29 Nisan 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

İ ) Nisan 1937 AKŞAM Başvekilin Mecliste çok mühim bir nutku (Baş tarafı birinci sahifede) rket mu vur edilebilecek h etmek işlerin B. M. me cereyan ettiğini göster- attır. İ 929 ikkielesi münakaşa nereden çıkıyor. mendiferlerini satın al- n mukavele yapmış bulunu- Bu mukavele bugün kabili is- aatlarımızı te- midir? ediyor ve Şimdi 37 de Şark mak yoru: tihsal olan, bütü, mir olan veki bunu m mukavel ul iği mü tün bir tarihe da yapılmış kavelesinde eksik olan maddi: lete işaret etmek bugün alınan neti- | metlendirmek için bir vasıta Bunu eski Nafia vekili addederek lenin kabili istihsal tice olduğunu izah etmeğe çalişti. Zannediyorum ki, her iki arkadaşı- mızın esas noktada hakkı vardır, bi ri diğerinin işini hafif görmüşse veya bu mânada telâkki edilecek bir 8öz 927 deki vaziyet | 929 iel, o meclise veritmiştir. 921 daha bizim, Anadolu hattını dahi satın almadığı- | iz bir zamandır. Hiç bir hattı satın tle temas eti rle Lozan m ımimi olan Te- tatbik etmek is- 927, henüz Düyunu umumiye mes€- lesinin kâmilen açık olduğu bir za- mandır, Yani Düyunu umumiyenin altın esusı üzerine tediye olunması ve bizim noktai nazarlarımızca kâğıt pa- ra üzerinden tediye olunması müna- kaşası 928 mukavelesile daha ilk ne- ticesine varamamıştı. Bu şerait altında 927 de mukavele meclise sevkolunmuştur. Meclis bunu tedkik etmemiştir. Yalnız hükümet tedkik etmiştir denilemez, Bu mukaâ- vele meclisten 929 da çıktı. Mecliste iki sene kaldı. Bugün mütaleslarile bizi pek müs- tefit eden arkadaşlarımın hepsi o za- man bu mukavele üzerinde çalışmış olacaklardı ve fikir söyliyebilecek mü- him makamlarda bulunyorlardı, ge- niş mikyasta vazifedardılar. B. Ali Çetinkaya parti gurup şefi ve bütçe encümeninde İdi. İki sene zarfında tedkik 'etmek.için elbette vakit bül or. Kayseri saylavı Hasan Ferid Nafin ene eninde azadır. Şu kadar cümeninde lüt muharriri idi. Sa- lih Vahid beyle beraber bu meseleyi iedkik etmek çin ayrıca memür edil- mişlerdir, Raporları vardır. Bu arka. daşlar ve biz çok şükür hayattayız, senelerce tedkik etmiş bulunuyoruz. O şerait altında Büyük millet meclisi- ne eski mukayelenin kabili istihsal bir netice olduğunu söylemiştik. Mukavele çok nankördür Arkadaşlar, mukavele denilen şey çok nankür bir şeydir. İmzasından bir dakika evvel ya imza ediliyor veya kaybölüyor dendiği zaman bin müş- külâtla elde edilen neticenin kaybol- masını İstemiyecek çokluk bulunabi- Jir. İmzasından bir saat sonra da yü- züne bakılmaz bir şeydir. Çünkü bir- çok kabili istihsal görülen şeyler is- İ tihsal oluninamıştır. (Alkışlar) Bugünkü mevzular üzerinde O za- man da çok münakaşa geçti, Satın alma hususunda sarahat yoktur. Ni- çin yoktur? Elbette bu mukavelede atiyen satın alma ihtimalini düşüne- rek bir takım hükümler koymak iyi olacaktı. Niçin konulmamış? Akla mı gelmemiş? B. Recebin notu bu İşte emek sarledildiğini göstermektedir. kavele. Biz mukavelde, ileride satın alma | ha evvel gelirim, (Şiddetli ve sürekli vekili gelmiş ve de na hususunda bi ssından bügün devlete müsa- it hükümler koymağa imkân görül- müyor, umumi