11 Haziran 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1
| | | i 1i Haziran 1941 " l Çarşamba 4 üncü Yık- No. TTİ4 Suriye Fransız toprakları () Hür Fransa Bayrağı al- tında İngiliz kuvvetlerinin Suriyeye girmeleri, Berlin “mahfillerinin dediği gibi İngiliz tarihinde bile misli görülmemiş bir cinayet ise, Bizzat Atmanların Lehistan topraklarına yerleşmelerine, #alganların — Armavutluğu istilâ etmelerine ne demeli? Yazan: Hüs. , « Cahid Y. Saaanı Tt a ONDİL LALGIN lmanlar ve İtalyanlar Su- A riye hâdiselerine lâkayt ikalmıyorlarsa da işi pek te üzerlerine almıyorlar. Alman radyosu iki eski müttefik ara- sında çıkan meseleye pasif bir seyirci olduklarını söylemiştir. Salâhiyetli İtalyan — mahfilleri- nin de hemen hemen ayni şeyi beyan ettiklerini Alman istih- barat ajansı bildiriyor. Maama- fih ilk dakikalarda böyle bir vaziyet alınmış olması hiçbir şey ifade etmez. Yarın Mihver dev- letlerinin bu beyanata tamamen zat bir hattı hareket ittihaz et- meleri de mümkündür. İhimal ki hazırlıklarını ikmal için bir müddet İâkayt görünmeyi tercih etmişlerdir. Fakat —bu sözler sahih ise Türk noktai na- zarından en hayırlı bir şekil sa- yılır. Çünkü Suriye teşevvüşü yakında zail olacak ve Suriyede dost bir Hür Fransa idaresinin teşebbüsü ile Hür ve müstakil Suriye ve Lübnan hükümetleri teşekkül edecek demektir. © kadar iyi bir hal tarzıdır. ki bir kusuru varsa ümit edilemi- yecek kadar iyi olmasındadır. Telgraflar bize resmi Alman ve İtalyan noktai nazarını - bil- dirdikleri gibi siyasi mahfillerin mütalealarını da izah ediyorlar. | Bu mütaleaları bir bakıma Çok dikkate şayan buluyoruz. Berlin siyasi mahfilerinin düşüncesi: göre Fransa şu sırada toprakla- rını müdafaa etmek vazifesiyle meşguldür. Almanya bunu Fran- sa için mukaddes bir hak ola- rak tanımakta imiş. Siyaset hakikaten bir hokka- bazlık! Dünyanın dudakların- da belirecek tebessümlerden korkulmazsa en büyük mânı sızlıklar, en büyük bir hikmet gi- bi ilân olunabilir. Bugün Alman- ya Fransa topraklarının üçte iki Sini işgal etmiş bulunuyor. Fran- sa fabrikalarını kendi emrine | almış, Fransayi ezen ve mahve- | den ve icabında tekrar ezmeğe | hazır bulunan silâhları onlara kendi elleriyle yaptırıyor. Fran- sız limanlarını işgal etmesi orada hücum üsleri kurması yüzünden Fransız şehirlerinin bombardıman edilmesine sebe- | biyet veriyor. Fransada yiyecek ve giyecek ne bulursa alıp götü- rüyor. Fransız halkını madde- ten olduğu gibi manen de eziyor. Düşünme ve söyleme hürriyetin- den mahrum bırakıyor. - Hasılı Fransayı bir ecnebi istilâsının bütün acılıkları ve azapları için- de kıvrandırıyor ve Fransaya hiç göz açtırmıyor. “Sonra da Fransa, topraklarının müdafaa- sını en mukaddes bir hak olarak | tanımakta bulunduğunu soylü- yor! Almanya böyle bir hakkın | zerresini kabul ediyorsa — Fran-| sada işi ne? Hem de Almanyanın işgal et-| tiği topraklar hakikaten Fran- 1z vatanıdır. Fakat bugün Su- riye için ayni şeyi iddia etmeğe | ahlâk bakımından imkân var| mıdır? Suriye ancak Suriyelil rin