım yapılacak, etrafı gazino ve kahve olacak bu suretle hem tarihi bir âbi- demiz olan kale civarı güzelleşecek ve hem de derenin teressübatı temizle- necek, Baraj yapıldı, Aradan iki sene de geçti, hâlâ ortada birşey olmadığı gibi arayan soran da yok. Dahiliye Vel Bundan habe rim yök. İstanbulun su işi Konya mebusu Şevki Uludağ: — İstanbul Belediyesinin sular hakkındaki istatistikleri (o biribirini tutmuyor. Dahiliye Vekili Terkostan çıkarılan suyun hesabını verdi. Ben ise İstanbul halkına verilen sudan İ söyledi. Sihhiye Vekâletinin gelecek bahsediyorum. İstanbul Belediyesinin | başında bulunan zat hürmet ettiğim bir meslekdaşımdır. Kendisine sam miyetsiz diyemem. Fakat bu su işin- de bir samimiyetsizlik olduğu mu- hakkaktır. Dahiliye Vekili: — Arzettiğim ra kamlar resmi kayıdlardan çıkarı- mıştır, Küçük memurlar mesken ren muztarip Berç Türker: — Küçük memurl&- rın mesken buhranından muztarip | olduklarını söylemiştim. Bay Vekil bü | hususa dair birşey söylemediler. Dahiliye Vekili: — Hükümet bu mevzula meşgul olmuştur ve olmak- tadır. İmkân bul vakit buna da çare bulacaktır. Dahiliye Vekilinin dan sonra maddelerin geçilmi, Dahiliyı si aynen kabul edil Matbuat umum müdürlüğü bütçesi Matbuat umum müdürlüğü bütçe- sinin heyeti umumiyesi hakkında söz &lan Ordu mebusu Ahmed İhsan 'Toksöz, matbuat umum müdürlüğü bütçesinin fasıl ve madde zikredil- meksizin bir kalemde gösterilmiş ol doğru bulmadığını söyledi ve bu hususta bir de takrir verdi Dahiliye Vekili cevab vererek mat- buat umum müdürlüğü bütçesine ko- nulan tahsisalın nerelere sarfedilece- ğini ayrı ayrı beyan ettikten sonra dedi ki; l Matbuat gibi bir mevzu üzerinde bu kadar tekayyüde meclisi âlinizce lüzum görülmez sanırım. İn bu izahatı üze- "Toksöz, takririni geri aldı ve maddelerin müzakeresine geçile- rek, Matbuat umum müdürlüğü büt. | Çesi hükümetin teklif ettiği şekilde kabul olundu. Polisler için prevantoryom Bundan sonra Emniyet işleri büt- çesinin müzakeresine geçilmiş ve büt- Çe üzerinde söz alan hatipler, polisler için hususi bir prevantoryom yapıl- ması İüzumunda ısrar etmişlerdir. Bütçe encümeni mazbâta mubarri- ri Trabzon mebusu Raif Karadeniz, polislere mahsus bir prevantoryom ku- rulmasının mukârrer olduğunu Söyle- miş ve bu hususta bütçeye konulan tahsisat hakkında izahat vermiştir. Bu izahatı müteakip mezkür bütçe âynen kabul edilmiştir. Jandarma genel komutan! çesi üzerinde münakaşa olmadan ka- bul edilmiştir. Bundan sonra reis, celseyi 15 dâki- | ikinci celse İkinci “celsede, Vekâleti bütçesi gör! umumiyesi Ü kaştlar oldu. Sıtmanın tahribatı İlk söz alan Samsun mebusu bayan Melika Ulaş, çok çocuklu gilelere ik- mesi meselesinden bah- ların ekserisinin köylü oldu- gunu, az da olsa, yapılan yardımın onlar için bir kımet ifade edeceğini bu cevapların- müzakeresine Vekâleti bütçe | Sıhhiye inde hararetli müna- sene bütçesine bu maksadin konula- cak tahsisatın arttırılmasını istedi. Meliha Ulaş, dairei abiyesinde atmanın yaptığı büyük tahriplere işaret etti. Çarşambada gezdiği bir mektepteki çocukların yüzde 50 - 60 ını sıtmalı gördüğünü söyledi. Bu çocukların elim vaziyetini anlattı. Hükümetin sıtma mücadelesi vadisin- de aldığı tedbirlerin kifayetsiz oldu- ğunu söyledi ve mücadelenin genişle- tilmesini temenni etti. İlâç reklâmlarının zararlari Konya mebusu Dr. Şevki Uludağ, verem mücadele teşkilâtının kifayet- sizliği üzerinde bilhassa durdu. Gar- bi Anadoluda tekâsüf eden verem mü esseselerinin şarka da teşmilini