3 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

- Sahife 8 Tayyare fabrikaları her t durmadan çalışıyorlar Son senelerde tayyare sanayiinde çok büyük ink Tayyarecilik çok! ilerledi, fakat fiatler elân pahalıdır Bir yük bir yolcu fayyaresi yarım milyon liradan aşağıya satın alınamıyor Gün geçmiyor ki tayyare lâfı işit- miyelim, tayyareler hakkında bir münakaşaya şahid olmıyalım... Da- ha on beş yirmi sene eyvel efkârı umumiye için bir garibe olan tay- yare bugün medeni hayatın başlıca unsurlarından biri olmuştur. Yolcu tayyareleri, Atlântiği aşacak tay- yereler, bomba tayyareleri her ta- raftan harıl hânl isteniyor. Tayyare sanayil bütün memleket- lerde dev adımlarile inkişaf etmek- tedirler. Hattâ başka sanayie sahip olmıyan memleketler bile her şeyden evvel tayyare sanaytini kurmağa te- şebbüs etmektedirler. Bundan bir kaç sene evvel tayya- re sanayiini ancak devletin verdiği siparişler ayakta tutabiliyordu. Dev- let bu tayyarlelerin büyük bir kıs- mını harp için inşa ettirdiği gibi bir kısmını da tecrübe makamında kul- lanıyordu. Fakat İindbergin At- lântik Okyanusunu aşması üzerine tayyare ile yolcu nakliyatı hararetli bir safhaya girdi. O kadar ki tayya- re fabrikaları şimdi yolcu nakil tay- yaresi siparişlerini yetiştiremiyecek vaziyettedirler. Böyük tayyareler Hali hazırda tayyare inşaatçılığı- nın nazarı dikkati çeken bir noktasi tayyarelerin boyunun son derece bü- yümesidir. Bilhassa transalântik nakliyatı için inşa edilen tayyareler hakiki «dev tayyarelers dir. Boeing ismi verilen tayyareler bu- na bir misal teşkil eder, Beoing ti- pinde tâyyarelerin ağırlığı 40 ton- dan fazladır. Mühendislerin kânaa- tine göre cesamet arttıkça tayyare- nin nakil ve sürat kabiliyeti azal- miyor, Zamanı gelince, plânlar tekâmül edince ve mâkinelerin kudreti ar- tınca tayyareleri 100 ton cesametine ifrağ kolay olacaktır. Bir tayyareyi seyrediyorsunuz, bu- otlar arasından süzülerek aşağı doğ- ru kayıyor. Âdeta bir marti sühü- leti ile aşağıya iniyor. Motörün sesi durmuştur. Yere yaklaşınca sürati. azalıyor. Tekerlekler yere değince bir kere lâstik top gibi sıçrıyor, yerde de bir müddet kaydıktan sonra du- Tüyor... El Seyredenler için gâyet kolay ve zevkli bir şey görünüyor. Fakat tay- yare inşası O kadar kolay bir şey de- gildir. En karışık makine Tayyare dünyanın en mürekkep en kanşık bir makinesidir. Ona Sürat ve yükselme kabiliyeti temin için kıvrılmış madenden mürekkep- tir; makinesi avuçta tutulabilecek kadar binlerce ufuk parçadan mü- rekkeptir. Yalnız pervane müstesna; bu parçalar birbirine o kadar çok burgularla raptedilmişlerdir ki bun- ları saymak posteki saymağa benzer, 'Tayyarelere motör takılıyor Tayyare sanayii inşası gittikçe iler- iyor. Şimdi kanatlar ve tayyare- nin gövdesi çok büyük inşa ediliyor. Bu sebeple bunları vapur gibi açık havada inşa etmek teklif edilmekte- dir. Makineler ise harikulâde bir kuvvete erişmiş bulunuyorlar. Lindbergin Atlântiği aştığı tayya- re 200 beygir kuvvetinde idi. Hal- buki şimdiki yolcu tayyareleri 700 beygir o