8 Mart 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
mi EAÇANIMAK Akdenizde İngiliz - Halyan zıddiyeti ve petrol meselesi Milano üniversitesi 2 po Htika kürsüsü profesörü Federzoni, faşizmin tarihi telâkkisine göre Akde- niz meselesinin doğum gününün 4 ağustos 1704 olduğunu söylüyor. Çün- kü İspanyada veraset muharebesi de- yam ederken o gün İngiltere Cebelüt- tarık boğazım işgal etmiştir. O gür- den bugüne kadar Akdenizde bir İn- giliz hâkimiyeti mücadelesi devam et- miş durmuştur. Evvelâ Fransanın tuttuğu cihan si- yaseti bu İngiliz hâkimiyetine engel olmak istedi. Napolyonun şark politi kasına, onuncu Şarl'ın ve Louis Phi- İlpp'in Şimali Afrikadaki müstemle- ke plânları yüzünden çıkan mücade- lelere sahne olan yer Akdenizdi. Abu- kir, Trafalgar muharebelerile İngi- terenin Mısır Hidivi Mehmed Ali pa- şaya karşı yaptığı harekât Fransanın Akdenizdeki cihan siyasetini ortadan kaldırdı, Fakat bu rakib bertaraf edildikten sonra Rusyanım İstanbula ve boğaz- Yara doğru yürümek istidadı başgös- terdi, Kırım muharebesi İngiliz siya- selinin bu Rus tehlikesine karşı aldı- ği bir tedbirden başka bir şey değil- dir. İngiltere Akdenizde bir adım da- ha İlerliyerek Kıbrıs adasını ele ge- | i dığından balisediliyor. Bu saha Ade- . Bir kaç sene sonra İngiltere Mi- sırda göründü. Süveyş Kanalı İngilte- renin Kızıldeniz ve Hind Okyanusu sahillerindeki programını tevsi etti. Ctbelüttarıktan Bombaya kadar uza- nan menzil hattı tamam oldu, Cihan harbı neticesinde İngilizlerin eline ge- çen muhtelif mandalar sayesinde bu hat büsbütün kuvvetlendi. Bu aralık Akdeniz sahasında faşist İtalya görünerek İngilterenin bu men- zil hattını tehlikeye düşürdü. Londra- nın icabında Fransaya ve Rusyaya karşı ileri sürdüğü bu eski dost bir- denbire düşman kesildi. İngiltereye artık Almanyadan, Fransadan ve Rus- yadan değil, İtalyadan tehlike vardı. Bir aralık İtalya ile Fransa hem Almanyaya hem de İngiltereye karşı bir askeri anlaşma vücude getirmeğe çalıştılar, Fransa, İtalyanın Tunu karşı yaptığı tazyikli kaldırmak i Habeşistanda yerleşmesine müsaac. İ PETROL mErmLa —ğ PETROL YOLU * insiLTERENiN STRATEJİK MERKEZLERİ gün var kuvvetle çalışmaktan geri durmamaktadır. Aradığı yeni petrol sahaları cenubi Arabistarıda olmalı- dır ki orada sık sık Arab şeyhlerile İngiliz kuvvetleri arasında müsade- #neler vukü bulduğundan, İngiliz tay- yarelerinin müdahaleye mecbur kal- n'in şarkında uzanan ve Hadramut denilen mıntakadır ki Basra körfezi- ne doğru uzar. İngilizlerin gizli #tatejisi tarafından bu mıntakada takib edilen gaye orada mevcudiyeti hissolunan petrol madenlerini ele ge- çirmektir. Bu cümleden olmak üzere Basra körfezi muhitinde yerleşmiş olan Arab emirlerinin birleştirileceği, birleşik bir emâret kurulacağı ve bü emaretin bir mukavele ile İngiltereye bağlanacağı da mevzuu bahsoluyor. Şayed Küveyt, Elhasa, Katarda ve Amana doğru uzanan yerlerde ek- seriya Bahreyn adalarındaki petrol membalarından daha zengin petrol madenleri keşfolunmasaydı, tebaaları 5000 ile 50,000 arasinda değişen bu İ emirleri birleştirerek İngiltereye bağ- etmesi için İngütereyi kandırmağı | gayret etti. Fakat Fransanin bu ça- uşmasından bir nelice hesil olmadı. Lava), Habeşistan harbinden dolayı İtsiyaya karşı tatbik