23 Şubat 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKA Amerikanın politikası Bugünün büyük davası Avrupanın büyük devletleri arasındadır. Ha- Tiçten yalnız Japonya Asyada kendi davasını yürütmek için Avrupa devlet- lerinden Alman ve İtalya ile iş birliği yapmakta ve İngiltere ile Fransayı Uzak Şarktaki hususi imtiyaz ve menfaatlerinden uzaklaştırmağa o çalış- maktadır. Almanyanın son hedefi dünyanın altıda birini teşkil eden Sovyet il. leri olduğu gibi Japonyanm son gayesi de Asyadan Sovyet Rusyasını uzaklaştırmaktır. Diğer taraftan İtalya ile Fransa Akdeniz üzerinde bir hayat ve memat mücadelesini göze aldırmaktadırlar. Bu işlerde Amerikanın hiçbir ilişiği yoktur. Halbuki son günlerde Ame. rika hükümeti Avrupa politikasında faal bir rol oynamak ister görünmek- tedir, Bitaraflık kanunu ile Amerika Avrupadaki herhangi bir harbe sürlk- Jenmemek için kenarda kalacağım bütün dünyaya ilân ettiği halde şimdiki yaziyeti, sonu harbe müneer olacak bir buhran sayarak, İngiltereye ve Fran- Saya ve hatta Hollanda g'bi küçük hükümetlere tayyare ve silâh yetiştir. imektedir. Yaptığı bu bilfiil yardımdan başka Amerika Cümhurreisi ve Nazırları ve âyan ve mebusan meclislerinin belli başlı simaları Almanya ile İtalyayı İecavüzkârane bir siyaset takip etmekle itham ederek Amerikalıları de. mokrasi rejimine sadık devletlere yardım etmeğe davet ediyorlar. Fakat Amerikanın herhangi bir ittifaka girmiyeceğini ve harp vuku- unda müdahalede bulunmayacağını da ayrıca temin ediyorlar. Çünkü umumi harpten sonra selâmeti mutlak bitaraflıkta gören Amerika efkârı umumiyesi Amerika kıtası haricinde herhangi bir iltilak ve harbe gir- Mmekten hâlâ çekinmektedir. Yalnız tedafüi tedbirlerin alınmasına ve bü uğurda büyük masraflar yapılmasına muhalefet etmemektedir. Amerika Cümhurreisi iki defa Amerikanın tehdit altında bulunduğu- nu hususi surette söylemiştir. Efkârumumiye bu sözlerden Amerikanm harbe sürükleneceği manasını çıkardığından sonradan bu sözler söylen- memiş sayılmıştır. B. Roosevelt, Antil denizindeki Amerikan donanmasının başlamış ol. duğu küyük manaveralara iştirak etmek ile bir nümayiş daha yapmış olu- yor. Amerikan âyan meclisi harici encümeni reisi de Son nutkunda Al manya ile İtalyayı cihana ve Japonyayı bütün Asyaya hâkim olmağı kurmak ile itham etmiş ve İngilterenin uzlaşma ve yalıştırma siyasetini boş ve tahripkâr ve hatta gayri ahlâki bir hareket saymış, maamafih Amerikanın ittifaklardan ve harbe girmekten uzak kalacağını da ilâve etmiştir. Amerikanın demokrasi devletlerini takviye etmesi, demekrasiye düşman devletleri Kızdırmakta ve birbirine daha ziyade yakmlaştırmak- AKŞAM At yarışlarında bahsımüşterek 1726 senesinde Versay konakların: | ti, Sayan markisi 6000 frangı kay- dan birinde bir topluluk vardı. Bir | bet. Buna mukabil bir hafta sonra afalık Kurtan Vo markisi ile Sayan | bay Antrag'dan on bin lira kazandı markisi binek hayvanlarını medhet- | Bundan sonra 1830 senesine kadar meğe başladılar. Biri: «Benim kısra. / arada sırada böyle yarışlar yapılma ğim iyis; öteki «benimki daha iyi» di. | ğa başlandı. ye 1830 da Hayvan neslini ıslah cemi- ey de şal yeti kuruldu. Yarışla