te- menni etti. İki buçuk sene evvel ka- bul edilmiş olan Râptgen kanununun hâlâ tatbik sahasına konulmamış ol- duğuna nazaran dikkati celbetti, Bazı ilâçlar için pek mübalâğalı reklâmlar yapıldığına işaret ederek, bunların zararlarından bahsetti, Bu kabil rek- Jâmların, Vekâletin o müfakabesi a- | dalı olacağını söyledi. | dedi ki: tında bulunmasının yerinde ve fi Muhacir meselesi * Kayseri mebusu Hilmi Kılıç, mubâ- cir iskinı meselesine temas etti, Bun- dan iki sene evvel Develinin 'Tomaze köyüne getirilen muhacirlerin bu- güne kadar sığınacak bir eve sahip kılınmadıklarıni söyledi. Antalya mebusu Dr. Münif, Antal- yada sıtmanın büyük tahribat yaptı- ğını ve bunun, sulama işlerindeki anarşiden ileri geldiğini beyan etti. Sulama işlerinin sıhhat bakımından sıkı bir nizam altına alınması lüzu- mundan uzun uzadıya bahsetti, Burdan sonra Sıhhiye Vekili kür- süye gelerek beyanatta bulundu. İstanbul fabrikalarında sıhhi şerait bazuk Sıhhiye Vekilinden sonra Diyarba- | kır mebusu İbrahim Tali söz aldı. İs- | tanbuldaki fabrikalardan © çoğunda doktor olmadığını, bu fabrikalarda i şeraitin de pek bozuk olduğunu İş kanununun, iş verenleri, müe erinde sıhhi tedbirler al makla mükellef tuttuğundan bah- setti, Bu hususlaki talimatnamenin bir an evvel tatbik mevkiine konul masını temenni etti. : İlâçlar pahalı B. İbrahim Tali, iâçların pahalılı- ğına geçerek dedi ki: — Reçete ile 20-25 kuruşa yapıla» bir ilâcı, eczacılar, formül bula- k ve tabil ruhsatname de alarak 50 - 60 kuruşa satıyorlar. Vekâleti, sıhhi spesyalitelere verirken mümsik davranmalıd: stanbul mebusu Galip Bahtiyar: — İstanbuldaki Terkos suları sıhhi bir suretle içilebil ? İçile. mez mi? İstanbulda mu memba suyuna ihtiyaç var mıdır? Muhacir meselesi milli bir davadır B. Ziya Gevher, muhacir mesele. sini mevzuubahis etti, Bunun mili bir dava olduğunu kaydederek ezcümle Sıhhiye | ruhsat — Muhterem Vekil, güzel sözlerini söyledikten sonra kalbimize bit hüzün! koydu ve kürsüden öyle indi. Kösten- cede şu kadar, Bulgaristan dâ bu ka- dar gelecek muhacir varmış... Bun- lar evlerini, barkarını satmışlar, ana vatana gelmek için intizarda imişler... | Arkadaşlar, biz iskân işlerini Sıhhi ye Vekâletine bağlarken, Sıhhiye Ve- kâletinin bu işleri dinamik bir ruhla haltedeceğini düşünmüştük. Halbuki Sihhiye Vekâleti: «Tahsisatımız yok- tur, bu Kadar iş! nasıl yapacağız?» di- | yor. Bu Iş, bir bülçe işi olarak değil, milli bir a olarak buraya gelme- Midi, Hususi hastaneleri teşvik için s mebusu Remzi Çiner, memle- evcud hastanelerin kifayetsiz- eri teş- vik etmenin bir tedbir olaca- ğını söyledi. Erzincan mebusu Abdülhak Firat, Erzincan hastalığının pek münteşir olduğuna nazarı dikksti | diğinden leri pahalıdır, Memlekette yapılan | müstahzarâi da herkesin ruhunu #$ kacak derecede mânasız bir şekilde devam ediyor. Bunların da önüne ge çeceğiz. Eczanelerde yapılan ilâçl, pahalılığından bahsedildi, Bunlar kındâ da vükit vakit şikâyetler als yoruz ve ehemmiyetle meşgul oluyo- ruz. Tasarruf meselesi üzerinde arka- daşlar hayli uğraştılar, fakat bu, iki tarafı keskin bıçağa benziyor, Tarife yi tatbik etsek mi iyi netice alına Etmesek mi? Bunu İyice halletmi$ vü ziyette değiliz çalışıyoruz. Terkos içilebilir Bir arkadaşım sulardan behsetti- ler. İstanbul memba sularma muhtag ıdır? değil midir? dediler. İstan- buldaki Terkos suyu temiz olarak gel yı her vakit em tle içebileceğimiz bir sudur. Diğer iyi r içerisinde em Taşdelen, kemmel ola: İkihdir. Diğ: