4 Nisan 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

4 NİSAN 1941 3 üncü Yıl - No. 1046 HER YERDE 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ TELEFON: 20796 KLtd. Ş. İstanbulun en zengin çeşitli MOBİLYE suğaandır. Batonlarını her zaman gezebilleziniz. tetanbul, Fincancılar, Rıza paşa yokuşu 59 - Gi - 63.'Telefon: 12060 iNGiLizZ Fransız Mmünasebetleri Fransız kükümeti Fransız kakramanlığına — gakışmaz zaif ve korkak bir hareket yapmış olduğuna vicdanın- da daima hissediyor. Onun #aurunun altında bir fena hareket arabı daima ken- disini kemiriyor, Yazan: Hüseyin Cabikl YALÇIN ngilter ile Fransa arasında- ki münasebetler maatteca- süf bir türlü düzelemiyor. Bugünkü harbin arzettiği en mânasız paradokslardan biri de budur. İki dost devlet müttefik olarak bir ideal harbine girişti- ler, Birisi yarı yolda inhilâl et- ti ve düşmanın şartlarına boyun eğmek mecburiyetini duydu. A- yakta kalan Fransız hükümetin- de garip bir ruhi hâlet göze çarp mağa başladı. Onda eski dost- kuğuna mukabil İngilizler aley- hinde şiddetli bir nefret, adetâ düşmanlık hissi hüküm sürü- yordu. İttifakın ve silâh arka- daşlığının devamı — müddetince İngilizlerin Fransızlara karşı bu muameleyi muhik gösterecek derecede büyük bir kusurları ol- muş mudur? Her iki tarafı da esaslı surette ve karşılıklı ola- rak dinlemeden bir hüküm ver- miyelim ve bu sualin cevabını istikbale bırakalım. Fakat, İn- gilizlerin bir kı olsa bile bunun tevlit Fran- sız vatanının müttefiğini unuta- cak dereceye varmamak lâzım- gelirdi. Herhalde İngilizler Fran saya Almanlar kadar kötülük etmemişlerdir ve Fransa aley- kinde hiçbir zaman Almanlar kadar fena niyetler ve hisler beslememişlerdir. Bu inkâr ka- bul etmez hakikati unutarak düşman Almanlar lehinde İngi- Nz aleyhtarlığı etmek Fransız watanperverliğinin kabul ede - miyeceği bir dalâlettir. Almanya ile mütareke aktet- tikten sonra iktidar mevkine gelen zatler İngiltere ile ittifa- kını yapmış olan siyaset adam- larına ruhen muhalif kimseler- di. Solların ve solların etrafın- da toplanan grupların da şid- detle aleyhinde idiler. Fakat on- lara karşı besledikleri nefret his gini Fransanın müttefikleri olan İngilizlere teşmil etmek hatala- rın en affedilmezini teşkil-eder. Çinkti İngilizler falan Fransız | fırkası ile birleşerek o fırkanın | lehinde bir harbe girişmemiş -| lerdi. İngilizler büyük Fransız | vatanı ve kavmi ile müttefikti- ler, büyük Fransa menfaati uğ- runda harp ediyorlardı. Vichy hükümeti bu noktada yolunu şaşırdığı gibi pek kolay İzahı mümkün bir psikotojik te- mayül de göstermiştir. Alman- lara karşı her türlü mukaveme- tin artık katiyen ihtimali kal- madığını zannederek kendisini düşmanın ayakları altına atan Fransız hükümeti Fransız kah- ramanlığına yakışmaz zayıf ve korkak bir hareket yapmış o- duğunu vicdanında daima hisse- diyor. Onun şuurunun altında bir fena hareket azabı daima kendisini kemiriyor. Şuurunun karanlıklarından gelen bir ham- le Vichy htikümetine İngilizlerin de kendileri gib mağlüp olduğu- nu görmek