topraklarıdır, Fransanın de- ğil, Hattâ Fransanın resmi ve hukuki vaziyeti bile Suriyenin bır Pranşız toprağı addedilmesi- ne hak vermez. — Fransa orada Milletler Cemiyetinin bir vekili, bir murahhası sıfatiyle muvak- Fransa Suri- katen bulunuyor. yeyi zapt've işgal etmemiştir. Ve Suriye kendisine Fransız ma- 'e h olmak üzere terkolunmamış- tır. bir fatih sıfatiyle Suriyeye gir-| miş ve mağı n bu babta | bir imza almış vatanı ile hiç münasebeti olmı- bu ecnebi toprakların Fı ayanın hür insanları — hiçi 9man kabul edemez. Emperya- evletler ancak silâh kuv- iyle başka milletlerin Bu| ve| Böyle oİsa bile, yani Fransa | sa bile Fransız 'a ait olabilmesini medeni va- | | GİRİT sularında İngilizler yeniden | bir kruvazörle iki muhrip daha kaybettiler Londra, 10 (aa.) — Giridin | tahliyesi esnasında batırılmış | olan bir kruvazörle iki muhrip | hakkında amirallik dairesi tara- | fından dün neşredilen tebliğ: Amirallik dairesi konseyi, kı- talarımızın Giridden - tahliyesi esnasında aşağıdaki gemilerin ziyaa uğradığını tecsstirle bildi- Tayyu'e dafi kruvazörü (Cal- cutta )ile (Herward) ve (İmpe- rial) muhripleri. (Calcutta) kru- vazöründe ölenlerin aileleri key- fıüuen haberdar edilmişlerdir. | (İmperial) muhribinde ölenle - | rin aileleri de imkân hasıl- olur | olmaz haberdar edileceklerdir. (Herward) son defa olarak sahile doğru giderken görül - müştür. Bu gemi bir düşman hava hücumu esnasında hasara uğramış bulunuyordu. İtalyan başkumandanlığı bu gemideki — mürettebattan 229| | kişinin kurtarılarak karaya çı-| | karıldığını ve harp esiri oldük- larını bildirmiştir. — Diğer bazı malümat elde edilince bunların | aileleri vaziyetten haberdar — e-| dileceklerdir. (İmperial) — muh-| ribi bir düşman hava taarruzu | neticesinde hasara uğradıktan | sonra kendi kuvvetlerimiz Lu'a—1 fından zaruri olarak batırılmış l v e (Sonu sayfa 5 sütun 7 de) KURUŞ sularında batan İngilizlerin (oalcumı KTuvazörü Suriyede vaziyet | İngilizler - memnun, Fransızlar telâşta, Almanlar kızgın, Memleket perişan! Vichy gazeteleri İngi- lizlere ateş püskürüyor Radyo Gazetesi | Pazar sabahı dört koldan Su- riyeye giren Hür Fransız ve İngiliz kıtalarının ileri hareketi hakkında bugün (dün) farla malümat gelmemiştir. İngiülz kaynakları harekâtın memnuniyet verici bir şekilde devam bildirmektedir- | der va kuvvetleri- nin faaliyetine dair malümat gelmemiştir. İngiliz kaynakları barekâtın memnuniyet verici bir şekilde devam ettiğini bildirmektedir: ler. Tarafeyn hava kuvvetlerinin faaliyetine dair malümat yok - tur. Beyruttan bildirildiğine gö re bir takım Frangız hava filo- ları gimali Afrikadan Suriyeye gelmişlerdir. Bunlar uzun men- zilM büyük tayyarelerdir. Tabii kücük av tayyareleri bu uzun mesafeyi katedememişler, gele- memişlerdir. Bu itibarla Suri - yedeki Fransızlar en ziyade Tuhtaç bulundukları av tayya- (Bonu sayfa 5 sütun 2 de) Bir hezimetin tarihçesi General (Weygand) n ricat plânı 11 Haziran F Harp, evvelce de tahmin edil- miş olan, vehametli bir şiddetle devam edip