edilen zecri ted- birlere ister istemez iştirake mecbur oldu. Habeşistan harbi esnasında ve ön- dan sonra cereyan eden hâdiseler Ak- denizde İngiliz, İtalyan hâkimiyet mücadelesinin hâd bir şekil aldığını gösterdi. İngilterenin Cebelüttarık - Bombay menzil! hattını sımsıkı elinde tutacağına şüphe yoktur. Çünkü bu hat İngilizlerin petrol stratejisi tara- fından kurulan plânımnana hattin teşkil eder. Petrol politikası İngilte- renin her türlü politikasına hâkimdir. Çünkü bugünkü harb vasıtaları hem karada, hem denizde ve hem havada petrole ve benzine muhtacdır. İngilizler petrol istihsalinde pek zayıf oldukları için İngiliz devletinin bu petrol siyaseti bir kat daha fazla inad ve ısrarla takib olunuyor. Haki- kâten bugün İngiltere devleti cihan altın istihsalâtının yüzde 53 üne, ci- han kömür istihsalâtının yüzde 25 ine ve cihan yün istibsalâtının yüzde 50 sine hâkim olduğu halde petrol istih- salinin ancak yüzde ikisini elinde bu- Tunduruyor. Bunun sebebi İngiliz cis han devleti kurulduğu zaman petro- lün ancak Amerika vahşileri tarafın- dan. ilâç'diye kullanılmasından ve mabedlerinde sönmez ateşi temin et- mesinden ileri geldi, Yoksa İngiltere petrolün kıymetini vakit ve zamanın- da anlamış olsaydı, her şeyde olduğu gibi bugün petrol membalarına da hâkim vaziyette bulunurdu. Sulh za- manında senede 1i milyon ton, harb zamanında ise 17 milyon ton petrole muhtac iken şimdiki gibi senede an- cak 4,8 milyon tonluk istihselât ile kanaate mecbur kalmazdı. İngiltere bu ihmalini telâfi için bu- Iamakta bir fayda görür miydi? İngi- izlerin maksadı o havalide daha ziya- de itibar gören ve daha fazla emniyet telkin eden Amerikalıların Standard Şirketinin Yaaliyetine bir sed çekmek- fir, Bu sebebden dolayıdır ki İbnissuud Amerikalılara petrol imtiyazı vermek istediği için İngiltere devleti kral af lesine mensub olan Lord Athlone'u, refikasile beraber İbnissuudu ziyare- te gönderdi. Lordun bugünlerde ora- ya muvasalatı bekleniyor. Mısırdan ve yakın Şarktan Hind Okyanusuna giden yolu emniyet al- tında bulunduran mıntakalar Kıni denizin şimali şarki müntehasında bulunan Akaba üssü, sonra Aden müstahkem mevkii ve Basra körfezin- deki deniz ve hava istasyonlarıdır. Bu mıntakalar için lâzım olan benzin, mazot ve makine yağını Bahreyn ada- larile İrandan akıp gelen Abadan membalârı temin eder. İran son za- manlarda istiklâlini büsbütün ele al- dığı ve bu yüzden İrandaki petrol im- tiyazları tehlikeye düştüğü içindir ki İngilizler bugün cenubi Arabistanda yeni petrol imtiyazları peşinde koşu- yorlar. İngüterenin İtalya ile bu sefer an- Jaşıp anlaşmaması İngiliz erkânıhar- biyesinin Akdenizde alacağı yeni ted- birler üzerine çok tesir edecektir. İn- giliz erkâmharbiyesi . şöyle düşünü- yor: «İtalya bütün gıda ve ham mad- delerini denizaşırı memleketlerden te- darik etmeğe mecburdur. İtalyaya gi- den bütün deniz yolları kapatıldığı takdirde İtalyan yarım adası mahsur bir halde kalacaktır. Çünkü Almanya ona yardım edecek vaziyette değildir.» Bu düşünce doğru olabilir, Fakat İngiliz askeri muharrirleri İtalyanın mahsur kalmasi ihtimalinin İngiliz erkânıharbiyesi tarafından bir kâr olarak kaydedilemiyeceğini İleri sü- rüyorlar, diyorlar ki: «İtalyan erkânı- barbiyesi bu ciheti evvelinden