21 Haziran 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

v Lu w ik dl *öF TFAB çi x A? a GE. KEREBLABB * Pünitirtüm Li 7 kdai yABEYE .Mizyasın 1$ yapanlardan ayrıldıklar “müzakeresi esnasında tekrar söz alan 21 Haziran 1938 Büyük Mille £ Meclisinde Kazanç vergisi kanununun bazı madde. lerini değiştiren lâyiha kabul edildi Bundan başka altı kanun lâyihası tasvib ve iki suçlunun ölüm cezasına çarptırılma- larına aid mazbatalar tasdik olundu Ankara 20 (Telefon) — Büyük Mil- let Meclisi bgün B. Refet Canıtezin Tiyasetinde toplanmıştır. Ulusal bay- Tam ve genel tatiller hakkındaki ka- nuna bir fıkra ve bir madde ilâvesine ve Yüksek mühendis teknik okulları mezunlarının mecburi hizmetlerine, Pul ve kıymetli kâğıd bayilerile bun- lara verilecek beyiye aidatı hakkın- daki kanun lâyihalarile oÇıldırın Çamdıra köyünden Beyoğullarından Haydar oğlu Garip Demirkaya oğlu- Bun ve Gaziantebin Bahi mahallesin- den Muharrem oğlu Şöhretli Ahmed Oğlu bostancı Osman Eflâtunun ölüm cezalarına çârpılmalarına aid mazba- İalar tasdik edilmiştir. Bundan sonra da Türkiye Cümhu- Tiyetile Sovyet sosyalist Cümhuriyet- leri itlihadı arasında hudud hadise ve ihtilâflarının sureti tetkik ve hal- Mine mütedair mukavele ile Türkiye- Lehistan konsolosluk mukavelesinin tadiline mütedair protokolun tasdiki hakkındaki kanun lâyihaları tasvib edildiği gibi kazanç vergisi kanunu İle meshud suçların muhakeme usu- Tüne dair kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine aid kanun lâyihaları müzakere ve kabul edilmi Kazanç vergisi kanununun bazı Maddelerini değiştiren kanun proje- sinin müzakeresi sırasında söz alan , Muğla mebusu B. Hüsnü Kitapçı ko- Misyoncuların beyanname usulüne tâbi tutulması hakkındaki maddenin aslınds! konsinyasyon suretile iş yapan | komisyoncular kaydı olduğu halde mMuaddel şeklinde bu kaydın bulun- madığına işaret etmiş: — Bu zuhul müdür, yoksa Kasden mi geçirilmemiştir? i Diye sormuştur. Bütçe encümeni mazbata muharriri Trabzon mebusu B. Raif Karadeniz maddenin aslında- ki( konsinyasyon) kelimesinin bililti zam çıkarıldığı cevabında bulunmuş- tür. Sözlerine devam eden B- Hüsnü Ki- tapçı İktisad encümenine hitaben demiştir ki: — Bir taraftan ithalâlçı ve ihra- catçı değil de mutlak surette komis- | yoncuları beyannameye tâbi tuttuk. | Fakat nüfusu 25 binden daha az olan kasaba ve şehirlerde oturan komis- | yoncuları bundan istisna ettik, deni- | liyor. Diğer taraftan bu gibi yerlerde oturan ithalât ve ihracat tacirleri | beyannameye tâbi tutulmu; Bazı | iskeleler olabilir ki nüfusları 25 bin- den aşağı olduğu halde hinterlantla- Tmın geniş olması dolâyısile buralar- da gayet geniş ilhalât yapılabilir. Bu gibi yerlerdeki , ithalâtçıları da be- yannameye tâbi tutmak doğru ol maz mı? Sonra yine deniliyor ki «bir itha- lâtçının getirdiği malı tamamen ve- ya