Aarzusunu veriyor. Çünkü Tngilizlerin her muvaf- fakiyeti — Vichy i hem Fransaz milletinin nazarın- da hem tarih nazarında bir par- ça daha küçük düşürmekte ve yatana karşı işlediği cürmü da- ha göze çarpar bir hale sok - maktadır. Halbuki Fransız va- tanının kurtulması yalnız ve yal- nız İngilterenin galebesile müm- | kün olacaktır. Buna rağmen, Vichy hükümeti mütarekenin u- tandırıcı şartlarına razı olmak- la Fransız menfaatlerini, şeref 've haysiyetini çiğnemiş olduğu- pun sabit olmaması için İngil - terenin de mağlüp vaziyete düş- mesini bilâihtiyar temenni edi- yor. İşte böyle maraz! bir psi- koloji sevkiledir ki bugünkü res Tt Fransa, Fransız vatanını kur taracak İngilterenin aleyhinde- dir ve elinden geldiği kadar o- na kötülük etmek fırsatmı ka- Çırmamaktadır. Mareşal Pötaim hilkümeti Fransız donanmasımı ve - bazı Fransız fslerini Almrınlara tes- Him edecek derecede İleri vara- hüktümetini Macar başvekili intihar etti Kont Teleki bırak- tığı mektupta bu ümitsiz hayata ar- tık tahammül ede- miyeceğini bildirdi Budapeşte, 3 (a.a.) — Reuter. Macar Başvekili kont Teleki, gece intihar etmiş ve bu sabah cesedi odasında — bulunmuştur. Bırakmış olduğu mektupta, baş- vekil, güç ve betbaht vazifesine devam için kendisinde kâfi kuv- vet görm i bildirmiştir. Başvekilin intiharını gizli tut- mak için bazı teşebbüsler yapıl- mış ise de bu teşebbüsler mu - yaffak olmamıştır. Haber, çok derin bir tesir hasıl etmiştir. Otopsinin neticesi Budapeşte, 3 (a.a.) — Ofi: Otopsi neticesinde Macar baş- vekili kont Telekinin intihar miş olduğunun teeyyüt ettiği resmen bildirilmektedir. Kont Telekinin şahsiyeti Budapeşte, 3 (a.a.) — Müte- veffa başvekil kont Teleki 1897 Benesinde katolik bir aileden doğmuş ve Frerler mektebinde okuduktan sonra Budapeşte üni- versitesinde hukuk, coğrafya ve sosyoloji tahsili yapmıştır. Dok- torasını siyasi ilimlerden yapan kont Teleki birçok seyahatlar (Sonu sayfa 6 sütun 5 de) İtalyanlar 13 harp gemisi kaybetmişler İskenderiye, 3 (aa.) — İs- kenderiye bahri mahfillerinde tahmin edildiğine göre İtalyan filosunun Şarki Âkdenizde ce- reyan eden deniz harbinde 13 gemi kaybetmiş olması ihtimali vardır. Tahrip edildikleri kat'i su- rette tahakkuk etmiş olan ge- milerin dört kruvazör ve üç destroyerden ibaret olduğu bil- dirilmektedir. Bu listeye ciddi sürette ha- sara uğ olan Littorio zırh- ha ile diğer iki kruvazör ve üç muhribi ilâve etmek icap eder. İtalyanların 13 gemi kaybet tikleri hakkındaki kanaat, mev zuu bahis deniz harekâtına iş- tirak eden bütün deniz ve hava cüzütamları tarafından verilen (Sonu sayfa 5 sütun 3 de) Yaş l; affedilen yedek istifade Ankara, 3 (Telefonla) — Pa- gif korunma kanunun 10 uncu maddesinin tadiline ve bu ka- nuna yeniden bazı hükümler ilâ vesine dair kanun lâyihası mec lise sevkedilmiştir. Kanuna göre, hava taarruzla- | rma karşı korünma teşekkül- lerinden herhangi birinde sefer mamıştır. Çünkü bunun bir va-, tan hainliği teşkil edeceğini müdriktir ve böyle bir hareketi kabul edemiyecek kadar namus- ludur. Fakat İngiliz