göre- miyecek kadar kör değildir. O da mu Petrol sahasını ve İngiliz müdafaa mevkilerini gösterir harita kabil bir strateji takib ederek Mısırda ve Filistinde İngiltereye karşı gelle- | ler çıkarmağa çalışıyör. Bugün Mısır- da 100 bin İtalyan vardır: İtalya, Fi- | listinde diğer arab memleketletinde sİngiltere aleyhine: propâganda: yapı- yor; Libya (Trablus) sahili boyunca inşa olunan yolun küşad resmi bizzat Duce tarafından yapıldı, İtalya Lib- yada iki kolordu asker bulunduruyor, İngilizler ; İtalyanın deniz yollarını kapattıkları takdirde bu kuvvet de Mısırı tehdid edebilir.» İngiliz askeri kısmı böyle düşünürken gene maruf bir İngiliz askeri muhatriri olan ge- neral Temperley de İtalyanm Mısıra hücum edemiyeceğini ileriye sürüyor, bunun gerek arazi, görekse iklim me- , selesinden dolayı çok zor olduğunu yazıyor. «Motörlü kıtalar okullamısa 300 kilometre derinlikteki susuz ü geçmek pek zor bir iştir, çölde ilerliyen bu İtalyan kuvyeti gizlenme- ğe muvaffak olamıyacağı için İngiliz tayyarelerinin mütemadi: hücumları- na maruz kalacaktır. diyor, Bununla beraber, general Temper- ley Akdenizde İngiliz askeri vaziyeti- nin zayıl olduğu neticesine varıyor, harb zuhurundaİngiliz kuvvetlerinin Hindistandan veya sair yerlerden ge- tirilmesinin çok geçikeceğini ileri sü- rüyor ve onun-için sulh zamanında Filistinde ve ihtimal ki Kıbrıs adasın- da stratejik bir ihtiyat asker kuvveti- nin hazır bulundurulmasını taleb edi- yor, Nihayet diyor ki: «Mevzuu bahsolan mesele kuyvetle- rimizin.harb zuhurunda hemen cep- hede hazır bulunacak bir surette tak- sim edilmiş olmasıdır. Mevcud. kuy- vetlerimizin evde harbi bekliyeceği yerde bütün irtibat hatlarımıza tak- simi lâzımdır. Tayyarenin icad “edil mesi bizi stratejimizi yeniden tetkike mecbur ediyor. Bundan doğan netile- lere göre artık tereddüdsüz hareket etmek zamanı gelmiştir.» Bir taraftan askeri mütehassıslar bu gibi taleblerde bulunurlarken di- Eer taraftan İngiliz - Mısır askeri it- tifakı sayesinde Süveyş- kanalının müdafaası takviye gdiliyor, Şap deni- zinde muazzam tayyare İstasyonları meydana geliyor, Mısırda kuvvetli bir harb sanayii kuruluyor, asker! yollar yapılıyor. Bu esnada yeni memleket- lerde yeni petrol kuyuları aranıyor, İngiltere ile İtalya arasında bir anlaş- İzmir telefonunun tesellümü bitti İzmir (Akşam) — Hükümeiçe sa- tın alınan İzmir ve civarı otomatik telefon tesisatının tesellümü ve hesap- larının tasfiyesi sona ermiştir. Tesel- lüm ve tasfiye heyetine riyaset eden İstanbul telefon müdürü B, Niye 3i Tezer, İzmir telefonları İle şehirler arası telefonu için yaptığı tedkikler- de ihtiyacı tesbit etmiş, Nafin vekâleti- ne bildirmiştir. muharrirlerinin bir | Oyun tahlilleri İ No. 1 | i tahlillerini dikkatle takip elmek | amatörler için iki cihetten faydahdır. Bu tahliller bir müşkülü halletmek istiyen- lere böş zamanlarında eğlenceli bir meş- £nle teşkil. ettiği gibi oyunu öğretmeğe #evk eden en iyi bir metoddur. Okuyucularımısın - evvelâ | kendilerini briç masasında ve kozcunun Yerinde otu- Tuyor farzederek muhasın tarafın kâğıd- larını Kapali tutmasını ye yalnız kozcu- nun ve yerin kâğıdile oyunu çıkarmak için nasl oynanması lâzımgeleceğini dü- ş bulmasını, ondan sonra bu yazıla- rmızı okumasını tavsiye