16 Kasım 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 Dünyayısarsan zaman Zail olacak? M. Henry Fordun iktisadi buhran hakkında mühim beyanatı M. Henry Ford dünyayı sarsan iktisadi obuhan hakkında The Amerikan Automobil mecmuzsına atidek beyanatta bulunmuştur: — Dünyayı eleyevm mütessir etmekte olan buhran nasıl niha- yet bulabilecektir? Buhranı bhazırın insanlar üzerinde husule getirdiği tahribat evelki câli refahımızın temadisin- den mütevellit tahribattan her hâlde daha azdır, ve bu buhran devresine insanlar daha ziyade mukavemet edebileceklerdir. Re- fah devresi addettiğimiz evelki devre hiç bir vechile refah ve saadet temin etmiyor. Bilâkis in- sanların işine olduğu kadar ahlâ- kına da sui tesir icra ediyordu. Bubranı hazır, ipsanların: 1 — Hiçten kazanç temin edi- lebileceği firkrinden vaz geçtikleri 2 —istiklâli zatilerini ele aldık- ları yani kendilerine iş veya yardım temin etmek için bir kaç kişinin himmetine arzı iftikar etmedikleri 3 — ve etkârı umumiye hayat kıymetinin parada olmayıp hayatta yaşamakta olduğunu idrak ettik- leri gün tamamile zail olacaktır. Seri halinde imalât prensipi tamamile tebeddül edecek mi ve gerek sanayi ve gerek ticari bün- yemizde umumi ne gibi tahavvül- ler olacaktır? — Seri halinde imalâttan sar- fınazar edilmiyecek bilâkis bu tarz imalât belki tezyit edilecek- tir. lmalât miktarının şimdiye kadar vasıl olduğu mertebe her halde ihtiyacı teminden çok uzak- tır. İktisadi bünyede husule geti- rilecek tahavvüller eşya mübade- lesini belki evvelden olduğundan fazla teshil edecektir. Insan, eşya, para ve ihtiyaç her zaman için baki kalacaktır. Iktisadi yolsuzluklardan bir kaçı refedilir ve bunların yerine daha insani kaideler ikame edilirse işin ve refahın temadisini temin eden bu dört eleman daha tabii bir suretle işleyebiiir. Aksayı Şarkta lâstik, dünyanın bir çok yerlerinde bakır, Brezil- yada kahve Kübada şeker ve ilâh gibi satılamayan mevadı iptidaiye fiatlarınin düşmesini intaç ve binnetice bir) çok memleket- lerde ticari faaliyeti sektedar etti, Bu mevadın istimali, fiatların yükselmesi ve arz ve talebin normal bir hale ifrağı hakkındaki fikriniz nedir? — Her ne olursa olsun her halde imalâtın tahdidi, fiat tespiti vesaire gibi sun'i çarelere baş vurmaktan tevekki etmeliyiz. Her nekadar muvakkat (mahzurları varsa da satılamayan fazla istih- salin tevlit ettiği bu mahzurlar gene bu fazlalığın husule getirdiği tazyikten mütevellit iyi neticeler tevazün edebilir. Fazla istihsal olmadıkça imalât için yeni istimal sahası bulunamaz. Yeni istimal sahası demek yeni piyasalar ve binaenaley fazla istihsal demektir. Bu neticeler ançak fazla istihsalin tevlit ettiği tazyik neticesinde hissedilebilir. Insanlardan bir çoğu bugün istihlâkâtını tenkis etmiş ve yaşa- yış şaraitini asgari çerçeve içinde almıştır. Halbuki yaşama şeraiti- nin inkişafı noktai nazarından dünyanın bir çok taraflarında büyük terakki adımları atılmıştır. Bu inkişaf temadi edebilecek mi yoksa evelki devrelerin bize göre daha az şayanı arzu olan hayat şeraitine avdet mi edeceğiz? — Hayat şeraitinin (inkişafı yalnız temadi etmekle kalmayacak fakat aynı zamanda her mem- lekette sanayiin terakki ve inki- şafı dolayısile dev adımlarile ilerliyecektir. Yeni memleketlerin işletimesi, o memleketlerde o hu- Sule gelen terakki ve inkişaf