15 Ocak 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

AKŞAM Sahife 13 15 Kânunusani 1938 Fransada kabine buhranı (Baş tarafı birinci sahifede) yük bir ekseriyete sahib olması ihti- mali olduğunu söylemektedir. Paris 14 — Dün akşam, Chautamp$ beyanatla bulunmadan biraz evvel meclis koridorlarında söz söyliyen Flandin ezcümle demiştir ki: «Şimdiki ahvalde ancak iki siya- se kabildir: Diktatörlüğe müntehi olacak halk cephesinin siyaseti veya haik cephesinin di . Bu iki şık arasında bulunacak her türlü hal çaresi kambiyo muvazene 8€r- mayesinin ihtiyat akçesini bitirecek ve ecnebi memleketlerde prestijimizi tehlikeye koyacaktır.» İstifanın sebebi Paris 14 — Chautemps kabinesi- nin istifasına frangı korumak için alı tedbirler hakkında radikal- lerle sosyalistler ve komünistler ara sındâ çıkan ihtilâf sebeb olmuştur. Son günlerde frank yeniden düşmek meyli göstermiştir. Bünun (üzerine alınâcak tedbirler görüşülmüştü Nazırı B; Bonnet grevlere ve fabrikaların işgaline nihuyet ve- recek, istihsalâti artıracak © (dbir- ler alınmasını istemiştir. Sosyalist. ler ve komünistler ise kambiyonun kontrolünü ileri sürmüşlerdir. Mali* ye Nazırı bunu kabul etmediğinden hareretli müzakereler Olmuş, niha- yet sosyalistler kambiyonun kontro- Jü hususundaki isteklerinden vazgeç” mişler ve kabineye bu suretle itimad reyi vermeği kabul etmişlerdir. Komünistlere gelince, bunlar iti- mad reyi vermeği kebul etmemişler, halk cephesini yıkmamak için sade- ce müstenkif kalmağa razı olmuşlar- dır, Başvekil B. Chaütemps bu vazi- yet üzerine mecliste: «Komünistler kendilerini halk cephesine bağlıyan bağlardan kurtularak serbes kalmak istiyorlar, O halde serbes kalsınlar» demiştir. Sosyalist grupu, komünistlerin müslenkif kalması ve B. Chautemp- sin sözleri halk cephesine başka bir istikamet, verdiğini; artık orlada bir halk cephesi hükümeti kalmadığını düşünerek kabineye müzaharet ede- miyeceğini kararlaşlırmış, bunun üzerine sosyalist nazırlar istifa et- müşlerdir. Bu istifayı kabinenin İsti- fası tekib etmiştir. Meclisteki müzakereler Paris 14 — Chauterips kabinesi şu şekilde istifa etmi; Meclis reisi vekilinin i tan ve reis B. Herrlot da küşad nutkunu irad ettikten sonra Başvekil kürsüye çık- mış ve bütün raebuslardan vahim mali vaziyele karşı koymak için iç- timal sulh ve milli vahdet namına kabineye yardım etmelerini islemiş- tir, B. Chaulemps de hitab elerek kendileri, r ve şiddet hareketlerinden içlinab etmeğe da- vet etmiş ve tahrikçilerin de şiddet- le takib edileceğini ilâve ederek pat- ronların vâtanseverliğine müracaat etmiş, bundan sonra frangın sağlam olduğunu ve ecnebi kambiyoya kar- şı hiç bir kayıd konnuyacağını temin etmiştir. B. Chautemps nutkunun sonunda itimad meselesini ileri sürerek de- miştir ki: — «Amelenin galeyanı istismar edilmektedir. Halbuki bu galeyanın amele vaziyetini ıslah İle hiç bir alâ- kası yoktur. Hükümet umumi hiz- metlerin bir takım gruplar, gizli bir takım oküvvetler tarafından