10 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11

BIZDE VE DÜNYADA PiYANKO Kıyamet ne zaman kopacak Bizde ilk defa piyanko nasıl | Brahma rahiplerini başladı? ilk piyanko talihlisi uğraştıran muamma Yer yüzünde en fazla piyanko meraklısı olan insanlar kimlerdir? Piyango çekilirken Tayyare piyangosu yakında on iki yaşını Mürip on üçüncü yaşına basacaktır. On iki sene içinde piyan- go halka tahminen 60,000,000 lira ikramiye ve mükâfat dağıtmıştır. Yapılan bir istatistiğe göre umumi harpten sonra dünyanın her tarafın- da piyango merakı son derece art mıştır. Buna mukabil yeryüzünde birçok meşhur kumar şehirlerinin yıldızı düşmüştür. Bu neticeye nazaran umu” mi harpten sonra kumar zevki azal- mış, piyango merakı fazlalaşmıştır. Yapılan tedkiklere göre yeryüzünde en fazla piyango meraklısı olanların Amerikalılarla Mısırlılar: olduğu an- laşılmıştır. Amerikada piyango merakı hakika- ten görülecek şeydir. Bir kere birçok büyük sinemaların akşam seansların- da büyük ikramiyeli piyangolar çeki- lir ve tombala oynanır, Akşam seanslarına girilirken sine- ma gişesinden müşterilere biletle be- raber bir piyango bileti bir de tom- bala kartı verilir, Sinemalarm büyük piyangoları haftada bir gün, çarşam- baları çekilir. Fakat bütün bir hafta sinemâya gelenler birer bilet alp «Çarşamba piyangosu» na iştirak et- mek hakkını kazanırlar. Bu haftada bir çekilen çarşamba piyangolarının ikramiyesi 1000, 500, 250, 100 dolardır, Bundan başka Amerikada 156 çe- Şit piyango vardır. Amerikalılar ara» sında 50 ayrı çeşit piyangonun ikra- miyelerini alan Amerikalılar pek çok- tur. Amerikalılar piyango bileti olmı- yanlara âdeta hayretle bakarlar. Nevyorka gittiğim gün bana sor- dular: — Piyango bileti aldmız mı? — Yoo... — Nasıl olur? İnsan bir tek zen- gin olmak ümidini de ele geçirmezse nasıl yaşar... Dünyanın hemen hemen her mem- leketinde ecenbi piyango biletlerinin içeriye girmesi memnu olduğu halde Amerikada böyle bir yasak yoktur. Amerikanın kendi piyangoları ye- tişmiyormuş gibi hariçten bir çok ecnebi piyango biletleri getirtiyorlar. Bizin Türk Tayyare piyangosu da Amerikaya gider. En ziyade piyango meraklısı olan memleketlerden biri de Mısırdır. İs- kenderiye rıhtımına çıkar çıkmaz çocuklar: — Piyango... Piyango!.. diye etra- fımızı sardılar, Sonra öğrendik ki meğer Mısırda her dört günde bir, yeni bir piyangonun biletleri çıkıyor- muş. Hattâ Mısır hükümeti! halka geç- miş piyango biletleri satılmasın diye bazı tedbirler almış. Piyango biletle- rinin üzerlerine büyük rakamlarla tarih yazılıyor, İstatistiklere göre Amerikadan, Mi- sırdan sonra en ziyade piyango me- raklısı olan yer Meksika ve Kübadır. Meksikada da hemen her hefta ye- ni bir piyango çıkar. Türkiyede pk yangonun ne zaman nasıl başladığı na dair piyango direktörlüğü tara- fından küçük bir tedkik yapılmıştır. Bizde ilk piyango «Rumeli şimendi- terleri tahvilâtış piyangosudur. Bundan sonra «Şüheda ve Malü- ni askeriye» piyangosu tertib edil- miştir. Bundan sonra İzmir Sanayi mek- tebi piyangosu, muhacirlerin iskânı İçin tertib edilen Ziraat bankası pi- yangosu gelmektedir. , Bizde ilk defa büyük bir ikramiye kazanan büyük talihli «Tahsin efen- di) » isminde biridir. Bu zat ilk de- fa piyangodan külliyetii bir para al- mıştır. Tahsin (efendi) piyango ka- zanmaâdan evvel son derece eliaçık bir adam olduğu halde büyük ikra- miyeyi alınca eli sıki bir insen ol- muştur, Piyango kazandığından on beş gün sonra evine hırsiz girmiştir. Fa- kat Tahsin efendinin bütün parası bankada olduğu için hirsiz bir şey çalamamışlır. Piyango tarihi ile bizde ilk defa meşgul olan zat üstad Ahmed Rasim- dir. Ahmed Rasim ilk yazılarmı ya- zarken piyango hakkında uzün bir tedkik yaparak