12 Haziran 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

12 Haziran 1941 || Perşembe 4 üncü Yıl - No. 1115 Churchill'in İngılızler izahı Mister ChurchilP'in ıulku ateşli bir havada ferah ve- rici serin bir rüzgâr gibi Hafif endişe balutla- rını dağıttı. Ve kalblerdeki itimadı kuvvetli surette ta- zeledi. esti. Yazan: Hüseyin Cahid YALÇIN AAA irid vak'asından sonra İn- gilterede epeyce yetler ve tenkidler göstermişti. Meselenin parlâ- mentoya aksedeceği haber ve- riliyordu. Avam Kamarasında filhakika Girid ve umumi su- rette harp hâdiseleri mevzuu bahsedildi. Ve başvekilin — ver- diği izahat herkesi memnun etti. Mister Churehill'in söy- ledikleri hakikaten zihinlere ka- nataat ve sükünet verecek bir mahiyeti haizdir. Akıl ve mantı- ka kıymet verilince İngiliz Başvekiliyle anlaşmak her za- man kolaydır. Harbin bir hej eti umumiyesi vardır; bir de ve- kayiin cereyan ettiği mevkilere ve memleketlere göre hususi ve mahalli bir parçası vardır. O hususi parça üzerinde ve- ya yakınında yaşayan milletler doğrudan doğruya -harp veka-| yi ile karşılaşınca bütün ehem- mıyeun kendi muntakalarında hükmederler — ki| bıındı kendi — bakımlarından | hakları bulunduğu muhakkak- | tır. Meselâ harp Yunanistana intikal ettiği vakit Yunanlılar nazarında en birinci ehemmi- yeti haiz gaye, kendi vatanla- Tına yuku bulan tecavüzün dur- durulması ve düşmanın tarde- dilmesidir. Fakat bir de harhin heyeti umumiyesi bakımından hâdi- selerin ehemmiyetini — ölçmek icap eder. Harp Yunanistanda mı bitecek? Yunanistan duş- man işgali altında kalırsa giltere harbi kat'i surette ka- yıp mı edecek? Yunanistan har- bi nihai neticeye tesir yapmı- yacak olduktan sonra buradaki bir muvaffakıyetsizliğe —çok e- | sef edilir; fakat hayati bir e- hemmiyet atfolunmaz. — Hattâ | mesele Yunanlılar için son de- | rece teessüf edilecek bir felâket teşkil etse de. Çünkü Yunanis- tan ile İngilterenin mukaddera- tı birleşmiştir. Neticede İngil- tere galip gelince — Yunanistan | tekmil şeref ve tamamiyeti ile yeniden yükselecektir . İste Mister Churchill, bu ha- | kikatı parlâmentoya anlatmış oldu. Girid adasındaki tayyare | meydanlarını müdafaa için lâ- zım olan topların oraya gönde- | rilmeyip de depolarda muattal tutulmamış olduğunu - bildirdi. Öte tarafta bir Atlântik muha- rebesi cereyan ediyor ki nihai zafer bakımından kat'i rolü oy- nıyacaktır. Bu harbin içinde bulunan — ticaret gemilerinde li şam ka- ıpılarında | şikâ-| | dir. Bir hezimetin tarihçesi Bir satırlık emirname: Umumi ricat daha faydalı, daha lüzumlu bir| vazife alıp mühim, fakat binnisbe daha az mühim Girid sahasına gön- dermek harbin heyeti mecmuası- nı gözden kaybetmek olurdu. Mesele bu şekilde muhakeme edilirse, Giridin kaybedilmesi pek ziyade esef olunmakla be- raber nihafi zaferin temini hu- gusunda mevcut azim ve sayre- tin müşahedesi hasebiyle bir itimat duymamak elden gelmi İngiliz » *Başvekilinin verdiği izahatta Atlântik harbine taal- lük eden kısımlar pek ümid u- yandırıcı bir şekildedir. Chur- ehilli, Hitlerin sık sık tekerrür eden, fakat hiçbir zaman fi'le