idare edilmesine tahammül edemez.» Başvekilin bu beyanatından son- ra celse tatil edilmiştir. Celse açılın- ca radikal sosyalisilerden Elbel Bir istizah takriri vermiş ve müzakere- si derhal kabul edilmiştir. Sosyalist grupu namına söz alan Serol İranga karşı yapılan tâarruz- lardan bahsederek hükümetin kapi- talist tahrikciler tarafından ortaya yapılan paniğe karşı koymasını İs- temiş sonunda hükümetin kambiyo kontrolüne tevessül etmesini taleb etmiştir. Başvekil Chautemps hükümetin para serbestisine tarafdar olduğu sükün ve nizamı içtimaiyi istediği cevabını vermiş ve demiştir ki: — «Amele arasında ve patronlar arasında birçok namuslu adamlar mek istenilen hâleti ruhiye Keder verieldir.» v B. Herriot para serbestisini, mali kalkınmayı ve Cumhuriyet kanunları- nı temin için hükümete itimadı mu- tazammın bir takrir okumuştur. Eski Başvekillerden B. Flandin müdahale ederek takrire kambiyo kontrolünü açıktan açığa reddeden bir madde ilâvesini istemiştir. O zaman komünist mebuslardan Ramette Başvekile şiddetle hücum ederek kanunu ekseriya çiğniyen ve dahili harbi hazırlamak için para veren patronlar olduğu hslde amele smıfına karşı kullandığı lisandan dolayı teessüf beyan etmiştir. Başvekil evvelâ Flandine cevab vererek itimad takririnin vazih ol- duğu, kambiyo kontrolü düşünü mediğini söylemiş, bunun üzerine andin teklifini geri almıştır. Baş- yekil, komünist Ramette'e hitab ede- rek: — B, Ramette, fırkasının halk cephesine bağlı Kalmadan , serbesçe hareketini istiyor. Bunu kendisine veriyorum» diye bağımmaışlır. Bu sözler, meclisi bilhassa sosya- listler ile komünistleri hayrete dü- ürmüştür. Sosyalistlerle komünist- , aralarında müşavere için celse- nin tatilini istemişlerdir. Saat 4,30 da celsenin tatli 124 reye karşı 372 rey- le şiddetli patırdılar arasında kabul edilmiştir. — Sosyalist nasırlar B. Blumun riyesetinde toplanmışlar ve mütte- fikan istifaya karar vermişlerdir. Başvekille istila mektubunu bizzat B. Blum yazmış ve bunda sosyalist mebusların halk cephesine tamami- le sadık kalmakla beraber geceki hâ- diselerden sonra kabineye müzühe- rete devam edemiyeceklerini, zira bir tarafdan komünistler müstenkif kal- mak suretile ekseriyeti kırmağa ha- zırlanırlarken, diğer (erafdan da B. Chautemps de komünist partisine serbestli hareketini inde etmek sure- tile halk cephesi paktı bozulmuş ol- duğunu bildirmiştir. Saat 5,10 da Başvekil saraya gide- rek relsicümhura kabinenin istilası- nı vermiştir. B. Blumun mektubu Paris 14 (A.A) — B. Blum tar fından Başvekil B. Chautemps'a ve- rilen mektup metni aşağıdadır: Etrafınızda halk cephesi ekseriye- tini olduğu gibi muhafaza için gün- düz ve gece pek ziyade çalıştık. Fa- kat celse esmesında vuku bulan ve sosyalist karar suretinde kaydedilen hâdiseler şimdi bizi istifamızı ver- mek mecburiyetinde bırakmaktadır. Bize karşı dalma göslermiş olduğu- nuz itimad ve dostluktan dolayı te- gekkür ve sevgi bislerimizin kabulü- nü rica ederiz. B. Daladier Reisicumrun