8 Mayıs 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

iğ: getiri 8 Mayıs 1938 1938 AKŞAM Sahife 13 “Başvekil bu akşam Belgrada (Romada Tuna ve Balkan hareket ediyor imi tarafı 1 inci sahifede) ; I neti Başvekilimiz B. fyada bir kaç #aat kalması için davet etmiştir. Başvekilimizle Yugoslav linin yapacakları mülâkatlar- .,da iki memleketi ve Balkan antantını #lâkadar eden mühim meseleler gö- Tüşülecek, bu arada Yugoslavyada oturan Türklerin anavatana hicret- leri meselesi müzakere ve ağlebi ihti- Mal halledilecektir. Başvekilimizin dün şehrimiz- de yaptığı ziyaretler Başvekil, beraberinde Hariciye Ve- Kili olduğu halde saat 16 da Deniz İlcaret mektebini ziyaret ederek ted- Kiklerde bulunmuş, tedrisat işleri ve Mektebin ihtiyaçları üzerinde izahat almıştır. Deniz ticaret mektebinin Deniz Banka devri Duyulduğuna göre, Deniz ticaret inin de Deniz Banka devri i katileşmek üzeredir. Bu hu- Busta yapılan tedkikat çok ilerlemiş- tir, Mektebin pek yakında, hattâ ta- tl devresi içinde Deniz Banka deyir Muamelesine başlanacağı söylenmek- tedir. Bu takdirde mektep 938 - 939 ders senesinden itibaren Deniz Ban- Kın idaresinde tedrisata başlıyacak- Başvekil yeni alınan şilepleri gezdi Başvekil ve B. Tevfik Rüştü Aras doğru Deniz ticaret mekte- binden ayrılmış, yanlarında : Deniz Rank umum müdürü B. Yusuf Ziya is, Denizyolları işletmesi müdürü | B. Raufi ve Deniz ticaret müdürü B. Müfit olduğu halde motörle Ortaköy ” açıklarında demirli bulunan «Sösyete : $ilep anonim şirketinin yeni aldığı Üç çilepi görmeği 'gitnişlerdir. Başvekil ve Hariciye Vekili motör- den inmiyerek evvelâ «Demir şilepini Börmüşler ve sonra Krom şilepine çıkmışlardır. Krom ve Bakır Şilepleri Yanyana yanaşmış bulunuyorlardı. Başvekil ve Hariciye Vekili Krom şi- © lepinde şirket ve milli bankalarla Deniz Bank erkânı ye yeni şilepleri Bürmeğe d: buatı müme: Tetle karşılanmışlardır. > Başvekil Krom ve Bakır şilepleri- Min her tarafını gezerek izahat al- Mış ve şilepler hakkında kendisine | verilen malümattan memnun olmuş- | tur. Bundan sonra Bakır şilepinde ha- | zırlanan büfeye gelen Başvekli davet- Hezle samimi hasbühalde bulunmuş- bur, Bu esnada Eti Bank idare meclisi Teisi Hâmit «Sosyete şilep» namına bir nutuk söylemiştir. Başvekilin nutku Mütsakiben Başvekil B. Celâl Ba- Yar da mühim bir nutuk söylemiştir. Başvekilin nutku şudur: — Vapurlarınızı gördükten ve çok Mazik misafirperverliğinize mazhar Olduktan snora ilk duyduğum his ve heyecanla size, üç büyük milli ban- Kamıza teşekkür ediyorum. Denizci- liği bir arada ticaretile, sanayiile, 8porile bir kül halinde tekâmül ettir- mek için Büyük Şefimiz Atatürkün Büyük Millet Meclisinin beşinci dev- Te ikinci açılış nulkunda irade ve rı vardır. Hükümet de Şefinin © yüksek iradesini yerine getirmek Üzere programında deniz işlerine ay- Nea hususi bir ehemmiyet vermiştir. Denizcilik milli ekonomide en mü- him yer alan ve elmanları itibarile birbirini ikmal eden en mühim bir unsurdur. Nakliye olmayınca ve bu Nakliye milli ekonomi İcablarına uya- cak iyi şeriti haiz bulunmadıkça MİM ekonomiyi sevk ve idareye im- kân yoktur. Bu tebarüz etmiş