ha- sebile tamamile durmuştur. Millet- ler kendi ihtiyaçlarını tedricen kendileri temin etmekte oldukla- rından ecnebi piyasaları bittabi gitgide azalmaktadır. Bu vaziyet bittabi milletleri müstemlike şera- itinde olduğundan fazla refaha sevkeder. Binaenaleyh hiç bir tarafta eski şeraite rüc'at edil- miyecektir, — Buhranı hazır şimdiye kadar arasıra olduğu gibi muvakkat bir buhran olup yakın bir atide zail olabilece kmidir? — Bu buhranın evvelkilere ben- zemiyen bir çok noktaları vardır. Binaenaleyh bunun tesirleri bir müddet daha temadi edebilir. Fakat bence de hayatı içtimaiye şeraitinin - yukarıdanberi söyledik- lerimizin Obusule gelmesi noktai nazarından - tebeddülü gayri ka- bili ictinap bir hale gelecektir. — Otomobil işi noktai nazarın- dan müstakbel satışlar ve muh- telif memleketlerde motör kuvveti istimalinin derecei inkişafı hakkın- daki firkirleriniz nedir? — Otomobil nakliyat mesele- sinde en müessir bir âmildir. Binaenaleyh bu san'at gerek is- tihsal ve gerek satış noktai naza- rından daima ve daima inkişaf edecektir. — Umumiyet itibarile yevmi- yeler veya Ford kumpanyalarının tediye etmekte oldukları yevmiye- ler hakkındaki fikirlerinizi söyli- yebilir misiniz? — Sanayi ancak amelenin onu vikaye etmesi ile terakki edebilir. Halbuki amele kâfi miktarda yev- miye almalıdır ki sanayii himaye edebilsin. Yevmiyeler, bizim satın alma kabiliyetimizdir, Yevmiyele- rin artması İşi arttırdığı gibi azaltılması da işlerin azalmasını intaç eder. Maamafih (Oamele yevmiyesine (o istihkak © kesbet- melidir. Yüksek yevmiye ancak yüksek ve temiz istihsal netice- sinde kabili tediyedir. Ameleyi fazla kazanmaya sevketmek vazi- fesi mühim bir idare işidir ki çalışma şeraitinin (omuntazamen tekâmülü neticesinde elde edile- bilir. — Ford kumpanyasının hâli hazırdaki vaziyeti ile istikbaldeki tasavvuratı hakkında bir şey söy- ler misiniz? — Ford kumpanyası her za- man olduğu gibi otomobil sana- yiinin inkişafı için kemali hararetle çalışmaktadır. irtihal Temyiz mahkemesi reislerinden Fah- rettin beyin oğlu Feyziye Lisesi talebe- sinden Osman Bey bir müddettenberi duçar olduğu hastalıktan kurtulamıyarak bu sabah vefat etmiştir. Cenazesi Şişlideki Etfal hastahane- sinden saat 11.1/2 kaldırılarak Teşvikiye camiinde öğle namazı badeleda Maçka kabristamna, rahmet eylesin. defnedilecektir. o Allah buhran ne | KISA HABERLER Akşam X Cumhuriyeti koruma kanu- nu — Cumhuriyeti koruma ka- nunu için hazırlanan proje vekil- ler heyetine sevkolunmuştur. Ve- killer heyetinin lâyihayı bu hafta zarfında tetkik ederek Millet meclisine göndermesi muhtemeldir. X Stadyom müessesesi— Stad- yom inşası için bütçede mevzu kırk bin lira tahsisat ile hem yerine alınması ve hem de inşa- atın temini kabil olamıyacağı anla- şıldığından bu işin gelecek seneye bırakılması takarrür etmiştir. 