teklifini kabul etmedi Paris 14 (A.A) — Saat 16 da Elise sarayına gelerek seat 17,30 da Reisi- cümhurun yanından çıkan B. Dal dier, gazetecilere demiştir ki: Reisieiimhur, yeni kabineyi teşkil için beni çağırimıştır. Hakkımda gös- terdiği bu itimaddan dolayı Reisicüm- hura teşekkür ettim. Fakat milli mü- dafaa ve Harbiye sahalarında yap- maya devam mecburiyelinde “oldu- gum mesainin ehemmiyetine binaen bu teklifi kabul edemedim, Kabineyi teşkile B. Bonnet memur edildi . Paris 14 (AA) — Relsleumhur, Maliye Nazırı B. Bonnet'yi yeni kabi- neyi teşkile memur eylemiştir. B. Bennet, cevabını reisicümhura yarın - verecektir, Paris 14 (A.A) — B. Bonnet, yarn Reisicumhura cevabını verebilmek için, Elizeden çıkar çıkmaz derhal İs- tişarelerine başlamış ve ilk olarak B. Chautempsin evine gitmiştir. Frank düşüyor Londra 14 (A.A) — Saatlide bir liranın kıymeti 192 fransiz frangına tekabul etmekte idi. Amerikanın vaziyeti Vaşington 4 (AA) — Maliye, frank buhranının -inkişafını büyük bir alâka ile takib etmektedir. Mali- ye, şimdiye kadar İngiltere, Fransa | da okuma ve yazma da öğretilecektir. i Kursun mualliyğleri tamamen kadın -18 kuruşa düşen gayrimübadil bo | a düm Kuruş Kadar gi B, Refik Amirin kızı nişanlandı Atatürk dün akşam Hariciye köşkündeki toplantıyı şereflendirdiler Ankara 14 (A.A) — Hariciye hu- #usi kalem müdürü Refik Âmir Koca- mayın kızı Hatice Kocamaz ile İkti- sad Vekâleti genç memurlarından Enver Yelkencinin nişan merasimini tesit için Hariciye Vekili Dr, Tevfik Rüştü Aras tarafından bu akşam Çankayada Hariciye köşkünde bir ka- bul resmi yapılmıştır. Davetliler srasında Başvekil Celâl Bayar, bütün vekiller, generaller. İs- met İnönü, pek çok mebuslar, bütün hariciye erkânı ve kor diplomatik hazır bulunmuştur. Relsicamkur Atatürk, gece Harici- ye köşküne gelerek vücullarile bu top- Janlıya şeref vermişler Köy kadınları için İzmirde Köy muallim mektebinde bir dikiş kursu açılıyor İsmir 14 (Telefonla )— Kızılçullu- düki köy muallim” mektebinde köy kadınlarına mahsus olmak üzere bir dikiş, biçki ve ev idaresi kursu açıl- ması muvafık *görülmüştür. İki ay devam edecek bu kursa 15 yaşından 35 yaşına kadar kız ve kadınlar kabul olunacaklardır. Bunlara aynı zaman- olacaktır. Çanakkaledeki müsademe muhakemesi Çanakkale boğazında İtalyan ban- dıralı Kapopino vapuruna çarparak batıran Mağelahas vapuru limanı- mıza geldiği zaman haciz konularak Halice çekilmiş ve İtalyan vapuru acentesi tarafından İspanyol acen- tesi aleyhine bir tazminat davası açılmıştı. İM Dün ikinci ticaret mahkemesinde bu davaya bakılmış, Mağelanes vapu- ru acentesinin vekilleri müdafasla- ri yaparak kazada kabahatin İtal- yan vapurunda. olduğunu, kendileri seyrüsefer nizamnamesine uygun olerak sağdan gittikleri halde Ka. popino vapuru aksi istikameti takib ettiği için kazanın vukubulduğunu söylemişlerdir. İtalyan acentesi vekilleri buna cevab vererek: —- Kaza sol sahilde olmuştur. Eğer Mâğalanes vapuru sağdan gitseydi kaza