12 Ocak 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

12 Kânunusani 1932 AKŞAMDAN AKŞAMA Sahife 3 EDAYİDE EE MMÇÇğşğM.—.».—>»”.—> A«“A)N»»--”” ———— ma; Asrın en mesutadamı: “Mütevelli,, Kaç kereler ve kaç kereler mevzuubahs olmuştur ve gazete- lere yazılmıştır: Bu devirde hiç- kimse servetinden emin olamıyor! ırka çıkıyor; çifliklerinden koğuveriyor; — bir buhran oluyor, ingiliz lirasını tepetaklak yuvarlı- yor, — bir bilmem ne başgös- teriyor; amerikan sanayiinin esha- mına para yatıranları iflâs ettir tiyor.. Hülâsa, milyoner değil a, milyarder olarak uykuya dalsa- nız, gönlünüz ferah, vaziyetten tamamen emin bir surette sabahı edemezsiniz: Bir telgrafla sizi uyandırırlar; iflâsınızı size haber verebilirler; üstelik, gırtlağınıza kadar borçlarmışsınızdır bile... Bu asırda, hiç hiç hiç kimse, yarınından emin değildir. Muba- lâasız söyliyeyim: Bu asırda hiç kimse, kendi refah ve istirahatini, hayatının sonuna kadar temin etmiş sayılamaz. Yirminci asırdaki iktisadi omüessesattan bir tanesi bile, fertleri, mezara kadar servet ve sâmânı içinde teşyi etmeği tekeffül edememektedir, o Çünkü, bizzat o müessese de, yarın bata- bilir. Nerede 'kalmış ki, 1930 küsur senelerinde, biri çıkıp da: — Ben kendi hayatımı tahtı emniyete aldım. Çocuğumun istik- balini düşünüyorum! - diyebilsin. Bunun bir tek istisnası vardır. Dünya yüzünde, bugünkü gün bir tek şahsiyet mevcuttur ki, geçiminden emin bulunuyor: Bu şahsiyet, mütevelli şahsiyetidir. Mütevelli, mütevelli diye işitip dururuz. Bu mütevelli kiradir, neyin nesidir? Başkaları, onu var- sın kendi bildiklerine göre tarif etsin... Benim anlıyışıma göre, mütevelli şudur: Islâm âleminde, padişahların ve derebeylerinin tasallutuna karşı servetlerini muhafaza etmek ve evlâdüayallerinim istikballerini te- min eylemek istiyenler, hayrat ve hasenat diye yaptırdıkları cami, çeşme, imarethane nevinden mü- esseselerin masraflarına takabül etmesi için, bir takım irat ve akar da hibe ederler; fakat, bu irat ve akarın işlerine, vakıf sahi- binin evlât ve ahfadı, yahut arzu eylediği diğer insanlar ve çocuk- ları bakar. Bu hizmete mukabil, bazan pek yüksek aylıklar da alırlar. Hülâsa, faraza Süleymanı kanuni devrinde, bir vakıf ihdas etmiş insanın çocukları bugüne kadar müemmen vaziyette kalmışlardır. Ömürlerince sağlam gelirler | almışlardır. £ Hakikatte mülkiyet ( sahibidirler. Lâkin, alelâde bir mülkiyet sahibi gibi, hovardaca, mirasyedice, mallarını satmak hakkından mahrum bıra- kılmışlardır. Vakıf, dinin hima- yesinde olduğu için, mallarına biç bir gasıp el sürememiştir. hâlâ, rağmen, Bu mesut omütevelliler, — Cumhuriyet devrine Haliç şirketi Bir komisyon vaziyeti tetkik edecek Haliç şirketinin vaziyeti hala düzelmemiştir. Şirket acele bir tedbir bulunmazsa yakında sefer- lerini tatil etmek mecburiyetinde kalacağına dair tekrar vekâletin nazarı dikkatini celbetmiştir. Iktisat vekâleti