22 Ocak 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

2 Kir, ani : , iz mamak EŞİN ilenniekme “ seki 5 SİYASİ ici, Sarhoşluk yüzün- M. Edenin son nutku den kanlı bir vakâ Maden araştırmalarından m İlemirde bir genç arade | Dİr Sene zarfında mühim Difisurette çalışacak vat Yeğdne büyük devlet in pahyada, bütün Avr dünyanın her tarafında çe teller Sovyetler ve taraftari, mânya ve İlalya ve Japonya > tarlarıdır. İki taraf da İngilfereyi ken- disine celbetmeğe çalışıyor. İngiltere | İse hiç bir tarafa açıktan açığa tema yül elmeyip bilâkis iki tarafı anlaştır- mağa ve uzlaştırmağa çalışıyor. Yalnız siyasi zümreleri değil çarpı- $af iktisadi emel ve ihtiyaçları ve di- ğer cereyanları da ştırmağa çalı- #iyor. Bu mesaiyi İngiltere Hariciye na- “ni M. Eden son nutkunda uzun uza- dtğa izah etti, M. Edene göre dürya milletleri kendilerine kalsa suhten ay- lardır. İngillere en ziyade buna gürenerek devletleri yatıştırmak ik yolunda çalısıyor. Po- | Hfika dleminin en had devri bu sene- ehlikesi çok olduğu kadar iyiliğe kati yol tutmak ümidi de o kadar kuv- İspanya işlerinde İngilterenin başlı- Gü menfaatleri buradaki dahili harbin İSA yayılmasını menetmek ve bu| ketin tamamiyet ve istiklâli mah- fiz kalmak gayesini gözetmektedir. Gö-İ YEN GİNEDE pelidal bazı yerlerde gripe benze- Neğe başladı: “Musap ve telefat ve- tiyor. 'BOL a > Ginede, zendiler birbirleri- e diye futbol öğren- | a Ve bir de maç tertip etmiş Sk a6 başladıktan yarım saat son- sahadaki yirmi iki oyuncunun sa- den ve bulmuş ve yirmi iki kişi- etmiş kişisi de yaralanıp sahayı terk müdahale etmek mecburi: Side e kalmış ve oyunculardan 7 ki- / & ak 9 kişide ustura, 17 kişide a çiviler olduğu tesbit edil. | Yal İn maçlarda bir tabir vardır; | Ola, diye haykırırlar, acaba Yeni - | eş bu tabiri duymuşlar mı der- / MAHKEMELER TATİL Bingomptor hükümeti ie Kemeleri faaliyetlerini tatil etti. sz ba ümmi? . Anlatalım da ünüzü veriniz. ahir, avukatlar, jüri heyetleri, inip ie bir binanın beşinci katına hlkim, mekten usandılar ve nihayet E Villan Rişardson karar vördi: cin Binanın asansörü tamir edilin- kadar muhakemeler talik edil- paşanın karla örtülü dağına çıkarak güzel bir gün NİL voyvadalığı zamanında (Mah- dağı Aran) adında bir Türk genci, eri sira Nife inerek Birmiz ur Nif kızlarile eğle- Asla vag veriğile meşhur Mahmud. » ölürken, cenazesinin. yüksek ve elmesi milletlerin engelleri. kaldıra- larına ve teslihal a bağlıdır. Bu mü | masebetle Mister Eden en ziyade Ai- manyan: ileride takip edeceği yol ve | oynıyacağı rol üzerinde durmuş ve ha- lihazırda bütün Avrupayı işgal eden başlıca mesele bu olduğunu söğlemiştir. M. Eden 65 milyon müfuslu büyük bir millet olan Almanyadaki müfrit mill- yetperverlik ve ırkçılığın sonu neye varacağı belH olmadığını ve lâkin Av- rupanın mukadderatını tayin etmek Al- manyanın elinde bulunduğunu söyle- dikter sonra Almanya bütün Avrupa tie teşriki mesai yolunu ihtiyar ettiği zaman İngilterede kendisine yardım elini uzatmıyacak bir kimse bulunmi- yacağını kaydetmiştir. Mister Eden Avrupayı da salâha muahedeler ve mi- saklar değil samimi olarak milletlerin el birliği ile çalışması eriştireceğini il4- ve etmiştir. Bu sözler İngilterenin Al manyayı mülâyim hareket etmesi şar- tlle her suretle ve bahusus iktisaden tatmine bütün kuvvetile çalışacağını bir kat daha anlatmış oluyor. FUTBOL! Geçen hafta pazar günü Boynes - Ayreste beynelmilel bir futbol maçı yapıldı. Arjantin - Paraguay takım- ları karşılaştı, Maç nasıl cereyan etti? On iki kere fasıla verildi. İlk haf- tayımda oyuncular yumruk yumruğa geldiler. İkinci haftayımda halk sa- haya hücum etmek istedi, polislere âteş edildi. Oyuncular iki taraflı sa- ! vaştılar. Dördü hastaneye, ikisi tev- kifhaneye gönderildi, Fakat bu maçta asıl şayanı dikkat bir cihet var. Neticede Paraguay 3 6 İ karşı 4 golle galib sayıldı. ATMOSFERİN SINIRI 'Tabiat boşluktan hoşlanmaz, bu- nun için yeryüzüne havayi nesimi verdi. Peki amma bu Atmosferin hü- dudu neresidir? Nereye kadar yükse- lirse havayi nesimiden çıkarız? Barometreler mucidi Toroçelli ile Paskalın tecrübelerinden beri bilgin- leri bu mesele uğraştırıp durur. Hava sondujlarında, 40 kilometre rakım kadar hava bulundu. Kayan yıldızlaria meteoritler 180 kilometrede görülüyor. Fotogrammetrik metodu tatbik eden Störmer 550, 600, 800 kilometrede şa- mesini vasiyet etmişti. (Mahmud dağı) denilen dağ, cena» zenin oraya gömülmesi yüzünden bu Aslanm adını almıştır. Türistler, bu kahramanın şimdi yeri belirsiz meza» rını aramışlarsa da bulamamışlardır, Yalnız iki büyük taş görülmüş ve me- zarın burada olduğu neticesine varıl- miştir. Resmimizde dağa çıkan öğret- menlerden bir grup görünüyor, şını bıçakla öldürdü katil Şaban | Maktul Celâl İzmir 19 — Keçecilerde Dikilitaş çikmazında bir cinayet olduğunu Şar ban adında birinin Celâli öldürdüğü- nü bildirmiştim. Cinayete sebeb sar- hoşluk ve küfür etmiştir. Vaka gecesi katil Şaban ile Ali er- kenden odalarına gelip yatmışlardır, Aynı odada yatan maktul Celâl ile Hüseyin geç vakit sarhoş olarak gel mişler ve odaya girerken kapıyı tek- melemişlerdir, Uykuda bulunan Şa- ban uyanmış arkadaşlarını görünce: Neredeydiniz (P...) lari Neden gü- rültü yapıyorsunuz? diye yattığı yer. den bağırmış, Celâl, sarhoşluk sebe- bile ayru şiddetle ve aynı küfürle mu- kabele etmiştir. Bundan fena halde hiddetlenen Şaban, yataktan fırlıyar rak eline geçirdiği ekmek bıçağile Ce- lâle hücum etmiş, onu üç yerinden ağır surette yaralamıştar. Celâlin, boğazındaki yaya, büyük ve ağırdı, büyük kan damarlarından biri kesilmişti. Celâl, can havlile odadan fırlamış, koşarak yakındaki karakola gitmiş ve içeri girince yere yıkılmıştır. Po- lislere, kim vurduğunu sormaları üze- | rine: — Beni Şaban vurdu! diyebilmiş ve başka söz söyliyememiştir. Yaralı Celâl, kaldırıldığı hastanede fazla kan kaybetmekten ölmüştür. Katil Şaban, kaçmak için hazırlandığı sırada po Hisler tarafından tutulmuştur. Katil ve maktul (23) yaşındadırlar, Tiyatro hakkında Selâmi İzzet dün istifadeli bir konferans verdi İ o Rminönü Halkevi tarafından tertib İ edilen konferansların #kinelsi dün Se- İ imi İzzet tarafından, tiyatro mev- zuu etrafında verildi. Geçen hafta Pe- yami Safanın muvaffakıyetli konfe- ransından sonra bu hafta Selâmi İzzet dünya tiyatrosunun bugünkü yüksek dereceye erişebilmesi için geçirmek mecburiyetinde kaldığı safhaları, e$- ki devrin, ve yeni zamanların tiyat- | rTolarını çok alâkaya değer bir şekil- de anlattı, Bu arada Türk Tiyatrosunun ku- ruluş tarihine de temas ettikten son- ra bugün istatistikler üzerinde yap- tığı bir tetkik sonunda halkın İstan- bulda tiyatroya karşi ciddi bir rağbet gösterdiği ve tiyatronun ciddi bir ih- tiyaç haline geldiği neticesine vardı- ğını ilâve etti. Bizde tiyatronun inkişafına dinin ve istibdadın mani olduğunu ehem- miyetle kaydeden hatib memleketi- mizde hakiki manasile tiyatronun “Türk kadınının