16 Kasım 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahife 2 ii » Mali ve iktisadi tedbirler (Baş tarafı birinci sahifede) olunan £eskin edici çarelerdir. Tıpkı mühlik bir bastalığın daha vahim ihtilâtlara sebebiyet vermemesi için alelâcele baş vurulan sathi tedbirler gibi... Bunlar, ağrıları durdurur, fakat hastaya şifa vermez. Devlet varidatı azaldıkça, her sene bütçeden bir miktar daha tasarruf (Oetmekle o bir memleketin iktisadiyatı düzelmez. Bir devletin asgari bir masraf haddi vardır ki ondan aşağı inilemez. Daha aşağı inmek Türkiye gibi, benüz her şeyi yeni başlayan bir memleketin terakki ve inkişafını bir asır geri götürür. Para kazanamıyan bir adamın, açlık idmanı yapması, kendini kurtara- çak bir çare değildir. Bunlar menfi, ve nihayet muvakkat çarelerdir. Asıl çare müsbet faaliyettir. Bir şeyi yapmamak, kısa bir müddet için çare olabilir. Zamanı gelince bir şey yapmaya başlamak şartile... İşte bu yapılacak çeyleri de şimdiden tayin ve tesbit etmeliyiz. Maliyede ve iktisatta, tasarruf düsturu, bir siyaset değildir. Bu işlerde, bugünkü tasarruf zaruret- leri haricinde, bir de müsbet programa mühtacız. Hükümetin de, bunu düşünmekte olduğuna hiç şüphe etmiyoruz. Kusurlarımızı görmek bir mezi- yettir: Hatamız, uzun görşülü, mali ve iktisadi bir program yapmakta gecikmiş olmamızdır. Bütün zengin milletlerin yeni vergiler ihtas ettikleri devirde, Fethi beyin avam kitlesine hoş görünmek için ortaya attığı boş lâflara biz de inandık, yahut, bizde hoş görünmek için vergileri indirdik. Şimdi aksini yapmak mecburiyetinde kalıyoruz! Dünya buhranının, bütün dehşetile kapı- mıza çattığından bihaber maliye- cilerimiz tam o sırada, gazetelere yazmaya başladığımız “ iktisadi buhran ,, tabirini, bizim memleket hudutlarından içeri salıverilmiş bir “düşman propagandası, diye şid- detle reddettiler; bütçeyi alabil- diğine o genişlettiler, (o maaşları arttırdılar, bir Barem kanunu bile yapıldı!.. Devlet mübayaatını derhal dur- durarak, bazı kanunlar neşrede- rek, borsada - Sonradan Almanya ve İngilterenin de hemen aynen tatbik ettiği - tedbirleri alarak, memleketi birdenbire sarsan buh- ran ortasında paramızın bugünkü sağlam vaziyetini muhafaza etme- sini, (mesleği itibarile maliyeci olmayan) İsmet paşanın büyük dirayet ve kiyasetine, o şayanı hayret nüfuzu (oOmazar ve zekâsile, bu işleri, oahval ve hadisatın (o zarureti (o karşısında, az zamanda en kuvvetli maliye- ciler kadar benimsemiş olmasına medyunuz. Mazideki zor tecrübe- lerin muvaffakıyetine bakarak, bu büyük Devlet adarsının istik- balde de muvaffak olacağına emin olmalıyız. Şimdiye kadar ittihaz edilmiş, ve isabeti hadiselerin en çetin tecrübeleri içinde tahakkuk etmiş olan tedbirlerle, şimdiden sonra alınacak (tedbirler (sayesinde, mali, iktisadi vaziyetimizin bu cihan (obadiresinden sağ ve salim olarak çıkacağına emin olabiliriz. OElverir ki, istik- bale, elimizde muayyen, müsbet ve memlekette yeni bir iktisadi nizamın * esaslarını kuracak bir programla gidelim. Öyle bir pro- gram ki, Avrupanın geçirdiği, ve BI asırdanberi irtikâp ettiği ataların cezası olan bugünkü ibtilâlin korkunç ibtilâçlarından ders alsın, ve Türkiyeyi, istikbalde aynı hastalık tehlikesine maruz bırakmasın... Necmeddin Sadık Mançuride Çinliler Japon küvvetlerine taar- | ruza hazırlanıyor Tokio 15 ( A.A ) — Şimdiye kadar şayi olan haberlere rağmen, Şimali Mançuri'de Çin ve Japon orduları arasında müsademe ol- mamıştır. Fakat vaziyet vahimdir. Jeneral Ma-Tchan-Chan, Tsitsikar Japon konsolosunun hariciye nazı- rından almış olduğu talimata tevfikan yapılan sulh teklifini kabul etmemiştir. Çin jeneralı Anganki civarın- daki 1,500 kişilik Japon kuvvetine karşı 20,000 kişilik bir kuvvet tahşit etmiş, 30 top ve tayyare- lere karşı kullanılan 2 top getir- miştir. 