13 Eylül 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 13 Eylül 1934 Prag mektupları Prag felsefe kongresinde ilk müzakereler Lâyipzig profesörlerinden Driesch ile üniversitemiz profesörlerinden Reichenbach arasındaki münakaşa Prag 4 (Husu Jel felsefe kongre: Prag üniversitesinin salonlarında muhtel lar halinde eylülün üçünci başladı. Sabah top lantısında Layipzi profesörlerinden Driesch, felsefe ve ilim münasebetini araştıran uzun tebliğini okudu, Bugünkü Al manyanın sayılı mütefekkirleri 'den olan Driesch, yeknasak ve sa- bir sesle okuduğu tebliğinde, ilmi felsefe taraftarlarının bütün cehdine rağmen «Kablin unsurla- rın imtiyazında israr. ediyordu. Zamanın, mekânın ve bütün mi kulelerin, tabiat ilimlerine bizim tarafımızdan, insan tarafınd şılandığını otoriter bir: tavır ile nlatırken, etrafta münakaşaya hazırlanan ve bu maksatla not tu- tan âzaların bulunduğu görülü yordu. © Bu âzalar arasında Türkiye mu- rahhaslarından Reichenbach B. de vardı, Filhakika konferansın s0- munda münakaşa için söz alanlar arasında bulunan Reichenbach be- yledikleri, kongre tarafın- dan dikkatle dinledi. Türkiye mu- hhası, felsefenin diğer ilimlere nisbeten bir «Yukarı ilim - Oberv- vissensehaft addedilmesinin anımız ve asrımız için bir tali sizlik olduğunu, bu suretle ilim- den uzak kalındığını, hakikatte ise hiç bir «Kablilik» meselesi bu- Junmadığımı anlattı ve itirazını şu cümle ile bağladı: — Hülâsa ilmin araştırdığı eş yaya nizam verecek bir yukarı ilim mevcut değildir. Eşyadaki Zam ne ise biz onunla iktifa e yoruz. Tabiat ilimlerinin göster. diği nizam bizim için kâfidir. Hat tâ bununla kaldığımız nisbette in- #anın tabiat karşısındaki hâkimi yet ve kabiliyeti daha fazla arta- caktır.» Türkiye murahhasından sonra iğer kongre âzaları münakaşayı hararetlendirdiler. i Dr. Drieschin verdiği cevap, kuvvetli olmakla beraber, ilimci felsefe taraftarların tatmin etme- ordu. Beynelmilel felsefe kongresinin öğleden sonraki içtimanda Ro- manya murahhası Draghicesco «iç- ilimler ve demokrasi buh: mı» mevzuu etrafında bir tebliğ yaptı. Bu tebliğde Draghicesco evvelâ içlimai ilimleri, tabi: ilimlerinden kati surette ayırdı ve içtimai ijimlerdeki determini min büsbütün başka bir mabiyet- 4e olduğunu anlatmağa çalıştı. Bu Busus determinizm, Romanya mu- rahhasına göre, bize bugünün iç. #imai buhranları halledecek anah- tarı vermektedir: İçtim: eehde, ve fedi iradeye, hürriyete Yer vermektedir. Bu suretle mun- sir beynelmilel arzular, bir taraf- tan ferdi hürriyeti, diğer taraftan cemiyetin ihtiyaçlarını telifi he- def edinmektedir. Bu telifin y pıldığı bir memleket varsa, o da kongrenin aktedildiği Çekoslovak- ya cumhuriyetidir. Romanya murahhasının yaptığı tebliğin münakaşasına iştirak edenler arasında murahhasları- mızdan Ziyaeddin Fahri bey de vardı. Türkiye murahhasi, yaptığı itirazlar içinde bilhassa, kongre- nin diğer gruplarında münakaşa edilen meselelere temas ederek «içtimai ilimlerin, diğer ilimler serisinden ayırtedilmesine, bu sü- retle içtimai ilimleri adeta on se- kizinci asrın