16 Mayıs 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 e 16 Mayıs 1934 Tetrika No. Muharriri ESP bar Be döpbes en geldim. Vaziyeti harbiye çok bozuktur. Herkes, ahval hakkın. yal fikirdi herkes sulh istiyor.. Merkezi umu. mide, ciheti askeriye de ayni fikirdedir. Binaenaleyh artık müt- Hefiklerden ayrılmalı ve behemehal sulh yapmalı! Ben , bu sulhü te- min etmeğe azmettim! Sulh ol moazsa inkılâp yapacağım!.. Yakup Cemil bey, «inkilâp ya: Pacağım!» demekle açıkçasma #adrâzami tehdit ediyor, hükü- meti devirmeğe teşebbüs edeceği: ni söylüyordu... Hiç tahmin etmediği böyle bir müracaat karşısında kalan Sai bir müddet tereddüt ettikten sonra Yakup Cemil beyi hem teskin ede- cek, hem de başından muvafık bir cevap ver — Memleketin hayır ve nefine müsait olan bir sulh yapmağı he- pimiz isteriz. İnşaallah buna da muvaffak oluruz. Müsterih olu- muz! Fakat bu mesele daha ziya- de fırka işidir. Talât beyle görü- şünüz, onunla esaslı surette mü- zakere edebilirsiniz!.. Yakup Gemil, memnun ve müsterihti! Zaten Yakup Cemil beyin asıl maksadı, sulhe. irişecek bir i kân temin etmek değildi. «Sulhü münferit» yapmağa teşebbüs etti- ğini işaa etmekle alâkadarları kor- kutacağını tahmin e: iyordul Esa- savacak in etmiş, sadrazam da - cidden - kendisinden korkmuş, Binaenaleyh sulhün temini için Sait Halim paşa i uzun uzadıya mi yaeğe lüzum görmedi. Yakup Cemil bey şuna emindi ki her halde prens Sait Halim $a işi derhal Enver paşaya, Talât beye anlatacak, kendisinin kuvvet- le söz söylemesindeki sebepleri araştıracak, nihayet ciheti aske- riyenin, merkezi umuminin ayni fikirde olduklarını anlayınca fır- ka kumandanığı ve terfii hakkın- daki arzusunun isafı için delâlet edecekti! Yakup Cemil bey, bu /kanaatla sadaret dairesinden çık di ve doğruca Erenköyüne döndü. | O günkü temas ve mülâketla- rından memnun ve müsterih olan | Yakup Cemil bey, evine geldiği zaman artık bu teşebbüslerinin se merelerini pek kısa bir zamanda elde edeceğine tamamile emi O, hiç bir kaygu ve endişe duy- maksızın etrafına tehditler savur- muş, kendisini gayet nüfuzlu ve arkasından büyük kuvvetleri sü- | rükliyebilecek bir vaziyette bulun- duğunu muhataplarına ihsas öt- miş, farzediyordu! Şimdi giriştiği işi tamamile ba- garması lâzımdı. Mademki artık ok yaydan çıkmıştı; bu sahadaki faaliyetine devam etmeli idi, On- lar, kendisine bir derece rütbe ter- fiini çok görmüşler, elttihat ve Terakkin hesabına gösterdiği fe- harp sahasında yap- tığı bunca hizmetlere rağmen, ona bir fırka kumandanlığını vermek istememişlerdi. O halde o da bu Htihaf ve Terakki | tarihinde esrar perdesi | Yakup « Oemil niçin ve nasıl sıl öldürüldü 16 Mayıs 1034 i MR harp gailesinden kurtarmaz sonuna kadar çalışacaktı. Sait Halim paşa, kendizile defa da Talât beyle görüşme tavsiye etmişti. Acaba, bu fikri Talât beye açarsa faydalı olur mu idi2.. Gerçi Yakup Cemil bey, se melerdenberi kendisile arkadaşla- rının, Talât beyle aralarında de- vam eden ihtilâflardan dolayı ribirlerine karşı iyi vaziyette ol- madıklarını biliyordu.. Fakat nihayet Talât bey de ken- 'disinin siyasi bir rakibi, muhalif ir fırkanın adamı değildi yal.. Her ikisi de «ittihat ve Terakki» nin en sadık, en yakın mensupla- (Devami var) Bu akşam, SARAY (Eski Glorya) sinemasında Meşlr Rua sopranosu ve Chalispine'in mesai arkadaşi SLADKAROVA taralınları bir SİNE RESİTAL verilecektir. Fialar: 78. 