28 Nisan 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

28 Nisan ivöb Hatayda seçim faaliyeti hararetle derliyör Hataylıların bitaraf komisyona olan itimadları büyüktür Adana 27 (Hususi muhabirimizden) Hatayda reylerin atılmasına mayı sını Ikinci haftasında başlanâbilecek- tir. Çünkü her mıntakada günde an- cak 200 müntehip cemaatlere göre kayıd muamelesini yaplırabilmekte- dir. Bu hususta evvelki gün ilân edi- len beyanname metini ikinci bir be- yanname ile tashih edildi. Zira müü- tehiplerin cemaatlere göre kayd işi bir günde yapılırsa ve ertesi gün rey- lerin atılmasına başlanırsa, çok Oka- nşıklıkiar olacak, işin içine hile gi- rebilecekti, Kontrol heyeti bu mütaleayla ikin- ei şekli muvafık buldu. Hatay vatan- daşlığı hakkımdaki itirazlar, itiraz komitesile (o komisyon nezdinde rü- yet edilecektir. Seçim esnasında müf- rit propaganda memnudur. Kontrol heyeti unsurların verecekleri her- hangi bir şikâyet istidasını resen ka- bet eyliyecektir. Cemaat mümessiilerinden birisi devamlı suretle obstruction yapacak olursa kendisine mevdu selâhiyetler heyetçe geri almacaktır. Şu vaziyet tuhaftır ki, kontrol heyetinin kilabet ve tercüme işlerini görecekler mahaj- HM bükümet mercilerince seçilmekte- dir, Hatay meclisi kırk âzalı olacaktır, yapılmakta olan musmele munte- hiplerin cemaatlara göre kaydidir. Her intihap dalresinde ikişer intihap | şubesi ve birer intihap bürosu kurul- muş ve bu intihap bürolarına komis- | yon âazalarından birer kişi riyaset etmektedir. Cemaatlardan birer Âzs da İştirâk etmektedir. Kurulân büroların vazifesi münte- hibi evvellerin kaydile müntehibi, sa- nilerin intibabıdır, İ Ayrıca her büro yanında bir de in- zibât bürosu mevcuttur, fakat inti- hap bürosu reisi muvafakat etmedik- çe inzibat büroları müsellâh kuvvet, kullanamı; . İntihabı ibiği edenler muvakkaten tevkif edilecek- lerdir. Bazı müfsillerin (Sancak nüfus dairelerinin tezkererini hamil olm. yanlar intihaba giremiyecek ) şeklinde yaptıkları propaganda üzerine kon- trol heyeti relsliği buna hacet olma- dığını, yalnız Sancaklı oluşunu İspat edebilecek her hangi vesikanın kâfi olduğunu beyar: etli. Bu İspat şaha- detle de olabilecektir, İşe hiyle karışırsa bürolarda bulu- nan cemaat mümessilleri itiraza 66- Jâhiyetlidir, Hataylıların bitaraf ko- misyona olan itimadları büyüktür. Mandater makamlarında “bitaraflığı dürüstlüğü göstermekle Türk - Fran- sız dosluğuna sadakatlerinin İbrazı temenni edilmektedir. Fransız nazırları Londrada Bu akşam m Kral ve Krali- çenin misâfiri olacaklar Londra 28 — Fransız başvekili ve hariciye nazırı dün akşam tayyare ile Londraya vasıl olmuşlardır. Nazırlâr dün geceyi Fransız sefaretinde geçir- mişlerdir, Bugün saat 10,30 da İngiliz başvekâletine giderek İngiliz başvekil ve hariciye nazırile görüşmelere baş- Hyacaklardır. Öğle vakti İngiliz başveklli bir ziya- fet verecek, öğleden sonra konuşma- Jara devam edilecektir, Fransız başve- kil ve hartelye nazırı akşam üzeri Vind- | sor şalosuna giderek ingiliz kra! ve | kraliçesinin omisafiri (oolacaklardır. Fransız nazırlan burada yemek yiye- cekler ve geceyi