24 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

VER e yz e 24 Kânunusani 1939 Iki tekaüd kanunu arasında müsavatsızlık (Baş tarafı 1 inci sahifede) bugün tekaüd ve yetim maaşı elan yatandaşların adedinin 68994 e baliğ olduğunu, şehri verilen maaş mikda- rının 1,372,104 lira, bunun bütçede- ki yekünunun da 16 buçuk milyon Jira olduğunu söylemiştir. B. Fuad Ağralı mülkiyeye ve as- keriyeye aid olan kısımları da rakam- larla tebarüz ettirdikten sonra de- miştir ki; — Bugünkü vaziyet budur. Yaptığı- mız tetkikat neticesinde eğer ki bu vatandaşlara yeni kanuna göre manş vermek lâzım gelirse mülkiyeye alt eytam maaşı 1,051,828 lira, tekaüt maaşı da 1,517,586 lira ki yekünu ce- man 2,569,404 lira bütçeye Hâvesi lâ- zımgelir, Eytamlarm da yeni kanuna irca halinde bütçeye, 6,091,980 lira, eski kanunla tekaüt edilmiş askeri tekaüt. ““letir'yeni kanuna irca halinde'3 mil- yön 906 bin 264 lira, malüller için de 431;532'irarki cemayı 10,424,776 tira- ban ilâvesilâğımgelir, Mülki ve askerinin - ikisi" birlikte 12,999,180 liraya baliğ olmaktadır. Eski kanuna göre tahsis edilmiş olan saaşat eshabından vefat ettikleri za- man eytamına tahsis edilen maaşlar da yeni kanuna göre yapılmaktadır. Binnenaleyh bu eskilerini de yenilere irca edersek bu yolda eytama tahsis edilmiş olan maaşların dahi müste- nidünileyhi olan maaşların da“ yeni kanuna göre tashihi icap eder. Bugün 30 lira maaşı olan bir adam vefat edecek -olürsa bilfarz üç yetim birakırsa bugünkü kanuna göre bir. de kendisi ilâve edilir dörde - taksim edilir, kendi hissesi olan-7,5dira tenzil vieğilir, kalan .22,5 lira eytamına tevzi hwedilir. Şimdi eski maaşlar yeni kaniı- na göre tahvil edersek bu eylam dahi diyecek ki bana tahsis edilmiş olân iamaaştan ben mahrum kaldım, çünkü, sahibi maaş sağ olsaydı 30 lirası me- selâ 60 liraya çıkacaktı, dörde bölüne- vayeekti, yetimlerin hissösine-45 Hira dü- şecekti, şimdi bu noktada da tadilât yapılırsa bir milyon küsur bin tira da bu iş için tahsis edilmek icap eder ve bu suretle 14 milyon lirayı meycuda yani 16,5 miyon liraya ilâve metmek »exiöap edeceği neticesine vardık... ; “Böyle mühim “bir rakam yekünu önümüzdeki sene bülçesinin vaziyeti devletin ihtiyaçları tesbit edilmeksi- zin, tetkik edilmeksizin bütçeye bu kadar külfet tahmil eden bu yekün hakkında şimdiden bir vaidde bulun. maktan kaçınmak zaruretini duymak- tayım. Bunu muhterem sual sahibi- nin de takdir buyuracağından . emi. nim. Mahaza bunlar hakkında imkâ- nı fahfif ne.bulunursa esirgememeyi esas ilibarile düşünüyoruz. Maâruza- tım bundan ibarettir. Maliye Vekilinden sonra takrir sa- hibi İzmir mebusu B. Halil Menteşe, sual takririni verişindeki maksadı izah etmiştir. Maliye Vekili tekrar kürsüye gelerek B, Halil Menteşe'nin svallerine cevab vermiş ve şunları söylemiştir: — Hakikaten bugün 935 denberi muntazam olmak Üzere, demin oku- duğum veçhile yani ne kadarı tekaüt maaşıdır, ne Kadarı yelim maaşıdır, ne kadarı malül maaşıdır, ne kadarı mülki ve askeridir. Bunların hepsi muntazam olarak yürütülmektedir. Kayıtlarımız vardir. Oradaki vaziyeti A e MATBAASI Rotatif makinelerinde resimli ve renkli gazete ve mecmuaları, baskı i üt kanununa göre maaş alan ar- kadaşların miktarı mülki 15,409, as- keri 49.015 dir, 936 da bu yekün mül- kide 12.981 e askeri de 41.000 e iniyor. 