26 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Doktor yaralıyı muayene ettikten sonra: — Nedir bu heliniz dedi; nedir bu çatık surat, biraz gülünüz, yüzünüz gülsün... Yaralı homurdandı, — Gülemem doktor, bütün bu fe- lâket başıma komşunun kizına güler yüz gösterdim diye geldi, yüzüm gül- mez artık!,, . Mesele s, > Bir tek erkek kardeşin mi var? ime Evet; — Amma kızkardeşine sordum, iki €rkek kardeşim var dedi. İİ Ma — Yatağın altını her gün süpür- mezsen işte böyle şeyler çıkar!... Adalet — Biz ikiz kardeşleriz, biribirimize aynen benzeriz, O kadar benzeriz ki, babamız bile bizi biribirimizden ayırd edemez de, birimiz bir kabahat işle- yince, yanılıb haksızlık etmesin diye ikimizi birden cezalandırır!.. — Oğlum bu şimendifer kazasız belâsız varacağı yere varır mi?... — Varır büyük anne varır. — Aman varsın oğlum, sepetimde “on iki tane taze yumurta var onlara yanarım m e ————— — İnşaallah biz yokken küçük kar- deşine annelik etmişsindir. — Ettim baba, hattâ iki defada ver ei İİ Ok > Ahsa — Kınldı diye üzülmeyiniz zaten çatlaklı! İsabet w— Anne hayvanlar insanların ken- &llerine verdikleri isimleri bilirler Mil, — Bilmezler, — İsabet. — Neden? — Çünkü eşek kendine eşek den- dikçe hiddetlenirdi!.. Bilmece — Ne eti vardır ne kemiği, amma dallarda öter... Nedir? — Rüzgür!. — Bari ay başında borcunuzu öde. yeceğinize söz veriniz... — Aman azizim bügüne kadar söz vere vere bıktım usandım, siz gene Söz istiyorsunuz!... Aksi Bir müddet konuştular, sonra ev sahibi sordu: — Bir kahve içer misiniz? — Hayır, ben hiç kahve içmem, aşi kahve içince uyuyamıyorum. — Tuhaf şey, bense tamamile aksi, uyuduğum zaman kahve içemiyo- rumi. — Peki patronun için bir adams diyordun. Şimdi nasıl? — Şimdi biraz daha iyi, ancak pa rası olmadığı zaman ödenecek bir çek gönderirlerse yine çekilmez olu- yorl.. ı «çekilmez Evlenme — Ben evlenmek istiyorum ne der. sin? — Muvafık derim. — Peki amma kiminle evleneyim? — Uslu, akıllı, güzel, zeki, zengin bir kızla, — Bu kızı nerede bulayım?.. — Bilsem ben kendim âlırdım!... Kuyruklu — Kuyruklu yıldız nedir? —?77 — Kuyruğu olan yıldızdır... İçinizde bana bir kuyruklu yıldız adı söyliye- cek var mı?... — Sinema yıldızı Mikey!... Hayır Bayan kapının önünde hizmetçi- sini yakaladı: — Neo, kapılardan mı dinliyor. sun? — Hayır, sadece anahtar deliğin- den bakıyorum!., Ha!.. — Ceplerimi karıştırdım... Biletime baktım... Tamam, büyük ikramiyeyi kazanmışım... — Sonra?.. — Sonra uyandım!.. pi Adam gişeye yaklaştı, kapının önüne birikmiş olan çocukları bilet- çiye göstererek: — Say! dedi. Çocuklar içeri daldılar, sordu: — Saydın mı! — Evet, yirmi fiç!.. — Tamam doğru saymışsin!., Ve yürüyüp gitü!.. Adam Hayat — İşler nasıl gidiyor? halı mı?.. — İşine göre. Eğer satarsan ucuz, alırsan pahalı!.. Hayat pür — Kolunu çek kocacığım, görür- ler Toz — Baba insan tozdan mı yaratıldı? — Evet, N — Ya Zenciler? — Zenciler de, — Amma onlar kömür tozundan yaradılmış olacaklâr!.. yenir? — 6dan Ile kadar kahvaltı, Jiden 3 e kadar öğle yemeği. 3 den 8 e kadar gece yemeği saatidir. — Çok münasebetsiz!... Şehri ne zaman gezip dolaşacağı2?... Son havadis — Gazetede yeni ne var ne yok?., — Barselon bombardıman edilmiş, — Ben sana bunu sormuyorum, yeni ne var diyorum!.. la gi ÇI T Tİ mi — Bu baylardan hangisi kocan? — Şişmanı!.. — Otelinizde hangi saatlerde yemek Şehir hifzissihhasi Şehirlerdeki toz vetoprakların sıhhatimiz üzerindeki meşum ve mühlik tesirleri Şehirlerde toz meselesi fevkalâde ehemmiyeti haizdir. Havaya yayılan “tözlarin teneffüse güçlük vermesi ve ha göre 200 gramdan beş yüz gram miktarına