932 senesine mevcut kıkrk bin liraya ilâveten fazla tahsisat ko- nacak ve hemen inşaata başlana- caktır. * Bir paftalık ihracatımız — Son bir hafta zarfında memleke- timizin muhtelif mıntakalarında yapılan ihracat miktarı şudur: Istanbul mıntakasından: 1004 çuval fındık, 155 balya tiftik, 22 bin çuval arpa, 28 sandık afyon, 534 balya yapağı. Izmir mıntakasından: 996835 kilo arpa, 631 kilo afyon, 102456 incir, 1,299,297 kilo üzüm, 12380 kilo O zeytinyağı, 297534 kilo palamut. Samsun mıntakasından: 162398 kilo tütün, 1815 sandık yumurta. Bu hafta zarfındaki tütün stoku 6,419,000 kilodur. X* Yeni polis kanunu — Yeni polis teşkilâtı okanununa göre mesleğinde terfi için her sınıfta üç sene hizmet etmek, komiserler derecesindeki sivil memurlar için müsabaka imtihanını kazanmak, komiserler için yüksek, diğerleri için orta polis kursunu ikmal etmek şart konulmuştur. M. Veyl — Tramvay şirke- tinin şehirde otobüs işletmek için imtiyaz isteyeceği ve M. Veyl'in bu mesele için şehrimize geldiği yazılmışsa da bu haber doğru değildir. M. Veyl Şarktaki Fransız ve Belçika sermayeli bütün şir- ketlerde alâkadardır. Istanbulda bu muhtelif şirketlere ait hususat için gelmiştir. Xx Fevzi paşa Hz. — Bir müd- | dettenberi şehrimizde (o bulunan büyük erkânı harbiye reisi Müşir Fevzi pş. Hz. Peykişevket ile Izmite gitmişlerdir. * Taksim şirketinden istenen arsalar — Defterdarlık Taksim Emlâk şirketine müracaatle kanu- nen bükümete verilmesi lâzım gelen karakol ve mektep arsasının ini istemişti Radyo 16 Teşrinisani Pazartesi Istanbul (Postane) 1200 m. — 18; Gramofon. 19,30 Alaturka musiki 20,30 Tiyatro, 21: Alaturka musiki. 22 Hafif orkestra musiki. Berlin ( 1635 m, ) — 17,30: Operet ve valslar. Sonra musahabeler, dersler. 21,05 Geza konser takımının konseri, 21,45: «Oberst Chabert> isimli monolog Müteakiben caz ve tango takımları. Budapeşte (550 m.) — 18,05: Ders 18,30 Salon musikisi ( operetler) 19,25: Almanca ders. 20,05 Sandor Bura Sigan takımı 21.20 Konferans, 21,50 Ernest Dohnanyi'nin idaresinde büyük konser, 23,40 İmre Macari Sigan takımı, Viyana (616 m.) — 17,26: Hugo Durghause'in taganni konseri. 18,05 Marş, operet ve valslar. 19,20 konferans vesaire. 20,35 Bach'ın eserlerinden büyük fiârmonik konser. 23,05 haberler. 23,20 muganni Franz Grünhut'un iştirakile Robert Kongol cazbandı. Roma (441 m.) — 18,05 Mütenevvi konser, 20.30 haberler, gramofon. 21 haberler. 22,05 halk konseri, 24 son haberler. Bükreş (394 m) — 18 gramofon 18 orkestra, 21,20 mütenevvi kuatw (4 alet) konseri, 7 ANN am) İkinci ve heyecanlı safhaları. Paris'in tebessüm Fransızca sözlü Mümessilleri: Rus futbolcuları geliyor Moskova, 15 (A.A.) — Terbi- yei bedeniye yüksek meçlisi Tür- kiye'ye gidecek olan Rus spor- çularının müsabaka proğramlarını ihçar etmiştir. Sovyet Futbol takımı iadei zi- yaret etmek üzere yakında Tür- kiye'ye gelecektir, Balikesir'de at yarışları Balikesir 14 (A.A.) — (Gecik- miştir.) Yarış ve ıslah encümeni âlisi tarafından tertip edilen son bahar at koşusu dün muvaffakı- yetle yapıldı. Çok rağbet kazanan bu koşulardan, tay koşusunda1400 metrelik mesafeyi 1/44de koşan haragüzeli isimli kısrağı; ikinci koşuda 2200 metrelik mesafeyi 2/29 dakikada kateden Nuri be- yin Ceylân Yektası; Üçüncü ko- şuda 2000 metre mesafeyi 2/27 dakikada koşan Izmir'li Süleyman efendinin Mona isimli İngiliz kıs- rağı; Dördüncü koşuda 3200 met- relik mesafeyi 4 dakikada kat den Izmirli Tevfik beyin Seda isimli atı birinci gelmiştir. ingilterede futbol Londra 15 ( A.A. ) — Birinci ingiliz kümesi, futbol takımlarının son maçlarına ait neticeler şun- lardır: Arsenal- Wescham 4-1, Birming- ham-Leicester 2-0, o Blackburn- Middlesborough 4-2, Blackpool- Wesnesday 2-2, Derby-Newcastle 1-1, Everton-Chelsea 8-2, Manc- hester Citi-Crimsby 4-1, Portsmo- uth-Huddersfield 3-2, Sheffield United-Bolton 4-0 Sunderland- Liverpool 1-3, Westbeomwich- Aston Villa. Birinci İskoçya kümesi takım- larına ait neticeler şunlardır : Aberdeen - Kilmarnock 11 Airdrisonians - Cowd enbeav 2-1 Yar United - Hearts 1-2 Leltic - Pa Rtick 1-2 Dundee - Mothaerwell 22 Hamilton - Dundee Mothervell 2-2 Hamilton - Dundee United . 