937 de 12.981 rakamı 11.100 e, aske- ride 41 bin rakamı 35 bine iniyor. Seneden seneye azalış vardır ve k6- zalik yeni tekaüt kanununa göre maaş alanlar da çoğalmaktadır. 935 de mülkiyeden 9.572, askeri de 7.800, 936 da mülkide 10.900, askeride 8.900, bugün halen mülki 12.422 ye askeri- den maaş alanlar 9.800 e baliğ ol muştur. Yani bü suretle esas itibari- le böylece eski kanundakiler azal- makta, yeni kanundakiler çoğâlmak- tadır, Fakat yeni bir imkân bulunur- sa bunu sevkitabiisine bırakmıyarak tahfif etmek esas programımızda te- emmül edilmiştir. Fakat miktar azâ- mi olduğuna göre bugün için birşey yapılamaz, inşallah imkân bulunur- #a elbette temin yoluna gidilir. Bundan sonra tuznâheye dahil diğer maddelerin müzakeresine geçil- miş ve Dahiliye Vekâleti merkez teş- Kilâtı ve vezifeleri hakkindaki'kanun- Ga değişiklik yapılmasını» gözeten ka- nun lâyihasi müstaceliyet kararı ile müzakere ve tasvib edilmiştir. Mahsuldar ve yabani zeylin ağaç- larının aştlarıması ve zeylin mahsul- lerinin iyileştirilmesi hakkındaki" ka- nunun müzakeresine geçilmesi üzeri- ne Ziraat Vekili B. Faik Kurdoğlu kürsüye gelerek kanunun güzettiği maksadı isah etmiştir. Bu mevzu üzerinde bir çok hatip söz almış ve bu arada Manisa mebu- su B. Refik Şevket kanunun : €hem- miyetini kabul etmekle beraber bu- nuh, tatbikatı ile meşgul olacak teş- kilâtın, ayrı bir kanun mevzuu olma- sı lâzımgeldiği mütaleasile bütçe en- cünleni tarafından lâyihadan çikari- ması dolayısile müsbet bir netice ver- miyeceğini işaret eyliyerek hüküme- tin bu mesle etrafındaki noktai na- zarını öğrenmek istemiştir. İzmir mebusu B; Halil Menteşe ka- nunun'iyi neticeler vereceğinden emin bulunduğunu ve: gözettiği gayelerin biran evvel elde edilmesini mümkün kılmak için derhal tasvibinin faydalı olacağı mütaleasında. bulunmuştur, R, Ziya Gevher Etili - Çanakkale- , Zeytinciliğin omemleketimizdeki va- ziyetinden bahsetmiş ve bunların 15- lahu işinde istifade edilecek fidanlık- ların ve aşıların bulunup bulunma- dığını sormuştur. Hatipler tarafından “ileri sürülen bu mütalealara karşılık olarak Ziraat Vekili B. Faik Kurdoğlu tarafından izahat verilmiştir. B. Faik Kurdoğlu (Zeytin kanunu) nun mevzuu ve mühteviyatı itibarile çok mühim esasları ihtiva ettiğini söy- ledikten sonra: — Mevcut zeytinliğimizin islâhi, yabani zeytin ağaçlarının kiymetlen- dirilmesi ve kıymetlendireceklere mal edilmesi... iye kanunun esaslarını saydıktan sonra, deliceler de dahil edilirse mem- leketimizin, zeytin ağtcı itibarile en başta gelen bir memleket olduğunu söylemiş ve rakamlara istinaden İzas batına