bir ha- kikattır. Bizim gemiciliğimizin hali vaziyeti kabotaj için ve bilhas- 8& harict ticaret noktasından da &i- tılıdır. Bunu iktiham etmeğe mec- Bunun için yalnız gemi satın kâfi değildir. En iyi elaman, vet edilen İstanbul mat- | silleri tarafından hara- | Başvekil dün sabah Haydarpaşada halkın tezahüratına mukabele ediyor ta te idare etmek mecburiyeti vardır. Bunların idaresinde bu zihniyeti kav- ramış ve bu iktidarı gösterecek te- şekküllerin bulunması lâzımdır. Cümhuriyet rejiminin ilânından sonrg bizde denizcilik eskisine naza” ran şüphesiz ilerlemiştir. Takdir et- tiğimiz bu münferid teşebbüsleri ih- tiyacımızla mukayese ettiğimiz £ö- man kâfi görmememiz lâzım gelir. Ferdi sermayenin bu ihtiyacı tat- min edeceğinde şüphe edilirse hak- #ızlık edilmiş olmaz, Bunun için dev- letin mürakabesinde, ferdi ve hususi teşebbüslerde olduğu gibi himaye- sinde mühim bir teşekkül vücuda go- tirilmesi düşünüldü. Bu suretle üç büyük bankamıza; Eti Bank, Deniz Bank ve İş bankasına bu vazife ve- rildi. Yeni vapurlar Üç güzel vapurumuzu görüyoruz. Bu kadarın gayri kâfi olduğuna şüphe yoklur, Arkadaşlarımız yeniden alına- cak üç vapur İçin Londrada müzake- re yapıyorlar. Bu itibarle şu gördüğü- nüz gemilere yenillerinin iltihakı da ümid edilöbilir, Diğer taraftan kabotaj servisleri için yaptığımız program neticelenmiş- tir. Bu aydan itibaren yeni gemiler peyderpey gelmiye başlıyacaklardır. Bazıları yoldadır. Maamafih siparişle- rimiz artan ihtiyaçlara yetmiyor, Bu- nun için yeniden üç büyük gemi sipa- riş edilmiştir. Diğer üç büyük gemi için de müzakereler cereyan etmekte- Mini ihtiyaçla deniz nakliyatını İ götürmek azm ve kara- rındayız. Biz, hükümet hesabına söy- lüyorum, muvaffakıyetimizden emi- niz, Çünkü bunu temin edecek ele- manların kifayetine itlmadımız var- dır, Büyük bankalarımızın liyakati âşi- kâr bir keyfiyettir. Ayni zamanda Türk denizciliğini temsil eden insan- ların vatanseverliklerine inanıyoruz. Çünkü bu işi mili bir mesele olarak ele alacaklar ve bizim arzularımızı ye- rine getirmek için milli bir izzeti nefis meselesi halinde uğraşacaklardır, Gay- İ ret bir taraflı olmaz, Bu gayreti taltif etmek ve lâyik olduğu vechile hima- ye elmek bizim vazifemizdir. Hülâsa etmek icab ederse bugünkü tonaj miktarımız milli ekonomimize nazaran dundur, Yakın bir zamanda tonajımız yarım milyonu bulmalı ve geçmelidir. Ayrıca bir jest olarak te- lâkki ettiğim bir nokta üzerinde du- racağım, Bu, gemilere konan isim- lerdir, Türk madenciliği Biz, maden programımızın icrasını Eti Banka emanet etmiş bulunuyoruz. Üç sene içinde Bakır, krom, kurşun ve simli kurşunu işletmeye aid progra- mımız tahakkuk mevkiine konulacak- tır. Memleketin güzel bir talih eseri olarak yeni bulduğumuz Divrikideki demir madenini de hemen işletmeye başlıyacağız, Bunların naklıyatı mü- him bir meseledir. Bunların hepsi bir- birini ikmal edecektir. Biz, demek ki, ayni zamanda birbi- rini tamalıyan diğer programları da bir arada yürütmüş oluyoruz. Deniz- ciliğimizi yürütürken diğer progrâam- larımızın da icrasını temin etmiş bu- Tunuyoruz. Eti Bankın kıymetli hiz- metinden, Deniz