ahkâm dahilinde kala- sas hakkından istifade e- esini başka bir zaman ileri sürmek yolunu derpiş e- delim.» Bu makul hareketi görmemek zce 13 ün satın almadan çin meseleyi tek- lar geçti cü madde bahsolunması bizim rar mevzuu bahsetmeğe imkân verir, üzerinde Buünü kabul etmemek zuhuldür. Satın almağı İlerde Şu şerait altında yapa» Cağız gibi bir hüküm konmaması B, Ali Çetinkayaya hak veriyor ki sara» hat yoktur. B. Recep Pekerin söylediği, biz o zâ- man frank meselesini kâğıd para Üze- rinden hesap ederiz demişiz, onlar da altın üzerinden demişler. Onlar de- iz bu hattı şu zamana kadar lamazsınız, biz demişiz ki im- tiyaz müddeti şu zamanda bitecektir, biz bunu satın alabiliriz. Her iki ta- raf bunları kabul etmemiştir. Fakat nasıl ayrılacağız? Ayrılırken hiç bah- setmemek bizim teklifin reddi mi, on- ların teklifinin reddi mi mahiyetinde telâkki olunacak?. Hukukçuların ted- birleri çoktur. Nihayet hukukçular her iki taraf bu s Bizim noklai nazarımız o demektir ki devlet ilerde satın alma hakkını muhafaza eder ve onu mevzuu bahse- derken frank hususu ortaya çıkarsa onda altın esası kabul edilmiyerek di- ger bir mevzu üzerinde cevap vermek hakkını muhafaza ediyor. Bunlar hü- huk müşavirleri tarafından tabiatile alınan tedbirlerdir. Receb Peker mülâhazatını sö; ken devletin hakkı hükümranisine İs- tinaden raşa hakkı gibi zayıf bir nok- tadan fazla bu nokta üzerinde israr etti. Söylemeğe mecburum ki, devle- tin hakkı hükümranisine istinad eden esas satın alma hakkı zayıf bir hak değildir. Belki bütün hakların üstün- de gelen bir haktır. Onun için hara- retli münakaşlar esnasında, tasavvur ettiğimiz mânalardan daha ileri gelen sözlerin mübalâğa edilmemesini, bu münasebetle mevzuu bahsetmek iste- Şirketlerin vaziyetleri Kezalik şirketler hakkında burada birçok sözler söylenmiştir. Şirketlere #öyle yaptık, böyle yapacağız denildi. Arkadaşlar, hepimiz size karşı mösul mevkideyiz. Hepimizin vaziyeti, hü- kümetin-vaziyeti, şirketlerin vaziyeti kanunlarla hükümlerle bağlıdır. Bi- zim bu mevzuda söylediklerimiz ka- nunların devlete verdiği hakkı hulüs ile takip edeceğimizden ibarettir. Bu vazifemizdir. Şirketlerden de mukavele ile bağlı ol- dukları vazifelerini yapmalarını takip edeceğiz. Yani biz ve onlar umumi ve hususi hükümlerle bağlıyız, Al Çe- tinkaya arkadaşımızın şirketler hak- kındaki siyasetimize aid olan sözle- rinden fazla bir mana çıkarmamanı- zi rica ederim, (Bravo sesleri alkışlar) Hepimiz mukevelelerin ahkâmı daire- sindeyiz. Bütün bu münakaşalar 037 muka- velesinin meclisin tasdikine arzolun- ması mühasebetile geliyor. Nasıl 929 mukavelesinin münakaşası bir gün B. M. meclisini ve efkârı umumiyeyi işgal etti ise 937 mukavelesinin de bir gün B. M. meclisinde bir çok zevkli ve hararetli münakaşalara mevzu ol» ması mümkündür. Gerek Recep Pe kerin ve gerek Ali Çetinkayanın vüs cude getirdikleri işlerin iyi tarafları arkadaşlarımın, anma mesul taraf- larına iştirak ederim ve onlardan da- glerini mevzuu | ine karşi devlete müsait olacak |” alkı r, bravo sesleri) 937 mukavelesi Size 9397 mukavelesinde, bizi ilerde nasıl tenkit edeceklerini görmüyor ol. madığımı ayrıca arzetmek isterim, 937 mukavelesini pahalı alıyoruz, Bunu is- tikbal bize söy'iyecektir. 