devam etmiştir. Ziraat Vekilinin izahatından sonra maddelerin müzakeresine geçilmiş ve kanunun beşinci maddeye kadar mü- zakeresi yapılmıştır. Meclis çarşamba günü toplanacak» tır. ER ik GE adedi yüksek risale, kitab ve her nevi matbuaları en temiz şekildeen ehven şeraitle basar. * Devamlı işler Için hususi şeralt tesbit ( geliri Fazla ox için matbaa idare- | İ merkezinin e AZŞAM Bir deniz kazası Bir Hollanda yük gemisinde delik açıldı New - York 23 (A.A.) — Parklaan ismindeki Hollanda yük gemisi im- dad işaretleri vererek gemide bir de- lik açıldığını haber vermiştir. Ham- burga gitmekte olan Parklaan, New - Yorka 1300 millik bir mesafede bu- lunmaktadır. Vapur şimdi kendisine 1000 millik bir mesafede bulunan Açores adala- rına doğru yol almaktadır. Carare ve Deerpool ismindeki İngiliz gemileri Parklaan'ın yardımına gitmektedir. Bir Polonya gazetesinin İs- tanbul hakkında makalesi Varşova 23 (AA.) — Pat ajansı bildiriyor: Ordunun organı olan Pols- Ka Zbrojne göğetesi reşrettiği bir İstanbul mektabunda, eski hükümet Cümhuriyet rejiminde çehresini değiştiren büyük değişik- likleri kaydettikten sonra diyor ki: «İstanbul nisbeten kısa-bir zaman zarfında temiz ve muntazam büyük bir Âvrupa merkezi oliüüş vö bu su- retle batı medeniyetinin hududu do- guya doğru dahg uzağa İntikal et- miştir, Polonya - Çek hududunda yeni bir hâdise Prag 23 (A.A) — Çeteka ajansının bildirdiğine göte geçende 'Teşen mın- takasında bir Hüdud hüğisesi olmuş- tur. Polonya devriyesine taarruz edil- miştir. Çekoslovak makamları ciddi bir anket açmışlardır. 4 kişi tevkif edilmiştir . 7 Memleketimizde şeker istih- lâki bir misli arttı Hazırlanan bir istatistiğe göre Tür- kiyede şeker İştihlâki” artmıştır. Es- kiden nüfus başına senede 3,5 kilo şeker isabet ederken şimdi 6 kilo düş- mektedir. Bu”yaziyele göre artış nis- beti hemen bit mislidir. Senede nüfus başına 3,5 kilo şeker düştüğü a? “Türkiye, dünya üzerinde en şeker istihlâk eden bir memleket-sayılıyordu, Dünyada eri çok şeker istihlâk eden memleket İngilteredir; Orada nüfus başına 80- nede 67 kilo Şeker isabet etmektedir. Bir Elektrik Techniker aranıyor Amerikan hesüp makineleri için iyi elektro technik malümatlı, as- kerliğini bitirmiş olması lâzımdır. Lisan bilgisi şayanı tercihdir, Talip- lerin el yazısı ile tercümcei hal ve sair malümatı Akşam gazetesine S.F. rumuzile bildirmeleri. BANKA KOMERÇİYALE İTALYANA Sermaye ve ihtiyat akçesi 847.596. 198.95 -İsnlyan “liretidir. Merkezi İdare: MİLANO İtalyanın vaşlıca şehirlerinde ŞUBELERİ İngiltere, İsviçre, Avusturya, Maca» ristan, Yugoslavya, Romanya, Bul. garistan, Misir, Amerika Cemahiri Müttehidesi, Brezilya, Şili, Uruguay, Arjantin, Peru, Ekvatör ve Kohr.nbiyada Afilyasyonlar ISTANBUL ŞUBE MERKEZİ Galata Voyvoda. caddesi Palas (Telef. 44841 12/3/4/5), Şehir dahilindeki acenteler; İstanbulda: Alalemciyan hanındı Telef, 22900 TAMIZIMS Br Beye: Tunda: İstiklâl enddesi Telef. 