çıkmıyan tehditlerinden birini hatırlattı. Yüzlerce tahtelbahir Yusuf ile Züleyha YAZAN M. Z. Korgunal Yakında neşre baş- liyacağımız bu tarihi tefrikamızı zevkle ta- kip edeceğinizden emi- niz. görecek topları oradan Kuvvetlerin dağılmaması Şehre 15 Klm. ka- dar yaklaşan müt- tefik kuvvetler mukavemetle karşılaştılar İngiliz ordusu- nun oparlörler- — den istifadesi Kudüs, 11 (a.a.) — Askerf sözcü harekât hakkında şu ma- lümatı vermiştir: Suriye cephesinde müttefik kuvvetleri, Şam'a 25 kilometre mesafede Kisva civarına var - mışlardır. Kisva, Şam müdafaa- sına dahil bulunmaktadır. | Sahil cephelerinde, Avustral- | yalılar, bir köprünün berhava | edildiği Litani nehrini aşmışlar ve Beyrut istikametinde şimale| doğru 8 kilometre ilerlemişler - (Sonu sayfa 5 sütun 2 de) Churchill'in "Nutku Bu tarihi nutkun tam metni 4 üncü sahifemizdedir 12 Haziran Bay Çörçil'in (Briare) den İngiltereye dönmesinden sonra Fransa hükümeti tereddütler içinde bulunuyordu. Hükümet henüz bir karar vermemiş oldu- ğundan 12 haziran sabahı Ge- neral (Weygand) bir gün evvel derpiş ettiği umumi ricat emri- ni, bu sefer hiçbir ümit ve ha- yale kapılmaksızın tebliğe mec- bur oldu. Bu emirname bembe- yaz koca bir tabaka kâğıdın or- tasına yazılmış tek bir satırdan ibaretti: Umumi ricat, lâzım General (Georges) da birkaç gündenberi sevkulceyşi bir u- (Sonu sayfa 4 sütun 4 der vetayyare ile Atlântikte başlayacak - öldürücü hücuma İngilterede hâlâ intizar edil- mekte olduğunu müstehziyane söyledi. Ve marttanberi üç dört aydır. bir şey yapılmadığını anlattı. Hattâ son mayıs ayın- da Atlântikteki Alman faaliye- tinin büyük nisbette önüne ge- çilmiş olduğunu temin etti. Bu | iyileşme mes'ut bir tesadüf nc-; ticesi değil de devam edecek 0- lursa İngiltere muhtaç olduğu | bütün malzemeyi Amerikadan kolayca alabilecek demektir ki bu takdirde Almanya için u- fak bir zafer ümidi bile lamaz.Mayıs de Amerikan rolü olduğu tahmin edilebilir. Bu da Amerikan yardımının yalnız sözde kalmadığını isbat eder ve istikbal hakkında çok iyi bir fikir verir , Churchill harp hareketleri- nin sevk ve idare tarzı ve takip | edilen bildirilme: bekleye! çıkarc gayelerin malümat boşa hakkında lerin ümitlerini Pek doğru bir mütalea ile Avam | sını susturdu. “İtalya Kam: aS Şimalt Afrikadaki hezimetinin; Almanya Bismarek'ın denize a| ayındaki iyileşme | devriyelerinin bir | FransızNazırlar heyeti dün de toplandı Weygand | General |Siriyenin kabili müdafaa olmadığını söylemiş — | Vicby, 11 (aa.) — Nazırlar| bu sabah Saat 11 de mareşal - Petainin riyasetinde toplanmış- | tir. | General Weygandın itirazı Londra, 11 (a.a.) — Ofi ajan- sının Fransız hududunda bulü- | nan muhabiri bildiriyor: Teyit edildiğine göre Afrika-| daki De Gaülle kuvvetlerine kar| Şi harekete geçmek meselesin de general Weygand amiral Dar lan'a tamamile müarızdır. Anla | şıldığına göre Weygand nazır - lar meclisinde beyanatta bulu - narak - &mrindeki - kuvvetlörin her hangi bir harekete tevessül etmeğe kâfi olmadığını ve bur- dan başka böyle bir teşebbü - (SBonu sayfa 5 sütun € da) General We, m.