işi ehemmiyetle nazarı dikkate almış ve şehrimiz- deki alâkadar makamlara tebliğat yapmıştır. Bu günlerde bir komis- yön toplanacak, şirketin mali ve iktisadi vaziyetini müstacelen tet- kik ederek kati bir karar vere- cektir. (o Vekâlet, o korasiyonun vereceği bu karar üzerine zaman aip etmeksizin icap eden tetbir- leri alacaktır. Komisyona belediye namına da reis muavinlerinden Hâmit bey iştirak edecektir. Belediye ihaleleri Mütaahitler ihaleden 10 gün sonra işebaşlıyacaklar Belediyenin ihale ettiği işler- den bir çoğu teehürle yapıldı- ğından şikâyet ediliyor. Mütaahhit ihale tarihile mukavele arasında kendi o lehinde olarak geçen günlerden istifade ediyor. Bu suretle işe başlanması uzuyor. Buna mani olmak için şehir meclisi daimi encümeni bir karar vermiştir. o Mütaahhit, bir işi deruhte ettiği zaman ihale tari- hinden itibaren nihayet 10 gün içinde işe başlamağı da ayrıca taahhüt edecektir. rana anası 1931 senesinin buhranına rağmen mevcuttur. Hattâ, içlerinden bir tanesi, şehrimizin tam ortasindaki koskocaman ve kıymettar mevkili bir mezarlığa — şartı vâkıf mu- cibince, yani takriben bundan 320 sene evel yazılmış bir vasiyet- name mucibince — cayır cayır vaz'ıyet etmiş. Koskoca apartı- manlar bina ettiriyormuş. Bu tarz mülkiyetler, 1932 sene- sinde bizzat mütevelliler için hoş olabilir. Lâkin, asrın zihniyetile, geniş halk tabakalarının sefalet ve ihtiyaçlar ortasında kıvrım kıvrım kıvranmasile ne derece imtizaç eder onu bilmem. (Vâ-Nü) Kandiller sabaha kadar yanıyor Istanbul evkaf müdürlüğünden: Gazetenizin 9/1/932 tarihli nusha- sının üçüncü sahifesinin birinci sütununda (lüzumsuz bir tasarruf) serlevhasile (o yazılan (minareler elektriklerinin (o yatsıdan sonra söndürüleceği haberi (yanlıştır. Iki gecedir görüldüğü üzere mi- narelerde elektrikler sabaha kadar yanmaktadır. Bunun ayni sütuna dercini rica ederim efednim. ŞEHİR HABERLERİ | Inşallah! Galata köprüsü artık vaktinde kapanacak Dün gene Galata köprüsünün kırk dakika teehhürle kapandığını yazmış ve belediyenin bu işi bir türlü tanzim edemediğinden şikâ- yet etmiştik. Bu neşriyat üzerine belediye reis muavini Hamit beyi gördük. Hamit bey diyor ki: Neşriyatınızın (o belediyece ehemmiyetle nazarı dikkate alın- dığını yazınız. Hakikaten bu işle ciddi surette meşgul olacağım. Bu işi halledeceğim.,, Buna inşaallah diyelim. Ümit ederizki Hamit beyin bu sözü lafta kalmaz. Hasköy mezarlığı Belediye musevi mezarlığı hakkında tetkikat yapıyor Hasköy musevi (mezarlığının vaziyeti hakkında belediye tet- kikata başlamıştır. Şimdiye kadar yapılan tetkikat neticesinde (Hasköy mezarlığı- nın kenarında kâin bir fabrika belediyenin nazarı dikkatini cek betmiştir. Fabrika idaresi (omüessesenin askeri © müessesattan (olduğunu iddia etmiş, fakat belediye ile ciheti askeriye arasında cereyan eden muhabere neticesinde bu iddia tahakkuk etmemiştir. Şimdi belediye, bu fabrikanın