o kazananlara — Bu böyle kuru sözle isbat edil şampanya ikram edilirdi. mez. Sizinle buradan atlarımıza bine riz, Envalid'e kadar yarış ederiz. Siz beni geçemezsiniz. Kurtan Vo markisi : — Yarışı kabul ediyorum, dedi, 6000 lirasına bahse girerim ki, sizin Alınız benim atımı geçemez, Ertesi günü yarış ettiler. Parisin bütün kibarları, yüksek muhite men- Süp kadın, erkek binlerce kişi yarış edilecek caddelerin İki sırasına birik- Parmak izi Amerikanın meşhur zabıta âmir- lerinden bay E - Hanri diyar diyar dolaşarak, yeryüzünde mevcud polis Mmüdiriyetlerinde kaç kişinin parmak İzi bulunduğunu tesbit etti. Biliyor musunuz yeryüzünde kaç kişinin parmak izi alınmış? 11 mik- yon kişinin. Londra emniyet müdürlüğünde 1933 yılında 599,566 kişinin parmak İzi alınmıştır. Uzaklara Astronomlar kati söylüyorlar: Yet- Yüzünden saniyede 15 kilometre hız- lâ havaya atılan bir gülle kürenin gazibesinden kurtulur? İyi, güzel amma, bu gülleye bins- bek olan yolcular bu hıza tahammül edebilirler mi? Saniyede 15 kilometre hızla seyre- bir gülle yet, saatte aya » Yeni sekiz kütüphane | | | 1836 da cemiyet bütçesine 50,000 frank koydu. Bu para birinci ve İkin- cilere veriliyordu. 1857 de bu para 360.000, 1866 da | 1 milyon franga çıkarıldı. 1866 danberi at yarışları büyük rağ- bet görmeğe başladı.. Mükâfat mik- | tarı çoğaltıldı ve seyirciler de bahsi müşterekle iddiaya girişmeğe başla- dılar, . Cüce develer Şarki İranda cüce develer vardır. Bu cüce develerin sikleti 35 kilo, yük- seklikleri 60 santimetredir. Bu hayvanlara ağır yük yükletil- mez, ağır yük çektirilmez... Bu cüce develer işe yaramaz... Ne diye beslenir diye soracaksınız, Bu hayvanların tüyleri gayet par- laktır ve bembeyazdır. Derileri çok para ediyor. gidelim... rır... Tabii hava olmadığı için yolcu- lar dışarı çıkamazlar, oturdukları yerden ayı seyrederler, İyi, güzel amma, gülleyi aydan yer- yüzüne doğru kim fırlatır!... Saniyede 15 kilometre süratle Mars yıldızına kırk dört günde, Satürne üç ede, Neptüne altı senede vanlır, Malatya tütün fabrikası ya- açılıyor Hart inkılâbınden sonra çikan eser- | Yeri ihtiva etmek üzere Maarif Vekâ. | | kında işlemeğe başlayacak İnhişarlar idaresinin Malatyadaki tütün fabrikası inşaatı bitirilmiştir. Makineler monte edilmektedir, Yakında işlemeye başlayacak olan fabrika, o havslinin aşağı nevi tütün ihtiyacını karşılayacaktır. Bitliste de, bir tütün atölyesi bina- sı inşasına karar verilmiş ve plânlar hazırlanmıştır. İlkbaharda inşaata başlanması kuvvetle muhtemeldir. etinin şehrimizde yeni kütüphaneler €deceğini, bu kütüphanelerin be- Şinin Yerlerini evvelce yazmıştık. Bu beş kütüphaneden başka Beşik» taş, Kasımpaşa ve Kadıköyünde de ker kütüphane “açılacaktır. Bunla- yerleri bugünlerde tesbit edile cektir. Bu sekiz kütüphanenin bu günlerde tesisine başlanacaktır. Alsiakya Kiel kanalin bir kere daha genişletmeğe karar verdi İngütere ile Al manya arasında tekrar bahri in- şast rekabeti baş- ladı, Umumi har- bin çıkmasına ve bahusus İngiliz im- paratorluğunun bu # harbe iştirak eyle- mesine (başlıca & mli olan eski bah- ri rekabet, Kiel $ kanalının şeklini değiştirmişti. Şimdiki bahri rekabet