Bankın bu himmetin- den ve İş bankasının yaptığı patronaj- dan dolayı mütehassisiz. Bu üç milli bankamızın kül halinde 'Türk ekono- rik ve tebcil ederim, Asıl büyük tebri- kim kendi elemanlarımız ve kendi ip- tidal maddelerimizle bu büyük vapur- ların inşasını Deniz Bankın tersanele- rinde yapabildiğini gördüğüm zaman olacaklır. Bu âtl uzak değildir» Başvekilin şiddetle alkışlanan bu nutkunda nsonra davetliler büfede izaz, ikram edilmişlerdir, o; X , Yeni şileplerin evsafı Eti, İş ve Deniz Bank tarafından ku- rulan üç milyon lira sermayeli Sosye- te şilepin İngiltereden satın aldığı üç şilep çok güzeldir. Salâhaddin kap- tanın idaresine verilen Demir şilepi 6,300 tonluk 13 yaşında bir gemidir. 47,000 ingiliz lirasına satın alınmıştır. Bakır şilepi Asım kaptanın iadre- sinde 7350 tonluktur, Sürati 14 mil, yaşı on, mübayaa edildiği fiat 43,600 ingiliz lirasıdır. Krom şilepi de Mehmed kaptanın idaresinde 5770 ton, 11 mil süratinde, 40.000 ingiliz lirasına alınmış ve son | sistem telsiz #letlerile dokuz büyük vinçe malik bir gemidir, Moda klübünde Başvekil ve Hariciye Vekil “mat 5,5 de Bakır şilepinden ayrılmışlar” ve motörle Moda klübüne gitmişlerdir. 'B. Celâl Bayar ve B, Tevfik Rüştü Aras bir müddet Moda klübünde isti- rahat etmişlerdir, Başvekilimiz tıbbiyelilerin toplantısına :şeref verdi Başvekil B. Celâl Bayar ve Hariciye Vekilimiz dün gece şaat 23 de üniver- site (ip fakültesinden bu sene mezun olan gençlerin Beylerbeyi sarayında verdikleri vedâ müsâmeresine şeref vermişler ve rıhtımda genç talebele- rip coşkun alkışları ile karşılanmış- lardır. Üniversite profesörleri ve İstanbul valisinin hazır bulunduğu bu toplan- tıda üniversite rektörü tarafından bir nutuk söylenmiş, bundan sonra Baş- vekilimiz genç tıbbiyelilere iltifat ede- rek: — Sevincinize ve heyecarınıza işti. rak etmek için aranıza geldim. Bizim sevincimiz şüphesiz sizin sevinciniz kadar kuvvetlidir. Fakat heyecanımız sizinki kadar olamaz, Çünkü aramız- da yaş farkı vardır, Hayatta muvaffak olmanızı ve ne- şenin dalma hayatınızı takib etmesini dilerim, oMeslektaşınız arkadaşım Arasın ne söyliyeceğini bilmiyorum, Şimdi söz onundur, Hariciye Vekilimizin sözleri Bunun üzerine Hariciye Vekilimiz demiştir ki: — Çok muhterem Başvekil, bana çoktanberi hasret kaldığım meslektaş- lar arasında söz söylemek fırsatını verdiğinz için teşekkür ederim. Pu mektep hayat yoluunda insana daima opjektif görmeyi öğretir, Uzun zaman hasret kaldığım halde ona olan mu- habbetimden bir şey kaybetmedim, Fakat doktorluğun icabı olan memle- kete hizmet şlarını takib ederek Bü- yük Şefimin gösterdiği yolda çalışıyo- Tum. Mahrumiyetini çektiğim bu meslekte sizin ayrılmadan devam et- menizi temenni ederim. Bu nutuktan sonra Başvekilimiz talebelere ayrı ayrı iltifat etmiş, ha- tırlarını sormuş, onlara «sizin vazife- niz şehirlerden ziya köylerde hizmet- tir. Çünkü köylüler daha ziyade ba- kılmaya muhtaçtır» demiş ve geç va- kıt nt gençlerle Pei ye Bey: işleri görüşülüyor (Baş tarafı 1 inci sahifede) lerini neşrettiği söylenen Essen'de münteşir Naçyonal Zeltung, B. Hit- lerin İtalya seyahati hakkında tef- sirlerde