23 Mart 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

YENISARAH TETERNALERİRİMZ KUR TUTUCU Kazım Karabekir S 5 | İKTİBAS VE TERCÜME HAKKİ MAHFUZDUR * Ermenıler Türkleri Katliâm Ediyorlardı Rus Heyeti İle Yaptığım Müzakere |— Sonunda Bunu Öğrenmiştim F Erzincandaki 15 inci Rus Alayınd. n Ancak 2 Tabur Kalmış Ve Vaziyete Ermeniler Hâkim Olmuştu ERZİNCANIN KURTULUŞUİ Bir aydan fazla bir zamandanberi - hareket halinde idim. Bu müddetin yirmi üç gününü; Ikin ci kolordu karargâhı olan Silvandan Birinci Kaf- kas Kolordusu karargâhi olan Refahiyeye gelmek in sarfetmiştik. Gerçi karlar içinde ve kısmen yaya olarak yaptığımız ba yürüyüşler çok zorlu ve çok zahmetli idi. Fakat yakında vatanımızın işgal altındaki yerlerini kurtararak oradaki halkı- mazi hürriyete kavuşturmak ümidi, — bize daha © kadar yürüyüş yapacak kadar bir kudret veri- yordu. Ertesi gün ilk iş olarak, karargâhımın misafiri | — bulunan Rus mütareke heyetini birlikte bir çay iç- meğe davet ettim. Bunların ruhi hallerini tetkik etmek ve mümkün olabilen son malümatı almak Bu komisyon 1918 ikincikânun ayının (14) ünde Refahiyeye geklmiş: Bir yüzba- . bir mülâzım ve iki telgraf memuru idiler. Da- vetimden pek memnun kalan bu Rusların ruhi hal leri pek bitkin olduklarını gösteriyordu. Sık &ık ordulariyle temasta bulunduklarından olanı biteni yorlardı. 18 Mart İstiklâl, ilâsız, cephanesi vet onlara karşı koyardı. Çünkü o millet memleketi uğruna, vatanı uğ- Tuna, namusu uğruna her şeyi feda edebilen bir milletti. O milletin gör- düğü, sevdiği, tanıdığı bir şey var- O millet 18 mart İSERBEST. FİİRL 18 mart bir kahramanlık tarihi- nin yapıldığı - gündür. milletin kahramanlığını gösteren bir. gündür. 18 mart küçük bir boğuza bütün dünya mülletlerinin en modern silâhlarla mücehhez gemilerile hi cum ettiği gündür. Ve bütün bun- lara karşı imanını kullanan, göğsüü. nü açıp (Ötesi yasak) diyen bir mil, detin kahramanlık günüdür. Bütün dünya donanması Çanak- kaleye hücum etti. yorlardı ki: bu kadar büyük bir kuv. vete bir avuç silâhsız, cephanesiz, pe| rişan bir millet karşı koyamaz. Al- damyorlardı. Onlar zannedi- Hem de çok aldanı- kendisine ya| ölümü, ya da istiklâlini seçmişti. O millet karar vermişti ki: bir düşman bu boğazdan içeri gire- mez.. Girmeğe karar verirse mahvo. lur.. işte o millet Türk milleti idi. 18 mart sabahı düşman Çanak-| kale boğazından içeri girmek. için uğraştı. bir kuv. Neferi, kadını, kızı, çocı u, ihtiyarı göğsünü açıp: — Önce bizi çiğnersin, sonra içe- Ti girersin, dedi. Oh yarabbim ne feci idi © gün. Düşman gemileri ejderha ağızla- rından alev fışkırtıyor, kol, gövde, bacak, kelle havada dönen bir cisim | olmuşlar, Türkün aslâ esir olmuyan havalarında dönüyor, dönüyorlar... Düşman ateş ediyor.. Biz de bir kaç, mermimizle mukabelede ruz. Denizin Üzeri bir cehenmem ol. | muş.. Tarihten Türkü silmek istiyor. lar. Ne feci bir düşünce bu, tarihten silinir mi hiç?.. tarih.. Tarihsiz Türk olur mu?. Atın.. saçın ölümü etrafa.. geç mezsiniz buradan.. Bu millet tek bir, Vücut, tek bir kalp, tek bir canlı du- Hiç ganalae Zaferinde Tü rk Bahriyesi Boğazın Müdafaası Yolunda Türk Donanmasına Düşen Vazife erimizden |18 mart muharebesinde pek iyi iş gör| " | müş ve hattâ batarya kumandanı| Hasan Ve tarassut zabiti. Mevsuf beylerin vazife üzerinde şahadetle- rinden dolayı (Hasan Mevsuf Ba- taryası) unvanını almıştı. Sahil hat- ti şarka doğru — gittikçe kıvrılarak Kepez burnunu teşkil ediyordu; üze- Fine gemi toplarından — müteşekkil bir batarya tesis edilmiştir. Müşterek iki filonun - boğazdan bulunuyo- Türk Türköüz | Müruruna mani olan torpi hatları işte bu uzun menzilli ve seri ateşli bahriye toplarile muhafaza edilmiş- ti. Tenvirat, pek nakıs olmakla be- | şerie zi e eli Mrekee| verilmişti;. methal grupunda biri Ertuğrul ve diğeri Orhaniye tabyz «ında iki tane (90) santimetrelik Projektör - vardı. - (Barbaros) — va (Turgut) bataryalarının bulunduğu | Müstahkem kumandanlığı emrinde hizmet gören gemi- «Samsun » muhribimiz ve kendi topçularile kargılıklı sekiz batarya tesis etmekten, denize tor- pil dökmekten ve tenviratı idare ey- lemekten ibaret değildir. 