sahneye çıkmasile başladığını ve Türk kadınının sahne- ye çıkması için de Cumhuriyet devri- hl beklemek mecburiyetinde kaldığı- mızı, bugün sahne sanatımızı ileriet- mek için her şey hazır olduğunu söy- ledi, Tiyatronun her zaman, her yerde her sınifa, kütleye hitab etmiş yük- $ek bir sanat olduğunu söyleyen Se: Yâmi İzzet eseri mili hududları aşa cak bir Türk müellifi beklemek yo: lundaki sabırsızlığını Eizliyemedi. - Selimi İzzetin könferansi çok kas Tabalıktı. Tiyatro hakkında ciddi bir etüd mahsulü olan konferans büyük bir alâka ile dinlendi. neticeler alındı Mardindeki petrolun işletmeye elverişli olmadığı anlaşıldı. Başka bir çok yerlerde araştırmaya devam ediliyor İktisat vekâletine bağlı maden ted- kik ve arama enstitüsü: kurulduğu gündenberi memlekette geniş bir ma- den arama faaliyetine girişmiştir. Se- nelerdenberi toprak altında yatan MİLİ servetimizi meydaha çıkarmak için sistematik (bir çalışma progr mı dahilinde her tarafla sondajlar yapılıyor. Hafriyat icra ediliyor. Maden tedkik ve arama enstitüsü faaliyetini üç sahada teksif -etmiş- tir. Birincisi; İşletilmekte olanı ma: denlerimizden âzami istifade temin etmek, ikincisi: İstifadeye elverişli olup atalettz bulunan maden merkez- lerini faaliyete geçirmek; üçüncüsü de arama ve isfikşat ameliyeleri yap- maktir. Bu sene memleket dahilinde yapı” lan mâden araştırmalarının bir kıs- mından kati. neticeler alınmıştır. Bİr kısmı üzerinde de tedkiklere devam edilmektedir, Bu faaliyeti şöyle tetkik edebiliriz: MADEN ARAŞTIRMALARI Artvinnin Kvarshan mevkiinde yapılan bakır araştırma ameliyatı bit- miş, İşletmeye devredilmiştir. Mor- gol mevkiinde bakır arama ameliyatı devam etmektedir. Elâzizin Keban, Niğdenin Bulgar dağ, Amasyanıh Gümüş Hacı köy mev- kilerinde yapılan kurşun, çinko araş- tırmalarından henüz katibir neti- ce alınamamıştır. Bursanın Kirazlı Yayla mevkiinde kurşun, çinko, ba- kır emareleri görülmüş, fakat yapı- lan araştırma neticesinde bunları iş- letmeye imkân olmadığı anlaşılmıştır. Erganlde Guleman mevkiinde meb- zül mikdarda krom madeni olduğu anlaşılmış ve işletmeye devredilmiştir. Kütahyada anlimuan, Kastamonide taş kömürü araştırmaları devam et mektedir. KÖMÜR ARAŞTIRMALARI Kastamoninin Söğütözü mevkiinde taş kömürü, Malatyanın Hatunsuyu, Ankaranın Haymana mevkilerinde lin-! yit araştırmaları yapılması kararlaştı- rılmıştır, İleride Sıvasın muhtelif ka- zalarında geniş bir linyit arama faa- liyetine geçilecektir. Malatya, Maraş, Diyarıbekir, Ankara, Balıkesir, Kü- tahya ve Sıvas civarlarında yapılan araştırmalarda rastlanan linyit ma- denlerinin değersiz oldukları neticesi- ne varılmıştır. Niğde ve Boluda bitimlu şist araştır- maları yapılmış ve münasip bir za manda buralarda faaliyete geçilmesi karar altına alınmıştır. PETROL ARAŞTIRMALARI Müreftede petrol araştırmaları ha- raretle devam etmektedir. Mardinde yapılan araştırmalar bitmş, mevcut petrolun işletmeye elverişii olmadığı anlaşılmıştır. Adanada, Mardinin Ger- çüş, Edirnenin Keşan, Uzunköprü, Anafartalar, Arıburnu taraflarında ilk fırsatta petrol araştırmalarına başla” nacaktır, İç Trakyada ve Gaziantepte petrol olup “olmadığı tedkik edilmektedir. Bursa, Kütahya, Balıkesir, Manisa ta- raflarında petrol araştırmaları yapıl- mış ise de değersiz oldukları anlaşıl- Hâkâri, Siirt ve Van taraflarında da istikşafa devam ediliyor. DİĞER ARAŞTIRMALAR. Antalyanın Finike kazasında asfalt araştırmaları yapılmış ve tetkike de- ger görülmüştür. Bursanın İnegöl mev-i kiinde rastlanan asfalt ancak uzak bir istikbalde tedkik mevzuu olabilecek mahiyettedir. Tokat ve Sivasta antimuan, Konyada civa, Sıvasın Zara kazasında arsenik, Gümüşhane civarında amyant araş- tırmaları yapılacaktır. MADEN DIŞ YİCARET BİLÂNÇOSU Bu sene maden cevherlerimizin dış ticaret bilânçosu, geçen senenin Üs- tündedir. 