bulunarak ezcümle şöyle yazmaktadır: «Südetler meselesi hiç bir zaman doğrudan doğruya İtalynları alâka- dar eden bir mesele haline gelmiye- | cektir, Führer Mussoliniye gönderdiği bir mektubla Brenner hududu hakkında, teminat vermiştir. Buna mukabil Akdeniz bir Alman menfaat mınta- kası değildir, Bu sebeple Berlin İtal- yan - İngiliz anlaşmasını memnuni- yetle karşılamıştır. Berlin ile Roma devlet bloklarile sskeri ittifaklar vü- cuda getirilmesini arzu ctmemekte- dirler. Çünkü bu kombinezonlar dai- ma harpcuyane temayüller gizlemek- tedirler.» Mussolininin nutku Roma 'I (A.A.) — Mussolini bu ak- şam B. Hitler şerefine Venedik sara- yında büyük bir ziyafet vermiştir. Mussolini söylediği nutukta, B. Hitlere çok hararetli bir hoşgeldiniz de bulunduktan sonra demiştir ki: «Romayı ziyaretiniz iki memleke- timiz arasındaki antantı tamamla- mış ve teyit eylemiştir. Böylece birleşmiş olan iki millet, halisâne temennilerle ve son senele- rin hâdiselerinde kendini isbat eder. İtimadla, tarihin emrettiği yolda | yürüyorlar. Faşist İtalya, dostluklar- da tek kanun tanır, Bu kanunu Ber- linde Mayıs meydanında ilân etmiş- ilm. Nasyonalist Almanya ile faşist İtalyanın teşriki mesaisi bu kanuna ilaat etmiş, şimdi yine ona itaat edi- yor ve istikbalde de yine ona İtaat edecektir. Berlin - Roma mihverile | teeyüt etmiş bulunan bu teşriki me- sainin şarllarını ve hedeflerini dai- | ma açıkça ilân ettik. Mussolii, Alman ve İlalyan mil Jetleri arasındaki sarsılmaz dostluk şerefine kadehini kaldırarak nutku- nu bitirmiştir. Hitlerin nutku Hitler verdiği cevapta Mussolininin şahsında büyük Alman dostunu se- lâmlamış ve demiştir ki: Nasyonal sosyalist hareketi ve fa- şist inkılâbı, dünyanın bugünkü ka Tışık ve mütefessih hali içinde bir nizam ve terakki unsuru. olarak iki kudretli yeni devlet yaratmıştır. Al manya ve İtalyanın menfaatleri ay- nıdır ve bu iki memleket dünya gö- rüşmeleri itibarile de birbirine sıkt sıkıya bağlı bulunuyorlar. Bu suretle Avrupada, cbödi yaşamak haklarını müdafaaya ve tabii Inkişaflarına mâ» ni olmak istiyöceklere bütün kuvvet» lerile mukabeleye azmetmiş olan 120 milyonluk bir kütle vücud bulmuş- tur. Duçe: Geçen sonbâharda, Berlinde Mâyıs meydanında, gerek kendiniz, gerek faşist İtalya için mukaddes kanün olarak şu maddeyi ilân ettiniz: Açıkça konuşmak ve eğer bir dost varsa Orun la tâ sonuna kadar gitmek. Nasyonal soşyalist Almanya namına bu kanunu ben de kabul e Bugün size şu cevabi vereceği h: Cermenler ile İtalyanlar tarihte ilk defa olarak karşılaştıklarındanberi ikt bin sene geçmiştir. İki bin senenin derslerinden istifade ederek, şimdi bi- tişik komşu olan biz ikimiz mil letlerimiz için tarihin çizmiş olduğu bu tabil hududu tanıyacak olursa, bu; Almanya ve İtalyaya yalnız devamlı ve rahat bir teşriki mesai bahtiyarlı- ğını temin etmekle kalmıyacak ayni zamanda karşılıklı bir yardım ve mü“ zaheret köprüsü vazifesini görecektir. Benim sarsılmaz azmim ve Alman milletine de vasiyetim şudur: İki mil- let rasına tabiatın koyduğu Alp dağ- ları hududu ebediyen dokunulmaz >. lâkki edilecektir.» Hitler, İlalyan ordusunun. donan- masının ve hâva kuvvetlerinin heybe- tini asla unutmıyacağını söylemiş ve iki millet arasmdaki sarsılmaz dost- Iuk şerefine kadehini kaldırmıştır. İtalya kral ve kraliçesi gele- cek sene Almanyaya gidecek Roma T.