kuvvetindedirler, e Yakında 2,000 beygir kuvvetinde motörler ya- işaf Büyük bir yolcu tayyaresi deniz üzerinde uçarken var pılacağı tahmin ediliyor. Bazı mühendisler stratosferde uça- cak tayyareler inşa edip bunları o irtilada uçurmak ve hava tazyikin- den kurtarmak kabil olduğunu iddia etmektedirler. Bu suretle Amerika- dan Avrupaya on saatte uçulabile- ceği söylenmektedir. Lindberg bir kişilik tayyaresi ile bu mesafeyi 33 saatte uçabilmişti. Tayyareler çok pahali Maamafih bu kadar tekâmüle rağ- men tayyare inşa masrafı azalmış değildir. Çünkü tayyare inşa husu- sunda otomobilden ayrılmaktadır. Otomobil endüstrisi makineleştiril- miş olduğu halde tayyare elân el ile inşa edilmektedir. Büyük bir yolcu tayyaresi en âşa- | gı yarım milyon liraya çıkar, Süratli | bir bomba tayyaresinini maliyet fiati iki yüz bin liradır. Eski tayyarelerde gövde ve kanat için tahta kullanılır ve bunun Üs- tüne ince bir tabaka maden kap- lanırdı. Şimdi gövde ve kanatlarda tahta kullanılmayıp maden kullanı- hyor. Bu, tayyareciiikte bir ileri adım &ddedilmektedir. Onun için bir tayyare fabrikasına girdiğiniz vakit kulaklarınız yırtılacak gibi olur, Tay- yare inşasi için lâzım olan maden icabı veçhile kıyrılmakta, şekil ve- rilmektedir. Bütün bu ameliye el ile yapıldığı için tayyare imalinde sürat gayet ufak bir rol oynar, Ge ne bunun içindir ki tayyare amele- lerinin yüksek bir ehliyete sahip olmaları lâzımdır, Kanatların birleştirildiği yer Bugün tayyare kanatları pek uzun- dur. Bundan iki üç sene evvelki tay- yare kanatlarının hemen hemen üç misli uzundur. “Fakat bir parçadan mürekkep değlilerdir, Üç parça ola” rak imal edilirler ve sonra birleşti rilirler. Üzerlerine * duralumin ismi verilen bir maden kaplanır. Bu, ka“ natlara gümüş gibi bir parlaklık ve- Tir. O kadar ince ve naziktir ki iki üç kişi kolayca kaldırabilir. Maama“ fih bu hafif ve nazik kanat uçuşta koca gövdeyi kaldırır. İçindeki yolcu veya bombalarla birlikte... Bundan başka da içerisinde yüzlerce kilö benzin taşır. Gövde, kuyruk ve kanatlar birbir- lerine (o raptedildikten sonra motöre takılır. İlk nazarda bu kocaman gövde ile mukayese edince motörü bir oyuncak gibi görürsünüz. Bu ko- ca alâmeti kaldırabileceğine inan- mazsınız. Bunun 750 beygir kuvve- tinde olabileceğini tasavvur edemez- siniz. Fakat kulakları yırtan bir gü- rültü ile harekete geldi mi o zaman fikriniz derhal değişir. Tayyare artık ikmal edilmiştir Maamafih teslim edilmek için daha hazır değildir. Arkasında paraşütü hazır olan bir pilot biner yükselir, 'Tayyarenin geçirmesi ihtimali olan tecrübeleri birer birer tatbik eder, Mukavemötinden emin olduktan sön- ra aşağıya iner, Tekrar sökülür, ambalâj yapılır. Sevkedilir. Sade ambalâj 77,500 liraya mal olmaktadır, arafta Edirne (Akşam) — Edirnede uzun yılardır görülmiyen imar faaliyeti başlamak üzeredir. Edirne şehrinin haritası Berlinde Kontofat #abrika- sında 14,000 liraya yaptırılmış ve tas- dik formalitesi de bitirilmiştir. Şimdi profesör Eğli Dahiliye Vekâleti ve Umumi Müfettişlik makamları tara- fından şehrin