17 Ekim 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Fransa sıl oldu. ile cereyan eden müzakerede esas İtibarile bir anlaşma ha- AKŞAM Darülfünunda tahsilini ileri götürmek istiyenler için serbes kurslar açılacak. Sene 15 — No: 5037 — Flatr her gerde: 5 karup PAZARTESİ — 17 Teşrini vel 1932 Telefonlar: Yabrir 71686 — Idare 21434 — Klişe 20113 Cemiyeti Akvam Içilmamdan bir manzara Silâh fabrikalarının kontrolü hakkında Türk noktai nazarı “Yalnız hususi fabrikaların ilgası veya kontrolü, bazı devletlerin diğerlerini kontrol etmesi demektir, ki Türkiye olamaz! ,, Necmeddin Sadık beyin komisyon huzurunda buna razı mühim Cenevre, — Terki teslihat konferansı tarafından, silâh ve e Di bağlayacak bir proje ihzar etmek üzere teşkil edilen “Hususi şirket- lere ve devlete ait harp silâhları Ve mühimmat fabrikalarının. tan- zimi,, komisyonu içtiman başla mıştır. Bu komisyona on beğ devletle beraber o Türkiye de iştirake (davet edilmiştir. Bu komisyonda, Türkiyeyi, - Milletler Meclisi — içtima © münasebetle (Cenevrede bulunan Necmeddin Sadık bey temsil etmekdedir. Komisyon içtimamda, silâh ve mühimmat fabrikalarının kontrolü meselesinde Türkiyenin nokt mazarını izah etmek üzere, Nec neddin Sadık bey şayanı dikkat beyanatta bulunmuştur. Türkiye murahbası tarafından 7 nisanda * silâkları bırakma © konferansma © verilen raporda silâh ve mühimmat ya- pılması meselesinin mühim bir mevki tuttuğunu söyliyerek demiş- tir kiz hükümeti rk beyeti ister. hususi fabrikalar, ister devletler tarafın dan yapılsın, silâh ve mühimmat imalinin derhal silâhlari arttırdığı ve rakabet uyandırdığı kanaatin- dedir. Silâh mühimmat © yapan memleketler, ister istemez, harp sanayiini daha fazla inkişaf ettir. meğe doğru sürükleniyorlar. Bu bal. silâhlanma yarışına meydan beyanatı caktır. Silâh yapan fabrikalar yen memleketlere mütemadiyen daha fazla silâh ve mühimmat sat- mak ve bu suretle kârlarını arttır- mak olacaktır. Bu, suretle pek meşru olan ticari fikir, milletler sulhü için daima rasında dünya ir tehlike teşkil edecek bir silâhlanma halini devam ettirecek heyetinin pek güzel vechile, hakikaten alınmak isteniyorsa h ve mübimmat imali husu- #unun tanzimi lâzımdır. Harp sa- payil sıkı bir kontrol altına alın- mazsa silâbların bırakılmış olamı- yacağında herkes. birleşiyor silâh fabrikaları hususi menfeatlere veya sermayelere istinat ettikçe silâh ve mühimmat imalinin. tesirli bir. surette kontrolü asla kabil deği Türkiyenin - muhtırasında izah edildiği veçbile bususi veya bükümet fabrikaları tarafından h ve mühimmat imalinin & zimi için yegâne vasıta bu tın beynelmilelleştirilmesidir. Türk heyeti murahhasasının fik- rine göre bü beynelmilelleştirilme prensipi şu suretle bülâsa edile bilir: Evvelâ bütün silâh ve mühim- mat fabrikaları, ister hükümetlere ait, ister hususi olsun, beynel. milel sermaye ve kontrollere tabi (Devamı kirici sahifede) Türkiye - Fransa Fransa ile esas itibarile anlaşıldı Süriyeye ait meseleler hakkında #ransızlarla aramızda cereyan eden konuşmalara dün de devam olun- muştur. * Müzakereler hariciye kâleti vekili Şükrü Kaya, ha- riciye mlisteşarı Numan Rifat beylerle fransız sefiri Conte de Chambrun arasında olmaktadır. Evelki akşam Numan Rifat B. Fransiz sefareline ve sonra saraya giderek Şükrü Kaya beyi görmüş ve mü- zakerenin son safhası hakkında kendisine izahat vermiştir. Reisi- cumhur Hz. de bir aralık Şile Kaya beyi