kısmen devir alan tüccar da be- yannameye tâbidir» Her hangi bir ithalâtçıdan az çok mal satın alan her tüccar ithalâtçı mıdır? B. Hüsnü Kitapçı bu münasebetle halkı şiddetle alâkadar eden ve dalma memurlarla karşı karşıya bulundu- ran bu gibi mali kanunların vâzıh olması lüzumuna işaret etmiştir. B. Hüsnü Kitapçıya cevab veren mazbata muharriri Trabzon mebusu B. Ralf Karadeniz, beyanname Usu- Jünün kazancı mümkün mertebe doğru gösteren en mükemmel bir cibayet usulü olduğunu, mükelleflere defter tutmak vesaire gibi bazi kül fetler tahmil ettiğini, küçük mikyas- ta iş yapan İlhalâtçıları, bu külfet lerle o karşılaştırmamız için geniş rını söylemiş ve B. Hüsnü Kitapçının diğer suallerine de cevab vermiştir. Gayri safi iradları üzörinden ver- Kiye tâbi tutulan serbes meslek erba- bızdan alınacak vergi nisbetlerinin Hüsnü Kitapçı, muhtelit nisbetlerde vergiye tâbi tutulan ticaret erbabın- kendeci oldukları yanlarında Zzikre- dildiği halde bazılarında bu cihetin mesküt geçildiği veyahut yalnız top- tancı veya perakendeci olduklarının işaret, edilmesinden ne kasdedildiğini sormuş ve demiştir ki: Meselâ bakkaliye de perakende olarak yüzde 25 e tâbidir, denilmiş ve toptan satışlar hakkında ayrıca bir nisbet tayin edilmemiştir, Acaba bu toptan satış da yüzde 25 e tâbi- mi demektir? Toptan ve perakende satış yapılması kabil olan şeyleri ay- ni nisbetle vergiye tâbi tutmak doğ- ru mudur? Diğer taraftan seyyar es- nafı sabit vaziyete sokmak için vergi yisbetlerinde tenzilât yapmak )ğ- zımdır. Balıkçı, meyvacı, sebzeci gibi çabuk bozulmağtt yüz tutan ve hemen satılması icab eden maddeleri satan- ları yüzde 25 e değil, hattâ yüzde 25 den aşağı vergiye tâbi tutmak lâzımdır. B. Hüsnü Kilapğı bundan sonra projede birahanelerle meyhanelerin ayni nisbette vergiye tâbi tutuldu- ğunu, bunun ise doğru olmadığını söylemiş, birahanelerin çayhaneler- den farkh olamıyacağını kaydederek onlar gibi vergiye tâbi tutulmalarını temenni etmiştir. Eczacılık inhisar altında mı? Hatip, eczanelerin yüzde altmış nisbetinde vergiye tâbi tutulmaları- nın çok fahiş bir şey olduğunu buna mukabil ceza istihzar edenlerden daha az vergi alınmasının doğru ol- madığını kaydederek sözlerini bitir- miştir, Tekrar kürsüye gelen bütçe encü- meni mazbala mularriri B, Raif.Ka- radeniz, mevzuubahs maddedeki top- tancı ve perakendeci kelimelerinin kaldırılmasına” bütçe - encümeninin muvafakat ettiğini beyan ettikten sonra eczacıların vergi nisbetleri hak- kında yapıları itiraza cevab vererek demiştir ki: — Ecza istihzar edenler bir veya iki ecza imâl ederler. Halbuki eczacı- lar her nevi ilâç satabilirler ve binne- tice bu satışlarından büyük istifade- ler temin ederler. Sonra memleketi- mizde tuzacılık adetâ bir inhisar al- tana alınmış gibidir. Karşılarında râ kib olmıyan eczacıların vergilerinden