12 teşrinisani sabahınden itiba- ren 3,000 kişilik bir Çin süvari livası zikri geçen Japon kuvvetini sarmak maksadile ilerlemekte olup mezkür kuvvetin sol cenahı- na 8 kilometre takarrüp etmiştir. Ufak Çin kıtaları arasıra Japon mevzileri önünde görünmekte olup Çinlilerin bugün yarın taarruza kalkışmasından korkulmaktadır. Cenubi Mançuride haydutların faaliyeti günden güne artmakta- dır. Japon ordusu, 6 ve 15 teşri- nisani günleri arasında 9 defa silâha müracaat mecburiyetinde kalmıştır. Ordu, bu müsademelerde 24 telef ve mecruh vermiştir. Bun- dan başka 3 Japon askeri sivil giynmiş olan Çin askerleri tara- fından katledilmiştir. Japonya Mançuri'ye asker gönderiyor Tokio, 15 ( A.A.) — Mançuri- deki Japon kitaatının yerine ikame edilecek muhtelit livayı teşkil eden alaylar, dün öğleden sonra şimendiferle Üjina'ya hareket et- miştir, oradan Mançuri'ye gitmek üzere gemilerine bineceklerdir. Paris sergisi Müstemlekât sergisi dün merasimle kapandı Paris 16 (A. A.) —Müstemle- kât sergisinin kapanışı münasebe- tile bügün yapılan merasim, ordu namına dikilen bronz kule etra- fında cereyan etmiştir. Fransız ve müstemlekât ordu- sundan müteşekkil bulunan kıtaat bir kordon teşkil etmişlerdir. Bu aralık Fransız ve ecnebi şahsiyet- ler birer birer gelmeğe başlamıştır. Saat 16 da Mareşal Lyautey ile diğer yüksek şahsiyetler gel- mişler ve tekmil müfreze kuman- danları önlerinde tevakkuf ederek teftiş etmişlerdir. Teftişi müteakip heyet, bronz kule etrafında top- lanmış ve busırada toplar atılmış- tir.Ankor mabedinin ziyaretinden ve askerin geçit resminden sonra Mareşal Lyautey, orada bulunan katolik ve protestan bheyetlerini şelâmlamıştır. Merasim saat 18 de hitam bul- muştur. Cemiyet Akvam meclisi Pariste toplanıyor Paris 16 (A. A.) — Cemiyeti Akvam meclisi âzasınnan bulunan devletler mümessillerile M. Zaleski meclisin Pariste yapılacak içti- mana iştirak etmek üzere buraya gelmişlerdir. Maarif vekili Bursada Maarif vekili Esat bey Bursaya vasıl olmuş ve dün mektepleri gezmiştir. Ithalâtı tahdit. Anadolu Ajansınının bu husustaki tebliği Tahdidata 1930 ithalâtı esas ittihaz edilecek Ankara, 16 (A.A.) — Heyeti vekile (o memleketin yüksek menfaatlarını müdafaa ve iktisadiyatını ve tediye ka- biliyetini halelden masun bu- lundurmak o gayesile ithalât emetiasından bir kısmını nis- bet dairesinde tahdidata tabi tutmak üzere bir kararname hazırlamıştır. Bu tedbirin hedefi gerek şanj üzerine ve gerek ithalâtı alâkadar eden ber nevi tah- didat neticesi olarak başka memleketlere girmiyen azim miktarda emtianın Türk güm- rük kanunlarının gösterdiği sühuletlerden istifade ederek memleketimize tehacüm etme- sine mani olmaktır. Tahdidata 1930 ithalâtı esas teşkil edecektir. Ithalât ve ihracatımız arasındaki farkı izaleye hizmet edecek bazı tedabiri ihtiva etmekte olan bu kararname bugün resmi ceride ile neşredilecektir. Fevzipaşa hattı Hat Elâzizden 30 kilometro uzaktan geçecek Malatya, 13 ( Hususi) — Fevzi. paşa Diyarıbekir hattının son zamanlarda yapılan teşebbüslere Elâzizden geçmesine karar veril- mişti. Bu münasebetle Maraşta bulunan inşaat müfettişligi Elâzize nakl edilmiş Elâziz - Baskılkısmının istikşaf ve piketajı için de Isveç gru- bu mühendisleri