dururken 11 hazi- ran tarihinde Fransız başku- | mandanı — General — Weygand tanlarına girmişler ve | olmuşlardır. İlk fırsatta ot?rı işgal ettikleri yerlerden çıkar- mak oraların hakiki sahipleri olan milletler için bir hak ve| vazifedir . Hür Fransa bayrağı altında | İngiliz kuvvetlerinin Suriyeye girmeleri, Berlin mahfillerinin dediği gibi İngiliz tarihinde bi- le misli görülmemiş bir cinayet ise, bizzat Almanların Lehis- tan topraklarına yerleşmelerine, İtalyanların Arnavutluğu istilâ etmelerine ne demeli? Yuna-| nistan ve Yugoslavyanın pa çalanmalarını hangi hüküm ile tavsif etmeli? Almanlar kendi- lerine hiç zarar vermemiş ve vermeleri de imkânsız bir ta- kım milletlerin ana vatanlarına tecavüz etmişlerdir. İngilizler | askeri mecburiyetler ve ihtiyat mülâhazaları bir tarafa bıra- kılarak Suriyede müstevil va- ziyette addolunsalar bile bwr dan dolayı Fransaya kazgı ğil hakikatte Suriye mille kargı kabahatli olmaları i eder. Meselede Fransanın 1 hakkı, ne şan ve gerefi mevzuu " bir Alman tehlikesine General (Georges)e hususi ta- limatlar gönderdi. Bu husust ta- limat bu harbin tarihinde, çok mühim ve esaslı bir vesika teş- kil eder: General (Weygand) harbin sureti cereyanı bakımından (Pa- rig - Marne) cephesinin parça- (Sonu sayfa 4 sütun 4 de) ldir. Bu harp sonunda | demokrasilarin galebesiyle yeni | bir dünya vücut bulacaksa bu | dünyada artık emperyalizm ta- hakkümü ortadan kalkacaktır. Biz böyle bir istikbal için de demokrasilerin - galebesini isti- yoruz. Ve elmizden geldiği ka- dar bu gelebeye yardım ediyo- ruz. Suriye, harbin sonuna ka- dar Vichy'nin idaresi altında kalmış olsaydı bile demokrasi - lerin kuracakları yeni nizamda Fransa tarafından tahliye edil- mek ve gerbest bırakılmak icap ederdi. İngiliz istilâsı işte ergeg ve behemehal tahakkuk edecek bu neticeyi tesri ediyor . Bu gerait altında İngiltere için Suriyeye girmek bir menfa- at değil, bir külfet ve zarurettir. Eğer Buriye çoktan hürriyetine kavuşmuş, istiklâlini müdafaaya kadir bir devlet olsaydı, İngil- tere gimdi oradan gelebilecek maruz kalmazdı. Ve elindeki kuvvetleri doğrudan doğruya müdafaasile mükellef olduğu memleketlerin imayesi için kullanırdı. Hüseyin Cahid YALÇIN Churchıll dedi ki: “Girit mağlubiyeti acıdır fakat bunun | ibir cevabı vardır ki o da zaferdir,, | Ankara, (Radyo gazetesi) — Ayam Kamarası fırtınalı mü- zakerelere sahne olmuştur. Muh- | telif mebuslarin sual tekliflerine başvekil Churchill, harbiye — vı hava nazırları cevaplar vermiş - lerdir. Churchill ortaşark — askeri, vaziyeti, harbin sevk ve idaresi hakkında beyanatta bulunmuş, Girid mağlübiyetini esaslı ola - rak anlatmış ve: (Sonu sayfa 6 sütun 3 di Amerika Almanya harbine doğru Almanlar bir Ame- rikan yolcu va- purunu batırdılar Bu suretle Alman deniz-; altısına ateş edilmenin cevabını vermiş oluyorlar Vaşington, 10 (a.a.) -— Bah: riye nezaretine gelen bir habe re göre Robinmoor Amerikan vâ puru eemubi Atlantikte bir Al- mMan denizaltısı tarafından ba- tırılmıştır. Bahriye nezareti (Sonu sayfa 8 sütun 4 de) RESM E—<HARP — Yeni Sabah GÜNLÜK Ss. (ASİ HALK GAZETESİ %ı*H.