100-160 Ve 300 kurutur. (16737) SARAY Sinemasında sms Yanki perşembe gürü saat 16, Sbda) Konservatuvar konser heyeti Yaylı sazlar orkestrası tarafından SON KONSER Şef dorkesir: Istanbul 18 Mayis (Akşam kapanış fiatleri) Esham ve Tahvilât Tet, dahili © 9060) İş Bi Hamiline 880 Kuponsuz 1088 | 5 Müess G6 inlikraı— EBBOİ T.G Merkez Ünltark 1 BE) Bankasi © GE— > O BiçZO) Anadeluhlese 28 ME © 81,70) elen 106 Mümesell 1. 6880) Terken 15 » M 4980) Çimene 1295 OJE) hat değin X7— Iş Bankas 60) Şark > Para (Çek İlatleri) Tariş e a ii Prag Oren eek gece) Erin OLASI z DESİ Madrit GeLEs Mine 036041 Belerab 85,010) ki 884491 Zioki Aşa, Cenevre © AMİ Pengo © mel Brüksel dde) Bükreş | TOMAS Amsterdam 1,1741) Moskova 10060) YENİ NEŞRİYAT Kooperatif Aylık kooperatif mecmuasınını 24 net. konperalif coryanlarına ve iti: milenlik it yazılara İntişer ir, Okuşyucularımıza tavsiye öderiz. Holivut Holivtun 18 Mayıs nüstam on son sinema havadileri ve bir çok artisi yesili ip pek müzeyyen simit Nişan Febak İstanbul vals ent paşanın kizi Mihal hanımla çacuk hastalıklar mülehassıs genç dokladarımızlan Ee Ban Fevzi bey evselki gün Esat paşanın Yoneryolundaki “ köşklerinde nişanlar: | mışlarlır. Yori nişarllara Hande irtihal Hilâl matbaası sahibi Esat bey, bir müddettenberi duçar olduğu hastalıktan kurtulamıyarak dün irtihali daribeka eylemi humun cenazesi bugün göztepede Kayışdağı caddesinde 113 nu maralı köşkünden saat on birde kaldırılacak ve cenaze CEMAL REŞİT Solistler : o Matmazel OOdile Kammerer, Muhiddin Sadık Fiatlar : 150-100-50 Bugün matinelerden itibaren Esba Rus pre ATM MELEK SUZY VERNON ve GARSONLAR (ŞAHI filmi başlıyor. Yaz fiyatları gm Bütün İstanbul halkının Yarından Ayasafyada | ALEMDAR Her iki SUMER sineması CU AKL ES NATHALIR PALLEY Büyük ve emsalsiz filminde takdim edecek mama Bu akşamdan Türkiyenin Kalbidir ammummmmunazz Her iki sinemada birden başlıyor. smmm) Üsküdarda yeı dikten sonra oradaki ailesi mi beresine defnolunacaktır. Cenabı hak gariki rahmet eylesin. (Eski Artistik) BOYER sevimli RİCHARD WİLLİM ileberaber ACA m. (16739) itibaren sinemasında, TRAMEL tarafından 30-40-50 kuruş sabırsızlıkla bekledi; itibaren Şehzadebaşında HİLÂL gem MEVSİMİN EN BÜYÜK ARTİSTİK GALASI sanma Meşhur şef Dorkestra GEORGES GEORGESCO 22 ve 23 Mayısta SARAY sinemasında 2 büyük konser ©» İstanbul İthalat Gümrüğü © verecekti; amma (16736) Gümrüğü Müdürlüğünden: Gümrük nümunehanesine ait olup ambalajlirı yapılmış komple bir halde bulunan ve 32 parçadan ibaret camlı dolap ve saire Ankarada