15 Kasım 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahife 2 15 Teşrinisani 1931 “Istanbulun plânı (Baş tarafı birinci sahifede) bunlardan başka daha bir çok şeyler düşünmek icap eder. Bütün bu düşünceler bir karara rabte- dildikten sonra plân sipariş edilir. Istanbulur. plânı ve limanı mes- elesi yeni bir iş değildir. Altmış senelik tarihi vardır. Bu tarihin son safhalarını kısaca nakledeyim : Ne vakıt plân mevzuu bahs olmuş ise liman, köprü, asarıatika, ebniye kanunu ve umumi mecari meseleleri zuhur etmiş ve hal olunamamıştır. Liman neresi olmalı? Bunun için teşekkül eden ko- misyonda reyler üçe ayrılmıştır: 1— Istanbulun tabii limanı Haliçtir. Şimdiki liman ipka edil- meli. 2 — Istanbulun tabii limanı Çekmece gölüdür. Burası liman haline ifrağ edilmeli, etrafına fabrikalar yapmalı. 3— Yolcu limanı -Sirkeci, eşya limanı - Yedikule, kömür limanı Üsküdar ve Kuru çeşme, sevahili mütecavire limanı Kadırga olmalı. Âsarı atika ve eşyayi nefise nelerdir? Bir “Istanbul muhipleri cemi- yeti,, vardı. Bütün Âsarı atika mütehassısları bu cemiyette âza idiler. (Fransa sefirinin zevcesi madam Bompar da dahil idi.| Gülhane parkı yapılırken yolun üzerine gelen bir servi ağacı kesilmiş. Madam Bompar bunu görünce ağlamış ve cemiyetin reisi Sait Halim paşa merhumun imzasile ve bütün âzanın reyile Şehremanetine bir tezkere Yazıl- mış. Bu tezkereyi hem elden vermek hem de bazı beyanatta bulunmak için meşhur bir âsarı atika mütehassısımız getirmişti. tezkerede: Kadim eserler ve güzel sanat- lar mütehassısları Istanbul mu- hipleri cemiyeti, ünvarı altında birleşdiklerini ve Istanbulun âsarı atikasını ve tarihini iyi bildiklerini ve kendilerine sorulmadıkça eski dıvarlara hatta “bir taşa ve bir ağaca bile dokunulmamasını çün- kü herhangi bir tebdil veya tah- rif telâfisi gayrı kabil bir ziya teşkil (o edeceğini, (o yazıyorlardı. Tezkereyi getiren âsârı atika mü- tehassısı şu sözleri ilâve etti: “Efendim! Servileri yola tesadüf ediyor diye kesmişsiniz. Halbuki yolları servi bulunmayan yerden geçirebilirdiniz. Yola tesadüf et- meyen kenardaki marulları ve enginarları niçin söktünüz? Buranın letafet ve hususiyetini bütün bütün mahvediyorsunuz. Yedikule ma- rolunun, Bayram paşa enğinarının kökünü yok etmek Sultan Selim camiini yıkmak gibidir... ilh, Belediyenin her yolu tevsiinde ya müze müdiriyetile ya Istanbul mubiplerile ya evkafla ya maliye ile bir ibtilâf çıkmıştır. Bir komisyonda mimar Kema- leddin bey merhum: Ayasofya hamamının İrgat pazarındaki tür- benin ve bir çok yerlerdeki kuru çeşmelerin yıkılmasına şiddetle muhalefet etmişti. Asya Avrupaya rapt edilmeli- mi? Köprü mü, tunel mi? Köprü- ler nerede olmalı? Binalar nasıl yapılmalı ? Uslubu intihap meselesi henüz hallolunmamıştır. Mecari hangi sistemde olmalı? Lağımların denize akması mid- yeleri, istiridyeleri yiyenlerin ha- yatını tehlikeye düşürmez mi? Hazreti evkaf ile ne yapılacak? Bentler ve sular meselesi. Seri ve ameli bir istimlâk usulü tatbik ve hakkı tasarruf bir müddet için tekayyut olunabilir- mi?... Yapılacak plânı hangi jüri tetkik edecek? İstatistiğin hakemi kim olabilir?... Daha bir çok düşünceler.. Bunların hepsinden evvel haşmetpenah para nerede? Eğer bütçeden iki yüz bin lira ün ise bu para ile YE NİZ MERE e Nİ Himaye usulü Ingiliz kabinesinin kararı yarın anlaşılacak Londra, 14 (A.A.) — M. Mac- Donal'ın