faaliyete geçmiş- lerdi. Dün Ankaradan gelen bir telgraf üzerine faaliyet tatil edil- miştir.Bu telgrafta hattın Elâzizden gezmesinden vaz geçildiği bildiri- liyor; Elâziz müevverleri Ankaraya bir heyet izamile teşebbüsatta bulunmağa karar vermişlerdir. Yeni şekil tadilâtta hat Elâzize 30 kilometre mesafede (Baskıl) ve (Gölcük) arasında bir kavis çizerek Erganiye gidecektir. Şehir meclisi Şehir meclisi dün teşrinievvel devresinin son içtimamı yaptı. Dünkü içtimada teferrüata ait bazı işler karar altına alındı. Bu meyanda belediye riyasetinin pek haklı bir teklifi vardı: Istanbul çihetine ait kanalizas- yon tahsisatından tefrik edilecek bir para ile Harbiye mektebi arkası ve sair Beyoğlu cihetindeki açık lâğımların kapatılması için belediye meclisten salâhiyet isti- yordu. Bununla Beyoğlu tarafla- rında zaman zaman görülen tifo vakalarının önü alınacaktır. Riyaset mevkiini işgal eden Beyoğlu azasından avukat Saded- din Ferit beyin, bu işin uzun tetkike ihtiyaç gösterdiğini söyli- yerek belediye riyasetinin teklifini şubat devresine talik ettirmiştir. Bundan başka vali Muhiddin beyin bir teklifi daha okundu. Muhiddin bey, yüz elli lira alan daimi encümen âzasının tahsisa- tının çoğaltılmasını istiyordu. Fakat bu teklif bütçe encüme- nince tetkik edilerek şubat dev- resine tehir edildi. Meclis dağı- lırken Oazadan Memet Ali bey söz aldı. Meclisnn bu devrede esaslı hiç bir iş yapmadığını ileri sürerek belediye teşkilâtının çalışmamasından şikâyet etti ve: “Et fiatlerini ucuzlatmağa mu- vaffak olursak bu, kısmen gü- nahlarımızın (o kefaretini (teşkil edecektir.,, dedi. İspanyada Madritte bir çok kimseler tevkif edildi Madrit, (16 (A. A. ) — Geçen gece içinde bir silâh deposunun mevcudiyetinden şüphe edilen bir klisede yapılan taharriyat üzerine yeniden 8 kişinin tevkifine lüzum görülmüştür. Son tevkifat ile bera- ber, mutlakiyet taraftarları mese- lesinde yapılan tevkifatın miktarı on sekize baliğ olmuştur. Mevkuflar arasında, rahipler, askerler, talebeler ve üç asılzade bulunmaktadır. Madrit 16 (A.A) — Madrit, Saint - Sebastien , Bilbao'da yeni- den tevkifat yapılmıştır. Madrit, 15 (A.A.) — Polis bir kaç gün evvel rejim aleyhinde çalışmakta olan bir fesat tertibatı keşfetmiş idi. Şimdi bu tertibata iştirak etmiş olmakla maznun kimseleri tevkif etmektedir. Mevkufar meyanında bir ku- mandan, bir Cizvit, bir avukat, beş talebe ve başveklet dairesi memurlarından yüzbaşı Mendez vardır. Meyvacılığın inkişafı için Ankra 15 (A.A.) — Memleket meyvacılığının inkişafı ue mevcut kıymetile meyve nevilerinin tamimi için İzmir, Istanbul, Bursa Adana ziraat mekteplerinde memleket ve Avrupa meyve nevilerinden müte- şekkil olmak üzere birer kollek- siyon nümune meyve bahçesi tesisine başlanmıştır. Ancak ağaç- ları teşkil edecek olan bu bah- çeden alınacak aşı kalemleri ile yetiştirilen meyve fidanları mevsiminde halka tevzi olunacak- tır. Bu suretle en makbul nevi- lerin teksir ve tamimi temin olunacaktır. Kolleksiyon bahçele- rinin yanında birer de meyve fidanlığı vücude getirilmiştir. Iktisadi buhran Italyanın ithalat ve ihracatı eksiliyor Cenevre 15 (A.A.) — Amerika- dan gelen 96 sandık altın, Italya bankasının Romadaki) merkezine gönderilmiştir. Ticaret mahafili, iktisadi vazi- yetin ıslahına matuf bir çok hadi- seler kaydetmektedir. Ceneve ve Napoliye Amerika- dan mühim altın istokları gelmiş ve teşrinisani ayında ilk defa olarak ihracat, ithalâtı, geçmiştir. Piyasa 790 milyon 130000 liret ithal ve 825 milyon 550000 liret