Gümrük ve İnhisarlar Vekâletine sevkedileceğinden nakil işi münakasa Mayısın 21 inci Pazartesi günü rüğlnde müteşekkil komisyonu “2190, idaresinde 75 kişiden mürekkep Bükreş “FİLARMONİCA,, mimik) ihalât kanununun 18 inci maddesi müiteniden pazarlıkla münakasaya konulduğundan talip olanların A fıkrasına | saat 15te İstanbul itbalât güm- mahsusuna müracaatları ilân Arabistan harbi sak tarafı 1 menlilerin bir kısmının yani yak mız Zeydilerin reyi Halbuki Yemende da bulunan bu Zeydilerden bi #a Babülmendepten Konfideye ka- dar ve Tehame ile Tehame cibali kâmilen Şafiidir, gene Babülmen:) 'depten Lahjaya kadar bütün Taaz z1 da Şafiidir. it tarafları dı Şafii ve Hane- Ötede beride Sana civarına kadar dağılmış olmakla beraber bilhassa Nejran ise kâmilen İsmai- lidir - ki bunlara Yemende Yam derler. Zeydiler, intihap ettikleri Zeydi imamlarına bütün diğer mezhep- lere mensup Yemenlilerin de itaat etmelerini, onu baş bilmelerini is- terler. Bilhassa biz çekildikten sonra Yemen melik - kralı olan İmam Yahya Hz. nin bunu iste. mesi bir zaruret İşte İmam Hiz. ni lanberi karşılaştığı müşkülât bilhassa bu radarı doğar. Çünkü Zeydilerle di- ğer mezheptekiler | biribirlerini (kâfir) ve düşman sayarlar, Yemenin başında bulunan ada- min ilk işi bu münaferet ve ada- veti ortadan kaldırabilmektir. Ve bunu yapamayınca hiç bir iş göre- bilmek imkânı yoktur. İmam Yahya Hz. bu hususta kendisinden © evvel gelenlerden fazla bir şey yapmağa muvaffak olamadı. Orada bulunduğum müd- 'detçe Yemende müvazeneyi temin etmeği, Zey, nefiler ve İsmaililer arasındaki tilâfları bertaraf etmeği hep ben- den bekledi. Ben de elimden ge- leni yaptım, ve oradan, bütün Ye- mene uzun bir zaman rahat ve huzur verebilecek her şeyi yapmış olarak ayrıldım, Buna rağmen o yalnız kalmaktan çekiniyordu. Bence İmam Hz. nin bu endişesi, kendi kendinden emin olamayı- şındandı. Çünkü Zeydi nin bilhassa çekindiği - Şefiiler arasında aktine muvaffak oldu- Zum itilâfnameye Şafilerin sonu- | na kadar riayet edebilmeleri için Imam Hz. nin çok hesaplı, çok durendiş, çok dikkatli bulunma- ları lâzımdı. Halbuki, böyle hareket edecek yerde, ben oradan ayrıldıktan bir. müddet sonra, Imam Hiz. itilüfna- me mevadına muhalif hareketlere başlamış, Şafiilerden - söz de emin olmak için - rehineler almış ve bu bedbaht adamları Zeydi mıntaka- sına sevk ile hapseylemişt Ve bu birinci hata yetmiyormuş, gibi Şafii memurları azil ile yer. lerine Zeydi memurlar tayin eyle- miş ve gene itilâfnameye muhalif olarak - itilâfname mucibince al- dığı vergilerle iktifa etmiyerek - | yeni ve ağır vergiler yüklemek is- ti. ilerle, Şafiiler, Hi rle - İmam Hz. ten Para hırsının imam Hz. ne bir lâhza rahat ve huzur vermiyen bir illet halini aldığı işte bu hareke- tinden de kolayca anlaşılır. öylece, İmam Hz, Şafiilerle aralarında yaptığım ve bütün ih- ülâfları kökünden halleden itik nameyi, yani sulh ve sükünu - isti- yerek olmasa bile - kendi elile bozmuştur. İsmaililere