müstakbel plânımı ha- rita üzerinde yapmak Üzere buraya çağırıldı. Plânın ana hatları belli olur olmaz devlete ait yeni binaların derhal inşa- sına başlanacaktır. Bu iş için muk- tezi tahsisat mâkadar daireler emrine verilmiştir. Yeni Umumi Müfettişlik konağı Kıyıkda yaptırılmaktadır. Kı- şa kadar bitirilecek olan bu yapı bü- tün teferrüatile beraber (45,000) lira- ya mal olmaktadır. Edirnenin ezeli bir derdi vardır ve bu dert şimdiye kadar da bir türlü halledilememişti. Her sene maddi ve manevi birçok zararlar yapan ve yi- ne birçok canları yakan su baskını. Ötedenberi cümhuriyet hükümetinin dikkat ndzarından kaçınıyan bu mü- him ve hayali işin kökünden balli ve tehlikenin bertaraf edilebilmesi için ciddi ve esaslı tedbirler alınmaktadır. Bu meyanda Tunca suyunun daimi tehdidi altında olan aileler buradan kaldırılarak müsait bir yerde inşa edi- lecek 80 evli yeni bir mahallede iskân Edirnede m Edirne mektupları Edirnede büyük bir i imar faaliyeti başlıyor Muktazi tahsisat verildi, Tuncanın sellerine | uğrıyan aileler için 80 ev yaptırılacak Istanbul - Lüleburgaz asfalt yolu teşrinde bitiyor Lüleburgaz - Edirne kısmı da eksiltmeye konuyor Ml Ee K LU Büyük Meriç köprüsüne uzaktan bir bakış edileceklerdir. Bu inşaat işi için Kızıl ay genel merkezinden (15,000) Wra gönderilmiştir. Bunlardan başka Kırklareli, Biga, Vize ve Babaeskide yeniden ve bugü- nün ihtiyaçlarını karşılıyâçak bir $€- kilde Halkevleri inşası karar sllina alınmıştır. Bu işe muktezi para aynıl- mış olduğundan pek yakında inşaata başlanacak ve Cümhuriyet bayramın da açılma törenleri yapılacaktır. Bir kültür şehri ve irfan ocağı olan 'Edimede ortaokulların yeniden yapık ması için Maarif Bakanlığından icap eden tahsisat alakadar makamata ve- rilmiştir. İnşaatın yeni ders yılına kar dar tamamlanmasına çalışılacaktır. Yapılmakta olan İstanbul - Edirne beton asfalt yolu birinciteşrinde Lü- leburguza kadar tamamen bilmiş ola» caktır. Lüleburgaz - Edirne ve Edir- neden hududa kadar olan kısımın in- $ası da Nafta Bakanlığınca eksiltme- ye konulacaktır. Bu mühim yolun in- şası bir taraftan ilerlerken diğer te- raftan bu yolların ağaçlandımIması işl de sür'atle yürümektedir. İstanbul - Edime büyük asfeli yo- Yunun bittiği gün gene Cümhuriyet hükümetinin yeni bir zaferini aikış- Jamiş olacağız. Bu kutlu günün Trak- yanın iktisadi kalkınmasında bir mer- hale olacağı da muhakkaktır, Türkkuşu kursları nihayet buldu Bu sene, kız ve erkek 76 genç A brövesini almağa muvaffak oldular İmtihanlarda kazanan Türkkuşu üyelerinin grup halinde resmi Edirne (Akşam) — Edime 'Türk- kuşunun kursları nihayet bulmuş- tur. Bütün üyeler muvaffakıyelle (A) brövesini almışlardır, (A) bröve- si alan üyelerin adedi on altıdır. Bun- ların ekserisini de kızlar teşkil etmek- tedir. Muvaffak olan ve ehliyetname alan, üyeler temmuz ayı içinde İnönünde açılacak yüksek yelken uçuşlarına iş? tirak edeceklerdir. Gelecek yıl yenis den faaliyete geçecek olan Türkü şunun daha geniş bir kadro İle çalış« ma devresine obaşlıyacağı muhakş kaktır; rammed