içtimai felsefelerine doğru götürmenin doğru olamıya- cağına» itiraz etti. Maamafih, muasır içtimai me- seleler, bizi hürriyete, aksiyona gö- türüyorsa, bunun için içtimai ilim- leri, diğer ilimler serisinden ayır- mak lâzım gelmediği noktasında. rar eyledi: «ilmi mefküre hi zaman fatalite demek dej Normatif olmamakla beraber, ge- ne muhitimize tesir yapabi Elverir ki ilmi usule sadık kala- lm, Aksi hareket, içtimaiyatı ve ahlâki ilimleri, Fransada Dork- Türkiyede haym. içtimaiyatının, Ziya Gökalp içtimaiyatının attır. dığı terakki adımlarından mah- rum bir hale düşürmüş oluruz.» Draghicesco, Ziyaeddin Fahri beye verdiği cevapta, kendi Pariste vaktile Durkhayma belik ettiğini, içtimai mi olmak hassasını inkâr etmedi- Zini söyledi ve nihayetinde «maa- 'mafih, dedi, ne de olsa içtimai şe- eniyet büsbütün başka bir dünya- erin il. dır. Bu başka dünyada düsturlar. | la hareket ediyoruz. Başka bir ta- birle fizik dünyasında (kuvvet) hâkim iken, ruhi ve içtimai şee- niyette (ceht) hâkimdir. Bu nok- tayı tastik etmek, ilmin haricine çıkmak demek değildir.» Türkiye murahhası, mukabil ce- vabında «her şeye ramen Drag- hicesconun fikirlerinde bir tezat bulunduğunu, kendisinin iki şey- ilimlerin diğini, yani ya içtimai her biri bir ilimdir ve ilmi usule sadık kalmak lâzınıdır, yahut iç- tümai ilimler birer felsefi tefekkür sahasıdır, düsturlar ölemidir, şe- killerinden bi ini ihtiyar etmesi Kongre re- isi, Blaha bu mühim meselenin di ğer tebliğlerdeki itirazlara mün- cer olduğunu icap ederse tekrar tullah bey bir tebliğ yapacak ve akşamleyin Türkiye murahhasla- 7ı, bütün kongre âzalarile bera. ber, Masaryk ve ailesi tarafından verilecek çay ziyafetinde hazır bu- İunacaklardır. italyada maflıwat ve propaganda müsteşarlığı Roma İl (A.A.) — Dün neş- redilen bir emirname ile doğru- 'dan doğruya hükümet reisine tabi bir matbuat ve prpaganda müs- teşarlığı ihdas olunmuştur. Bu vazifeye kont Galeazza Ciano tayin edilmiştir. Bugün Melek "inemasında Herkesin görüp seveceği müstesna bir eser BAR ŞARKICISI Giaüdet Colbert Fiatler: 30 - 50 - 70 kuruştur. 2519) - SEFİLLER Büyük Roman filmi Şehzade başına geliyor. (2492) YENİ NEŞRİYAT SEVR ve LOZAN Düşmanlarmız bizi Sevr. mushede- namesini imzaya masıl mecbur ettiler? Sonra Lozan mushedenamesini gene ayni düşmanları biz nasil imza etmeğe mecbur ettik? Bu iki mühim suale cevap veren pro- fesör, doktor Suphi Nuri beyin yeni çı kan (Sevr ve Lozan) namındaki küçük Istanbul Hilâliahmer Merkezinden Necmeddin Molla beyin hafidi minimini Muhtar bey günde den biriktirdiği beş lirayı Hi ahmerimize “teberrü eti gok teşekkür ederiz Irtihali Müessif İzmir İhracat tacirlerinden Şerif Remzi ve Süreyya beylerin valdesi ve Harp akademisi kumandanı Fuat paşanın kain yaldesi Lütfiye hanım efendinin. İzmirde vefat eylediği haber alınmıştır. Merhume çok zeki, necip, de- Zerli ve vatana çok kıymetli İâtlar yetiştirmiş bir Türk hanımı Kederli ailesine taziyetler | ederiz. Tepebaşı Belediye bahçesinde Bu akşam 18-20 yo kadar şehir bap- dos. 2180-24 de kalır cazband, Adalar