olmak üzere kontrol altındadırlar l Tokat mebusu Nâzım Poray sordu; * — Hamidiye suyu? i Vekili: — Bilhassâ içile cek vaziyöttedir ki lokantalarda iyi su olarak” Kullanılmasına müsaade ediyoruz. Afyon Mebusu Cemal Akçın: — Ya Ankara işi di — Ankara suyu da anız mikyas itibarile yük- sektir. Nihayet neticede iyi su tedarik mek meseledir. a Hususi hastaneleri teşvik için vers gilerden affı meselesini bütçe müze keresi sırasında arkadaşlar mevzuu bahsettiler, Böyle işilerimizde acele etmek istemiyoruz. İyi tedkik edik meden getirile. bir kanun yerin. de olmaz zannederim. Tedkik ederiz. Hakikatin fayda verecek vaziyete te ise Maliye Vekili ile mutabık kal dıktan sonra huzurunuza geliriz Erzincandaki sıhhi vaziyetler üze rine notlar aldım. Mümkün olabilen- ler üzerinde daha geniş davranmağa dikkat ederiz. Erzincanda 80 yatakiş r hastane yapılmasına doğru al zırlıklar ilerliyor. Sıhhiye Vekili ile Ziya Gevher arasında . Muhacir işine gelince: Henüz teş- kilât kanunu kabul edilmemiş ve teşkilât bütçede yer alman . Ve nihayet bu sene bunun için verecek- leri bir buçuk milyon liradan fazla celerini yazar verirlerse bu yolda çar ışacağımı vadederim, Ziya Gevher tekrar lerek: kürsüye ge Sahife 13 —— — Ben hayatımda ilk defa bir ve ği kilin Meclis âzasından birine düşün- celerini Vekâlete arzet, dediğini gö rTüyorum, “Halbuki mesele m davadır. Ben diyorum ki Vekâleti teknik bir Vekâl Mik bir programla gelsin... senede, 10 senede yapaca Bunun için bizden 100 mi tahsisat istesin, Biz bunu bütçelerdem hattâ Sıhhiye Vekâleti bütçesinden kırparak temin eder ve muhacir işle- celbetti. Sıhhiye Vekâletinin trahom ielesini o havallye de teşmil et- leb etti, Sıhhiye Vekilinin cevabi Sıhhiye vekili tekrar kürsüye gele- rek, hatiplerin bu temennilerine ce- vap vererek dedi ki; — Reklâmların münasebetsiz vazi- yeti üzerine nazarı dikkatimizi celbet- mişlerdi. Cevab vermeği unuttum, Bu meseleyi devamlı suretle takib edi- yoruz ve bir çoklarını mahkemeye ves riyoruz. Belki bahsedildiği gibi gözü- müzden kaçmış olan reklâmlar var dır. Daha sıkı tertibat alacağız. İlâçların pahalılığı ve müstahzarat üzerinde tevakkuf edildi: Müstahza- rat kısmına ald olan kanunu değişik- liklerile beraber yakında huzurunu- za getireceğiz. İlâçların pahalılığı meselesine ge lince: Bununla da ehemmiyetle meş- gul olmaktayım. Perakende satış.flat- lerini tedkik ettiriyoruz. Fransadan rine veririz, d Hüsnü Kitapçı söz aldı, Ziya Gevs | herin yerden göğe kadar hakkı oldu» ğunu, diğer vatandaşların evinde si ğZınmış bir vaziyette oturan muhâ cirlerin hiçbir zaman müslahsi! bir hale gelemiyeceklerini söyledi. lara ev tedariki meselesinin halini Bun- | istedi. di Adliye kâtiplerinin maaşlari Bundan sonra Adliye Vekâleti büt çesinin müzakeresine geçildi. Eskişe hir mebusu İstamad Özdamar Adliye kâtiplerinin maaşlarının azlığından bahsetti. Bunların terfihi için ne e bi tedbirler alındığını Adliye yek den sordu. Adliye Vekili Fikret Sılay kürsü. ye gelerek beyanatta bulundu ve büt” çe kabul edildi. 4 Meclis yarın tekrar toplanmak — re içtimaa nihayet verdi. Yedi bütçe kabul edildi 5 j Kabul edilen bütçeler şunlardır: * gelen ilâçların bir takım hususi takas- lardan dolayı fialleri yükseliyor. Bu- nunla beraber Vekâlet fiatleri kon- trol ediyor, Her halde memleketin ge- çim vaziyetine göre bu ilâçların fiat- Adliye, Hi: e, Sıhhat ve İçtimai Muavenet ve Dahiliye Vekâleti, Mate buat umüm müdürlüğü, Emniyet iş. leri umum müdürlüğü, adan a