geçireceklerdir. Sabahı Londraya gelerek müzakereye devam edeceklerdir, Yarın öğle vakti İngiliz hariciye na- sırı bir ziyafet verecektir. Konuşma biterse nazırlar öğleden sonra Parise hareket edeceklerdir, Bitmezse hare- ketlerini bir gün sonraya bırakacak- Küçük Antant konseyi 4 mayıs toplantısında - görüşülecek meseleler Bükreş 28 — Küçük Antant konse- yinin 4 mayısta Bükreşte yapacağı toplantının ruznamesi hazırlanmıştır. Ruznamede şu meseleler vardır; 1 — İtaiya ile münasebat, 2 - Avusturyanın Almanya tarafından #lhakundan sonra Tuna meselesi, 3 - Çekoslovakyanın vaziyeti 4 - Avustur- yanın Almanya tarafından ilhakından sonra lüzumlu bir hal alan Macaris- tanla anlaşma. Brezilyada doğan Brezilyalı olacak Rio de Janeyro 27 (A.A.) — Federal Cümhurreisinin imza ettiği yeni bir emirmameye göre, babası yabancı da- hi olsa, Brezilyada doğan her kimse, yabancı bir hükümet hizme- tinde çalışmaması şartile Brezilya va- tadaşıdır. Brezilya hükümetinin emri le yabancı memleketlerde bulunan Brezilyalı ana babadan doğan çocuk- © larda Brezilya vatandaşı telâkki edil- p ii, Türk - Ingiliz deniz anlaşması Anlaşma bugünlerde Londrada imzalanacak Londra 28 — İngiltere, Türkiye ile bir deniz anlaşması imza edecektir. Anlaşma İngilterenin 936 de Londra- da Fransa ve Amerika ile imzaladığı İtilâf tarcındakır. Anlaşma bu gün lerde Londrada imza edilecektir. Amerika bahriye bütçesi Yaşington 28 — B. Ruzvelt 939 bah- riye bütçesini kabul etmiştir. Bülçe 546 milyon dolardır. Bu sene içinde 2 zarhlı, 2 kruvazör, 8 torpito muh- ribi, 6 denizaltı gemisi ve bir çok diğer gemiler yapılacaktır. pi Millet Meclisinde ün verilen kararlar | Ankara 27 (A A.) — B. M. Meclisi bugün Refet Camtezin başkanlığın- da toplanmıştır. Müzakereye başlanırken Bolu meb- | usluğuna seçilmiş olan Osman Gök- türkün öldüğüne dair Başvekâlet tez- keresi okunmuş ve bir dakika süküt edilmek suretile hatırası taziz edil- miştir. Bunu müteakip ruzmaneye geçilerek Kzinenin Çarksiz köyünden Ömer oğlu Ali Osman Koçun ölüm cezasına çarpılmasına ve 19397 mali yılı muvazeneci umumiye kanununun 21 inci maddesi hakkında istenen tef- sire aid mazbatalar tasvip edilmiştri. Devlet Demiryolları ve limanları umum müdürlüğünün 1937 yılı büt- çesinin muhtelif tertiplerine 1.360.000 Hira, posta ve telgraf ve telefen umum müdürlüğünün 937 yılı bütçesinin 48 inci faslına da 15.000 liranın mun- zam tahsisat olarak konulması hak- kındaki kanunlar.da kabul edilmiştir. Devlet meteoroloji işleri umum müdürlüğü hizmetlerinde kullanıl mak üzere satın alınacak telsiz mu- habere ve dinleme âlet ve cihazları için 300 bin liralık teahhüde girişil- mesi hususuna selâhiyet veren kanun Jâyihası ile sihhat ve içlimeal muave- net Vekâleli teşkilit ve memurin ka- nununa ek kanunı lâyihası da B.M. Meclisinin dünkü toplantısında birin- ci müzakereleri yapılan kanunlar g- rasında bulunmakta idi. B, M. Meclisi cuma günü taplana- Atinadaki tezahürler Başvekil il gösterilen muhabbet erlerin çok mütehassis oldu Atina 28 (Sureli mabsusada gön- derdiğimiz muharririmizden) — Başvekil Celâl Rayar ile Hariciye Vekili Dr, Aras, Yunan