26 Haziran 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

e . rramm kl a YA P f Sahife 2 Haziran 1932 726 Maarif rif bütçesi ün bazı ı münakaşalardan sonra kabul edildi Ankara 26 — Mecliste maarif “ütçesinin müzakeresi münasebetile söz alanlardan Refik Şevket bey | Millet mekteplerine devam eden- lerin gittikçe azaldığını söyledi ve Bulgaristandan gelen tarihi “evrakın ne olduğunu sordu. © Ibrahin Obey (Isparta ) liselerin çoğalması (lüzumunu, Ib- rahim Alâeddin bey çocukların üçte ikisinin mektepsiz olduğunu, harfler yeni olduğundan kâfi mik- tarda kitap olmadığından, imlâ- mızın inzibat altında bulunmadı- ğından şikâyet etti. Mazhar Müfit bey kadın muallimlerin çoğaltılma- sını ve profesör Malchenin rapo- runun otab'ını ve milli terbiye esaslarının izahını istedi. Bundan sonra maarif vekili suallere cevap verdi. Esat bey, “okuma yazma bilenlerin iki buçuk milyonu geçtiğini, : köylüye muh- telif mevzulara dair risaleler 'dağı- cağını, bunları müsabaka 'ile yazdıracağını, yeni senede 8 kadar * .yeri orta mektep yapılacağını, liselerin de çoğaldığını, cahil mu- imlerin tasfiyesi lüzumunu söy- ve: — Türk çocuğu hodbin yetiş- ektir, bedbin yetişmiyecek- Gayeye bilgi ile san'at ve iz milli terbiyeden anladığımız dur.,, Dedi. — Feci bir cinayet “Bir polis karısile kayın biraderini öldürdü , 25 (Hususi) — Polis me- arından Mehmet Nuri efendi Kemer altından sokak içinden eçerken bir müddetten beri dargın bulunduğu karısı Müzeyyen ha- mla kayın biraderi Sadeddin diye tesadüf etmitş ve derhal tabancasını çekerek üzerlerine dört el ateş etmiştir. Müzeyyen hanımla Sadeddin efendi muhtelif — yerlerinden yaralanmışlar ve hemen - ölmüşlerdir. Tabkikata O nazarn y vaka şöyle olmuştur. © Müzeyyen hanım bundan bir © müddet evvel kocasının kendisine ki hastalık aşıladığı iddiasile ayrıl- mak teşebbüsünde bulunmuş ve ir avukat vasıtasile kanuni mu- © ameleye başlamıştır. © Nuri efendi buna mani olama- » yınca cinayeti işlemiştir. - Eroin ı kaçakçıları 11 kişilik ilik bir ş şebeke zabıtaca yakalandı Istanbul polis müdiriyeti yeni bir eroin kaçakçısı şebekesi yaka- lamıştır. Bundan bir müddet evel Mısır zabıtası Istanbuldan Mısıra mek- tuplar içinde eroin kaçırılmakta . olduğunu tesbit etmiş ve buraya müracaat etmiştir. Bunun için İskenderiye polis erkânından M. A, G, Tiletcher şehrimize gelmiştir. Yapılan tahkikat neticesinde bu kaçakçılığı yapan 11 kişilik bir şebeke yakalanmıştır. Eroinlerin bu şebeke efradından | Yorgi isminde birinin Beyoğlundaki | imal edilmekte olduğu | tespit edilmiş ve evde makineler | evinde bulunmuştur. Eroinler bu evde ellişer, yüzer | gramlık ince paketler halinde zarflara konarak kıymetli mektup şeklinde Mısıra (gönderilmekte | fişenkler Bu Sabahki Telgraflar Barut irtişası tahkikatı Encümen mazbatasında ne diyor ? Mazbata bugün mecliste olum Ankara, 26 (Telefon) — Barut ve mevadı infilâkiye meselesine dair olan mazbata, bugün meclis heyeti umumiyesinde okunacaktır. Bu münasebetle Trabzon mebusu Hasan beyin heyeti umumiyeye izahat vermesi muhakkaktır. Heyeti umumiye mazbatada lüzum gösterildiği cihetle Hasan bey hakkında tahkikat açılmasına lüzum görecek olursa, mesele muhtelit encümene havale olunacaktır. Tetkik encümeninin, mazbata- sına göre encümen tetkikatı dört mesele üzerinde cereyan etmiştir. 1 — Barut ve mevaddı infilâ- kiye inhisarinın müzayede ve “ihale muamelesi. 