tenzilât yapmak lüzumu bir itiyad halinde kendini göstermiş değildir. B. Raif Karadeniz hükümetin bu projeyi bütçe bağlandıktan sonra Meclise sevkettiğini, ondan dolayı vergi nisbetleri üzerinde daha fazla tenzilât yapmak cihetine gidilemedi- gini, maamafih - kazanç kanununda ve bütün vasıtasız vergilerde değişik- lik yapacak olan “(vasıtasız vergiler kanunu) projesinin hönüz Mecliste bulunduğunu, bu projenin. müzake- resi sırasında bu mevsuların tekrar ele alınabileceğini söylemiştir. Meclis çarşamba günü toplanacak- tır. Sıhhiye vekâleti propaganda afişleri hazırladı Ankara 20 (Akşam) — Sıhhiye Ve- kületi multtelif hastalıklara aid sağ- lık propaganda afişleri hazırlamıştır. Mekteplere, iskelelere, istasyonlara ve- sair umumi yerlere asılmak üzere vi- lâyetlere gönderilen bu afişlerin mev- zuları: Kara sinek; kara sineğin mik- Topları ve pislikleri nasıl gıdalara bu- laşır; tahta kurusu, pire, sivrisinek hangi hastalıkların nâkılidir; tifo Ye kara hümma nağıl bulaşır, bir ya- şına kadar çocuk ölümleri, neden olur?:... gibi halkın sağlığile yakından alâkadar olan hastalıklar arasından seçilmiştir. ilm. se mide ” Afişler halkın alâkasını celbedecek şekilde renkli, resimli ve büyük yazı- hıdır. amaaan Zayi — Ziraat bankası İstanbul şubesi- nin 9113 numaralı cüzdanda kullandığım tatbik mühürümü İNE aye Yenisini - alacağımdan eskisinin değeri yoktur. Kıymetli bir misafir S (Baş tarafı 1 inci sahifede) * Boğaziçinde demirlemiştir. Kral Ka- rol, mütenekkiren karaya çıkarak yes mek yemiş ve şehrin muhtelif yerleri- ni gezmiştir. Kral, yine mütenekkiren Reisicümhur Atatürkle katiyen husu- si mahiyette olmak üzere ziyaret te- atilerinde bulunmuştur. Kral Karolun yatı, geçen pazar gü- nü de Boğaziçinde demirlemiş ve kral karada üç saat kaldıktan sonra İstan- buldan ayrılmıştır. İstanbul 20 (A.A.) — D. N B. ajansı bildiriyor: Hafta tatilini İstanbulda ge- çirmekte olan kral Karol geceleyin hu- susi mahiyette olmak üzere Savarona yatında yemek yemiştir. Sabahleyin, Dolmabahçe sarayına giderek orada uzun bir görüşmede bulunmuştur. Öğ- leye doğru Atatürk iadei ziyaret etmiş- tir, Resmi bir tebliğ neşri bekleniyor, Damga resmi kanunu Ankara 20 (Telefonla) — Damga resmi kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bu kanuna bazı hü- kümler eklenmesi hakkındaki kanun Jâyihası encümenlerce müzakere edil- miş ve Meclisin rüznamesine alınraış- tır, Dövizlerin vasati fiatleri Ankara 20 (Akşam) — Maliye Ve- kâleti borsada kote olan dövizlerin, 4 temmuz 1938 den 31 temmuz 1938 e kadar muteber olacak vasali fiatleri- ni aşağıda yazılı mikdarlar üzerinden tesbit etmiştir: Bir Türk lirası mukabili olarak Fransız frangı 28,1025, dolar 0,79,1190, Hiret 15,038, İsviçre. frangı 3,4682, ftorin 1,4291,-Rayşmark 1,97, Belna 4,6988, drahmi 87,022, leva 63,730, Çekoslovak kuronu 22,7538, pezeta 12,9468, zemoti 4,1986, pengo 3,9918, ley 106,2616, dinar 34,6908, yen 2,7332, İsviçre koronu 3,891, bir sterlin 623 ve bir ruble 28,8325 kuruş. 