4-1 Ceith - Falkirk 2-1 Oucenspark - Morton 4-1 Rageres - Ciyde 22 St - Mirren - Tahitd Lanark (o 1-1 Ingiliz ve Irlanda amatörleri arasındaki maçlar, dün York'da yapılmıştır. Ingiliz takımı 2 sayıya karşı 3 sayı ile galip gelmiştir. Arnavut köyünde bir futbol maçı Arnavutköy sahasında Beyazıt Altın Yıldız ikinci takımı ile Arnavutköyü üçüncü takimı ara- sında bir maç yapılmıştır. Altın Yıldız talisiz bir oyundan sonra 1-1 berabere kalmıştır. ı Bugün MİLLİ SİNEMADA 2 sözlü şarkılı filim birden; MARSEYYEZ LAURA LA PLANT ve JON BOLES'in sözlü ve şarkılı Fransa ihtilâli kebirine ait muazzam şaheser filmi.. ayrıca: VAHŞiLER GELİYOR Matineler 2,30 - 5, suvare 9,30 RAIMU ve JANIE MARESE ANNY ONDRA ve GEORG ALEXANDRE MAM'ZELLE NİTOUCHE Filmile şimdiye kadar görülmemiş çok güldürücü bir komedi vücuda getirmişlerdir. ve HAYATINI KAZAN ve şarkılı filmdir. VICTOR BOUCHER ve DOLLY DAVIS 16 Teşrinisani 1931 sevimliliği filmi Esrar kaçakçılığı Esrar dolu bir torba yakalandı Polis 5 inci şube müdüriyeti bir esrar kaçakçısı yakalamıştır. Köprünün altından geçmekte olan bir sandal beşinci şube memur- larının nazarı dikkatini celbetmiş ve derhal sandal durdurularak araştırma yapılmıştır. Sandalda bir torba dolusu esrar bulunmuş- tur. Hayri isminde birisi yakala- narak tanzim olunan tahkikat evrakile birlikte adliyeye veril- miştir. | Müstantiklik (tahkikata vaziyet etmiştir. Polis taavün sandığı Palis taavün sandığı idare hey- eti dün toplanmıştır. Bu toplan- mada polis memurlarından kesilen devlet bankası hisse senetleri etrafında müzakere yapılmıştır. Polis memurlarından üç taksit daha kesildikten sonra bankanın hisse senetleri polislere tevzi edilecektir. Dörtyol portahalları kemale erdi Dörtyolda portakallar kemale gelmiştir. Gelen haberlere göre Dörtyol portakal sahipleri arala- rında bir şirket teşkiline teşebbüs etmişlerdir. Ziraat bankası da bu irket di decekti DARÜLBEDAYI Yarın akşam: Saat 21,30 da Mukaddes Alev Facia 3 perde Yazan: 5S. Maugham TEMSİLLERİ Tercüme eden: 4. Gazanfer Talebe gecesi İstanbul cihetine hususi tramvay tahsis edilmiştir. Darülbedayi müdiriyetinden : İkinci teşrin pazartesi gününden itibaren tedrisata başlanacaktır. ilân İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel Şirketleri ile İstanbul ve Kadı köy havagazı şirketi ve tesisatı elektrikiye (şirketleri, el- yevm ve oldukça uzun bir müd- det için münhal hiç bir memuri- yetleri bulunmadığı ve hiç bir netice verilmiyecek olan hizmet talebinden sarfınazar olunmasını bilhassa rica ederler. Binaenaleyh müstedilere alâka- dar olan hayırhah zevattar gelen tavsiye name ve teşebbüsler hak- kında dahi keyfiyet aynıdır. tiyatro (mektebi Darülfünun İlâhiyat Fakültesinden: Darülfünun İlâhiyat Fakültesi heyeti tedrisiyesince cumartesi, pazartesi ve perşembe günleri Fakülte dershanesinde saat beşten altıya kadar verilmesi tekar- rür eden serbest derslere iki taksitte ydiye ile talip rın Fakülte kalemine müracaat senevi bir lira ücreti ALU a ZE ALİR .