2 — Devlet hesabına rovelver fişenkleri getirtmeği deruhte eden Ibrahim bey zade Lütfi beye buna ait mukavelename büküm- lerine muhalif olarak avanslar verilmesi. 3 — Rovelver fişenkleri muka- velenamesine zeyil olarak ikinci bir mukavele yapılması. 4 — On bin rovelverin ithali için Lütfi beye müsaade verilmesi. Tetkik encümeninin mazbata- sına göre otomobil işinde maz- nunlardan Lütfi beyle Jül Fresko- nun hakem heyeti ve şerikler huzurunda barut ve mevaddı infi- lâkiye inhisarınn istihsali için ihtiyar o ettiklerini (o söyledikleri 150,000 liralık fedakârlıklar me- yanında Hasan beye de 7,500 liralık bir otomobil hediye ettik- lerini şifahen beyan eyledikleri hakemlerder Arif Mustafa ve Şekip beylerin Istanbul istin- tak dairesinde vaki yeminli ifade- lerinden anlaşılmaktadır. Encümen mazbatasına göre son- radan müstantik tarafından bu husus hakkında, kendilerine tev- cih edilen sual üzerine maznun- lar Hasan beye otomomil veril- miş olduğu hakkındaki sözlerinin yalan olduğunu ve bu yalanı şerikleri iğfal ile parayı aralarında taksim (için irtikâp ettiklerini sarahaten ifade etmişlerdir. Fişenk işinde avans meselesine gelince, askeri fabrikalar umum müdürlükleri Ibrahim bey zade lütfi bey arasında aktedilmiş mukaveleye mazaran lütfi bey ayda bir milyondan aşağı olmamak üzere ceman yirmi milyon altıyüz- bin adet muhtelif neviden rovel- ver fişenği vermeği taahhüt etmiş ve mukavelenin altıncı madde- sinde alınacak fişenkler bedelinin bu fişenkler satıldıktan sonra muayyen bir nispette dahilinde satış bedelinden müteahhide tes- viye edileceği tasrih o olunmuştu. Bu suretle bu iş için hazineye peşinen hiç bir para vermeyip satıldıkça (o bedelin- den (müteahhidin omatblübunu tediye Ohakkını iktisap etmiş iken bilâhara hiç bir mecbüriyet olmadığı halde henüz satılmıyan fişenklerin (o bedeline mahsuben muhtelif tarihlerde 330,426 lira avans verilmek suretile müteah- hide mühim bir iyilik yapıldığı encümen (o mazbatasında tasrih edilmiştir. Mazbataya göre bu avansların hepsi maliye vekili Hasan beyin irozası, bazı şifahi emrile veril diği maliye müfettişlerinin rapor- larında ifade edilmekte imiş. Bu muamele, haddi zatinde hazine için mecburiyete «istinat: &tmeyen bir külfet olduğundan başka buna mazharolmak için alâ- .kadarların bazılarının ifadelerine göre, 32,000 liralık bir. fedakârlık ibtiyar edildiği gerek aralarında taati edilen mektuplarda ve gerek hakem heyeti huzurundaki iddia- larında tekrar edilmekte olduğu ve nihayet bu paranın 15,000 lirası şir- ket namına ve 150,000 liralık avar- sın tahsili masrafı olarak kabul edi!- diği encümen mazbatasında|tasrih edilmiştir. Bundan başka fişenk inhisarı aynı müteahhide ihale edil- dikten sonra hazine depolarında mevcut ve bedeli yukarıda zikredil- diği cihetle, hazinece avans olarak ödenmiş olan malların mal olduğu fiatle müteahhide verilerek sat- tırılması ve satış o yerlerinden hazinenin (overdiği ( avansların tahsili bidayeten varidat müdürü umumiliği ile Lütfi bey ara- sında 1926 da kararlaştırılıyor. Lütfi beye imza ettirilmiş ve bilâhara maliye müsteşarı Zekâi; varidat umum müdürü Kâmil, hukuk memuru Süreyya beylerden mürekkep bir komisyon ayni esas- ları kararlaştırarak bir müzekkere ile vekâlete arz ve mucibi istib- sal edilmiş olmasına rağmen varidatı umumiye müdürü Kâmil beyin vekâlet makamına bir mü- zekkere (vererek (müteahhide 85,875 lira avans verilmesini teklif eylediği encümen mazbata- sında beyan