1936 yılının on ayında kö mür havzamızda yapılan 1,985,863 tonluk istihselin 1,355,610 tonu satışa çıkarılmış, 545,442 tonunu dış, 816,169 tonunu iç piyasalar istihlâk etmiştir. Ereğli şirketinin devletoe satın alın- masi önümüzdeki senelerde Zongul- dak kömür havzamızın memleket ik- tisadiyatında daha faydalı olabilmesi için atılmış mühim bir adımdır. Memleket iktisadiyatında kömür den sonra krom cevherlerimiz ön safı teşkil etmetkedir. 1935 yılında dış pi- yasaya 150 bin tonluk ihraç yapılmış- t1. 936 yılının ilk dokuz ayı zarfında 114,005 ton ihracat yapılmıştır ki bu- nun memleketimize temin ettiği ge- Hr 2,169,419 liradır. Diğer işleyen madenlerimizden 936 yılı zarfında takriben -700 ton kadar kurşun, 18,000 ton kadar da çinko ih- racalı yapılmıştır. Bu sene, Etibank tarafından Güle. man mevkiindeki krom madenini iş- letmek için Şark kromları Türk ano- nim şirketi kurulduktan başka Artvin deki bakır madeninden saf bakır iş tihsali için büyük bir faaliyet başla» mıştır. Senelerdenberi metrük olan bu maden dahili temizlendikten ve tesi» Sat ikmal edildikten sonra 937 yılı ma, yıs ayında külçe halinde bakır çıkaş- mağa başlayacaktır. Topraklarımızda gömülü hazineleri meydana çıkarmak, kıymetlendirmeli için sistematik bir çalışma proğramg takib eden maden tedkik ve aramaj enstitüsü şimdiden memleket iktisae diyatında faydalı bir rol oynamaya başlamış. Ermeniler bir beyanname neşrettiler Sancakta komitecilerin tahrikâtını protesto ediyolar Sancakta Taşnakların yaptıkları tahrikâtın Ermeniler arasında büyük bir teessür uyandırdığını yazmiştık. Türk Ermenileri idnre heyeti bu mü- beee iyidir tez Türk Ulusunun yüksek menfaatlerine uygun bir tarzda Sancak meselesinin hal- li için durendiş hükümetimizin azami sâyügayret sarfettiği önemli bir anda, bir mazinin acı derslerinden ve tecrübe. lerinden o mütenebbih olmayıp mensup bulundukları ırkın varlığına dahi muzır olarak ecnebi memlekötlerde ve ecnebi teşvikatına kapılan gayrimesul bazı Er. meni komitacıları tarafından #on zaman- larda vukubulan mel'un neşriyat ve ha- reketlerinden “dolayı çok mütesssif va kalben mütesasiriz. Mübeccel Türk. cumhuriyetimiz dev- rinde kanunun . çerçevesi dahilinde hür yaşıyan bütün.Türk - Ermenilerin sami- mi duygularına ve salim düşüncelerine tercüman olarak ve malümu ilâm kabi- linden olmak üzere bir kerre daha ale- nen yüksek sesle beyan ederiz ki: Me- deni milletlere imtisal örneği teşkil ede- cek adalet, serbestlik ve müsavilik mem: leketimizde hüküm sürmekte bulunduğu gibi şerefli cumhuriyetimizin “dört etra- fa saçtığı feyzü berekketten ( bilâtelrik cins ve mezhep müstefit olmaktayız, bi- naenaleyh ülkemiz haricindeki tağıdıkla- ni Ermeni-ismine dahi İâyık olmıyan ke reddeder ve onlara lânet okuruz. Pek samimi yürekten kopup sağlam bir düşünceye dayanan yukarıki beya» natımız, yürtdaşlık, Türklüğe bağlılık ve cumhuriyetimize sadakat ve sevgi #ni- kalarından doğmuş olmakla beraber gü- neş kadar aşikâr olan hakikatin, mâne- vi körleri aydınlatmağa ve bilvesile ana yani hakikate yararlık göstermeğe ayris ca hadim olacağına eminiz. |