toprakla» rma ayak bastıkları dakikadan iliburen her tarafta çok parlak su- relte karşılanmışlardır. Atinada- ki kabul, bilhussu pek parlaktır. Başvekil hundan çok mütehassis olmuştur, Dün akşamki suarede Türk gazetecilerile uzun müddet görüşmüş ve gördüğü hüsnü ka- bulden hararetle bahsetmiştir. Başvekil gösterilen muhabbetin kalbden geldiği derhal anlaşıldığı- ni söylemiştir. Dün akşamki suare çok parlak olmuş ve geç vakte kadar sürmüş- tür, Başvekil bu sabah saat Il de Meçhul asker abidesine çelenk ko- yacak, 12 de kral, Başvekil ile Ha- riciye Yekilini kabul edecektir, Türk gazeteciler bugün 11,30 da Meçhul asker abidesine çelenk ko- yacaklardır. Yunan matbuat müs- teşarı öğle vakti Türk gazetecileri şerefine bir ziyafet verecektir. © Akşam $.30 da sefarette bir zi- yafet, 22,30 da suare verilecektir. Saadet vapuru karaya oturdu Vapurun kurtarılması için çalışılıyor Denizyolları idaresinin Saadel va- puru evvelki gece saat 20,30 da als yü- zünden Bandırmaya 8 mil mesafede karaya oturmuştur. Vapurda 168 yol- cu vardı, Bunlar civardan geçmekte olan iki motör tarafından karaya Çı- karılmıştır. Vaputun kurtarılması için çalışılmaktadır. Sandet vapuru 900 tonluktur. Otur- duğu yer kayalıktır, Maamafih vapu- run mühim bir yarası olmadığı zan- nediliyor. Manialı at yarışları Romada yapılacak müsabakalara başlandı Roma 28 — Beş milletin İştirak et- tiği manialı at yarışlarına dün baş- lanmıştır. Yarışlara iştirak edenler «rasında Türk zabitleri de vardı. Yarış yağmurlu bir havada yapıl- i mıştır, Kati neticeler dün akşam beli olmamıştır. İ GÜNÜN HADİSELERİ İthalât ve ihracatımız £ Ik nazarda korkunç bissini ve- I ven bir telgraf: 4 «Ankara 27 (A.A) Aldığımız malümata göre, isMliştik umum mü- dürlüğü 1938 senesi mart ayı harici ticaret istatistiklerini tamamlamıştır. | Alınan neticelere göre 1938 mart ayındaki ihalât kıymeti 12 ve iharcat kiymeti de 9,5 milyon liraya baliğ olmuştur. Bu miktarlar 1937 mart &yind nazaran ifhalâtta 3 miyon lira artış, fhracatta ise 100 bin lira noksanlık göstermemektedir. İhraca- fa nazaran ithalât fazlası 25 milyon Uradır» Korkunç!... Zira, ötedenberi kula- ğımız dolmuştur: İbracat, lihalâttan fazla olmalı, Halbuki bizim bu misalde telâşa mahal yoktur; Harici ticaretimiz kon- trol altında, alış ve satışımız her mem- leketle muayyen nisbetler dahilin- de olduğu için bu seferki iki buçuk milyonluk farkın beli başlı sebebi, vaktinden evvel yahud sonra girmiş mallçü'dir. Bunların bir kısmına mu- kabil biz evvelce ihraç ettik, bir kıs- mına mukabil de edeceğiz, Dün Geceki ve Bu Sahbahki Elaberler Gümhuriyet Merkez bankasının 1937 kârı 2,151,866 lira Bankanın hazırladığı rapor, iktisadi vaziyetimizin birçok noktalarını aydınlatıyor Ankara 27 (Akşam) -- Cümhuri- yet Merkez bânkası hissedarlar umu. mİ heyeti yarın &lelâde senelik top- lantısmı yapacaktır. Bu toplantıyı müteakib fevkelâde bir içtima akde- dilerek banka eses nizamnamesinde yapılması kararkışlırılan değisiklik- i der hissedarlar urtumi heyetinin ten- sibine arzedilecektir. Esas nizamnamede yapılması ka- İ rarlaşlırılan . değişikliklerin o esbabı