de ilk te- sirini bu kanalın vaziyeti üzerinde göstermiştir. Umu- mi harpten on s€- ne evvel İngiliz imparatorluğu ile Al- manya Kayserliği arasında deniz re- kabeti İngiltere Bahriye Nazırı ami- ral Fişher'in Dreadnovght ismindeki büyük zırhlıyı inşa ettirmeğe karar vermesi üzerine başlamıştı. Almanya Bahriye nezareti aynı cesamette bir zarhlının inşasını sipariş ederek İn- giltereye derhal mukabelede bulun- muştu, Fakat bu yeni Alman zırhlı. Jarının Kiel kanalından geçmesine imkân olmadığından aynı zamanda kanalın da derinleştirilmesi ve geniş lendirilmesi kararlaştırılmıştı. Bu ameliyat tam yedi sene devam etti, ancak 1914 senesinde, umumi harbin başlamasından beş hatta evvel İ temamlandı. Harb daha evvel çıksay« dı Almanya Baltık denizindeki zırh- larını Şimal denizine emniyetle geçiremiyecektir, Bu .defn da Almanyanın yaplır. makta olduğu otuz beşbin tonluk zırhılardan birincisinin denize in. dirilmesi münasebetle B. Hitlerin söylediği nutuktan 'yirmi dört saat sonra Almanya hükümeti Kiel kana- Jını ikinci defa genişletmeğe karar verdiğini ilân etmiştir. Milliyetçi Ispanya ile ticaretimiz Takas esasına istinat ettiril- mesi muvafık görüldü General Franco'nun Katalonya mıntakasını da işgali dolayısile, milli- yetçi İspanya ile ticari münasebatı- mızın, genel ithalât rejimi kararna- mesinin dördüncü maddesi hüküm- leri dahilinde cereyanı münasip gö- rülmüş; keyfiyet alâkadarlara bildi. Tilmiştir. “» Genel ithalât rejimi kararnamesi. nin dördüncü maddesi, müstemleke- lerle aramızdaki ticâret işlerine aillir ve takas esasına müsteniddir. Franco İspanyasile de ticaretimiz takas esa- sına istinad edecektir. Çetin bir güreş İki pehlivandan biri aldığı yaralardan öldü Şile (Akşain) — Ubeyli köyünde yapılan bir düğün merasiminde har. manda güreşe tutuşan oİbrahimle Mustafa beş dakika kadar biribirle- rile uğraştıktan sonra Mustafa İbra- himi belinden yakalayarak beş altı adım yerde sürüklemiş, fakat bu es- nada hızını alamayarak takla atmak suretile taşlar üzerine yuvarlanmış. tır. Bu düşüşle fena halde yaralanan Mustafa baygın olarak evine nakle- dilmiş, ertesi günü Şileye getirilir. ken ölmüştür. Müddelumumi tahki- kata başlamıştır, Bir sarhoş elini cama vurdu, eli kesildi Gedikpaşada oturan dokumacı Süren, fazla sarhoş olarak elini bir cama vurup kesmiş, berayı tedavi Cerrahpaşa hastanesine yatırılmıştır. Kiel kanalından bir görünüş Bunun sebebi Bismark ismini te- Şıyan yeni zırhlı ile buna yakında iltihak edecek diğer ikinci zırhlının kanaldan geçmesini temin değildir. Çünkü kanalın bugünkü vaziyeti bunların geçmelerine müsaiddir, Asıl sebeb Almanya hükümetinin 40,000 tondan fazla daha büyük zırhı lıların inşasına karar vermiş olma» sıdır. Bu gemiler kanaldan geçemez. Kanalın tekrar derinleştirilmesi ve genişlendirilmesi için birçok senelere muhtaç olduğundan Almanya hükü- meli yeni muazzam zırhlılar bitinci- ye kadar kanalın da tevslini ikmal et- mek istiyor. Kanalın bugünkü vasati derinliği 37 ayaktır. 