(A:A.) — Havas ajansı muhabiri bildiriyor: - İtalya kralve kraliçesinin gelecek sene Almanyağyı ziyaretleri şimdiden derpiş edilmektedir. Sureti ümüfiyede zannedildiğine göre B. Hitler Alman devletinin şefi sıfatile İtalyadân — ayrılmadan evvel İtalyan hükümdarlarını Almanyaya davet edecektir. Hava manevraları bugüne kaldı Roma 'l — Bugün durmadan şid- detli yağmur yağmakladır. Bu sebep» le Furbaera tayyare karargâhında yapılacak hava manevraları yarma bırakılmıştır. Yarınki programa da hil olan Roma übldelerini gezmek bu sabah yapılmıştır. Istanbulun imarı (Baş tarafı 1 inci sahifede) Başvekilimizin İstanbul şehri hak- kında gösterdiği bu yüksek alâka Üzerine vali ve belediye reisi B. Mu- hiddin Üstündağ yeniden tedkiklere başlamıştır. Bu münasebetle evvelki akşam B. Muhiddin Üstündağın re- isliği altında belediye fen müdürü B. Hüsnü, imâr müdürü B. Ziya, yollar müdürü B. Galipten mürekkep bir toplantı yapılmış, bu toplantı gece saat yirmi bire kadar devam etmiştir. Toplantıda Gazi köprüsüne ulaşacak olan yolların açılmasından başka şe- hir plânma göre yapılacak işler tes- bit edilmiştir. Verilen karara göre, aşağıdaki sırayı takib etmek üzere şehir plânına dahil olan şu işler ya- pılacaktır: 1 — Bugünkü Taksim stadyomu- nun bulunduğu Taksim kışlasının İs- timlâki ile burada bir sergi binası ya- pılması ve Taksim meydanının tan- zimi, 2 — Şehzadehaşından itibaren Un- kapanına doğru inecek yol ve Gazi köprüsünü takiben Azapkapı, Meyit yokuşu, Tozkoparan caddesi İstika- metile Taksime uzanacak büyük yo- lan açılması. (Bu yol, Beyoğlunda eski İngiliz sefarethanesinin bir kı sım arazisini'de - alacağından buna müsaade edilmesi İngiliz sefaretin- den rica edilecektir.) 3 — Barbaros türbesinin meydana gınkrılması, Türbe ile e tanzim edilen plân Vekâletçe tasdik edilmişti. Bu plâna göre İstimlâklar. yapılacaktır. 4 — Karaköy meydanının tanzimi ile solda Yüksekkaldırım kalmak üze | re Çukurcuma mahallesinden Taksi- - me vasıl olacâik viyadüklü yol, Bu işlerin yapılabilmesi için lâakal beş milyon liraya ihtiyaç vardır. Be- lediyeler bankası kanununa göre be- lediyelerin Belediyeler bankasından İ yapacakları istikraz miktarı, senelik varidat bütçeleri yekünuna muadil olacaktır. Bu itibarle İstanbul bele- diyesi allı küsur milyon liralık istik- raz yapmak hakkını haizdir. Belediye, Şehir meclisinden evvel ce bir buçuk milyon liralık bir ietik- raz salâhiyeti almıştı. Gazi köprüsü- De ulaşacak yollardan başka diğer iş- lerin de başarılması için bü miktarın hiç olmazsa beş milyon liraya iblâğı zaruri görülmektedir. Belediye bu maksadla Şehir meclisinden yeniden bir istikraz salâhiyeti alacaktır. Bu- nun için Şehir meclisinin fvekalâde olarak içtimaa çağırılmasına düzüm görülmüştür. Şehrimizde bulunan Başvekil B. Clâl Bayar, yali ve belediye reisi B. Mühiddin Üstündağı bugün Perapa- lasta öğle yemeğine davet etmiştir. B. Muhiddin Üstündağ, > LE Meme iee L de