ı Gkoilenanir neb(ıılermı izah etmemiştir.. dedi. Ve diktatör- lüklerle demokrasiler arasında bu bakımdan mevcut olabilecek ve demokrasllerin aleyhine çı- kacak farka işaret etti. Filha- kika türlü türlü tahavvüller arzetmesi tabif olan uzun bir arp esnasında her hâdise mü- | nasebetiyle her şey hakkında alenen izahat vermek lâzım gelse, düşmana faydalı olacak Malümatı ağızdan kaçırma Yeni Se GÜNLUK SIİYASİI HALK GAZETESİ a Alman tayyareleri ayfa Limanını bombaladılar Hayfa, 11 (a.a.) — Reuter: Gece, Hayfaya yapılan ve şim- diye kadar bu şehir üzerinde o- lanların en uzununu teskil eden ilk gece hava hüicumu esnasında, bir düşman tayyaresi düşürül - müş ve pek mühtemel olarak di- ğer bir tayyare tahrip olunarak Âkkâ koyunda parcalanmıştır. Düşman tayyareleri kara müd. faalarının ve gemilerin şiddetli ateşine maruz bırakılmıştır. Düş man bombardıman tayyareleri, Hayfaya Suriye istikanıetinden | yakınlaşmışlar ve hücüomlarını liman Üzerinde temerküz ettir-| mişlerdir. Arap mahallelerine bir çok boml bu bom- balar evletde RUd0İp l muş ve zaylata sebebiyet ver - miştir. Bir yangın çıkmış, fakat süratle bastırılmıştır. Bütün si- vil müdafaa servisleri vazifeleri- ni stüiküin içinde ve çok mükem. mel bir surette ifa etmiştir. Al- çak bulutlar, düşman tayyarele- rinin saklanmasına yardım et - miş ve tayyareler, bulutların a- çıldığı zamanlar pike hücumları yapmıştır. RESMİ —HARP— TEBLİĞLERİ — ———i İtalyan Resmi Tebliği Roma, 11 (ala.) — İtalyan or- duları umumi karargâhmın 371 | numaralı tebliği: Şimalf Afrikada Tobruk cep- hesinde topçumuz düşman top- çusunu mtlessir surette ateş al- tına almıştır. Tayyarelerimiz 10 Haziran gecesi müstahkem mev- klüin * tesisatını, depolarını ve mevzilerini bombardımana de- vam etmişler, yangınların çıkma sına ve infilâklara sebep olmuş- lardır. Alman tayyareleri Marsa Mat ruh'a taarruz etmişlerdi 9 ve 10 Haziran ge giliz tayyareleri Rodos adası - nın bazı mevkilerini bombardı. man etmişlerdir. KAKAAAASEDU SAYfA 5 sütun 3 de) ;—HARP—..; VAZIYETE Hava tehlike YAZAN: Emekli General Kemal Koçer SI başka bir neticeye varılm maz, Muharip memleket hiç.birinde barbe : dair u j 'a, en kuvvetliye de geçil- bir esaslı malümat bile neşredil- , bir baraj tesisi imkânı mezken İngilterede hiç bir şey | birakmamıştır. Uçak, — stra- saklanmaması büyük bir hata ( tosfere yetişmek azmindedir. teşkil edeceği aşikârdır. Chur- chill mevkiini muhafaza etmek için böyle bir zâfa kapılmaktan uzak kalmıştır. Avam Kal sının da hakikati anladığı, vekilin mürac etmemesiyle sabittir. Mister Churehill'in nutku teşli bir havada ferah verici endişe bulutlarını | kalblerdeki itimadı rette tazeledi. İ Hüseyin Cahid YALÇIN dağıttı. Ve Berin bir rüzgâr gibi esti. Hafif | kuvvetli su- | | | - (| 1 Üzerine reye bile » Muharip, karada ve deniz- de bir müstevi dahilinde ka- miya — mahkümdu. — Silâhın tevcihinde ve isabet elde e- dilmesinde kolaylık vardı. Ha- va, muharibi bu zâftan kur- tardı, onun için Üç istifade kabildir. tan uçağın sür'at, kabiliyeti ve akrobasi hareke- ti, vuruş ihtimallerini azalt- tikça