düşmanlı- î:m böyle bir hadde çıkarmadan giltere aleyhinde hareket fır- satını da kaçırmamaktadır. Bu hattı hareketi mazur göser - mek için bir takım sebebler bul- mak ve bahsettiğimiz psikoloji- nin mahsulü olan kötü temayül- leri onların arkasında gizlemek, ayni zamanda bu zevahire isti-| nat ile kendi vicdanlarını da al- datmak mümkün oluvor. Alman-| lara mümaşatta bulunulmaz, Al-| manlarla az çok işbirliği yapıl- mazsa işgal altındaki Fransa -| nin, Almanyadaki esir Fran -| gızların vaziyetleri, bütün bütüm | fenalaşacağı; serbest Fransanın | daha fena şartlar içinde kalabi- leceği söyleniyor. Fransa hükümetinin İngiltere —a re ni ea aa aa e D 20 Eritrenin işgali ta- mamlanıyor Libyada Alman İtalyan kuvvetle- rinin faaliyeti Londra, 3 (a.a.) — İngiliz or- dusunun muzafferane bir suret- te ilerlediği ve Asmara zapto - kunduktan sonra 80 kilometre mesafede bulunan Musavvaya, yaklaşmış bulunduğu şu sıralar- da İtalyanın Eritredeki son üs- gü olan bu Jimanın da saatten saate İngiliz kuvvetlerinin eline düşmesine intizar olunabilir. U- mumi tahmin İtalyanların As - marada yaptıkları gibi, bu şehri de, müdafaa etmeden teslim e- decekleri merkezindedir. Bu li- manin işgali ise İtalya için di- birçok mağlübiyetlerin mu- idemesi olacaktır. Roma rad- yosu dün akşam yaptığı neşri- jyatta “efkârıumumiye yeniden ağır darbeler ve yeni zayiat kar şısında bulunmağa hazırlanma- hdır.,, demekle bu noktaya işa- ret etmiştir. İngiliz kuvvetleri şarkt Afrikadaki İtalyan baş - kumandanı dük D'aost'a me - sajlar göndererek orada yaşıyan İtalyan ailelerini yerlilerin in - tikamından kurtarmak için Ha- beşistan ve Eritreyi derhal tes- Kim etmesi tavsiyesinde bulun - muşlardır. Habeşistanın yarısı, gimdiki halde, İtalyan kuvvetle- rinin elindedir. İmparator Haile Selâsiye, kendi vatandaşlarına neşrettiği bir beyanname ile kin ve intikam hislerini bir tarafa (Sonu sayfa & sütun 4 de) Pasif Korunma Kantnu ddini aşarak hizmetten subaylardan da edilecek halinde — ve seferde bir aydan fazla devam edecek müddet için kullanılmak Üzere yaş haddini aşarak hizmetten affedilmiş e- lan yedek subaylardan ltizum gördükleri bu vazifeye tayin edil dikleri takdirde rütbelerine ait üniformayı taşıyacaklar ve rüt- belerinin maaşını alacaklardır. aleyhindeki bu mesleği son za- manlarda bir kat daha arttı. Devlet Reisi Mareşal P&tain'in ismi artık pek işitilmez oldu. Muavini Amiral Darlan onu göl-| gede bırakıyor gibidir. Fransa- nın resmi mahfillerinde gittik- çe artan İngiltere aleyhtarı his- siyatta Amiral Darlanın şahsi temayüllerinin ve kanaatlerinin de bir rol oynaması akla geli- yor. Zavallı Fransa. Bugün ; daendişeli günler Alman matbuatı Almanlara yapı- lan işkence ma- sallarından ısrarla bahsediyor Londra, 3 (a.a.) — İngiliz ga- zeteleri, Yugoslavyaya karşı Al- man propaganda neşriyatının gittikçe fazlalaştığını kaydet - Mektedir. İngiliz gazetelerinin birçoğu, Almanların halen Yu - goslavya hakkında yaytıkları sözde vahşetler haberlerinin, Çe koslovakya ve Polonyaya karşı neşriyatta