41046 İZMİRDE ŞUBE DOYÇE ORIENTBANK Dresdner Bank Şubesi Merkezi: Berlin Türkiyede Şübeleri: istanbul (Galata ve istanbul) Depo: him Gümrük Frankocular Barselona 19 kilometre mesafede (Baş tarafı 1 inci sahifede) Villamevay Geltru mıntakasında Frankistler Sitges'e kadar sokulmağa muvaffak olmuşlarsa da buradan tardedilmişler ve Cümhuriyetçiler akşama doğru Rio Ordal'in sol sahi- Mine yerleşmişlerdir. Littorio ismindeki düşman fırkası, Garraf dağında 600 tankın himaye- sile üç kere taarruza geçmiştir. Taar- ruzlar günün en şiddetli taarruzları olmuştur, > Frankocuların tebliği Salâmanka 23 (AA.) — Umumi karargâhın — tebliğinde, Katalonya cephesinde nasyonalistlerin şimal, merköz ve cenub bölgelerinde yeni bir takım köy ve mevzileri işgal ettik- leri bildirilmektedir. Estramadure cephesinde, nasyona- listler İlerlemişler ve bazı mevziler züptetmişlerdir, Nasyonalist tayyare- Ter Valarsiya, Garidia, Denia ve Bar- selön imanlanndn askeri hedefleri bombaya tutmuşlardır. Terlda"23 (A.A) — Havas ajansı | “mühâbirinden:'Ffanco kıtaları, dün akşam sahil mıntakasındaki cephe- Ierini Barselona 19 kilometre mesa- feye kadar yaklaştırmışlardır, Fraw- kistler dağlık mıntakada, Manresa'- nın yakınıda kadar giemişlerdir. Ku- mandanlık, bu mevkiin bugün işgal | edileceğini tahmin etmektedir, Hava akınları Barselon 23 (A.A.) — Reuter ajan- | sının muhabiri bildiriyor: Dün düş- manın hava akınları esnasında Bar- selon şehrinin üstünde 40 Frankist tayyare ile 24 Cümhuüriyet tayyaresi arasında bir muharebe olmuştur. Görünüşe göre Frankistler müte- madiyen akınlar yapmak suretile Barselona erzak ve malzeme sevkine mâni olacak bir abluka tesis etmek istemektedirler, İspanya hükümeti örfi idare ilân ediyor Barselon 23 (A.A) — Evvelki gece toplanan nazırlar meclisi, bütün Cümhuriyet arazisinde örfi idare ilân etmeğe karar vermiştir, Meclis, bun- dan maada Cümhuriyet hükümeti- nin Barselonda kalmasını . kararlaş- tırmıştır. İstihkâm işlerini ve Barselonun müdafaşsını güçleştirecek olan sivil halkın tahliyesi işile meşgul olmak üzere bir komisyon teşkil edilecektir. Birkaç (ogündenberi Cümhuriyet hükümeti, resmi servislerinin nakil için tedbirler almaktadır. Bütün esirler ve casuslar, Barse- londan harice nakledilmiştir. İspanyol Hariciye Nazıri . Pariste di Paris 23 (A.A) — Hariciye Nazırı B. Bonnet, bu sabah oCümhuriyetçi İspanyanın Hariciye Nazırı Alvarez del Vaayo'yu kabul etmiştir. Nazıra, İspanyanın Paris sefiri refakat et- Öğrenildiğine göre bu mülâkat esria- sında Barselon istikametinde başlı- yan Frankist taarruzundan bugüne kadar Cümhuriyetçi İspanyada ha- sıl olan vaziyet ve bilhassa Hükümet- çi mülteciler meselesi gözden ei miştir. Parisin hükümet mahfilleri, mik tecilerin Fransız - İspanya hududu- na muhtemel bir akınlarına karşı tedbirler almaktadırlar, Amerikalılar Barselonu tahliye ediyorlar Vaşington 23 (A.A. ) — Barselont» daki Amerika maslahatgüzarı Kati lonyada bulunan Amerikalılara mez kür mıntâkayı derhal tahliye