dün avam kamarasındaki vukubulan beyanatı, siyasi maha- filde hararetli tefsirlere yol aç- mıştır. Sağ cenah mahafili, bidayette hükümetin tarifeler Obahsindeki siyasetinin pazartesi günü anlaşı- lacağını öğrenmekten mütevellit büyük bir surur izhar ettikten sonra şimdi kendilerine vadedil- miş olan şeylerin ümit ettikleri gibi müsbet bir mahiyette olup olmıyacağını düşünmege başlamış- lardır. Liberallere gelince liberaller hükümetin bir takim kararname- ler neşretmek suretile gümrük tarifeleri vazetmeğe hakkı olma- dığını söylemektedirler. Her ne olursa olsun, nazırlar meclisi bir çok ihtiraslar körük- liyen bu meseleyi tetkike devam eylemektedir. Markı muhafaza Alman başvekili M. Brü- ning'in beyanatı Berlin, 14 (A.A.) — Başvekil, Mayence'de bir nutuk irat ederek tamirat meselesinde israr etmiş ve bu meselenin müspet bir karara iktiran edebilecek derecede olgun bir hale gelmiş olduğunu söylemiştir. Almanya ilk defa olarak 1931 - 1932 senesinde kendi vesaiti ile tamirat bedellerini tediye etmiştir. Biz hariçten kredi almaksızın tamirat bedelini tediye etmek için bütün kuvvetlerimizi faaliyete sevk- ettik. Bunun neticesi Almanyanın tamirat odolayısile mevcut olan taahhüdatını yerine getirebilme- sinin iktisadiyatının ve ihracatının artmasına vabeste olduğunu bü- tün cihana isbat etmek olacaktır. Mumaileyh, sözüne devamle demiştir ki: “Alman milletinin istikbalı, Alman kambiyosunun istikrarını muhafaza etmenin mümkün ve zaruri olduğu suretindeki akideye istinat etmektedir. Kabinede bu fikirdedir. Fakat, paranın ıstıkrarı için memleketin iktisadi bünyesini daha alastiki bir hale getirmek lâzımdır. Mısırda uyuşturucu maddeler ticareti Kahire 14, (A.A.) — Elmukat- tam gazetesine göre Mısır, Fransa, Ingiltere ve Italya arasında bir itilâf basıl olmuştur. Fransa,Ingik tere ve İtalyanm uyuşturucu mad- deler ticaretine ait her türlü vakaları Mısırdaki Okonsolosluk mahkemelerine tevdi edecekleri söylenmektedir. A? nunun plândan evvel verem hastahanesini yapmalı. Bir kaç yüz kişiyi az- railin pençesinden ve bir kaç bin kişiyi emrazın sirayetinden kurtarmalı. Zavallı veremler Ada #anator- yomlarına girebilmek için nöbet bekliyorlar. Girip tedavi olanların yüzde doksanı kurtuluyor. Bunların hem ömürleri uzanıyor. Hem sirayetleri azalıyor. Vatan- daşların hayatını kurtarmak vazi- fesini ihmal veya imbal ederek parayı stadyoma vaya plâna sarfetmek yalnız plânsızlık değil bir azda izânsızlık olmaz mı? Rifat Müeyyet Bu Sahahki 'Telgraflar Iktisadi vaziyet hakkın- daki tetkikatın hitamında irat edilecek Atina 15 (Hususi muhabirimiz- den) — Baş vekil İsmet paşa hazretlerinin kabinenin busenelik icraat ve faaliyeti hakkındaki nutkunun tehiri iktisadi vaziyet hakkında icra edilmekte olan tetkikattan ileri gelmektedir. Heyetivekile, ticari muvazene- nin temini ve iktisadi meseleler hakkında alınacak tedbirleri tes- bit ettikten sonra başvekil'meclise gelerek nutkunu irat edecektir. Balıkesirde bir inhidam Balikesir, 14 — Ziraat bankası şubesi için Kuvayi milliye cadde- sinde iki kat olarak inşa ertiril- mekte olan beton bina bu sabah apansızın çökmüştür. Yapıcılar bu esnada kahve içmek üzere hariçte bulunmakta olduklarından enkaz altında insan kalmamıştır. Binanın inşası beş bin liraya bir ınütaahhide veril- e a ea ri Üzüm ve incir piyasası Izmir 14 (A.A) — Bugün 38 kuruştan 56 