neşretmiştir. Eski bir eserinde Ahmed Rasim pi- yangonun nasıl başladığını şöyle an- Jatıyor: Piyango çok eski zamandanberi insanlar arasında mevcuddu. İbra- niler ve eski Misırlılar piyango Ooy- narlardı, Fakat Romalılar bu husus- ta pek ileri gitmişlerdir. Romada *Sirke oyunları biter bitmez halka dört köşe bir takım kâğıdlar dağılır- lardı. Bu kâğıdlarda bir takım re kamlar vardı. Bu rakamlara göre halk hediye kazanırdı. Bundan sonra yeryüzünde uzun müilddet piyango oynanmamıştır, Brahmanlar, binlerce seneden beri altın küçük bir ehram yapmağa uğraşıyorlar RBrehmenliğin en mukaddes mabedi olan Pasupali manastırı Brahma Hinduların bir ilâhıdır. On beşinci asırda piyango «Blânk> | Bu ilâha yüz milyon insan iman ve ve «bianço carto; ismile tekrar mey- dana çıktı. Yisanımızdaki piyango kelimesi, <blanco carto> yani «Beyaz kâğıdı kelimesinden muharref olsa gerek- tir. Piyango İtalyanlardan Fransız- lara 1533 milâdı senesinde geçmiştir. Fransada ilkdefa «Jan Loran* adında bir adama piyango tertibi imtiyazı verilmiştir. B.P Zonguldakta resim sergisi Zonguldak . (Akşam) — Zongul- dak Halkevinin ikinci büyük resim sergisi, 28 ilkteşrin cuma günü tö- renle açılmıştır. Hükümet ve memle- ket ileri gelenleri, öğretmenler, mü- hendizler, resmi ve hususi müessese- ler mensubları ile büyük bir mü- nevver kitle, açım töreninde hazır bulunmuştur. Bando tarafından çalınan istiklâl marşiyle törene (başlanmıştır. Hal. kevi başkanı Akın Karauğuz, sergi- ye İştirak eden sanatkârlarımızın Halkevi ülküsüne yüksek hizmetleri- ni şükranla andıktan sonra, vali ve parti başkanı Halid Aksoy'dan uğur- Tu eliyle sergiyi açmalarını rica et- miştir. Aksoy, kurdelâyı kesmiş ve Halkevinin bu yeni başarısını ve ser- giyi düzenliyen ressam Âli Karsan ve | ressam Yakub Peçeneği takdir ve tebrik etmşitir. Bergide «Güzel Sanatlar Birliği re- sim şubesi» ve «Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği: sanatkârla- riyle akademi profesörlerinden (108) parça eseri toplanmıştır. Sergi, büyük bir rağbet ve alâka | Ressam Âli Karsanın bir tablosu ile karşılanmıştır. Her gün salonu dolduran halk, gençlik grupları ve okullular gelip Türk sanat eserlerini zevkle seyretmektedirler. Sergide, yüksek sanatkârlarımız- dan «Âli Karsan, Ayetullah Sumer, Fahri Çizel, Feyhaman Duran, Gü- zin F. Duran, TI. Vecih Bereketoğlu, Hikmet Onat, Hulüsi Mercan, M. Ali Eruz, Sami Yetik, Şeref Akdik, Şev- ket Dağ, Yakub Peçenek, Yvon Kar- san, Ali Avni Çelebi. Ercümend Ka lık, Fahri Arkunlar, İlhami Demirci, Mahmud Cüda, Muhtar Aykın, Surı Özbay, Talât Emin, Zeki Kocamemi ve Ziya Keseroğlus nun eserleri vardır. Geçen yıl yapılan birinci resim ser- gisinde, eserlerden büyük bir kısmı sanat sever şahıs ve müesseseler ta- rafından satın alınmak suretiyle res- samlarımızın sanat emekleri yüksek bir maddi takdir tutariyle karşılan- mış olduğu gibi bu yıl da. değer ta- nır halk ve yüksek müesseselerimi- zin daha üstün maddi alâkalarını ve teşviklerini esirgemiyeceklerine Ogü- venilmektedir. ilikad etmektedir. Brahmaya dünya- nin sonu ne zâmen geleceğini, yani kı- | yametin ne zaman kopacağını Ssor- muşlar, Cevab olarak kendi elile Ganj neh- ri sahilinde Benares şehrindeki ma- ruf Hindu mabedine koymuş olduğu 60 varaka altından müteşekkil ehra- mın tayin etliği usul ve şerait da- hilinde yeniden kurulduğu zaman Kıyametin kopacağını söylemiştir. Dünyanın son hangi zamana te- sadüf edeceğini öğrenmek için Brah- ma mezhebi papasları bir kaç bin senedenberi ehramı kurmağa çalışı- yorlar. Fakat henüz muvaffak ola- mamışlardır. Ne zaman muvaffak olacakları da belli değildir. Bu ehram başparmağın bir par- çası, yani takriben bir buçuk santim boyunda bir şeydir. Küçüğü büyü- ğü üzerine