kabul ederek konuş- malara dair izahat almıştır. Müzakerelerin mevzuunu Suriye demir yolu, Suriye tebaasının Tür- kiyedeki emlâki, Türkiye tebaasmın! Suriyedeki emlâki meselesi teşkil etmektedir. Bu üç meselede de prensip | itibarile uyuşulmuştur. İki günden beri süren müzakereler işin teferrüatın, mukavelenin ına aittir. Mukave- lenin bu günlerde imzalanması pek muhtemeldir. Suriye fevkalâde | komiseri M. Ponsot bugün şehrimizde bulu- macaktır. Bugün de hariciye müs- teşarı ile Fransız sefiri arasında müzakereye devam olunacaktır. Emlâk meselesine dair bir demir yolları meselesine dair de başka bir mukavele imzalanacaktır. Mukaveleleri Fransız hükümeti namına Comte de Chambrun imza edecektir. Türkiye nama da şayet © güne kâdar Cenevreden dönmesi kabil olursa Tevfik Rüştü bey tarafından imza edilecektir. M. Ponsot Suriye fevkalâde komisri M. Ponsot bugün sarayda Şükrü Kaya bey tarafından kabul edilecektir. Gece Şikrü Kaya bey tarafından Cercle d' Orient klübünde, yarın da| fransız. sefaretinde Conte de Cham- bre tarfından M. Ponsot şerefine birer ziyafet verilecektir. M. Pon- Sot yarn Reisicumhur hazretleri tarafından kabul edilecektir. nasıl yazılar | ilim ve Irfan seviyesini yükseltmek Darülfünunda serbes dersler açılacak Garp ve şarkın büyük eserleri Türkçeye tercüme ettirilecek Ankara 15 (Hususi) — Maarif vekâleti, darllfünunda — serbest kurslar © açtırmak hakkını haiz olmıyan gençler, devam edecek ve yüksek tahsil. den istifade edeceklerdir. Fakat bu devam tabii onlara yüksek tahsil mezunları hakkımı bahış elimiyecektir. Bundan başka vekâlet, yeni neslin ilmi istifadelerini temin etmek için garbın ve şarkın en büyük ilim ve irfan eserlerini Türkçeye tercüme ettirmek niye. tindedir. Bu ilim eserlerin Jisanımıza nakil ve tereüm: Şark ve garp lisanlarına vakıf olan darülfünun müderrislerine verile- Bu eserler, lisanımıza nak- vekâletçe — bastıra” Vekâlet bu suretle, bugün mek- teplerde okumakta olan yeni neslin kıymetli. eserler okumak hususundaki ihtiyaclarını tatmin etmiş olacaktır. Vekâletin gok. büyük bir niyetindedir. | kullanılan Bu kurslara darülfünuna girmek | leştirilme: ehemmiyet den veri meselele- biride, bugün lisanımızda ke ıstlahların türçe” meselesidir. Bu hu- susta en büyük himmet ve gayretin ilim adamlarımı lere terettüp eti de, türkçeleşi cekleri ve yahut yeniden bula cakları ilmi ıstılahlar, teşkili düşünülen ilmi stlahlar ko misyonuna — gönderilecek || ve orada elekten geçirilerek muvafık görülenler kabul edilecek, ileride yeniden basılması kararlaştırılan ilim kitaplarımızda arapça ıstılah- lar yerine kullanılacaktır. Istılabların — türkçeleştirilmesi suretile, çocuklarımız uzun arapça ıstılahları ezberlemek için kafa patlatmaktan kurtarılacak, tahsil- leri daha ziyade kolaylaştıracak” tır. Maarif vekâleti, dil inkılâbı meselesinde, © sül çalışmak azmindedir. Maarif vekili Reşit Galip bey geniş ve pratik bir program hazırlamıştır. Yangın söndürme tecrübeleri ww ın yangın söndürme tecrübesinden bir intiba Evvelki gün Fatihte, itfaiye garajının avlusunda bir yangın söndürme tecrübesi yapılmış, it dirde bu cihaz satın alınacaktır. Sayfiyeden dönenler şehirdi iyenin yaptığı bir kulübeye ateş verilerek, e köpükle yangını söndüren cihazın tecrübesi yapılmıştır. tecrübe daha yapılacak ve muvaffakıyet görüldüğü tak- — Ayol uyusanal.. — Nasıl uyuyayım.a hanım, yok, misafir yakl. tahtakurusu, re yok, sivrisinek