edilmektedir. Bu teklif, müsteşar Zekâi bey tarafından “yalnız satılmış olanla- rın bedelini vereceğiz başka avans veremeyiz.,, kaydile redde- dildiği (Obalde iki gün sonra müteahhide 80 bin lira verilmesi muamelâtı nakdiye müdürlüğünün 12 temmuz 926 tarihli tezkeresile Osmanlı bankasına bildirilmiş ol- duğu ve birgün sonra Hasan bey istifa ettiğinden ovekâlete gelen Abdülhalik bey tarafından bu paranın verilmemesi bankaya tebliğ edildiği yine encümen mazbatasına nazaran maliye müfettişlerinin ra- porunda beyan olunmaktadır. Fişenk mukavelesine müzeyyil mukaveleye gelince, mazbataya göre maliye müfettişleri yaptıkları tahkikata istinaden, mukavele ile mübayaası kararlaştırılan fişenkler münakasalar yapılmadan pazarlık suretile alınmasını icap eden hiç tarihte depolarda mevcut olan evvel- ki mukavele mucibince müteahhit tarnfındau iktiza eden fişenklerinin, yekünu memleket ihtiyacını ay- larca tatmine kâfi bulunduğu mu- fassal ve mükayeseli cetvellerle izah edilmiştir. Mazbataya nazaran müteahhit- ler arasında taati edilen mek- tupların tetkiki neticesinde bun- ların Fransız fırangının o sıralar- dak sukutundan bilistifade bir miktar daha fişenk alıp. evvelki mukavele > şartlarına (o tevfikan memlekete ithal etmek ve bu su- retle müstefit olmak gayesini ta- kib ettiklerini ve hattâ müsaadeyi almadan on milyonluk sipariş verdiklerini ve bunlardan bir kısmının da geldiğini ve bu işin rekabet sahasına düşmesinden endişe ettiklerini tesbit ile beraber bu uğurda on bin liralık fedakârlı- ğı kabul eylediklerini şeriklerden Jak Fresko ve Mati biraderler imza sile Jül Freskoya yazılan 12 kâ- nunusani tarihli mektup ile teyit edilmektedir. Bu on bin lira şir- ketin masarifi umumiye cetvelinde de yazılıdır. On bin rovelver meselesine gelince: Mazbatadaki O sarahate göre bir defaya münhasır olmak ve bir emsal teşkil eylememek suretile on bin rovelverin celbi için Jül Freskoya müsaade ve- rilmesi varidat umum müdür vekili Ihsan bey tarafından bir müzek- kere ile vekâlete arzedilmiş ve bu müzekkere vekil Hasan bey tarafından tasvip edilmiştir. Ma- liye müfettişleri yaptıkları tahki- kat neticesinde on bin rovelverin esasen sipariş (edilmediğini ve hükümetin ilân tarihi olan 15 temmuz 341 tarihinden evvel si- pariş edilmiş olan rovelverlerin bedelleri muayyen bir kâr ilâve- sile peşinen ve defaten sahiple- rine verilerek alınmakta olmasın- dan dolayı böylece zahmetsiz muhim bir kâr temini maksadile ve (o bükümeti oiğfâl suretile on bin rovelver ithâli müsaadesini istihsal ettiklerini ve bu uğurda on bin liralık fedakârlığa razı olduklarını ve bunun beş bin lirasının şirketin masarifatı umu- miyesi meyanına ithal edildiğini elde edilen mektuplar ve saire ile teyit olunmuştur. Encümen mazbatasındaki müta- laaya göre otomobil işinden maada diğer muamelelerin icapsız, usulsüz ve yolsuz oldukları maliye müfettişlerinin tahkikatile müdellel fezlekelerinden ve daima ayni eşhastan ibaret olan alâkadarların bu işler için nakdi fedakârlıklar ibtiyar ettikleri yine bu tahkikat evrakile kendi aralarında cereyan eden muhaberelerden ve bakem heyetinin kararlarından ve bunlara tekabul eden yolsuz mu-meleler den anlaşılmaktadır. Istanbul muhteliti Eskişehir muhtelitini 5-0 yendi Eskişehir 25 (Hususi) — Istan- bul mubteliti ile Eskişehir mub- teli arasında yapılan maçta İstan- bul sıfıra beş ile Eskişehiri yen- miştir. İzmir takımı maç yapmal: üzere şehrimize