mucibesinde ezcümle şöyle deniyor: «Son senelerde ekonomik iylerin görülen süratli İnkişaf şimdiye kadar * kümerimiz #atalından bu mevzuda alın- muş bulunan tedbirlerin isabetini göster- miştir. Haz ve öessret veren bu netice) önümüzdeki senelerde daha geniş maksad ve hedeflere daha uygun bir ha» Je getirmek, velhasıl mili Kalkınmam kendisine mukadder mfuklara ulaştırmak için alınacak tedbiler Manzumesinden bankamıza düşebilecek vazifeleri ifa ede- bilmek maksadile nizamnumede bu tadi- Mt yapmağı kararlaştırdık.» Hissedarlar umumi heyetine sorul- mak üzere idare meclisi tarafından hazırlanan raporda bankanın altın cı hesap yihna aid muameleler izah | edilmekte dünyanın umumi duru- mu, iş durumumuz, döviz, altın ve para vaziyetlerimiz hakkında mühim malâmat verilmekledir. Raporun, dünyanın umumi duru- munu izahı basredilen kısmında 1937 senesinde cihan iktisadiyatına müessir olan başlıca hâdiseler sayıl- makta, Fransız fragının altın esasın- dan külliyen ayrılmasile bizzat altın piyasasının geçirdiği şiddetli heve- canlar kaydedilmektedir. Raporda cihanın geçirdiği istihale- ler karşısında memleketimizin 1937 senesinde ziraat, ticaret, sanayi, ma- liye ve nakid sahalarına ald faaliyet- lerin umumi hatları şu suretle hulâsa edilmektedir: <Bu yıl zarfında da ziraat iyi mahsul vermis; sanayi salasna aid ioşu ve İş- Kotkas güreş S8 . . birincisi oldu Çoban Mehmed ikincilik için çarpışıyor Tallin 27 (AA) — Estonyalı Kot- kas Türk Mehmed Çobanı tuşla yen- miştir, Bu suretle Kotkas ağır sıklet bi- rinciliğini kazanmıştır. İkincilik ve üçüncülük için Çoban ile İsveçli Ni- man bu gece çarpışacaklardır. Mareşal Fevzi Çakmağın teşekkürü Ankara 27 (A.A.) — Genel kurmay İ başkanı mareşal Fevzi Çakmak, 23 ni , San ulusal egemenlik ve çocuk hafta- sı münasebetiyle almış olduğu telgraf ve yazılara teşekkürlerinin iblâğına Anadolu ajansını tavsit etmişlerdir. Demir muhafızlar Romanyada muzir faaliyet- lere dair yeni vesikalar Bükreş 27 (A.A.) — Bugünkü ga- zeller, demir muhafız teşkilâtının ka- nünen feshinden sonra da İesatçı ve Zir hareketlerde bulunduğunu ispat eden yeni vesikaları neşretmektedir. Yeni hava hatlarımızın ücret tarifesi Ankara 27 (Akşam) — Nafla Vekâ- leti yeni açılacak hava hatlarınızda tatbik edilmek üzere yeni bir ücret ta- rifesi hazırlamış ve bu tarife Vekiller Heyetinin tasdikine iktiran etmiştir, Buna göre flatler göyledir: Ankara - İzmir 32, Ankara - Adana 30, İstanbul - Adana 35, İstanbul - İzmir 33 İzmir - Adana 34, Bir ay zarfında muteber olmak üzere gidiş geliş biletlerinden yüzde 30 teh- zilât yapacaktır, devletin ve milletin menfaatlerine mu- rogram dahilinde yürü- kalkınmada devam etmiş; vkirde neticeler göster- iler umumiyetle biraz. da letme faaliyeti hğı ise sene evvelkinden yuku; mertebe #elmemiştir.» Raporun, memleketimizin döviz ve altın vaziyetlerile para piyasünuzü aid olan kısımları âynen şöyleği: #DÖVİZ VAZİYETİ — 1992 de sini © esnnlarda arsulusi inde gelip geçici bir buzran tedbiri gibi telâkki edilmiştir. O zamen- Jara sid bir düşünce doğru çıkmadı. Sis- tem, uğradığı bir takım istihaleterle beta- ber, bir