kadar kaztrat çıkarır. © “halde vasati 250 gramdan fazladır, bu hâttü “baien ziyanın tesirlerini de | miktâr içinde insanlari enfekte eden âzaltmiası gibi mihaniki zararlarından | başka bilhassa hastalık nakletmek gibi hayati tehlikeleri mucip olur. Maale- #ef bu belâya karşı çok kuvvetli mü- dafaa vasıtalarımız yök “gibidir. Ve mevcud olan “vasıtaların da Jâyıkile tatbiki"çok büyük müşkülâtı mucip olmaktadır. Sokak tozlarının içinde muhtelif maddeler bulunur. Bunların bir kısmı tamamen miha- niki tesirlerle zarar verir fakat ken- dileri bizzat mühlik değildir, Meselâ muhtelif cins ve nevide maden parça larının havaya saçılan zeratı gibi, bun- ların mütemadi teneffüsü akciğerler üzerinde ve teneffüs yollarında mu- harriş gibi tesir ederler, Ve bu müte- madi tahrişat bilâhare bazı mühim hastalıkların süratle yerleşmesine ze- min hazırlar. . Fakat bizim en Şök “korktuğumuz Üzerinlerinde mikropların bulundu. ğu tozlardır. Yerden kalkan ve Üze- rinde adedi sayılamıyacak kadar-bir- çok mikrobu- havi olan bu tozlar.80- kaklarda umumi yerletde her daima havalanarak , akciğerlerimize : kadar dahil olmaktadır. Her zâman başlarımız üzerinden $0- Kağa doğru ineri ve yahud zeminden kalkarak etrafımızda dolaşan yiyecek, içecek satan mağazaların tezgâhları. na dolan, aparlımanların ve evlerin pencerelerinden hizmetçi ve kapicıla- rın ellerinde durmağan silkilen'halı- lar ve elbiseler ve eşyanın tozları za- yalı halka mütemadiyen tehlike ya- yatmaktadır. Her şeyden evvel orta derecede bü- yük bir şehrin sokak tozlarile alelâde bir kasabanın tozlarının tevlid edece- ği ârızaları düşünelim: Buralarda her türlü nebati tahammüratın, insan ve hayvanatın ifrazat ve ifragatının bin bir türlü mahsulâtını bulacaksınız. Hastaların balgamları bu meyanda ve en başta gelen en mühlik olan mahsu- lâtlır. Hastalar tarafından tükürüle- rek yayılan ve kuruyan balgamlar toz- larla havaya karışan mikropların teh- likelerinden her zaman uzun uzadıya bahsedilmiştir. Bu mikroplar teneffüs ettiğimiz hava içinde olarak akciğer- lerimize girebileceği gibi bir takım gı- dalarımız içine karışarak da bünye- mize dahil olurlar, Bunlardan maada sirayet vasıtaları sokak ile alâkadar olan ve temas eden her türlü şeylerle ve kezalik tiyatro ve sinema gibi yer- lerden ve yahud diğer umumi toplan. tı mahallerinden vücudümüze dahil olurlar. Sokak tozlarında en ziyade bulunan ve korkular yaratan mikroplar tifo mikrobu, pnomokok yani zatürre mikrobu, verem mikrobüdur. Bunlar şüpbesiz tozlarda mevcud diğer mik- raplara nazaran daha mukavim ve dâ- ha zehirli ve tehlikeli olanlardır. Bun- lardan başka çocuk kolerası yapan ve mide ve barsakların ağır iltihapları- nı meydana getiren koli basil mikro- bu, kanı zehirliyen septisemi yapan mikrob, telanoz hastalığını yapan nikolayer basili, şarbon hastalığının mikrobu ve grip hastalığını tevlid eden mikroplar da havadaki tozlarda bol bol mevcuttur. Bu acı Yisteye diğerlerinden asla ehemmiyetçe geri kalmıyan tufeyli hayvanatın yumurtalarını, sürfelerini de ilâve etmeği unutmıyalım. Bu tu. feylâtın sokaklarda dolaşan ehli hay- vanatın bilhassa köpeklerin kazura- tından ileri geldiğini zikretmek icap eder, Filhakika köpekler sevimlidirler, birçok insanların bu zeki hayvanlara karşı zaafları vardır ve bunun için çok beslenmektedir. Şurada burada dola- şan başıboş köpekleri de bu hesaba kâtmak lâzımdır. Bir hıfzıssıhhacı gö: şile sokaklara serpilen hâyvanat pis- iklerinin süratle ve müstacel bir şe- kilde ıslahmın mecburi bir vaziyette olduğunu inkâr edemeyiz, Lion bayter mektebi profesörlerin. den bir zatın