İ Polâflı ve Hayma- $ TELEFON : 20171 EDEBİ, İLM,İ İÇTİMAİ Dolgun münderecatla Müvezzilerden arayınıı. Mecmua Çıktı A%hfârikaya Türk gemileri işliyecek nayi teşrif ettiler Ankara, 10 (Hususi mu- habirimizden) — Mili — Şef İnönü dün Ankara kazala- rından Polatlı ve Haymana givarına bir kısa tedkik ge- zintisi yaparak —Ankaraya avdet buyurmuşlardır. İtalyanın harbe girişinin | yıl dönümü Bir senedeki İtalyan zayiatı Ankara Radyo Gazetc: İtalyanın barbe girisinin yıl dönümü müasebetile İtalyan ga zeteleri hararetli makaleler neş- 'retmekte ve bir sene zarfında İtalyantarın harp zayiatı hak -| sene içinde (232) tayyare kay- betmişlerdir. İtalyanlar buna | mukabil (1439) düşman tayya - resini tahrip etmiş olduklarını iddia etmektedirler. Yine bir senelik harp netice- sinde İtalyan orduları (17000) | ölü, (45000) yaralı ve (140000) hğfı yani esir vermişlerdir. iyan donanmasına gelince deniz kuvvetleri - (1576) (1563) yaralı ve (6100) kişi &sir yermiştir. İtalyan hava (500) ölü, (800) (Bonu sayfa & sütun 5 de) Mussolini Milli Şef İnoııı'ı'ne İtalyanın muhalâ- satından bahse''' TEBLİĞLERİ AAA L İngiliz Tebliği | , Kahire, 10 (a.a.) İngiliz Ortaşark karargâhının - tebli; Suriyede, müttefik kuvvetle- | rin girişi memnuniyet verici bir tarzda devam etmektedir. U-| Tn (Sonu sayfa 5 sütun 6 HARP, VAZiYETİi Doğu Akdeniz hakimiyeti YAZAN: Emekli General Kemal Koçer Libya ordusu Sidre ötele- rine atıldıktan sonra Mata- ban - Bingazi hattı doğusun- da kalan deniz kısmında, Yu- nanistan - Girid , Libya, Mı- Bır, Filistin ve Kıbrıs Üsleri sayesinde, donanma — seması korunuyordu. Rodos, Mısıra teveceih eden Alman hava kuvvetleri için mütevasat bir | üs vaziyetinde İdi. — Rodosla Mısır hava meydanları arasın- da 700 - 800 İkilometrelik bü- || yük bir mesafe vardır. | (Sonu sayfa & sütun 1 de) intıba - kuvvetlerimizin | şunu s | Almanya | eee S | yakıldılar.. B. Mussolini Roma, 10 (aa.) — bildiriyor) : Mussolininin bugün söylediği nutukta — Türkiye hakkındaki fıkranın metni aynen şudur: (Stefani Türkiyeye gelince şimdiye kadar bütün İngiliz devletlerini | reddetmiştir. Reisicümhur İn - önü, İngiltereye herhangi bir suretle güvenen bütün milletleri feci bir âkıbetin beklemekte ol- duğunu görmüştür. “Fakat, bu fırsattan istifade ederek — Reisiclimhur İnönü'ye lemek isterim ki İtalya Türkiyeye karşı, 1928 de başla - nan ve bizim için daima baki o- lan anlayış ve iş birliği siyase- tini takip etmek azmindedir.., Yunanistan yıkılmasay- mış İtalyanlar neler yapacaklarmış!.. Ankara, (Radyo gazetesi) — İtalyamn harbe girişinin yıldö- ntimüü münasebetiyle Bay Mus- solini irad ettiği nutukta Yuna- nistan seferinden bahsederken “Bütün Yunanistanı işgalimize muvafakat etmiştir. Nisanda bir şey olmasaydı, İtal- yanları mahvedeceklerdi. Fakat Maalesef Yunanlılar daha evvel İlk vapurun bu hafta içinde kalkacağı bildiriliyor Vapurlar Süveyş kanalı yolu ile Amerikaya gidip gelecek Türk Ticaret