böyle olmazdı. Dediler. Muhakerze, bu iş fenne taalluk eden bir mesele olduğundan kazada hangi tarafı kabahatli ol- duğunun tespiti için üç kişilik bir ehlivukuf heyeti teşkilile tedkikat ve tahkikat yaptırılmasına karar ve- rerek muhakemeyi başka güne bi- Taktı, Suad vapurunun hasarı ted- | kik edildi Geçenlerde Boğaz dışında Suad Ve Galata adlarında iki vapur çar- pışmışlar, Suad vapuru hasara uğ- rTamuştı, Kaza neticesinde vapurda husule gelen bu hasarın tedkik ve tespiti için ikinci ticsret mahkemesi Azasından B. Nazif nâip tayin olun- muştur. B. Nazif dün vapura gide- Tek hasar ve zarar ve ziyan mikda- rınm tespitile meşgul olmuştur. Ted- Kikat neticesinde bir rapor tanzim olunarak mahkemeye verilecektir. Yekta vapurunu batiran Nor- veç vapuru idaresi hacze itiraz etti Köstence limanında Yekta vapu- Tunu batıran Norveç bandıralı İrenia vapuruna burada haciz . konmuş ve vapur durdurulmuştu. Norveç vapuru bu hazice itiraz et- miş ve iş İkinci ticaret mahkemesine verilmiştir. Bügün ikinci ticaret mah- kemesinde bu davaya bakılacaktır, Gayrimübadil bonoları Bir aralık 25 kuruşa kadar çıktık- tan sonra sukut etmeğe başlıyarak Manisa valisinin Anka- rada gördüğü işler Belediyenin hazineye olan 100 bin lira borcu taksitlere bağlanacak Ankara 14 (Telefonla) — Birkaç gündenberi burada bulunan Manisa valisi B, Lütfi Kırdar bugün İzmire hareket etmiştir. Oradan Manisaya geçecektir. B. Lütfi Kırdar burada bulunduğu müddetce Manisa vilâyetine gid işler hakkında muhtelif Vekâletlerle te- masta bulunmuş ve Başvekil B. Ce- 141 Bayar tarafından da kabul edil- miştir. Başvekil Manisanın imarı İş- lerile yakından alâkadar olmuştur. B. Lütfi Kirdarın temasları netice- sinde; Adliye Vekâleti Manisada ya- pılacak Adliye sarayı için yeni sens bütçesine 30 bin lira tahsisat konul masını, evkaf idaresi de memurlara mahsus olmak üzere iki aprtıman yapılmasını kabul etmişlerdir. Bun lardan başka Maarif Vekâleti Sülihli ve Alaşehirde birer ortamekteb açıl- masını, Sıhhiye Vekâleti de Manisa» da'bir Döğüm ve Çocuk Bakimevi te- sisini muvafık görmüşlerdir. 'Turgudlu, Salihi, Kula Kazaların- da yeni birer hükümet binası yaptı rılması da ayrıca temin edilmiştir. Maliye Vekâleti, Manisa belediyo- sinin hazineye olan ve 100 bin Jira tutan borcunun 20 sene müddelle taksite bağlanmasını kabul etmiştir. Emniyet memurları arasında tayinler Ankara 14 (Telefon) — Zonguldak emniyet müdürü B. Tevfik birinci" umumi müfettişlik emniyet müşa- vir muâyinliğine, birinci umumi mü- “ fettişlik emniyet müşavir muavini 'B. Mustafa Zonguldak emniyet. mü- dürlüğüne, Ankara, baş komiserlerin- den B. Kemal Ankara emniyet âmir- liğine tayin olunmuşlardır, Çekoslovakyaya ihracatımız Artıyor Ankara 14 (Tlefon) — Çeköslovak- ya ile aramızda münakld ticaret an- Jaşmasının tadilen hazırlanan pro- tokol ve merbutatı bugün Türkofis reisi Bürhan Zihn! ve Çekoslovakya maslahatgüzarı tarafından parale edilmiştir, İktisad Vekâletince yapılan bir is- tatistiğe