gelince; son harbi doğuran ihtilâfin o membai bu Nejranlıların âtiraf etmek lâzim- dır ki bu işte hiç bir kusur ve gü nahları yoktur. Vakıâ anlar da mezhep ihtilâf yüzünden İmami ve | Zeydileri sevmezler, fakat mütaarrız da de- İ rafındaki bazı menfaatperestler öillerdir. Zeydiler nasıl onlari kâfir ve düşman addederlerse onlar da Zeydilere ayni nazarla bakarlar. Biz çekildikten ve Şerif Hü yini mağlâp ettikten sonra Asi de almış olan İbnissuut Hz., Asi ile Yemen arasındaki bu Nejran lıları da kendilerine tâbi kılmış tı. İsmaililer esasen yarı müstakil bir halde yaşamağa alışmışlardını Bunların reisi Dailerini biz de hoş tutardık, Ibnissuut Hz. de aya ni yolu takip etmi İsmaililer böylece manen Hin“ distanda bulunan büyük ruhani eislerine merbut, (*) ve Yemen: de bulunan Dailerinin emir ve iras delerile hareket ederek, vergile- rini Suudiye hükümetine vererek Yaşamakta idiler, ş İmam Yahya Hz. evvelâ bu eme Fi vakli - hattâ uzunca bir zamans kabul etmişken sonradan, durup dururken neden redde kalkışı miştir? Hasta ve ihtiyar olan İmam Hz. ni etrafındaki bazı beyi müfsitlerin yanlış yola sevket- tikleri muhakkaktır, v Nejranı kendi haline bırakmak ls İmam Hz. hiç bir şey kaybet miş olmazdı. Çünkü biz bile bu İsmaililerden - hemen hemen - vergi almazdık, İbnissuut Hz. nirl de aldığı pek az bir şeydi Onlardan bu hususta istifade edebilmek Imam Hz. içi mülimkândı. O kalde ortada bir mesele kalmamış demekti Görülüyor ki İmam Hz. ne da- bili, ne de harici siyasetini doğ. Fu dürüst idare edememiştir. Bunun içindir ki hâlâ (Melik « Kral) » oldukları bir kıtada bu- gün, en buhranlı anında kendi mezhebdaşlarından gayrı etrafını da kimsa kalmamış ve bilâki ğer Yemenliler Suudi kuvvetleri- ne iltihak etmişlerdi Nejranlı İsmailileri zaman za- man ruhani reisleri meşhur Ağa” hanın kışkarttığımı bile zanmeden İmam Yahya Hz. evvelce de kay- dettiğim gibi şunun bunun de- Zil, fakat doğrudan doğruya ek alâtına ka- pılarak, idaresizliğinin ve para hırsının kurbanı olmuştur. z Kaç defa bizzat kendisine baki sederek ikaza ve korumağa çar lıştığım bu akibet karşısında İmami Yahya Hz. nin bugün beni hakli bulacağından eminim. Son Yemen valisi Mahmut Nedim rin, ve müfsitleri; TE) emailler bur Ağahandır. rahani reisleri yaepal ISTANBUL HAYATI Kağıthane seferi! (Baş tarafı 3 üncü gahitede) 4— Al evlâdim. Tatlı tatlı yeğ | Afiyet şekerler olsun. Kendi elce- zimle yaptım. Dolmayı pek güzel yaparım, Rahmetli bizim efendi bayılırdı benim dolmalarıma.» & Nihayet müşleriler tamam olur yor, İskeledeki halatlar çözülüs yor, Amerika seferine çıkan bir İransatlantik azametile iskelede hareket ediyor. Derhal kocaman | borulu gramofon kuruluyor. Mo» tör yolcuları eski bir fokstrotu alı kışlar arasında dinliyorlar, Kâğıthane yolcuları yolda gö çen zamanlarını bile eğlence: geçirmiyorlar, CR. Doktor Arif ismet bey Tıp fakültesi üçüne. dabiliyd doçenti doktor Arif İsmet bey tetkikat için Viyanaya gitmiştir,