vaziyetini tetkik ediyor. Şayet fabrikanın mezarlık arsası üzerinde olduğu anlaşılırsa o zaman belediye fabrika arsasını işgal edenden isteyecektir. Diğer taraftan Hasköy mezarlığı- nın günden güne büyüdüğü iddia ediliyor. Belediyeye verilen omalümata göre Museviler, bir yere gömdük- leri bir cenazenin yerine diğer bir cenazeyi gömmediklerinden ihtiyaç karşısında mezarlığın hu- dudunu büyültmektedirler. Bele- diye, mezarlığın hakiki hududunu da tayin edecektir. AKŞAM ABONE ücretleri Türkiye Ecnebi BENELİK 1400 Kuruş (o 7700 kuruş GArux 750 >» 49 > SATLIK 400 » 80 > JAYLIK — 150 » — may” Abone ücretleri (odoğrudan doğruya AKŞAM idaresi namına gönderilmelidir. Adres tebdili için yirmi beş ku- ruşluk pul göndermek lâzımdır. Ramazan 4 — Kasım: 66 S. İmsâk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı E 1239 24 722 SAT 12 137 Va, 5,39 7,25 12,23 1447 17 18,36 Şoförler Içki ve kokain kullananlar işten çıkarılacak Otomobil kazalarına sebebiyet veren bir kısım şoförlerin bu ka- zalar esnasında kendilerine malik olamıyacak kadar sarhoş oldukları kuvvetle iddia ediliyor. Şimdiye kadar yapılan polis tahkikatıda ekseriya bunu teyit ediyor. Diğer taraftan şoförlerden bir kısmının nasılsa şoförlüğe sülük etmek imkânını (o buldukları da alâkadar makamlarca anlaşılmıştır. Haber aldığımıza göre belediye otomobil ve otobüs kazalarının bir an evel önünü almak için şoförler arasında esaslı bir tahki- kat yapmağa karar vermiştir.) Bu kararın tatbikatınada / baş- lanmıştır. Seyrüsefer merkezinde şoförlerin sicil | dosyaları mev- cuttur. Bu dosya muhteviyatı yeni- den selâhiyetdar bir heyet tara- fından gözden geçirilmektedir. Lüzum görülürse vaziyeti şüpheli görülen şoförler daha esaslı bir surette imtihan edilecekler, içki ve kokain gibi müskirat tiryakisi şoförler, meslekten çıkarılacak- lardır. Şişe fabrikası Bir grup ehemmiyetli tetkikat yapıyor Yerli sermayedarlardan mürek- kep bir grup şişe fabrikası aç- mağa teşebbüs etmişlerdir. Gümrük istatistiklerine göre her sene şişe için hariç memle- ketlere yarım milyon lira veriyo- ruz. Halbuki şişe fabrikası 300 bin lirayla tesis edilecektir. Yapılan bir hesaba göre şişe fabrikası Türkiyenin ( ihtiyacını temin edebilecektir. Yalnız Müs- kirat inhisar idaresi her sene 25 milyon şişe alacaktır. Darülâczenin islâhı Darülâze menfaatine verilecek balo komitesi yarın saat üçbu- çukta (Darülbedayi (salonunda toplanacaktır. Darülâczenin islâhı ve tekâmülü için teşekkül eden komisyonun her ayın birinci ve üçüncü salı günleri ikinci vakıf hanında komisyon azasından Mühürdar zade Nuri beyin yazıhanesinde içtima tekar- rür etmiştir. Iranla ticari münasebatımız Iktisat vekâleti Iranla aramız- daki ticari münasebat hakkında ticaret odasındanbir rapor istemiştir. Rapor dün vekâlete gönderilmiştir. Iş adomı Octave Mirbeau ( - Oktav Mirbojnun Les affaires sont les affaires (— le-z-afer son le-z-afer)i