azaltti . Karşılaşan muhasımlar, kuv- (Sonu sayfa 5 sütun 1 de) ha— leri İn-| 4 Mıhver Balkan- ları nasıl taksim ediyor Bir İtalyan gazetesi yakında mühim hâdise- ler olacağını yazıyor Roma, 11 (a.a.) — B. Musso- lini dün söylediği nutukta Bal kanlar hakkında şunları söyle - Mmiştir: — .Bulgaristan, Tmauhakkak sürette Bulgar olan Makedon - yayı ve Ege denizinde mahreç | yayı ilhak etmiştir. Arnavutluk, şimalde Kosva cenupta Çamlık mıntakalarımı a. | Jarak genişliyecektir. Karadağ, istiklâlini tekrar ka- zanarak İtalyan nüfuz dairesine | girmiştir. ( 1816 dan;beri beswasile siynet Anlaşmalarda bul —— Macaris - tan hudutların! ( işletmiştir. Almanya da soluna doğru geniş liyerek hudutlarını Sava nehri - Hin ötesine geçirmiştir. Slavan- yanın sair kısımları husust re (Sonu sayfa 6 sütun 4 de) ingiliz tayyareleri Brest limanını bombaladılar Londra, 11 (a.a.) — İngiliz | tayyareleri dlin gece Breste hü- cum etmişlerdir. | nezaretinin resmi — tebliğinde AlmAn tayyarelerinin dün gece İngiltere üzerindeki faaliyetleri- nin ehemmiyetsiz olduğu kayd- edilmektedir. Alman tayyareleri cenubi Gal eyaletine ve İngilterenin cenu- bu şarkisinde bir noktaya bom- balar atmışlardır. — Bir miktar hasar, bir kaç ölü ve yaralı va-r dır. Prinz Eugen Brestte mi? Londra, 11 (a.a.) — Reuter: Öğrenildiğine göre, Bismarkın arkadaşı Prinz Eugen kruva - | zörü Breste iltica etmiştir. | — Breste bu gece İngiliz hava kuvvetleri tarafından hücum e- dilmiştir. 1İlr(ral Boris İtalyan | Kralını ziyaret etti Roma, il (a.a.) — Alman - adan gelen Bulgar kralı Boris, talyada kısa bir ikamette bu- inmuuş ve İtalyan kralını ziya- ret etmiştir. FLERRARP LAY MA Cevad Abbas GÜRE Emekli General Ali İhsan Sâbise son cevabını ya- rın neşredeceğiz | bulmasına mâni olan garbi Trak | Bu sabah neşredilen hava | Rektörün Üniversite 1 Haziranda baştıyan Üniver- site haftasında konferanslar vermek üzere Diyarbakıra — gi- den üniversite heyeti dün Sa- bah şehrimize dönmüştür. Hey- etten yalnız profesör Mükrimin Halil Malatyada kalmıştır. Pro- fesör orada — Kılımg Arslanın mezarı hakkında tedkikatta bu- lunacaktır. — Heyette bulunan mil Bilsel olmak üzere hepsi seyahatlerinden ve gördükleri büyük alâkadan fevkalâde mem- nundür ve miftehassis olarak dönmüşlerdir. Rektörün beyanatı Dün bu hususta kendisiyle görüşen bir arkadaşımıza Rek- tör Cemil Bilsel aşağıdaki be- yanatta — bulunmuştur: * —. Diyarbakır Üniyersite Haftası programı tamamı ta- mamına ve muvaffakıyetle tat- bik edilmiştir. 12 profesör de - vazifelerini tam ve iyi yapmanın inşirahı (Sonu sayfa & sütun & da) Dünkü sayımızda Türkiye ile Amerika arasında Türk vapurla- rının işliyeceği haberini vermiş- tik. Bu haber, dün, ithalât ve ih- racat piyasamızda alâka ile karşılanmış ve bir çok kimseler, Ticaret ve Sanayi odasına müra- caat ederek vapurun hareket gü- nünü sormuştur. Şimdiki halde geminin ne zaman hareket edece ği kat'i sunette tesbit edilmemiş FIKRA Almanya Suriyede Paris seyirci Yazan!: Aka Gund Berlinin salâhiyetli kaynak- larından gelen bir habere göre Almanya, Suriye işinde bir pa- Bif