Filomuzdan Ege vapuru Verilen haberlerden anlaşıldı- ğına göre yakında Türkiye ile Amerika arasında — doğrudan doğruya vapur seferleri başla- yacaktır. İlk vapurun bu haf- ta içinde İstanbuldan hareket ederek İzmir ve Mersine de uğ- radıktan sönra Portsaid kanalı Amerikan limanına mütevecci- hen yola çıkacaktır. Bu. husus- ta ihracat tacirlerine — yapilan bir tamimde Amerikaya ve sair yakın veya uzak şark memle- ketlerine — gönderilecek ihrag malarını Türk vapurları ile sevkedebilecekleri — bildirilmiş- ni takip ederek herhangi bir. tür . Emekli Genera!l Ali İhsan Sâbis'in cevap ve İzahı C. Abbas Gürerin hatıraların2 karşı emekli generalin cevabı (Yeni Sabah) gazetesi sahi-| bine ve neşriyat müldürlüğüne: Yeni Sabah'ın 4 ve 5 haziran 1941 tarihli nüshalarınm birinci | ve dördüncü sahifelerinde hak- | kımda intişar eden altı sütun-| hik yazıya karşı aşağıdaki ce- vabımın - matbuat kamunu mu- eibince - aynen neşrini dilerii 1 — Evvelce Yenf Sabah'da hakkımda yazılan şeylerin ta- mamile hakikat hilâfı olduğunu gerek Yeni Sabah gazetesinin 22 ve 28 Mayıs tarihli nüshal: rında ve diğer bir gazetede mu- fassal izahat ile isbat ederek ta- l FIKRA | Avrupa coğrafyası, toğrafya kongresi | Yazn: Aka Gündüz Ankarada bir coğrafya kon- gresi toplandı. Harıl harıl çalı- şıyor. Şu zamanda böyle bir kon grenin sırası mı? diyenler - bu- hunabilir. Kendi görüş noktala- rınca belki haklıdırlar, Öyle ya, Avrupa ve cihan hartaları o ka- dar diyabolik bir tarzda deği- şiyor ki coğrai yada istikrar ara- mak mümkün değil. Fakat bizim kongre bu bakımdan kurulmuş değildir. Sayın vekil nutkunda bunu çok güzel tebarüz ettirdi. Evet, dünya ahvali ne olursa olsun, dünya coğrafyasının dar- madağınık, şilpheli yolları nere ye çıkarsa çıksın, bu bizi ikinci derece ilgilendirdi. Biz önce kendi millt coğrafyamız, Türki- yemiz Üzerinde çalışacağız. İş- te bu bakımdan kongremizin Tihi tenvire çalışmıştım. Bu ga- zetelerin birinde çıkmamış o.an fıkralar diğerlerinde çıkmış oldu (Sonu: sahife 6, Sütun 1 de) Darian Dönekeliğini ma- zur göstermek istiyor Yazısı 5 inci sahifede toplanması yerindedir ve umu: mi coğrafyanın istikbalde alaca- &ı istikrar şekline göre şimdi- den kendimizi tanımak ve ken- dimizi düzenlemek — mecburiye tindeyiz, Avrupa coğrafyası ve dolayı- sile dünya coğrafyası bugün paylaşılan yerler için bayram edenlerle bugün dağılan yerl için yas tutanların vaziyetleri birbirinin aynidir. Gülenin ağla- ması, ağlıyanın gülmesi ihtima- li müsavi derecede kuvvetlidir. Napolyon, bonbon dağıtır bi Avrupayı akrabasına, ehib- basına dağıttı ve elinde bir şey kalmayınca Sent Helen'de isti- rahate çekildi. Kayzer, Bâkü, Süveyş, Memel arasını kimlere peşkeş çekme- di. Fakat kendi elinde, başkası- nin olan bir Dorn şatosu kaldı. Bugün ise pasifikte, Atlantik- te ve Avrupada bunun daha geniş mikyasta bir yağması: var. Ne olacağı daha belli de- Zil. Yahut sonu pek bellidir de nezaket olsun için söylemiyo- ruz. Bir Türk darbımereli daha: Çayı görmeden paçzfarı sevama- malıdır.