çok memleketlere yayıldı ve hari- «ci serbes ticaretin ber sene bir mikdarini daha çerçevesi içine aldı. Bizde böyle oi- du, Ancak döviz meonabil hakkında kükü- metini öledenberi gösterdiği ibi mam ve bu bapta muhtelif larihlerde 15- dar ulunan kararnamelerle alinan ted- birler sayesinde düyiz vaziyelimiz korun muştur. Diğer cihetten ise umum! kal kınma yolunda alman kararlar peyder- pey tatbikat sahasına geçtikçe bunun bir tabi neticesi olarak döviz ihtiyacımızın dx seneden seneye arttığını kayda değer görüyoruz. «ALTIN VAZİYETİ: — Bankamızın ta- sarrufu altında olmak üzere 1936 ga- yesinde 24,108 kiloluk altınımız vardı. Se- ne zarfında gelenlerle birlikte bu altınla” nın mecmuu yıl sonunda 26,107 kiloyaya baliğ olmuştur. 1937 senesi zarfında da İ mevzuubahis altınlardan bir kısmını ter- hin ederek istikraz ezlediğimiz mebaliğ, 6 teşrinisani 1937 de B8,448314 lira olarak en yüksek seviyesine baliğ olmuştar, Sene nihayetinde 26,167 kiloluk altın her türlü kayıddun üzade olarak mutlak tazarru- fumuzda “bulunuyordu. «PARA PİYASASI — Vadeli veya vade- sin paralar, memleket bankalarına teydi- at ve alacakları hesapları da seneden se neye arimskta berdevamdırlar, Gerek alacaklı, gerek borçlu hesapları iskonto. ya ald faiz mikdurlari âzami hadler era” fında bulunmuşlur. Bankamız evvelce tesbit etmiş olduğu Trewkonin haddini 1937 senesinde de çoğalmamıştır. Râpora göre banknın 1937 içirde- ki kârı 2,151,866 lirdir. Bunun 1 mik yon 60,377 lirası hissedarlara tevzi olunacaktır ki yüzde 10 küsür nisbe- tinde bir temettü kalmış demektir. Erazi tevzii nizamnamesi Bugünden itibaren meriyete girdi Ankara 21 (Akşam) — Vekiller he- yeti, Maliye Vekâletince hazırlanan ye- ni arazi tevzli tallmatnamesini tasdik etmiş ve nizammnamenin bügünden iti- baren meriyete konulmasını kararlaş- tırmıştır. Nizamnameye göre, devlete intikal etmiş olan veya mübadillerin istihkakları bakiyelerine karşılık tutul- muş bulunan Rumlardan metruk ara- zi bedelleri on senede ve on müsavi tak- sitte ödenmek üzere muhtaç çifçilere dağıtılacaktır. Dağıtma, mevcud arazinin genişliği- ne ve kıymetine göre, evvelâ hiç arüzi- si olmıyan, ikinci derecede 45 dekar- dan noksan arazisi olan ve üçüncü de- recede 45 dekardan fazla yeri bulunan çifçilere vaziyet ve ihtiyaçlara göre da» gıtılacaktır, Arazisi elverişli olan yerlerde 2 nü- fuslu bir aileye iyi topraklardan35 il& 45, orta Lopruklardan 45-60, aşağı top- raklardan da 60 - 90 dekar verilecektir. 2 den fazla nüfus için, bu miktarla ra iyi topraklardan 10-15, orta toprak lardan 15-20 ve aşağı topraklardan da 20-30 dekar ilâve edilecektir. Bağ, bahçe, fidanlık, fıstıkık gibi yerler müzayede ile satılması lâzım ge leceğinden, tevzi edilemiyecektir. Ancak mevcud toprakları halkın ih- tiyacını karşılamıyan Trabzon, Gire- sun ve Ordu bu kayıttan istimma edil- mekte ve buralarda Rumlardan met- ruk fidanlıkların da teveli kabul edil- mektedir, Yugoslav başvekili bir kaç gün Slovanyada dinlenecek Belgrad 27 (A.A.) — Başvekil ve Ha- riciye Nazırı Stoyadinoviç birkaç gün istirahat etmek üzere pazartesi tm mı Blovenyâğa : hareket et