kullanılan habere şa- yanı hayret derecede benzemek- te olduğunu tebarüz ettirmekte- dir. Hattâ, bazı defa, vahşetler hakkındaki — haberler, yalnız “Çek haydutları,, veyahut “Po- lonyalı haydutlar,, kelimelerinin yerine “Yugoslav — haydutları,, kelimelerini ikame etmek sure- tiyle aynen yeniden neşredil - mişe benzemektedir. Times gazetesinin diplomatik muhabiri, Yugoslav hükümeti - nin sekinetli hattı harek; i Ö- vüyor ve ezcümle diyor ki: Yugoslav hükümeti, kendisi- ni tahrikçi sözlere ve fiillere kış kırtmak istiyen bütün Alman teşebbüslerine sakin bir suret- te mukavemet etmiştir. Yugos- lav hükümeti, ayni zamanda, (Sonu sayfa 5 sütun 2 de) JJapon hariciye nazırı bugün Berlinde olacak Berlin, 3 (a.a.) — B. Matsuo- ka cuma günü Berlinde beklen- mektedir. Berlinde müzakereler yapılması muhtemeldir. Roma, 3 (aa.) — D. N. B: bildiriyor: Japon Hariciye Nazırı B. Mat- suoka bu sabah saat 10 da Ro- madan ayrılmıştır. Kendisini se- lâmlamak tizere Hariciye Nazırı kont Ciano, faşist partisi kâti- bi ve devlet nazırı Serena — ile diğer birçok zevat istasyona gel- mişlerdir. B. Matsuoka şiddetli alkışlar arasında, teşyie gelmiş olanlarla veda etmiş, trenin ha- reket dakikasına kadar kont Ci- | ano ile konuşmuştur. - Nihayet iki Hariciye Nazırı samimi su- rette biribirinin ellerini sıktık- tan sonra B. Matsuoka hususi trenine binmiş ve Japon ve İtal- yyan milli marşlarını dinliyerek romadan uzaklaşmıştır. Irakta bir hükümet darbesi teşebbüsü Bağdat, 3 (a.a.) — Taha pa- şa Elhaşimi kabineyi teşkile mu vaffak olamamıştır. Bazı generaller bir hükümet darbesine teşebbüs etmişlerdir. Bu bapta tafsilât yoktur. İrak kral naibi Bağdattan ayrılarak Basraya gitmiştir. —HARP— VAZiYETİI Mihverin karşı- laştığı güçlükler j YAZAN: | Emekli General ı Kemal Koçer | || — Alman ve İtalyan basını ve ajansları, mihver orduları- göy- ı:u;î??: DS ANNE 2V rıı_ı:: nın Baltık, Karadeniz ve Şi- | tarririn'muyattekiyoli mal Denizi arasındaki büyük | dmııı—u İngiltere de F %ı;umı“f&;b::_îıîuı; Wfılm mm.ı. ağlüp olsaydı büyük Fransa- | Yo eC Bi Tn kiçük. Banimarladan bi |K Süee ve çe Kalanle farkı kalmıyacaktı. —Fransanınlİ ister istemez bu bloka girmek mukadderatını ellerinde tutan|| mecburiyetinde bulundukları: zatlar bu hakikati anlamayorlar || da binc raşıyorlar! Hüseyin Cahit YALÇIN ri dalı kesmeğe uğ- nı cihana yayıp durmakta- dırlar. (Gonu sayta 5 sütün 1 de) | İngilizler Yunanistana asker çıkar- dılarmı ? Amerikan radyo- sunun verdiği malümat Boston, 3 (a.a.) —D. N. ajansı bildiriyor: Boston radyosunun bildirdiği- ne göre, İngilterenin Misir or- dusuna mensup motörlü kuv - vetleri ve müteaddit piyade tü- Bu kuvvetler Yunan - Yugos - lav hududu istikametinde iler- lemektedir. İngiliz kuvvetleri- nin mevcudu 73000 - kişi tahmin edilmektedir. menleri Selânike çıkarılmıştır. Ter Bi eee Helerisi Atatürkün Hayatından Yazılmamış Hatıralar ziyaretçileri ——— ——— —— Yazan: Cevat Abbas Gürer ei da grup, veya odu emirleri yazan ve yazdıran mahrem yürekli santralimiz; bir gün vi Te: Bay rahim Süreyyanın “Kocaeli saylavı Süreyya Yiğit,, ku- mandanımı sevindiren bir te- lefonunu not etmişti. Ünited Press, bu haberi ta- (Bomu.S:ündü SoyfRs)) (Sonu sa; ütun & de) 'BÜTÜN İMTİHANLAR ON BEŞ MAYISA KADAR BİTİRİLECEK Maarif Vekâletinin bir tebliği edilerek 15 mayısta dersler bitirilecektir. 