kuruşa kadar 572 çuval üzüm ve 13 kuruştan 29 kuruşa kadar 234 çuval incir satılmıştır. Akhisarda havalar kurak gidiyor Akhisar, 14 ( Hususi ) — Son günlerde havalar çok kurak git- tiğinden burada zürrâ tohum ek- mek için yağmur beklemektedir. Zeytin mahsulü Akhisar, 14 (Hususi) — Zeytin mevsimi (ogeldiğinden zeytinler toplanmaya başlanmıştır: Edremit ve Ayvalık zeytinleri bu sene diğer senelere nisbeten azdır. Zeytin yağının bu sene pahalı olacahı söyleniyor. Irak mandası Yakında Cemiyeti Akvama giriyor Cenevre 15 ( A.A.) — Hususi muhabirimiz bildiriyor: Mandalar komisyonu üç gün devam eden gizli celselerinde İngiliz murah- hası olrakın Ookendini (idare edebilecek bir vaziyette olduğunu, bütün komşu hükümetlerle dos- tane münasebette o bulunduğunu bilhassa, kral Faysal'ın son An- kara oseyahatı oTürk - Irak dostluğunu daha samimi bir sahaya sevkettiğini bildirmiş ve Irakın diğer serbest milletler gibi Cemiyeti akvama kabulünü istemiştir. Komisyon, Ingiliz - Irak' ittifak muahedenamesini tetkike başla- mıştır. Komisyon mutalâasını bir ra- porla Cemiyeti akvam meclisine gönderecek ve Irakin cemiyeti akvama girmesinde bir mahzur kalmadığını bildirecektir. Amerika ve Sovyet Rusya Riga 14 (A.A) — Moskovaya gelmiş olan Rus ticaret odası reisine nazaran Amerika âyanından M. Borach, Sovyetleri (Amerikaya tanıttırmağa gayret edecektir. Nobel kimya mükâfatı Berlin, 14 (A. A.) — Nobelin iki kimya mükâfatının kimlere verileceği anlaşılmıştır. Bunlardan birisi kömürün mayi haline geti- rilmesi için sarfetmiş olduğu me- saiden dolayı > doktor Frederic Bergius'a diğeri de amonyakı terkibi olarak imâl etmiş olduğun- dan dolayı profesör Charles Bosck'a verilecektir. Başvekilin nutku | Çin imperatorluğu Mançuride imperatorluk ilân ediliyor Pekin, 14 (A.A.) — Pekindeki Çin makamatı sabık çin impera- torunun yarın Mukdende müstekil Mançuri Imperatoru ilân edilece- ğini ve nazırlarının isimlerini havi listenin de aynı zamanda neşredi- leceğini beyan etmektedir. Çin kıtaatı da mevzi tutmuşlar Harbin 14 ( A.A ) — Jeneral Ma Chang Sham askerleri şarki Çin demiryolu boyunca mevzi tutmuşlardır. Bunların bir çok topları ve müdafaa vasıtaları vardır. Bunlar takviye kıtaatıda ala- caklardır. Şimali Mançuride Japonlar ilerilemek niyetinde Pekin, 14 (A.A) — Ceneral Ma Chang Shan'dan alınan bir telgrafa göre Japon ceneralı Houjo gönderdiği yeni bir tel- grafta Japonların yalnız Anganchi üzerine değil fakat Tsitsihar is- tikametinde de ilerilemek arzu- sunda olduklarını açıktan açığa bildirmiş ve bugün öğleye kadar kendisine cevap verilmesini iste- miştir. Ceneral Ma Chang Japonların taleplerini arttırmakta olduklarını Japonlara artık emniyeti kalma- diğını ilâve etmiş ve meselenin Cemiyeti akvamda mevzuubahis edilmesini istemiştir. Sabık Çin imperatoru hareket etti Tien - Tsin 14, (A.A.) — Sa- bık Çin imperatorunun hareketini müeyyet resmi bir haber alınma- makla beraber salâhiyettar ma- hafil mumaileyhin (O meçhul bir semte gitmek üzere Tien-Tsinden ayrılmış olduğu zannında bulun- maktadır. Mançurinin şimalinde vaziyet vahimleşiyor Mançurinin şimalinden gelen son haberler vaziyetin vahimleşti- gini bildirmektedir. Nonni hava- lisindeki (o Japon Okumandanının Japonlara nazaran daha fazla miktarda bulunan Çin askerlerinin herhangi bir hücum teşebbüsünün önüne geçmek için süratle ve der- hal harekete