29; ayak su çeken ve ar- zı 131 kadem olan her gemi bu ka- naldan geçebilecektir. Bismark zırh- Yısı 29 ayak su çekeceğinden kanal- dan geçebilecektir. Fakat İngütere- nin 42,100 ton hacmindeki Hood mu- harebe kruvazörü 3114 ayak su çek- tiğinden kanaldan geçemez. Bunun gibi Almanya bundan sonra yaptıra- cağı 40,000 tonluk yahud daha bü- yük hacımdaki gemileri bu kanaldan geçemiyecektir. dilmesi icab ede- cektir. Kanalın Hölte- nauda bulunan şimdiki kapağı 1082 kadem uzunluğunda ve 147 kadem ge- nişliğinde ve 42 kadem deriniktedir. 1937 senesinde Kiel kanalından 53,400 gemi geçmiştir. Bunların hacimleri mecmuu 24,000,000 tondur, Kicl kana lı 60 mil uzunluğundadır. Kanal 1837 senesinde kazılmağa başlamıştı, Ancak 1895 senesinde ik- mal edilerek açılmıştı. Küşad mera- simine Türkiyede bir harb gemisi gönderip iştirak etmişti. fi Zamanında dünyanın en derin ve geniş kanalıydı. Lâkin sonradan Sü- veyş kanalı ıslah edildiğinden ve Pa- nama kanalı açıldığından Kiel kana- lı ikinci derecede kalmıştı. Versay muahedesi mucibince Kiel kanalı her devletin harb ve ticaret gemilerine açık olacaktı, İki sene ev- vel B. Hitler neşrettiği bir emirnâame ile ecnebi harb gemilerinin Kiel ka- nalından geçmelerini yasak etmiş- tir. ! Kiel kanalının umumi harpten ev- vel genişledilmesi 14,000,000 altın İn- giliz lirasına mal olmuştu. Bu defa- ki genişledilmesi bunun üç misline mal olacaktır. — F. GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Ingilterenin eski ve yeni Ankara sefirleri Eski İngiliz sefiri Sir Persi Loren mem- leketimizden ayrılıyor. Kendisinin ve ha- lefinin tercümeihallerini hülüsu ediyoruz: Hariciye mesleğine girdikten sonra ilk varife olarak İstanbul sefaretine kâtip ol- muştur, Müteakiben sırayla Tahrana, Ro- rise, miş, Varşovada bulunduktan sonra Tah» rana, Atinaya sefir olmuş, Dlısır fevkalâde komiserliğini yapmış; oradan da Ankara- ya sefir gelmiştir. Sir Persi Loren Atatürkün şahsi dostlu- gunu kazanmıştı. Şimdi Roma büyük elçisi olduğu için Ankaradan ayrılmışlar. Cenubi Afrikadaki meşhur Boyar mu- harebesine iştirak etmiştir. se» Yeni sefir OSir Hughe Mentgonlery O da selefinin okuduğu mektepleri bi- tirmiş; 1908 de Hariciyeye intisap edip muhtelif memleketlerde kâtiplik yapmış- tır ve sulh konferansında kitiplik, Brük- sel konferansında müsteşarlık lr, Sefir olarak Baltık devletleri nezdine, sonra Tahrana ve Pekine gönderilmiştir. Japon tayyareleri tarafından ağır sü- Yeni İngilir sefiri ra sefiri olmuştur. se Yeni İngiliz sefirinin ismini daha basit retle yaralanan ve Japonyadan tazminat alan sefir, usun müddettir tedavi altın- daydı, Âfiyetini kazandıktan sonra Anka- bir şekilde yazmak kabil olup olmadığını sorduk. İngilizler, ihtisarın caiz olmadığı- nı söylediler. ———— e a mmm nm m İtalyada petrol araştırılıyor Roma 22 (A.A.) — İtalyan hükü- meti, İtalya topraklarında ve müstem- lekelerinde petrol araştırmak imtiya. zını beş sene müddetle İtalyan pet Tol kumpanyasına vermiştir. Bu arüş- tırmalarda şirkete yardım olmak üze- m Aa AN milan Hret tahsis etmiştir. İngilterede yeni bir zırhlı inşasına başlanıyor Londra 22 (A.A.) — Deniz birinci Lordu sir Roger Backhouse, «King George 5» zırhlısının denize indirilme. sile boş kalan tezgâhlarda 1933 prog- ramında derpiş edilen yeni zırhlının i perçin çivisi çakılacağını bildirmiştir.