49 —6— 938 Esham ve Tahvilât 1995 Türk borcu II (Peşin) Sıvas - Erzurum hattı istikraz İ 10 58.50 Çekler (Kapanış mai Londra 1 İngiliz lirası Nevyork 100 Dolar 13330 Paris 100 Fransiz Prüngi 3405 Milâno 100 Liret 6, 595 Cenevre 100 İsviçre F. 287825 Amsterdam 100 Florin 6053125 Berlin 100 Rayhşmark 5063 Brüksel 100 Bera 123075 Atinr 100 Drahmi 14 Sofya 100 Leva 15375 Prag 160 Çekoslorak Kr. 4365 Madrid 100 Peseta 6, 9225 Varşova 100 Zioti 236425 Budapeşte 100 Pengo 2492 Bükreş 100 Ley 0408.15 Belgrad 100 Dinar 246 Yokohama 100 Yen 3037 Stokholm 100 İsveç Kronu 321225 Moskova 100 Ruble Be 20/6/938 pazartesi İstanbul Hâlinde toptan satılan yaş sebze ve meyva #iatleri: Cinsi Emsali aşağı yüksek finti Flat Er.8. Kr.8 Bamya Kilo 28— 32 Dolmalık biber > — 2 Sivri biber » 8— se Sakız kabağı » 6— 1— Yeşil fasulye 2 0— 1— Çalı fasulyesi » M— i— Ayşekadın fasulyesi » 12 1Ş— Kır domatesi >». B— 16— Bakla, ».3— 4— Araka » 4— Bezelya vt— BE Semizotu »> ıw 2 Taze yaprak » 8— 9— Enginar aded 2— 5— Patlıcan Baş a a e Patlıcan Orta >» 4— 6— Patilcan Ufak > 280 «8 — Hıyar > 1— 28 Pahcar demet 2 — 350 Soğan * >» 1— 1s Sarmısak ko 250 3— Maydanoğ demet —40 —60 Dereotu o...» 40 —0 Nane , » —40 —60 Kiraz Kio W— 22— Can eriği > 5 Türbe eriği ,» M— n— Kapısı çe M— 35— Zerdali » 1 16 Vişne s— ş— Dut — ŞE Şeftali . M 5— Armut yabani » 10— 13— Karpuz Baş aded 40— 6 — Karpuz Orta » M— — Karpuz Ufak » 1250 15— | Renebi limon (<< 100 » 200 350 Atatürk dü Sahife 13 Vekiller Heyeti toplantısına riyaset ettiler (Baş tarafı 1 inci sahifede) Saat 20,30 dan sonru motörlerle Hay- darpaşaya gelen Başvekille Vekiller emirlerine tahsis edilen hususi trene geçmeden önce kendilerini uğurlama- ğa gelen zevatın ellerini sıkarak bir müddet hasbıhalde bulunmuşlardır. Saat 20,50 de evvelâ Başvekil B. Ce- lâl Bayar ve müteakiben Hariciye Ve- kili B. Tevfik Rüştü Aras, Dahiliye Vekili B. Şükrü Kaya, Milli Müdafaa Vekili general Kâzım Özalp, Nafia Ve- kili B. Ali Çetinkaya, mareşal Fevzi Çakmak ve Hariciye umumi kâtibi B. Numan Menemencioğlu hususi vago- na girmişlerdir. Bu esnada garda bi- rikmiş olan halk Başvekille Vekilleri alkışlamıştır. Hususi tren saat tam 21 de alkışlar arasında hareket etmiş ve Başvekille Vekiller Haydarpaşa garında Riyaseti- cümhur umumi kâtibi B. Hasan Rıza, seryaver B. Celği, saylavlardân B. Kı- Uç Ali, diğer saylavlar, vali muavini B. Hüdai Karataban, İstanbul kuman- danı general Halis, merkez kumanda- nı general İhsan Ilgaz, üniversite rek- törü B, Cemil Bilsel, matbuat erkân!, resmi daireler müdürleri ve daha bir çok kimseler tarafından hararetle teş- yi edilmişlerdir. Hayırlı neticeler elde ediliyor Başvekil B. Celâl