etme- lerini tavsiye etmiş, aksi takdirde Amerika hükümetinin hiç bir mesu- lyet kabul etmiyeceğini bildirmiştir. İngilizler de tahliye tedbirleri . aldılar Londra :23 (A.A) — Barselonadaki İngiltere selçisi, elçilik memurları ile iki yüz kişiden ibâret olan İngiliz te-. baasını iöabında: tahliye için: iptidaf tedbirler almıştır. Devonshire kruvazörü İle * bir-tor- pito muhribi bunları alıp getirmek üzere civarda bulunmaktadırlar. Katalonya cephesi 23 (AA) Havas: Cephenin her tarafında bu- gün muharebe bütün şiddetile devam etmiştir. Fakat nasyonalistler kâyde değer bir terakki gösterememişlerdir. Cümhuriyetçilerin müdafaa . hatla- rında gedik saçılamamıştar, A Zayi — Fatih malmüdürlüğünde tekaüd maaşımda kullandığım mührüm bundan iki ay öwWel kaybolmuştur. Yenisini ala- cağımdan eskisinin değeri yoktur ve hiç kimseye de borcum olmadığı. 4 Eşref Kesim Kadıköy İkinci Sulh Hukuk Hâ- kimliğinden: Müteveifa doktor Raşid Tahsinin saatleri ve yüzükleri 26/1/9439 per- şembe günü saat J4 de İstanbulda Belediye müzayede salonunda satıla- cağı Nân olunur. (519) Dr. FETHİ LABORATUVARI bakteriyoloğu Kan, idrar, balgam, mevadı gal- ta tahlilleri ve (İDRAR VASITA. SİLE GEBELİĞİN İLK GÜNLERİN. DE KATİ TEŞHİSİ) yapılır. Beyoğlu : Taksime giderken Meşelik sokağı Ferah epartımanı Tel, 40534 Dr. A: Asım Onur gamı Ortaköy | ŞiFA YURDU | i ğ tramvay : n1 » 115, relefan; 42231. U iktisat Vekâleti iç ticaret umum müdürlüğünden: Türkiyede, yangın, nakliyat, kaza ve bayat sigorta işlerile meşgul olmak üzere kanuni hükümler dairesinde tescil edilerek bügün faaliyet halinde bu- Tunar İttihadi Alli Türk sigorta şirketi bu kere müracaatla Beyoğlu acen- teliğine şirket nanuna yangın ve kaza sigorta işetile meşgul olmak ve bu iş lerden doğacak .davalarda bütün mahkemelerde müddei, müddelaleyh ve. üçüncü şahıs sıfatile hazır bulunmak üzere Osmüânlı bankasının Beyoğlu Şu besini “tayin: eylediğini vüdirmiştir. Keyfiyet sigorta şirketlerinin teftiş ve murakabesi hakkındaki 25 Haziran 1927 tarihi kanayan hükümlerine müta- fik görülmüş olmaklu ilân olunur. istanbul Balıkçılar Cemiyetinden: ; Cemiyetimizin senelik umumi! heyeti toplantısı 21/1/939 cuma günü sa at 5 dan 12 ye kadar Balikpazarı Peynirci sokağı Ârnoplu hanında 5-6 numa. ralı cemiyet merkezinde yapılacaktır. Kayıtlı azanıh” cüzdanlarile birlikte gelmeleri rica olunur. Müzâkere olunacak mâddelet! 938 senesi bilânçocunun tasdikile idare heyetinin ibrası; 939 senesi bütçesinin tasdiki, müddeti ir nısıf aza intihabının yapılması, yeni nizamnamenin teklifi, İzmir Telefon Müdürlüğünden: 18/1/9839 tarihinde ihalesi yapılamıyan «769/--x Yediyüz altmış dokuz Ji. ra muhâmmen bedelli telefon hatlarının inşasına aid muhtelif malzeme 20/17, 939 tarihine rastlıyen cumartesi günü saat 11 de.açık eksiltme suretile ihale edilecektir, İlk teminat «57,68» kiradır. Şartnamelep her gün İzmir: Telefan Müdürlüğü ile İstanbul Telefon Mü İM üğü levazım âmirliğinden verilecek-