evlat, iüküs bayat, Gg saat Sattçi öperetlerinden, Balel Tergünt porilor dansı, zeybek oyunu duhuliyo 6 ya 25 RAŞIT RIZA Heveskâr kadın ve erkek arıyor Kadın ve erkek sahne hoveslilerinri ber gün. eabahları 10- 12 ye kadar Beyoğlu Ağa Camii Satısazacı caddesi 1 Ko lı apartmanın. birinci katına mü. racaatları, Mümasip maaş verilecekti | BORSA | istanbul 12 Eyini 1934 ( Akşam kapanış fiatleri) Esham ve Tahvilât pek Jet, dahil o G6,—| İş B.Hamiine 10 Kanmaz 1s | hi mim Un-İ zam m mesken ağ Kormal 1 4880) Tek . Çimento. LU Mi —| Mühat değir. 19,50 Iş Bankası 10) Şark > 0,86 Para (Çek flatleri) Paris 19,06 ve 0 e e pa 39) Balat 847718 mel ka a amenna, Beyoğlunda kiralık apartıman İstiklâl caddesinde Şık sinema karşısında 156 No.lı İstiklal apartımanında bir daire kira- lıktır. Görmek için kapıcıya kiralamak için Bahçekapıda Taş Han 29 No. Umüm Em lâk Acentesine müracaat. kitabını. okuyucularımıza tavsiye ede- | (Baş tarafı 1 inci sahifede) sanatları kendi tebaalarına hasre- debileceklerini sarahaten söyl yor. O halde ahde muhalif ne gi bi bir hareket var. Doğrusu anlı- yamıyoruz. Lozan muahedesine gelince, Türkiyeyi küçük sanatlar meselesinde her hangi ahdi taah. hüt altına sokan hiç bir madde yoktur. Binaenaleyh Yunan mebusunun Türkiyenin Yunan tebaasını kov- | duğu hakkındaki sözleri, ciddi ol | ması lâzim gelen bir mebusun ağ- İ zına yakışmıyacak yalanlardan | biridir. | © Serez mebusu M. Manosir, Tür- kiyenin ahte muhalif bir hareket- te bulunduğuna ve Yunan izzeti nefsini çiğnediğine kendi kendine hükmettikten sonra Yunan hükü- melince güya bize karşı alınması lâzım gelen tedbirleri de kendi ak- İ linca birer birer sayıyor ve di- | yorkiz | © «Türkiyenin ehde muhalif bu hare ket karsısında Yunan hükümetinin ala cağı ile tedbir, Lâhey divanı adaleti pe müracant etmektir. İkinci tedbir de, Türk mallarına karsı Yunanistanda tat. bik edilen en ziyade mazhar pille düsturunu kaldırmaktır. Yunanis- tanın Türkiyeye gönderdiği mallar, pek 7 olduğu cihetle, bu tedbülerden Ya | manitanın göreceği zarar pek azdır. Şayet Yunan hükümeti, bu tedbirlere baş vurmazsa milli serefe gayri lkyik bir hükümet olduğunu isbat etmiş olucak. Yunan mebusunun Lâhey divanı adaletine müracaattan ne fayda umduğunu anlıyamıyoruz, Orta- da tefsir edilecek hiç bir muahe- de yoktur. Lozan muahedesi msnde tandaşlarına hasretmek hakkını katiyen tahdit etmi; Hukuku hükümranisine ve is- tiklâline kiye, küçi mamen sahip olan Tür- sanlar gibi ortada tef- sir edilecek bir mesele mevcut ol. madığma kanidir. Bütün medeni ve müstakil devletlerin mali ol- dukları bu hakkı, Yunan mebu- Mevsimin. ilk küşat programında Giminile Bemar Tâveten : ZEVCEM Fiyatlarda tenilât “56B3, caatlar Dün (Eski Glorya) SARAY Sm Büynk FAİRBANKS, franszez müzülameli UNİYED ARTİSTS'in byk ve alikabalış ASRİ ROBENSON eliriş ve şildeile, alkışlanmıştır. Mümessileri » Senaslar; saat 8 - 6 80 ve Bü, iks balkon 70 kuruştur. Atina mektupları sunun Türkiyeye tanımamak iste. mesi, daha ağır bir tâbir kullanmı- yalım, çocukluktur. Mukabele bil misil