bundan 20 sene evel Paris'te temsil edildiği zaman, iki sene evel “Topaz,ın mazhar olduğu rağbete mazhar oldu. Pangnol, nasıl bugünkü cemiyetin içinden, muvaffak olan insan enmuzecini “Topaz,,da temessül ettirdiyse, 1903 de de Mirbeau, o devrin muvaffak olmuş tipini “Lechat,, da temessül ettirmiştir. Zamanın, şeref, haysiyet, namus pahasına zengin olan insanlarını bazen tezyif ve bazen de - gayrı şuuri - takdir ederek sahneye koy- mak, her devir müellifleri için muvaffakiyetin sırrı olmuştur. Her yeni devirde de yaşatılan “tip, , eskiye (oOnazaran daha canlı telekki edildiğinden, daha fazla mergup olmuştur. “Dumas, ya nazaren “Mirbeau,, , “Mirbeau,, ya nazaran “ Paagnol ,'un daha çok muvaffak olduğunu kabul etmemiz lâzım gelir. Eğer Darük bedayi “Iş adamı, nı “ Topaz, - dan evel temsil etmiş olsaydı, muhakkak, ki “ Isidore Lechat,, tipi halkın daha fazla hoşuna gidecekti, fakat zamanımızın çok daha canlı bir tipi olan “Topaz, seyrettikten sonra, “Lechat,, yi benimsemesi biraz daha güçleş- miştir. Bu itibarla Darülbedayi “ Işadamı ,,nı temsil etmekte biraz geç kalmıştır diyebiliriz. * “Les affaires sönt les affaires,,in, sahnenin çok kuvvetli bir eseri olduğu muhakkaktır. “ Lechat ,, beynelmilel bir şahıstır. Fakat buna rağmen Mirbeau'nun bu eseri “ oevre de moeurs,, sayılabilir. Fransada, demokrasi rejimine rağ men, aristokrasiye karşı beslenen muhabbet,asalet unvanı karşısında duyulan hörmet pek büyüktür. Halk, bir dükün, bir kontun, bir markinin fena bir şey yapabile- ceğine kani değildir. Asalet düş- manlığı avam arasından sivrilerek para kazananlarda başyöstermiştir. Işte “Iş adamı, da asaletin bu düşmanlarından biridir. Daha doğrusu düşmanlarının nümune- sidir. Onlar asalete küfür ederler, fakat onlarda nunvan satın almak için servetlerini feda etmekten çekin- mezler. İşte “iş adamı,,nın hir vasfı mümeyyizide budur. Fakat bu vasıf bize o kadar yabancıdır, ki Reşat Nuri bey, tercemesinde “Lechat,,- nın karakterini tebarüz ettiren kısımları atmış ve perdelerin, harekâtını felce uğratmıştır. Kızın babasından neye o dere- ce nefret ettiği anlaşılamamış, Lechat'ın kâhyası, “Le vicomte de la Fontenelle,, hemen hemen Sovyetler Zeytin satın alacaklar lüzumsuz bir kukla şekline gir- Sovyet ticarel mümessilliği, pi- yasadan zeytin alacaktır. Diğer taraftan Romanya'ya da miştir. Bu itibarla, terceme şek- lini kusursuz addetmek imkânsız- (Devamı dördüncü sabifede) zeytin ihracatı artmıştır. Selâmi İZZET Amca Beye göre... 5 iy Dal - 2 1 R uğ a z 7 5 Karikatürist — Paris'li ressam- lar parasızlığa bir çare bulmuşlar Amca Bey... .. Meselâ bir manzara resmi verip bir okka elma... .. Bir portre yapıp iki okka et alıyorlarmış... a .. Meslekdaşlar bizde de bunu | Karikatürist — Neden Amca Bey? tatbike kalkarlarsa... A. B. — Karikatürünü yapa- A. B. — Sen aç kalırsın mirim;| cağın kimse sana elma değil selâm bile vermez del...