Bayar dün gece hareketinden evvel Haydarpaşa garın- da gazetecilerin sualler'ine cevaben bugün için tebliğ edilecek bir şey ol- madığımı söylemiştir. Daha önce ga- zetecilerin suallerine maruz kalan Nafia Vekili B. Ali Çetinkaya muhar- ririmize hayırlı neticeler elde edilmek- te olduğunu müjdelemiş ve Atatürkün reisliği allında yapılan bütün toplan- tılarda olduğu gibi bu defa da hayırlı neticeler elde edileceğinin tabii oldu- Zunu söylemiştir. Müteakiben Hari. ciye Vekili B. Tevfik Rüştü Aras da Nafia Vekili B. Ali Çetinkayanın söz- lerini teyid ederek: — Evet; neticeler hayırlı olacaktır. Demiştir, Tren hareket ederken Başvekil B. va Bayar da bu sözleri teyid etmiş- Türk kıtâatının bugün yarın Hataya girmesi bekleniyor Antakya 20 (Hususi muhabirimiz- den) — Hatay inzibatını Fransız kuv- vetlerile müştereken organize edecek olan Türk kıtaatının bugün yarn Ha- taya girmesi bekleniyor. Türk - Fran- sız erkânıhârbiyeleri arasında cereyan edeh müzakerelerde varılan netice. nin yakın bir zamanda ilân edileceği tahmin olunmüktadır. Fransız askeri kumandanının beyanatı «Neues Wiener Journal» da çıkan bir Berut #elgrafına nazaran Hatay- daki Fransız askeri kumandanı Collet kendisini ziyâret eden bir ermeni heye- tinc Türkiye ie Fransa arasında Mev» cud olan anlaşmayı hatırlatarak Türk Askerlerinin yakında Hatayı işgal ede- ceklerini, Türk kuvvetlerinin evvelâ kendi kumundası altında bulunacağı- nı ve Fransiz askerlerinin Hataydan çekilmeleri! #amanının. Mama ol madığını söylemiştir. Yeni Belediye meclisinde âzadan dördü Türk Antakya 20. (Hususi muhabirimiz- den) — Antakya Belediye meclisi in- tibabı yapılmış ve yedi âzadan dördü Türklerden seçilmiştir. Diğer üç âzt- dan biri Rur, biri Ermeni, biri de Alevilerdendir, İskenderun 20 (Hususi muhabiri- mizden) — Buradaki! kadastro teşki- lâtında çalışan Suriyeli memurlar iş ten menedilmişler ve teşkilât da ve. Binin emrile Jâğvedilmiştir. Milletler Cemiyeti © komisyonunun garezkârlığı Antakya 20 (Hususi muhabirimiz. den) Yukâr Kuseyir nahiyesinde yedi köydö daha intihabata bugün başlanmıştır. Buradaki 18 köyde el altından bin bir türlü teşvik yapı makta ve bu suretle işleri sekteye dü- şürmek istemektedirler. Milletler Ce- miyeti heyalinin garezkârane hareket ettiği gayet, açık bir surette göze carp- maktadır, < Gayri mübadiller İşi (Baş tarafı 1 inci sahifede) eden 25 milyon Jifalık bir düyun karşısında kalınır. Buna mukabil mal kıymeti bono rayicile ancak 2 milyon lira tutmaktadır. Binaenaleyh mal ile karşılanmasına imkân bulunmıyan istihkak bakiyesine mukabil hazine- ce fedakârluk ihtiyari suretile bir itfa nisbeti kabul ederek bu istihkakların tasfiyesini kabul etmek zaruretini bulduk. İtfası lâzım gelen miktar 25 milyon lira olduğuna göre 14 sene- denberi devam eden bu işin tasfiyesi- ni tahakkuk ettirmek için