937 mukavele- | gerek bunca senelik tecrübemize geri suretle mukayese edecek müstakbel hesapçı bu hattı bizim pahalı aldığı. kadaşlar, sermayeye, faize, mali hususlara, meselâ yüzde 7 yerine yüz- de 5 faiz gibi bir takım notlar vardır ki bir münekkid bu kadar tecrübeler- den sonra, bunu İsme m eti nasıl yapmış diye $ izahattan 0 yelesi uzun | bir maziden gelmektedir, İstikbalin tenkid edeceği kta da şudur: İki vekil arasındaki müng- rda 937 mukavelesinin her iki vekil tarafndan ayni şekilde ve iyi bir surette anlaşılmış olduğu efkârı u- mumiye nazarında müphem, şüpheli kalmıştır. Her ikisinin anlamadığı bir takım yerler var ve tamamile an- Jamadıkları halde o mukaveleye isti- naden gene müzakere idare olunmuş- tur. Bu şartlar altında tam ve en iyi neticelerin alındığı dalma münakaşa götürür. istikbalin suallerine cevap İstikbalin bu s yorum: Biz 937 mukavelesini her şek- linde satın alma hakkı vatdir, yoktur, frank altındır veya kâğıttır tarafla- rını bilerek takip ettik. Bütün müta- leaları etleri idarecesinde göz nmasınıni faydası vardır. Devlet | sene teahhür etmiş olan ve bu memleket için füzumlu ve faydalı olan bu hatlı salın almalıdır. İki, üç sene Cuha beklemeklen hattın — üzerinde vücüde gelecek tahribatla daha faz- İ Ja zararlı olacağız neticesine vardık. Çünkü şirket gideceğim diye buraya fazla para sarfetmemiştir ve elmiye- cektir, Bu beşeri ve tabil bir hâdi- sedir, Bir gün eline geçecek olan bir mal devletin bir an evvel alması onunda. ha ziyade tahrip olunmaması için faydalıdır. Demek ki bunun #atın & lunmasında mali noktai nazardan da faydamız vardır. Arkadaşlar, Avrupa hududundan tâ Türkiyenin öteki hududuna kadar giden şimendiferin satın alma mese- lesi tesadüfen B. Ali Çetinkayanm, B. İsmet İnönünün, B. Reteb“Peke- rin kendi marifeti olarak yapılabil- bir eser olmaktan çok daha bü- yük bir şeydir. (Bravo sesleri). Anadolu hattı içini devletler Türki- yenin eline geçmesin diye hayli siya-" gi tedbirler almışlat ve Adana mın- takasında bulunan bütün hattı satın aldığımız zaman bunu elde etmek için pek çok zorluklar çıkmıştır. Parayı ödediğimiz halde bunu filen işgal ede- bilmek için büyük güçlüklerle karşı- laştık. Nihayet Şrak hattı kalmıştı. Cumhuriyetin 13, 14 üncü senele- | rinde büyük münakaşalardan sonra bunu da tahakkuk ettrimiş bulunu- yoruz. Demek ki baştan nihayete ka- dar büyük bir ana damar tamamile devletin eline geçmesi, cumhuriyetin ilk yılından beri takip olunan siyase- B. M. meclisi ve onun icra kuv- vetlerinin şuurla ve isabetle takip et- tikleri ana prensipin hem iktisadi sa. hada, hem siyaset sahasında tama mile tasdik ve teslim edilmesi neti- cesinde alınmıştır. Şimdi bu son hattin; uçsuz kalan Şark demiryollarının da bir an evvel devletin eline geçmesi teahhüru caiz olmıyan bir vazifedir. Bunu ele almak- taki fayda, diğer bütün mülâhazala- rın üstündedir. Bu hat askeri ve siya- si nokta nazardan hususi bir ehem- miyeti haizdir. Bu sözleri biz istikbalde -bizi dedi- ğim zaman sırf kendimi kastediyo- rum- yapılan