yaptığı tedkike göre bir köpek yirmi dört saatte yediği et ve sebzeli yemeklerin nevine ve miktar;- müteaddid tufeylât vardır. Meselâ ekinokomon tenyasi denilen hastali- ğin yumurtaları midemize bü Vvasıla- larlâ girdiği zainan bir takım istiha- leler geçirir. Ve bazı uzuvlarımıza me- selâ akciğer ve karaciğertle bir tâkım ekinokok kistleri meydana getirilir ki, bu hastalığın tehlikesini herkes bilir. Fransanın Lion şehrindeki köpek- lerin mezkür şehrin nüfusuna göre bir nisbeti yapılmıştır. Lion altı yüz bin kişilik bir şehirdir, burada on bin beş yüz kadar köpek beslenmekte imiş. Her gün 250 gram kazurat çikardık- * Janna göre bu hayvanların yevmiye öteye beriye bıraktıkları pisliğin mik- tarı iki bin beşyüz altmış kiloya baliğ oluyor. Bu miktar her gün caddelere, sokaklara veya meydanlıklara köpek- ler tarafından serpilmektedir. iz Bunlara bu hayvanların idrarları- nın, her tarafta oldukça adedi çok olan kedilerin ve hattâ kuşların ve günden güne adedleri artan güvercin pislikle- rini de ilâve edecek olursak bu fecaat hakkında bir fikir edinilebilir zanne- derim. Bu muzıt ve tehlikeli mevaddı gaite zerratı her gün ayni sokaklarda yürü yen ahali ile açıkta satılan yiyecek ve içecek birçok mevaddı gıdalyenin Üü26- rine konarak insanlar arasında olduk- ça ağır tahribat yapmaktadır. Bunlardan maada möskenlerimiz- den dağılan ve serpilen tozlar vardır. Her sabah isgüxar ve hizmetleri veya ev kadınları ev temizliğine başladık. ları vakit ilk işleri yerlerde bulunan hahları silkelemek, eşya ve mobilya üzerindeki tozları havi olan bezler! ve süpürgeleri veya paçavraları şiddetle sallamalarla sokağa doğru atmaktır. Bu suretle bütün bu tozlar gelen ge- çen yolcuların üstlerine, bâşlarına dü- şer. Sabah saat 7.10 arasında sokak aralarından geçenlerin hemen kısmı azamı her taraftan bu garip selâmla- malara maruz kalmaktadırlar, O tozların bu suretle başlarımız üze- rinde dalgalandırıldığı vakit yalnız bize değil sokakta bulunan manav yi- yecek satan dükkânların içine ve pas. ta ve börekçilerin tablaları üzerine de serpilir, siner, durur. Bu tozlar âlelâde kir ve toz vaziye- tinde iken bile hoş değildir. Kaldı ki, bu fözlar içinde henüz yatağında bu- Yunan bir kızılllı hastanin deri dökün- tüleri, bir veremlinin balgamı, bir kuş- palazlı hastanın ağır ifrazati ve yahut bir tifolunun kazurat zetratı da bulu- nabilir. İşte o zaman #aygisızlığa ve kayıdsızlığa marüz kalan vatandaşla- rımızın hastalanmalarına ve ölümüne sebebiyet verilmiş olmaktadır. - Bu izahattan sonra şehir tozlarının zararları ve tehlikeleri hakkında da. ha fazla söz söylemeğe lüzum ve ihti. yaç kalmaz sanırım. Görülüyor ki toz meselesi . tahmin edildiğinden daha çok mübim bir bö. lediye hıfzıssıhhası meselesidir. Bu» na şüphe yok. Fakat bu meseleyi vasıl halletmeli? Pratik olarak toz problemi ile üç muhtelif şekilde mücadele edilmek lâ» zamdır: 1 — Umumiyetle sokak tozlarile Ye .cadele. 2 — Evlerden ve sair umumi mahal lerden sokağa atılan tozlarla mücade le. 3 -—— Sokaklara pisleyen hayvanâtın kuruyup havalanan kazurat tozları ile mücadele. Sokak tozlarından kurtulmak imes selesi şehirlerin caddelerinin ve sokak» larının inşa tarzı ile şiddetle alâkadar. dır. Yolların çok muntazam asfaltlar ile yapılması günde iki defa bol bol yıkanması, süpürge usulünün tama mile kaldırılması gibi en canlı osasata burada söyliyebiliriz. Fakat gerek toz toprağın ve gerekse gürültünün önü. nü almak için şehircilerin, mühendis- lerin ve mütehassısların yeni yeni usuller bulmalarına intizar etmek 2ğ- ruretindeyiz, (Devamı 12 inci sahifede) Dr. İbrahim Zati Öğet