geçmek mecburiye- tinde okalmasından korkulmak- tadır. Sofya'da bir tevkif Sofya 14 (A.A) — Geçenlerde koumaritza'da yapılmış olan cina- yetlerin faili bulunan Maladenoff tevkif edilmiştir. Merkum, Sofya civarındaki kasabalarda ve varoş- larda halk içine dehşet saçmakta idi. Merkum, kardeşini de öldür- mek için Sofya pazarında ararken yakalanmıştı. La Haye adalet divanında La Haye 14(A. A.) —La Haye adalet divanının Dantuig limanı meselesi hakkındaki son umumi celsesi Leh noktai nazarı hak- kında verilen izahatın istimaıma tahsis edilmiştir. Italyan mebusan meclisi Roma,, 14 (A.A.) — Mebusan meclisi mesaisine tekrar başla- mıştır, üç Kıbrıslı piskopos Cebelüttarik, 14 (A. A.) — Kıbrıstan sürülen üç piskopos Maltadan Cebelüttarike gelmiş- lerdir. Piskopotların burada ka- lacakları zannolunmaktadır. (57. AYY Zorlu âşık Yüz vermeyen kızcağızı dövdü Berber kalfası Mihal isminde birisi matmazel Vaso ile nişanlan- mak istemiş ve kızın yüz verme- mesinden hiddetlenerek dün gece Taksimde yolunu beklemiştir. Kızcağız evine giderken Mihal önüne çıkıp adam akıllı dövmüş ve bir ustura ile üzerine hücum ederek: — Eğer benimle nışanlanınazsan yüzünü parçalıyacağım. Diyerek tehdit etmiştir? Mihal hakkında tahkikat yapılmaktadır. Azılı bir sarhos Galatada Mehmet, Bahri ve Osman isimlerinde üç kişi rakı içerlerken (bunlardan (Mehmet sarhoşlukla bıçağını çekip diğer- lerinin üzerine hücum etmiştir. Mehmet yakalanmıştır. Araba tekerliği bir çocuğun boğazını kesti' Dün akşam üzeri Balatta feci bir kaza olmuştur... . Balatta arabacı Ömer dün akşam üzeri araba ile odun iske- lesi caddesinden geçerken, 7 yaşlarında Sara isminde bir mu- sevi kızına çarpmıştır. Araba, çocuğun boğazının üstünden ge- çerek boğazını parçalamıştır.. Dikkatsızlık yüzünden çocuğun ölümüne sebebiyet veren arabacı Ömer yakalanmıştır. Kardeş kavgası Galatada Selâhaddin ve Hamit isimlerinde iki kardeş kavga etmişler, (o Salâhaddin, oHamidi başından yaralamıştır. Eli kamalı sarhoş Mustafa isminde birisi dün gece kendini O bilmiyecek (derecede sarhoş ve elinde birde kama olduğu halde Galatada bağırarak caddede dolaşırken yakalanmıştır. Feci bir ölüm Hasta bir kadın diri diri yandı Samatyada dün gece feci bir kaza olmuş bir kadıncağız feci bir surette diri diri yanmıştır. Vaka şöyle olmuştur : Samatyada Sancaktar Hayreddin mahallesinde 7 numaralı evde oturan 95 yaşlarında Arap Hatice hanım isminde bir kadın evinde hasta yatarken gece yatağının yanında yanmakta olan lâmba devrilerek yataklar ateş almış ve oda tutuşmuştur. Hasta kadın alevler kalmıştır. Alevi etraftan gören- ler yetişmişler ve daha fazla tevessüüne meydan vermeden söndürmüşlerse de Hatice hanım bu sırada muhtelif yerlerinden yanarak ölmüştür. Yangının zu- huru hakkında tahkikat yapıl- maktadır. Hava bugün bulutlu olacak Yeşilköy rasat merkezinden ve- rilen malümata göre bugün hava az bulutlu olacaktır. Rüzgâr ce- nup istikametinden o ösecektir. Bu sabah hararet 13 dereceydi. Yunan mübadele murâhas- larına talimat Yunan hükümeti muhtelit mü- badeledeki murahhaslarına komis- yonun şu bir iki ay zarfında vazifesini ikmal ederek ortada muallâk hiç bir iş bırakmaması hususunun teminini bildirmiştir. Bu sabah limanı sis basti Bu sabah saat sekiz buçuktan sonra limanımıza sis basmış, fakat sevahili mütecavire vapurlarının hareketine mani olamamıştır. içinde