göre 937 senesinin on ayında Çekoslovakyaya ihracatımız 5 milyon küsür lirayı geçmiştir, 936 da bu mem- lekete yaptığımız ihracat 3 milyon küsür bin lira idi. Sohbet (Baş tarafı 3 üncü sahifede) Onlar ne kadar bizim ise onlardan iğ. renmek, nefret etmek de o kadar bi- zim'dir. O halde o temayülleri gizle- meğe kalkmamız bir yalancılık, bir sa- mimiyetsizlik değildir. Bittabi asıl tam ve ahenkli samimiyet, temayüllerimiz- le fikirlerimizi birleştirebildiğimiz za- man hasıl olur. Fakat bu tam samimi- yet ancak velilerle kahramanlarda, bir de onların zıddı olan hayasızlarda bu- lunur.) nr, Yücel mecmuası benim «asıl şair ce- miyetin kederlerini ve sevinçlerini söy- liyen, adamdır» mealinde bir sözümü almış; başında da; «N. A. hidayete er- di» diyor. Aceba ne zaman ermişim? Altı yedi senedenberi yazılarımda hep onu söylüyorum, şairlerimize kendi içlerine kapanmayıp hayata bakmala- rını, hülyadan realiteye uyanmalarını tavsiye ediyorum. Yücel'eiler daha ye- ni mi farkettiler? Benim yazılarımı okumakla, yaymak istediğim fikirleri takib etmekle mükellef değildirler ama herhangi bir yazımda buldukları bir iki cümleyi, bundan evvel söyledikle- rimden başka saymağa da - zannede- rim - hakları yoktur. EYER il e 988 - Cumartesi İstanbul — Öğle neşriyatı; 1230: Plâkla Türk musikisi, 1250: Havadis: 1308: Plükin Türk yisikisi, 1530 muhtelif pidlg neşriyatı 14. BON, Akşam neşriyat 1830 Plâkla dans mu- sikisi. 19 Safiyö: Piyano ve keman refa- katile. 1030 Kohferanz Selim Ster: Tarcan, par. çaları. 250.Son haberler ve ertesi günün programı, 28 SON. Ankara — Öğle neşriyala: 1320 - 13,50; Muhtelif plâk neşriyatı, 1350 - 1415: Plâk: Türk musikisi ve balik şarkıları, 1415 - 14307 Dahili ve harici hüberler, 1530 dun İlibaren Müzik Öğretmen mek- tebiiden naklen, Cümhur Başkanlığı Fi- Iurmanik © orkestra heyetinin konseri, sef Prastorlys. çi : Akşam neşriyat: 1830 - 1838: PllK meyriyatı, Iâ35 - 19410: Çöcuklara kara- göz iKüçük Alİ, 19,10 - 1935; Türk mus #ikisi ve halk'garkıları (Halök Recsi ve arkadaşları), 1045 - 1960: Sast ayar ve sikisi ve hil ları), - 20,15 -- 2080: Hukuki . konuşma: Hukuk İlmini yayma kurumu tarafından, 2030 » 21: musikisi ve halk şarkı- ve 21 de, piyano konseri — Roma 2130da, eğlenceli muzik — Bükreş 21,15 de, dans muzikası —gPrug 2120 de, radyo orkes- trası, Tİ İ 22de © Viyana piyano Konseri — Hamburg muzikam — Stuttgart orkestra — opereti — Lyon opemsi — Nis 230 da, T 2230da, Strasburg 2240 da, senfonik koişer — Radio Toulouse 32 de, Saat 14 den itibaren Alman istasyonları, dans muzikasına devam — Stutygart 1 den 2 ye kadar ge“ ce muzikası — Brüksel 24 de, gece kon- seri — Kato Paris 1 de, Jo Bolullen or- kestrası — Strasburg 1 de, dans muzika- s — Radio Toulöuse 72415 de konser, 145 den 2 ye kadar dans muzikası — İn- Lüksemburg 1 den $'e kadar dans mu- »ikası, * ; m — kası 10.20 hamiline 10,26 » o müessiş: S3 Para (Çek Paris AZ Londra 629 Nev York (o 07925 Milâno 15.08.25 Atina - 068840 a