gelmek üzere üstüste di- zilmiş yuvarlak 64 altın safhadan müteşekkildir. Brahma bunun yerine yenisinin yapılması için şu usul ve şeralti ta- yin etmiştir: Eski ehram yanyana konulmuş iki iğne üzerine sıralanacaktır, Şöyle ki: Eski ehramdaki altın varakalar birer birer alınarak her varaka ya daha büyüğü üzerine yahut serbes ikinci iğne üzerine konulacaktır. An- cak şu şerait içinde yeni ehram kuru- lacak. Buna muvaffakıyet hasıl ol- duğu günde de kıyamet kopacaktır. Fakat bidayette çok basit görünen bu iş hem uzun, hem de çok karışık tır. Logaritma ile hesab edilecek ol sa melesenin halli sureti kolaydır. 20,293,175,907,454,375 defa, yani yirmi katirliyon, 293 trilyon, 775 milyar, 907 milyon, 454 bin, 370 defa varaka bir iğneden öteki iğnelere nakledilmek suretile yeni ehram ku- rulur, Halbuki bir adam bir varakayı bir iğneden ötekine günde 17,280 defa ve senede 6,307,200 defa koyabilir de- mektir, Bu hesaba göre yeni ehram 3 milyar, 217 milyon, 285 bin 650 sene- de kurulacak demektir, Bu iş ise dünyanın en uzun ve yö- rucu bir meselesi demektir. Bu ka- dar seneye kadar dünyanın yaşama- sı ve daha evvel kıyamet kopup kürremizin bir saman pulu eczası gibi dağılıp gitmesi ihtimali vardır. Brahmanın yaptığı hesab ve koy- duğu meseleye göre dünyanın sonu kolay kolay gelmiyecektir. Bu he- saba göre herkes âtiden emin olabilir. Fakat Brahmanın . hesabı doğru çıkmazsa ne olacak. Yüz milyona yakın insan buna tamamile inan- makta ve Brahmayı şaşmaz hikmet ve akıl sahibi saymaktadır. İtikad ve iman dağları yerinden oynatır. i Bu kadar insanın itikadı ihtimal bir gün bir parmak boyu yeni altin ch- ramcığı kuracaktır. Logaritma riyaziyatını mühim bir esasıdır. Bir İnsan zaidile nakis arasında gayri mahdud sayı düşüne- rek logaritma ile istediği kadar he- sâb yürütebilir. Bu riyazi işin din ve mezheb ile alâkası yoktur. Lâkin hekim olan Brahma din namına Jogartima İle sıkı alâkadar öyle bir dini mesele koymuştur ki halli için dünya akıllarının bir ara- ya gelmesi lâzımgeliyor. Benares mabedindeki Brahma mez- hebi papaslarının binlerce seneden- beri halline uğraştıkları omudıl mesele şimdi bütün Avrupa riyaziyat âlimlerinin de slâkasını ve dikkati- ni çelbetmiştir. Fakat bunun çabuk halledilmesi- ni Brahma mezhebinde olanlar hiç te arzu etmiyorlar. Yarın kıyametin kopmasını ve dünyünın tuzbuz ol masını kim ister? Şark âleminin yeni yeni meydana çikan sır ve hikmetlerinden Avrupa- yı hayrette bırakan biri de'bir par- mak boyundaki ehramcıktır. F. Edirne belediye mec Edime (Akşam) Belediye meclisi teşrinisani.devresi içtimalarına geçen cumartesi günü başlamıştır. İlk top- lantıda riyaset divanı seçimi yapılarak birinci reisliğe eczacı B. Ferid Çar- daklı, ikinci reisliğe Avukat B. Fevzi, kâtipliklere de B. Hilmi Atakan ile B. Kemal Dönertaş ekseriyetle ayrılmış- lardır. Encümen intihabatı yapıldık- tan sonra celseye nihayet verilmiştir. Babaeski belediye reisliği Babaeski (Akşam) — Yeni seçilen kasaba belediye heyeti ilk toplantısın- da belediye başkanlığına tüccardan bay Salmi, ekseriyetle seçmiştir, Kozan belediye reisliği Közan Akşam) —Bugün saat 9,30 da toplanan yeni belediye üyeleri mütte. fikan azadan bay Şerif Akgünü baş- kanlığa seçmişlerdir. Yeni belediye res İsimizi tebrik ile başarılar dileriz. Sinopta yüzlerce yolcu vapur bekliyor Sinop (Akşam) — Son haftalar, 'Trabzofıdan gelen Denizyolları vapur- ları buradan bir tek yolcu almıyorlar. İki haftadır han, kahve köşelerinde yüz kadar aile İstanbula gitmek için vesait bekliyor. Denizyolları fazladan bir posta çıkarırsa bu vaziyetin önü. ne geçebilir, Ve yahud hergün vesalti olan Samsundan yolcu almezsa bu iş gene hallolur. Denizbankın bilhassa nazarı dikkatini celbederim.