ederiz, #107654 yı:3 v1: Lar Cenup kâğd veriyor. | Müzayede | Genip oGap (om Oo Şark ış Pas 2 Pes wv Pas Pas Pas Garp plkanın ruvası ile oyunu açıyor. Garptek! oyuncuyu karo veya sinek ay- namağa icbar etmekte çenübun büyük menfati vardır. Bunun için kozcu pika- nm asını aldıktan sonra kozun rua ve yalesini çeker, kozları almağa devam et- miyerek garpte atu kalmadığı ümidile Yerde bir koz bırakır. Sanra elinden pika Yalesini oynıyarak eli garbe verir. Bu anansanananı asananan anan zaman Adana (Akşam) — Çukurovanın Adana kadar ehemmiyetli bir ziraat ve ticaret bölgesi vardır: Ceyhan. Demiryolu üzerinde olduğu hâlde Ceyhan maalesef son yıllara kadar çok bakımsız bir halde kalmıştı. Ker- piç binalarile, çamurlu ve tozlu yol- larile Ceyhan âdeta bir köyü andı- rıyordu. Fakat şimdi öyle değil. İki yıldan- beri Ceyhan belediyesinin başına ge- çirilen Çukurovanın değerli gençle- rinden B. Salğhaddin Sepici az za- man içinde az para ile çok iş görmüş ve bugün Ceyhana yeni bir çehre suyu nide ele almış ve hazırlıklara baş- | lamıştr. Kasabanın tenvir işi de yolu- | na girmiştir. Ceyhan belediyesi anlaştığı bir | şirkete elektrik tesisatını yaptıracak- tar. İnşenta iki aya kadar başlnna- caktır. Büyük Ceyhan köprüsünün de in- | şası bir müteahhide ihale edilmiştir. Bu köprünün ziraat üzerinde bü- vaziyet ki unda garpleki oyuncu eğei Gışarıda kalan son koz elinde değilse ka- To Yeya, 8 ynamağa mecburdur. Çün- Kü pike oy koğcu yerden keser cilnm iki rengi oynalmakta kendi lehine bi yük avantaj vardır. Buna ekseriya beş ve yerda üç koz bulunduğu muvaffak olmak mümkündür. Bu hazaya, binaen kozu el tulunça yalnız Iki defa Koz çekerek yerde bir atu bırakır, muhasım tvaratta da ekseriya bir koz ka- lir. Bundan sonra elinden we yerden üçüncü bir rengi izale eder. Bu rengin son levesinde eli, istediği resikten birini oynatmak İstediği muhasım tarafa verir. Eter dışarıda kalan Bon koz bu muhası- mın elinde değil ise kozcuya yerden kesip Briç meselesi No, 1 » re vu: Be Pas Sr. İns: » vs 20 iş ve 4 e Y ir > 109 10 Koz pika. El cenuptaki kozcuda, Bütün Jeveleri yapacaktır. Bu mesele 1885 senesinde neşredilmiş- tir. Zamanın en büyük riyaziyunundan İngilir Richard Proctor on iki dakikada hallettiği için buna Proctor meselesi derler, Eide alti kâğıdlı meselelerin en güçle- rinden biridir. Sureti hallini gelecek hafta neşrede- ceğiz. Ceyhan çok ilerledi Belediye elektrik tesisatı için şirketle anlaştı, büyük Geyhan köprüsü de yapılacak Ceyhandan bir görünüş yük ehemmiyeti vardır. Bütün mah- sulâtın nakliyatı şimdiye kadar ipti- dal sallarla yapılmakta idi. Nafin, Vekilimiz B, Ali Çetinkaya, köprünün temelalma merasiminde bizsat bulunacaklardı. Fakat : bazı vekâlet işleri dolayısile köprünün te- melatma merasimi gecikmişti. Aldı- ım son malümata, göre Nafia Ve- kilimiz B. Ali Çetinkaya önümüzde- ki aylar içinde Ceyhana gelerek köp- rünün temelini atacaktır. Temelat- ma merasimine Adana valisinin ri- yasetinde kalabalık bir heyet te iş- tirâk edecektir, Ev, apartıman, köşk, sayfiye kiralama mevsiminde AKŞAM'ın KÜÇÜK İLÂNLARI kiracılar ve bina-sahipleri için En emin, en süratli ve en ucuz vasıtadır. 3 defası 100 kuruş HB, SEBESESIBE, 3 BEZEŞEEEBESBE Ş, EFE .ERREFEEPNEEEETE S.KE BE ŞEYARE EE EESESE LERE,