ihraç eylemiştir. Mamafih istatistikler (o ecnebi memleketlerle yapılmakta olan ticari muamelelerin tedrici surette eksilmekte olduğunu, fakat ihra- catın da ayni suretle tenezzül etmekte bulunduğunu göstermek- tedir. Bekayada kalan lavha ve siper resimleri Belediyeye ait, 340 senesi ile bundan evvelki senelere ait lavba, siper resimlerinin tahsili imkânsız bir hale geldiğinden bu kabil borçların tahakkukattan tenzili muvafık görülmüştür. Imam müezzini yaraladı Kasım paşada Yakup efendi isminde bir imamla Ahmet ef. ismin- deki müezzin arasında bir hadise çıkmış, Ahmet efendi, Yakup efendiyi anabtarla başından yara- 16 Teşrinisani 1931 Şark vilâyetlerinde (Baş tarafı birinci sabifede) lari azalmış olan Çemişkezeklilera musallat olarak başlarına bir belâ kesilmişlerdir. Dersimde eşkıyalık /o eskidir. Evvelce bir kaç defa bu şakileri tenkil için hareket yapılmış, fakat tam bir netice elde edilememişti. Bu defa bunlara karşı kat'i ted- birler alınacaktır. Dahiliye vekili bugün ve yarın kazaları dolaşacak ve köylülerle temas ederek alınacak tedbirleri tetkik edecektir. Siirt mebusu Mahmut bey Çimişkezek ziyareti münasebetile Elâzizden çektiği bir telgrafda diyor ki: Dersim havalisindeki halk eskisi gibi büyük tecavüzlere kıtallere maruz kalmıyor. Fakat hayvan- larının, mallarının, (yolcularının Dersimin © eşkiyası ( tarafından soyulması sık sık vaki oluyor. Bundan başka eşkiya tarafından öldürülen Türk vatandaşları da az değildir. Bütün bu vaziyet bu civar halkının heyecana, endişeye düşmelerine sebep olmaktadır. Malını ve canını emniyette görmiyen halk imkân bulunca memleketini bırz- kıyor, vatanın başka aksamında yerleşmeyi düşünüyor. Bu yüzden Çimişkezekte münevver denilen bir gençlik kalmamıştır. Kasaba- nın umumi seviyesine bakılınca bu cihet kolaylıkla anlaşılıyor. Şüpehe yok ki dahiliye vekili- nin bu havalideki halk ile doğ- rudan doğruya teması, Dersimin âsi dağlarında sığınarak civarın- daki hâlis Türk unsurunu tehdit eden tehlikeleri görmesi, en niha- yet bütün bu hadiselerin iktisadi, rubi ve mahalli âmillerini bizzat tetkike imkân bulması çok faydalı olduğu gibi, böyle bir tetkik derhal alınan tedbirlerden başka ileride alınması icap edecek daha esaslı tedbirler için 'de zaruri olmuştu. Bir cinayet Meyhanede çıkan kavgada bir kişi öldü bir de yaralı var Ortaköyde ti ve Lütfü isminde iki kişi meyhanede rakı içerlerken aralarında kavga çık- mıştır. Neticede Hasan, Lütfüyü kolundan yaralamıştır. Bu esnada Lütfü ve arkadaşı Sadık, Hasana hücum etmişler, Hasanı çakı ile arkasından yara- lamışlardır. Hasan hastahaneye nakledilirken yolda ölmüştür. İki hırsız Fatih taraflarını soyanlar Fatih polis merkezi Osman ve Ali isimlerinde iki kişiyi tevkif etmiştir. Bunlar Fatih, Kıztaşı ve Sofular civarında gece işçiliği yapmak suretile muhtelif hırsızlık cürümlerinden maznundurlar. Polis merkezi bunlar hakkındaki tahki- katını ikmal ederek evraklarile birlikte adliyeye vermiştir. Tahkikata 4 üncü müştantiklik vazıyet etmiştir. İstintak hâkimi bu iki mazmun hakkında tevkif müzekkeresi keserek tevkifhaneye sevketmiştir. Tahkikat mevkufen yapılacaktır. Sahte memur Ahmet isminde biri kendisine taharri oOmemuru süsü vermiş. Maçkapalas oapartımanında hiz- metçi defterlerini karıştırırken yakalanmıştır. k Eşyaları çuvala yerleştirirken yakalandı Kasımpaşada Hacı Hüsrev ma- hallesinde Ismail isminde bir sabıkalı, Safa beyin evine girmiş- tir, Hırsız çaldığı eşyaları bir çu- lamıştır. vala yerleştirirken yakalanmıştır. «