bu mukayelenin zayıf tarafları için tenkit lütfunda buluna cak nesillere cevap olmak üzere söy- lüyorum, Kendilerinin bein ge » diğer hatlara nisbetle sıkı bir | | bilecek daha iyi ve daha etraflı neler İ varsa bunların hepsini görmiye çalış- tak ve eski mukave 'de bana taal- İ Jük eden noktalardan, anlaşılıyor Kİ, | vazife haricinde bulunduğumuz yer- lerde de arkadaşlarımızın hizmetine daima hazır bulunduk. Bütün bu şerait bir araya getirildik. ten sonra, hulüs ile, sıdkile nasıl 929 mukavelesinin çıkmasını Büyük mec- | Me teklif etmişsek 937 mukavelesinin tının devlet eline geçmesini bu mem- leketin menfaatıma muvafık iyi bir iş addediyoruz. Muvaffakiye B. ME. Mec- | lisinin olacaktır. Bunu tasvip buyur- manızı rica ederim arkadaşlar. Ümid ederim ki bütün bu münaka- Şalar efkârı umumiyede, meselenin etraflı tedkik olunarak B. M. meclisins de huzurla karar verildiği “hakkında yeni bir teminat neşesi husule getir- sin ve Büyük meclisin hafızasında bü- tün bu münakaşadan eğlenceli bir hatıra kalsın (Bravo sesleri, şiddetli ve sürekli alkışlar). Yalancının mumu yatsıya kadar yanar miş bir keşif gibi göstererek halkımızı iğfal ediyorlar. Fa- kat yalancının mumu nasıl yatsıya kadar yanarsa, yalan- cı reklâmların tesiri de onu bir kere kullanıncıya kaâdar- dır. Bir alanm bir daha almı- yacağı - kremleri, opudraları, rujları tecrübeye (o kalkışma- fından formüle edilen VENÜS MÜSTAHZARATI, hepsinin en İyisi, en tanınmış ve en değerlisidir. AZiZE Mevsim münasebetile son moda modellerimiz” gelmiştir. Galatasaray Lisesi karşında 184 No. la Bay Yazıhane nakli Fahri Baharoğlu Galatada Hav- yar hamındaki yazıhanesini gene Ga lstada Melek hanında 12 numâra- ya nakil He alım satım ve intikal ve devairde her nevi iş takibatını deruhde eder. Telefon: 49068. Dr. FETHİ LABORATUVARI DE KATİ TEŞHİSİ) yapılır. Beyoğlu » Taksime giderken Meşelik sokağı Ferah apartmanı Tel, 40534 Dr. Hafız Cemal (LOKMAN HEKİM) Dahiliye mütehassıs Pazardan başka günlerde öğleden sonra saat (2,5 tan 6 ya) kadar İstan. bulda Divanyolunda (104) numâralı hususi kabinesinde hastalarını kabül eder. — Salı, cumartesi günleri sabahi 49,5 » 12 saatleri hakiki hkaraya mah. sustur, Muayenehane ve ev telefon; 22398, Kışlık telefon; 21044 tasdik olunmasını Şark şimendifer hat- rr vE Aylık Moda Mecmuası Mayısta çıkıyor. Bütün Bayanlar Avru- panın. en son moda cereyanlarını nefis ve lüks bir çerçeve için- de çıkan (MODEL) mecmuasında takib edeceklerdir. Fiyatı yalnız (15) kürüştur. Bütün ba bayi- lerde bulacaksınız. En hoş ve taze meyvaların usa- relerinden istihsal edilmiş tabii bir meyva tuzudur. Emsalsiz bir fen bârikası olduğundan tamamen tal ekşiliklerini ve muannid inkibazları giderir. Ağız kokusunu izale eder. Umumi hayatın intizamsızlıklarını en emin surette ıslah ve insana ha- yat ve canlılık bahşeder. İNGİLİZ KANZUK Eczanesi a AKU MİL! CN İN Fr e ENA Me yın İŞ Pektorin | Pektorin Aldanmamak Için Verilen şeyle alınan karşılık arasında, büyük bir mübade- le farkı bulunmamasına dikkat etmek lâzımdır. Krem Pertev'in değerini onu senelerce evvel beğenmiş ve kullanmağa karar vermiş olanlardan sorunuz