gayri mü- badil istihkaklarına mukabil yüzde 10 nisbetinde bir tediye icrası suretile 2,5 milyon lira ve gayri mübadillere mahsus olup henüz satılmıyan mal- ların bono rayicile kıymeti olan 2 milyon liranın tuları 200 bin Yiranın bu miktardan tenzili halinde 2 mil- yon 300 bin liralık bir fedakârlık ih- tiyarı zaruri görülmüştür. Bu para dört senede itfa edilecek yüzde 5 fa- izli hazine Lahvillerile ödenecek kar- şılığı 938 düyunu umumiye bütçesi. nin 260 ncı faslindeki tahsisattan te- min olunacaktır. Fiat farkından istifade maksadile hareket eden bazı saraflarla iş adam- ları ihtiyaç sahibi gayri mübadillerin ellerindeki istihkak mazbatalarını yüzde 2,3 ve hattâ yüzde 1 gibi fiat- lerle satın almak suretile uhdelerine geçirmiş olduklarından bunların yüz- de 10 nisbetindeki tediyeden istifade ettirilmeleri muhik görülmemiş ve bunlar için yüzde beş tediye nisbeti kabul edilmiştir. 'Tasfiyenin gecikmesine mahal kal- mamak maksadile bir senelik müra- caat müddeti kabul tlunmuş ve müd- det zarfında mazbata ve bonolarını değiştirmiyenlerin haklarının iskatı zaruri görülmüştür, Kanun lâyihasi şudur: 1 — Yunanistanda gayri menkul mal bırakmış olan Türk gayri müba- “dir. Bir ayda İzmir Zam v safi kısmı hak sahibi gâyri mübağlileriei ibraz edecekleri mazbatalara mukü- biristinkak bakiyesinin yüzde 10-nis- - betinde hazine tahvili vörilmek sure- tile itfâ VE tasfiye olunur. Gayri mü- badillerdeli istihkak mazbatası satin aimiş olanlara hazine tahvili ile yar Pılacak tediye nisbeti yüzde beştir. ; 2 — Gayri mübadillere dağıtılıp ta henüz tedavilde bulunan hamiline ald bu boriolar'da yüzde 10 nisbetinde verilecek hazine tahvillerile itfa olu- nur, . 3 — Yukariki maddelerde yazıl mazbata ve bonolara mukabil verile. cek hazine tahvilleri yüzde beş faize tâbi olarak 4 senede itfa olunur. Bu tahvillerin 988 mali yılına ald itia karşılığı 938 düyunü ümümiye büt- çesinin 260 ritı faslındaki tahsisattan. temin olunacaktır. * 5 — Mezkür tahviller bundan son- ra satılacak olan milli emlâk satişi bedellerine mukabil başabaş tahak- kuk ve umumi surette teminat olg- rak kabul edilir. Gayri mübadillere - tahsis edilmiş olan malların bu kanye nun meriyeti tarihine kadar satılma- mış olanları hazineye devir ve gayri mübadillere aid hesab bakiyeleri irad. kaydolunur. 6 — Bu kanun neşrinden ve 1 sene içinde müracaatle mazbata ve bonolarını hazine tahvilile değiştir. miyenlerin hakları sakıt olur. : 1 — Bu kanuna uymıyan hüküme ler kaldırılmıştır. “ Bir ayda İzmir ln - girip çıkan vapurlar İzmir (Akşam) — Mayıs ayında İzmir limanına 218 vapur girip çık- mıştır. Bunlardan 155i'Türk,16s1 © İtalyan, 12 si İngiliz, 10 u Yunan, 51 Alman, 4 ü Felemenk, 4 ü Fransız ve 3 ü Macar vâpurudur. Diğerleri de İsveç, Bulgar, Norveç, Yugoslav, Ro- manya bandırasını taşıyan vapurlar- dö 194 İ j . 2