15 Kasım 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Hükümet, ithalâtı tahdit etmek için tetkikat icra- sına başladı. Mançuride gerginleşti, ilerlemeğe hazırlanıyor. vaziyet Japonlar — > ——— Sene 14 — No: 4705 Tahrir telefonu : 21686 idare telefonu: 21434 Fiatı 5 kuruş Istanbulun planı ile limanı Şehrin plânı, günün meselesidir. Profesör Yansen, bir gazeteye şöyle diyor: * “Bence, her şeyden evel bir plan yapılmalı, ve bu plana göre liman, stadyom, ve köprü inşa edilmelidir., Eğer muhterem mimarın mak- sadı, liman ve stadyom gibi şey- leri inşa etmeden evvel, bunların yerlerini mustakbel planda .tayin etmek lâzım geldiğini söylemekse, hakkı var. Yok eğer demek istiyorsa ki: “Siz bana planı sipariş ediniz, ben yapayım, liman, stadyom, köprü ve saireyi sonra düşünürsünüz... ,, Yandık... Çünki, bizce iptida liman, stad- yom gibi tesisatın yerleri ve daha birçok şeyler ev sahibi, yani şehir tarafından tesbit edilir, ve şebrin umumi planı bu ilk tertibata göre yapılır. Eğer, şehrin ihtiyaçları, M. Yansenin yapacağı plana uymazsa, sarfedilecek para ve emek boşa gider. Bu ihtiyaçların tayini de, M. Yansene ait olamaz. Gelelim planın yapılmasından evel düşünülecek şeylere: Yalnız güzelliği değil, bir çok hususiyetleri — itibarile odünyada Istanbul) şehri ir naziri daha yoktur. Coğrafi, tarihi, fenni, sıhhi, iktisadı, siyasi, ve bedii serveti, kıymeti ve ehemmiyeti ihtiva eden bu muazzam şehrin planını yapmak, nekadar mukte- dir olursa olsun, bir tek mima- rın veya bir tek şehirci mühen- disin ihata ve ihtisasına sığamaz. Dünyanın iki meşhur kıtası Istanbulda birleşir. Ta Bahrimu- hitten gelen Balıklar, ta hattı $stuvadan ve Siberyadan uçan kuşlar burada çifleşir. Akdenizle Karadeniz burada öpüşür. Rüz- göârlar, akıntılar burada çarpışır. Şark ve garp medeniyetleri burada tanışır. İki bin beşyüz senedenberi ta- rihin kaydedebi! yedi milletin ve yetmiş mezhebin mukadderatı ve mukaddesatı burada görülür ve okunur, Burası Türk milletinin âsar ve abidatının hazinesidir. Bu şehrin kalbinde türkün mil- yonlarca şehvası vardır. Bir avuç toprağında o ecdadımızın hiç ol- mazsa bir acula kanı bulunur. Burada yalnız âsarı atikanın ve camilerin değil bir servinin, bir çınarın, bir hıyarın, bir marulun, bir enginarn namı ve tarihi vardır. Binaenaleyh: Plan yapılmadan evel şehrin sahiplerinin ve hattâ sakinlerinin reyleri alınmak, ihtiyaçları arzuları sorulmak lâzım gelir. Bundan başka muhafaza edilecek asar ve abidat ve mebani evelden tespit edilmeli, liman ve köprü- lerin ve büyük, küçük ticaret mıntakalarının mevkileri evelden ,olunmalı , ve asıl tayin ile sayfiye tahdit edilmelidir. Ezdihamlı mahalleri tahfif ve fabrikaların, (Ove ucuz amele ikametgâhlarının mahallerini tef- rik ve vesaiti nakliye meselesini ona göre derpiş etmek ve plânın tatbiki müddetince müstesna bir #sul istimlâk kabul eylemek ve (Devamı ikinci sahifede) şehir | Meclis içtimaı Fırka grubu içtima dev- resinin tadili teklifini müzakere edecek Ankara 15 (Hususi muhabiri- mizden) — Fırka grupu yarinki mutat ictimaında, Millet Meclisinin eylül, | teşrinievvel, teşrinisani, şubat, mart, nisan, mayıs aylarında ictima etmesi ve kânunuevvel, kânunusani, haziran, temmuz, ağustos aylarında tatil yapması hakkındaki teklif müzekere edi- lecektir, Bu teklif mucibince, teşkilâtı esasiyenin Millet meclisinin icti- ma zamanına dair olan maddesini tadil etmek icap ediyor. (Bu tek- lif, bu ay içinde, meclise sevk edildiği takdirde Millet meclisi, ay sonunda iki ay tadil yapacak, ve şubat ibtidasında tekrar top- lanacakdır. Halk fırkası umumi idare heyeti, mebusların dairei intihabiyelerinde yaptıkları tetki- kat ve müşahedelerine dair olarak verdikleri raporları tetkika baş- lamıştır. Nuri B. Gazi ayıntap mebusu olacak Ankara, 15 ( Hususi ) — Bir memuriyete tayin edileceği söyle- nen Remzi beyden inhilâl eden Gazi ayintap mebusluğuna sabık Kütahya mebusu Nuri beyin fır- kaca namzet gösterileceği kuvvetle söyleniyor. İş kanunu lâyihası Ankara 14 — İş kanunu lâyi- ası heyeti vekileye tevdi edil- miştir. Teşviki sanayi kanunu tadilâtı ikmal edilmek üzeredir. Yeni hazırlanan lâyihada hariçten memlekete (Omevaddı iptidaiye ithali ve dahilde imalât icrası hususlarında (sanayi (o erbabının teşvikine ait yeni hükümler vardır. Bir hava feciası Kap, 14 (A.A) — Bir posta tayyaresi Gordon körfezine düş- müştür. İçinde bulunan 4 kişi ölmüştür. alâka ile seyrediyorlar. Buhran vergisi Maaş ve ücretlerden yüzde on kesilmesi düşünülüyor Ankara, 15 (Hususi muha- birimizden) — Heyeti vekile, son içtimalarında memleketin | iktisadi vaziyetini, uzun uza- diye tetkik ve müzakere et- miştir. Evvelki gün Marmara köşkünde Gazi Hz. lerinin riyasetinde, aktedilen içti- mada da aynı mesele görü- şülmüştür. Kuvvetle deveran eden bazı rivayetlere göre, hükümet, iktisadi vaziyete karşı “göğüs germek için “ Buhran vergisi , tavsif edilebilecek bir lâyihai ka- nuniyeyi o Millet Meclisine tevdi edecek ve bu kanunla resmi ve hususi müesseselerde çalışan memur ve müstahte- minin maaş ve ücretlerinden bütçenin o fevkalâde varidat faslına kaydedilmek için yüzde'on teslimini teklif ede- cektir. Matbaalar gibi kazancı az müesseseler bu vergiden istisna edilecektir. Hükümet, ayni zamanda, ithalâtın tahdidi ve ticari | muvazenemizin temini için bazı esaslı tedbirler alınacak- | tır. Jthalâtın, ihracata göre ( tahdidi musammemdir. Heyeti ( vekile bu akşamki içtimaında bu meseleyi tetkik edecektir. Y Söylendiğine göre mebus- ların tahsisatı yüzde on iki buçuk kesilecektir. Edisonun heykeli New - Jersey 13 (Hususi) — Meşhur mucit Edisonun namını tezkâr Için 10 milyon dolar (bizim paramızla 20 milyon) sarfile büyük bir abide rekzedilmesi düşünü- lüyer. Haliçte balık çok çıkıyor Son günler zarfında Haliçte fazla balık çıkıyor. Bu sebeple bir İ çok sandalcılar işlerini bırakarak balık avı ile vakit geçirmektedir- ler. Köprü üzerinde pek çok kimseler bu balık avını merak ve Eti ucuzlatmak için En ameli çare ete nark koymaktan ibarettir Belediyece teşkil Eti ucuzlatmak meselesini tet- kik etmek üzere teşkil edilen ko- misyon bu günlerde toplanacaktır. Komisyon, üç teklif karşısında- dır: 1 - Ete nark koymak, 2 - Ka- sap dükkânların tahdit etmek, 3-Bir kâr almaksızın maliyet fiatına olarak belediyenin açacağı büyük dükânlarda et satmak. Bu üç şekilden şimdiki halde en kuvvetli teklif olarak ete nark koymak geliyor. Gerçi Mu- hiddin bey etin cinsi ve nevileri çok olduğu için ete nark koyma- nn pek müşkül (olduğunu söylemiş ve kasapların yapacağı hileler üzerine halkın aldanmasına sebep olacağını ileri sürmüştü. Fakat, komisyon âzasından bazı zevat, nark için salim ve ameli bir şekil bulunacağını iddia ediyorlar bugünlerde tetkikat icrasına başlayacak ve bunun için Avrupa belediye- lerinin takip ettikleri usullerin tetkiki lâzım geldiğini ileri sürü- yorlar. Daimi encümen yaptığı tetki- kata göre en birinci (o koyun etinin okkası mezbaha, soğuk hava deposu, ahır için alınan masraf hariç olarak 45 kuruşa satıldığını düşünerek belediyenin halka maliyet fiatile et satmak istemesi fikri etrafında da şu şayani dikkat mütaleâ ileri sürül- mektedir. Belediyenin şehrin muhtelif semt- lerinde açacağı kasap dükkânla- rında kullanacağı adamlar herhalde meslekten yetişen kasaplaplar ol- malıdır. Halbuki bununda şu mahzuru vardır: Kasap dükkânlarındaki çırak ve ustalar şehrimizdeki kasaplar teşekkülünün adamıdır. Binaen- aleyh (o belediyenin kullanacağı bu kasaplar, ucuz fiatla satış yapacak olan bu dükkânların faa- liyetini sekteye düşüreceklerdir. Netekim esbak şehremini Hay- dar beyde mezbaha inşaatına ladığı zaman halka ucuz et Sinek — Bugünkü çayda gene edilen komisyon ( Sıhhiye encümeni namına et komisyonuna iştirak eden Tevfik Salim paşa satmak üzere muhtelif dükkânlar açmış, fakat bu dükkânlar sırf idaresizlik yüzündn menfi bir netice vermiş, bazı günler dükkânlar- daki etler kokuştuğundan denize dökülmüştü. Binaenaleyh, bu tek- lif şimdilik faidesiz görülüyor. Kasap dükkânlarının tahdidine gelince: N Evvelâ bunun: için: bir kanun lâzımdır. Bundan başka, kazancını bir kaç koyun gövdesinden çıka- ran ve az satış yapan kasapların eti pahalı sattıkları iddiasıda doğru görülmüyor. Çünkü günde 40-50 koyun satan kasabın et fiati de küçük kasap- lardan farklı değildir. Bu itibarla et fiatlerini düşürmek için en ameli çare olarak, ete nark koy- maktan başka çare olmadığı iddia ediliyor. Et fiatlerini tetkik komisyonu- nun vereceği kararın münakaşası ve tatbiki için şehir meclisinin fevkalâde içtimaı lâzım geli; galiba; yaş meselesi «onuşulacak bütün çukurlar kapatılmış, hendekler doldurulmuş!..