kabilinden iletisadi tedbirle. re gelince, Türkiyenin iktisaden göreceği zarar, Yunan mebusunur. tahmin ettiği derecede büyük ol miyacaktır. Bereket versin ki, mevkii ikti darda bulunan M. Çaldaris ve ar- yacak kadar dar düşünceli değil- erdir. M. Çaldarisin Almanyada teda- viye giderken Selânikte verdiği beyanatta Türkiyenin küçük sa- natlar kanununu tatbikte tamami le haklı olduğunu söylemesi fileri- mizce Yunan mebusunun mügalâ- it cevap teğ- talarına karşı en mi kil eder, Serez mebusu M. Menosis, ma- kalesinin sonunda Megali idea me- selesini de kurcalıyor ve diyor kiz eletitrat kabilinden şunu da ban yım, ki, bu macera mili mefküi mizi tadil işinde bizi, derin düşüncele e sevleetmelidir. Bir © müddetlenben mili saha, pek müfrit sılhperver met kürelerin ataleti içinde bırak. Acaba komsu bütün milletleri eliklrini kuvvetle riliyetperver mefkörelsre mesi vermeğe ihtiyaç yok mudur?» Mebus M, Manosisin bu imaları kapalı olmakla beraber, Mezeli idea mefküresini yeniden kurcalat- mak istediği aşikârdır. Hakkından ve kuvvetinden emin. olan cumhuriyet Türkiyesinin bu ölmüş mefkürelerden korkacak biç bir ciheti yoktur. Pek yakın mazi böyle sakat ve ölmüş mefkü- reler ile beslenen bu neslin uğr- yacağı akibet için canlı bir misal teşkil eder. i Şurasını memnuniyetle kayde- deyim ki Yunan mebuslarının bü- yük bir ekseriyeti böyle manasız fikirlere taraftar deği ii mn ve dehatâr artisi DOTGLAS LAUREL ve HARDY sara | 2520) Ankara Jandarma Umum | Kumandanlığından: Yenişehirdeki Jandarma umum kumandanlık dairesi mefruşatının. açılan kapalı eksiltme ve pazarlıklarda müsbet inden mefruşat mıktarında yapılan bazı tadilât üzerine bu ihti yaç için yeniden münakasa yapılacaktır. Eksiltme zamanı eylülün otuzuncu pazar günü saat on beştir. Evvelce resim ve plân alanların değişikliği anlamak ve yeni taliplerin de plân ve resiml üzere Jandarme umum kumandanlığı levazım müdürlüğüne müra- etice elde edileme- almak Yüksek Mühendis Mektebi Rektörlüğünden: Liselerin eylül ikmal imtihanlarının zamanı nazarı dikkate alna rak 22 eylülde biteceği evvelce ilân edilen talebe kayıt muamelesi eylül nihayetine kadar uzatılmışlır. Noksan evrakla kayıt muamalesi yapılamıyacağından taliplerin bu zamana kadar duhul talimatan- memizde yazılı evrakı müsbitelerini ikmal etmeleri lüzumu ilân olunur. “5688, Tayyare Piyango Müdürlüğünde 30,000 lira İsabet eden (2347) numaralı biletin dört parçası İstan- bulda birer parçası Kars, İzmir, Ankara ve İzmilte sa- tılmış iki parçası satılmamışt 10,000 lira İsabet eden (12086) numaralı biletin.dört parçası İstan- tanbulda birer parçası Bursa, Develi, Eskişehir ve İzmir de satılmış ve iki parçası satılmamıştır. 4,000 lira İsabet eden (1755) numaralı biletin dört parçası İstan- bulda birer parçası Artvin, Afyon, İzmir, ve Ankarada atılmış iki parçası satılmamıştır 3,090 lira İsabet eden 5468 numaralı biletin üç parçası İstanbulda birer parçası Elâziz, İzmirde ve beştebirlik bir parçası Bafrada satılmış bir parçası Tarsusta satılamayarak iade edilmiş ve iki parçası satılmamıştır.