gelmiştir. Mubhtelitler maçını İstanbullu hâkem Nuri bey idare etmiştir. Fasta harekât Fransızlar biraz daha ilerilediler Rabat, 26, (A.A.) — Askeri kıtaat, bilâbadise (o Tarikulkebir münakalât hattını işgal ederek Moulouia havzasındaki o Tounfit mıntakası ile yukarı 'Zuz vadisin- | deki Elbordj mınte'kası arasında doğrudan doğruya irtibatı tesise | emtianın itbali müstesnadır. muvaffak olmuştur. Yunan ithal: Yeni bir takım tahdit tedbirleri alındı Atina, 26 (A.A) — Bir karar- name, Yunan mahsulâtının tediye- sine mahsus dövizler ticaretini bir İ takım (o tahdidata tabi tutan memleketlerden gelen emtia itha- İ lâtını menetmektedir. Yalnız mu- kabilinde Yunan mahsülâtı verilen bir sebek mevcut olamadığını ve o bu T Alacak k yüzünden İzmirde iki cinayet vuku buldu Izmir, 25 (Hususi) — Tepecikte | garson Osman ile Ali çavuş isminde birisi 35 kuruş alacak meselesinden kavga etmişler, Os- | man bıçakla Ali çavuşu yaralayıp öldürmüştür. Bordovada Konyalı Mustafa ve Ali isimlerinde iki kişi de alacak yüzünden kavga etmişler, bunlar- dan Mustafa büyük bir taşla Alinir başına vurarak öldürmüştür. Ka- tiller yakalanmışlardır.. Vapurculuk inhisarı Ankara, 25 — Milli vapurcu- luğun inhisar altına alınması me- selesini tetkik içip teşekkül eden fırka komisyonu bugün tetkikata başlamıştır. Benzin istihlâk resmi Ankara 25 — Meclis bugün benzinden alınacak dahili istihlâk resmi İâyihasını müzakere ve ka- bul etmiştir. Kabul edilen kanunun esaslarma göre (odahildeki (o membalardan istihsal veya hariçten ithal edile- : cek 15 santigrat derecei hararette kesafet derecesi 0/786 dan aşağı olan benzinin beher kilosundan bir kuruş seksen santim dabili is- tihlâk vergisi alınacaktır. Fransız kabinesi M. Herriotun hattı- hareketini tasvip etti Paris, 26 (A.A.) — Kabine, saat 17,de toplanmıştır. M. Her- rot, harici vaziyet hakkında iza- hat vermiştir. Kabine, Cenevre ve Lausannde ki Fransız heyet- lerininin haltı hareketini tas- vip etmiştir. İçtimam bitamında M. Herriot, M. Boncour ve M. Paganon, mali projeler hakkında tetkikatta bulunmak üzere hususi bir konferans aktetmişlerdir. Kabine, M. Herriot avdet eder etmez tekrar toplanacak ve pro- jeleri tasvip edecektir. Bu pro- jeler müteakiben hemen mebusan meclisi divanına tevdi olunacaktır. M. Herriot, bugün Lausan'a gitmek üzere saat 22.15 de trene binecektir. Ingiliz sulhperverlerinin bir nümayişi Londra, 25 (A. A.) — yeni ihdas edilmiş olan sulhperverler teşkilâtı âzasını hâmil otomobil- lerden mürekkep bir kafile dün esliha yüklü olduğu halde Japon- yaya hareket etmeğe. âmade bir vapurun — bulunmakta ( olduğu West - ladia Doksa gitmiştir. Duktaki zabıta kuvvetleri ile memurin onümayişçilerin liman rıhtımına (girmelerine müsaade etmemiştir. Nümayişçiler, Ingilte- reden uzak şarka silâh gönderil- mesini şiddetle protesto etmişler ve duk amelesine bir takım risa- leler dağıtmışlardır. Beynelmilel harp malülleri Brüksel 26 ( A.A. ) — Fransız harp malülleri ile sabık muha- ripleri, yalnız müttefik devlet- ler (o cemiyetlerini değil (o aynı zamanda sabık düşman memleket- ler cemiyetlerini de bir araya toplamış olan beynelmilel harp malülleri ve sabık muharipleri konfederasyonuna iltihaka karar vermiştir. Egypt vapurunun altınları çıkarıldı Brest 26 (A.A.) — Dün Egpt'in enkazindan denizin dalgalı olma- sına rağmen bir çok altın külçesi çıkarmış olan Artiglio, kiymetli bi: hamule ile Plymouth'a hare- 4 ket etmiştir.