7 — Bütün yüksek okullar- da da her türlü imtihanların 15 mayıs 1941 tarihine kadar bitirilmesi için lâzımgelen tet- birler alınmıştır. BoRE Ankara, 3 (a:a.) — Haber aldığımıza göre, Maarif Ve- killiği 1940-1941 ders yılı res- mi ve hususi müesseselerdeki tedris faaliyetinin 15 mayıs 941 tarihine kadar bitirilme- Bi için aşağıdaki hususları ka- rarlaştırarak — alâkadarlara tebliğ etmiştir. 1 — Bütün ilkokulların dere ve imtihan faaliyetleri 15 ma- yıs 1941 tarihine kadar bit- Şehrimiz Maarif Müdürlüğü Vekâlet tarafından yapılan tebliğat üzerine okulların bil- hassa orta kul ve liselerin li- se bitirme ve olgunluk imti- hanları üzerinde çalışarak bir program hazırlamaktadır. Üniversitede tedbirler Diğer taraftan Üniversite hukuk fakültesi dekanı Ali Fuat Başgilin riyasetinde bu- kunan talebe not heyetine rek- törlük imtihanların ay sonun- da başlaması ihtimalini göz- önüne alarak gu tavsiyede bu- rilmiş olacaktır. 2 — Ortaoökül ve Tiselerde ve öğretmen okullarında 16 nisan akgşamı derglere son ve- rilecektir. 8 — Zi nisanda lise bitirme imtihanlarına ve 22 nisanda ortaokul eleme imtihanlarına başlanacaktır. Türkçe eleme — imtihanları 22, tabiat bilgisi 25 ve mate- matik 26 nisan tarihlerinde lunacaktır. 5 — Öğretmen okullarının son sınıf sözlü imtihanları da yapılacak 30 nisanda da orta- | 25 nisan ve 10 mayıs tarihle- | hınmuştur: okulların sözlü imtihanlarına | ri arasında yapılacaktır. Kitabı olmıyan - derslerin başlanacaktir. 6 — Meslek okullarında son | notları ayın yirmisine kadar 4 — Lise bitirme imtihanları 6 mayısta bitecek ve devlet ol- günlük - imtihanlarına 9 ma- yısta başlanacak ve 14 ma- yısta hem ortaokulların sözlü imtihanları hem lise devlet ol- ni sınıf imtihanlarına 17 nisan- da başlanacak ve 15 mayısta son verilecektir. Diğer sınıf- larda bir taraftan tedrisata devam olunacak ve ayni za- | larını acele olarak heyete ve- manda kanaat notları tesbit ! receklerdir. | A EREEREN DA « SABAHTAN SABAHA Gümrüklerde- ki Kahveler çıkarılıyor Bir müddettenberi İstanbul gümrüklerinde bulunan İngiliz korporasyon - şirketine ait 1030 çuval kahvenin ithal müsaadesi (Sonu sayfa 5 sütun 6 Ja) Tutlak surette tamamlanmış ve talebeye tevzi edilmiş bu- lunmalıdır. Profesörler de da- ha vermedikleri derslerin not- Geçen sene| Bir haylı ile bu sene arasında farklar göründü! Müsabakamız: Bu parçayı kesip saklayınız. Son parça neşredildikten — sonra bu parçalar bir araya getirllmek süretiyle meydana çıkacak resmi, küyorum.. vazıh adresinizle birlikte İdare- mize göndermek bahar müsaba: kamıza iştirak İçin kâfi gelecek- tin. Ge günlerd ay olmüe ene bugün Harp ba bir mühim Jayalı yedi ayda Polonya tasfiye edildiği halde Almanya altı ay bog durmuştu. Garp (Sonu sayfa 4 sütun 4 de) |