seyirci kalmağa karar ver- ir. Eğer bu haber doğru ise pek tabit karşılamalıdır. Bun- ca patırtıdan, askeri hareketler- den sonra neden - böyle bir ka- rar verdi? Acaba Almanya za- yıfladı mı? Almanyanın Z henüz — zayıf- | lamadığını herkesten önce İn- | giltere biliyor. Öyleyse bu ka- rar niçin? Bunun siyasi ve keri sebepleri vardır. Almany Lâzkiye - Dirzor - Bağdad üze- rinden Basraya inmek isterdi, Eğer Irak isyanı tutunabilmiş olsaydı. Böyle uzun ve mutlaka havadan yapılması lâzım gelen bir hareket, mesafenin öbür u- cunda dost ve yardımcı bir mu- hit bulmak ihtiyacındadır. — Bu muhit kalmadı. Tedbirli Alman kurmayı bu şartlar içinde hare- ket etmez. O zaman, yaptığı macera olur. Kaldı ki böyle bir hareket muvaffakıyetle bezen- se bile harbi sona erdirmez. | Almanya, Suriye üslerinde tahaşşüt edip Filistin - Ürdün istikametinde Süveyşe mek isterdü. Adalardan üslerine havadanm nakliyat. Son- ra mühimmat ve malzeme nak- liyatı. Sonra bir kara hareket ordusu teşkili, Daha sonra bir gok yerleri geçe geçe ve harp- Nüuruosmaniye, No, 84 İstanbul Telgraf: YENİ SABAR İstanbul profesörlerin, başta Rektör Ce- , den üniversite he- yeti dün avdet etti Beyanah |Gelecek sene Vaııdn yapılacak haftasına Maarif Vekili de iştirâk edecek Amerikaya gıdecek Türk vapurları Bu işe bakır şilepinin tahsis edilmesi çok muhtemel tir. Amerikaya ilk seferi yapa - cak vapurun hüviyeti etrafında bir çok şeyler söylenmişse de verilen haberler, ekseriyetle Ba- kır şilepi üzerinde temerküz et- mektedir. Filhakika Bakır şilepi, Sosyete Şilepten Denizyolları - na devredilmiş bulunan en bü- yük şileplerimizden biridir ve Türk bayrağını Amerikan sula- rında dalgalandırabilecek - bir (Sonu sayfa 8 sütun 1 dz. ler vere vere Süveyşe varmak. Ve Süveyşi zaptetmek. Akıbeti meçhul bir işe Alman kurmayı girmez. — Hâdiseler bumu isbat etti. O halde? O halde bunun daha - yakımı, daha kolayı, daha tek cephelisi üzerinde hareket etmesi gerek- tir: Sollumdan Mısıra doğru. Almanların burada avantajla- rı ziyadedir; Mısır cephesini de- nizden, havadan ve karadan kolayca takviye edebilir. Belki de etmiştir. Etmiştir de aldıt- maca hedeflerle örtmek isti- , iye - Şam - Kudüs üzerinden gidilmez. Sol- lumdan gidilir. Askeri mantık gösteriyor ki Almanya buradan ve yakında taarruz edecektir. Bunda ne derece muvaffak olacaktır? Eğer şu günlerde taarruz başlamazsa bumu kuv- vetsizliğine değil, hazırlığının henüz tamamlanmamış olma- atfetmeli. Taarruz başlar a bunun neticesini kimse keslire- mez, ancak, çöl harplerinde dünyanın en büyük mütehassısı olan İngiliz ordusu kestirebilir. Mısır hareketi başlarsa güzel, teknik ve dörtbaşı mamur bir harp seyredeceğiz. İşte bu sebepler içindir. - ki Almanya Suriy> işlerine karşı bir pasif seyi inde kalmağı kararlaştırmıştır. Sa- dece karadan Sollum - Mısır Süveyş ve imtidadı dururken bir alay çapraşık maceraya a- tılmak doğru olmaz, Bize kalırsa Berlin - Paris - Madrid üzerinden Cebelüttarıka ve oradan Dakara yollanmak da ayni mahiyettedir ve onun için- dir ki önce kı: yol harbini bi- k ve sonra Da- inecektir.