'Türk bah: Tiyesi- Boğaz müdafaasına- bütlün mevcudiyetini - koymuştur. — Lâkin müşterek filoların aavleti - Boğazın yasatına gelmeden kırıldığı için do- nanmaya ait projenin tatbikine ha- cet kalmamıştır. Maamafih bu pro: Jeyi zikretmek faidesiz bir şey ad- dedilemez. Tarassut varifesile mev- kü müstahkem emrine verildiği ev. velce kaydolunnan (Akhisar), (Kü- tahya), (Draç), ve (Musul) torpito- botları methal dışında tarassut im- kânı münselip olduktan sonra Istan- bula gönderilmişti. Lâkin onların yerine (Demirhisar) sistemi tarpi- tobotlardan bir kaçı —mevkü müs. “tahkem emrine verilmişti. Karanlık ; Haa saları | her halde iyi bildiklerine şüphem yoktu. Fakat onlar ahvalden habersiz gibi görünüyorlardı. Bun ları söyletebilmek için bir taraftan arkadaş mua- Rus - ordusunün melesi ediyor, öbür tarattan da vardır şimdi karşınızda.. Vurun, öl dürün.. Bu duvarı yıkabilecek misi- niz?.. Hayır!.. Bu duvar o vakit per-| çinleşmiş bir et ve kemik yığını ha- linde karşınıza çıkacak, alay edecek Soğanlı dere ağzile (Berki Satvet) | bataryasının bulunduğu (Akyarlar! | noktasında kezalik birer projektör bulunuyordu; Rumeli cihetinde (Me. sudiye) ve (Muinizafer) bataryaları bir ve Anadolu cihetinde Kepez burnuna bir kıt'a ayni kutur. 'da projektör vazedilmişti, Nihayet e Kilidilbahir arasında. bir ve Anadolu Hamidiyesi önünde bir kıt'a (60) santimetrelik projek. Mülhizafer liman ve Kereviz dere önlerine tor. pil dökmek hususuda bu küçük tor | Piteosardan biri (Nusrati mayin e takdire değer müavenet- berde bulundu. — Aza istihkümları takviye için (Mesudiye) zırhlısı Bo- Haza getirildi ve orada battı. Salâ- hattin Adil paşa, konferansında bu keyfiyeti kaydederek diyor ki (Me- sudiye gemisi mevkü müslalkem bataryalarının takviyesi için Istan- tör bulunuyordu. Sekiz elektrik ta- | buldan istenmişti. Mergez grupu: harri feneri, bu suretle dört tenvir| nun ateşine yardım maksadile 15 | — inhilalini bilmiyormuşum gibi ifadelerde bulunu. Giktale aa. | — yordum. Bunlara dedim ki “Ah benim yüce tanrım. Nedir tu — Mütarekenin ımzalandığı 1917 (1333) bi- milletin başına gelen felâketler.. Bir | — rincikânun ayının (18) inci günü saat (3) denberi milletin imanından büyük silâhı o- | — cephelerimizde sükünet devam etmektedir. Bu Tür mu hiç?, İman, namus, fazilet, | — gündenberi birçok Rus neferleriyle askerlerimizin Gesaretten yuğrulmuş bir kütle işte T — ahbaplığı pek ilerlemiştir. Vaziyetin pek feci ol bu Türktür, (Türklerdir. | —— duğunü öğrendik. Birçok kıt'alar çekildiği gibi bir Düşman uğraştı, çabaladı, bir | — çok zabitleriniz de mahvolmuş. Erzincanda Şerefiye mahallesinde Hacı hanı - — | adım bile içeri giremedi.. 6 gemisi mahköm insanlar gibi perişanlık alümetleri gü termeğe başladılar Sörlerinden, yüzlerinden ü İ iakilik akiyordu“ Bu adamların Tane | Sözüme göyle devam ettim | camii kerlerin de isyancılar tarafına geçmesi - Rusyada Çarlığın yıkılmasına sebeb olmuş. 1917 haziran 18 de Sosyalist lideri — Kerer (I881 / doğumlu) * vaziyete hükim - oluyor. Adliye ve Harbiye nazırı olayor. Eylâl başlarında kuvvei icraiye reisliğini ve başkumandanlığı da € — Hayatınızı ve şerefinizi muhafaza edece #imizi ve sizi istediğiniz yere göndereceğimizi size şerefimle vaad ediyorum. Artık bir düşman he- | — yeti güdi değil, silâh arkadaşları gibi konuşalım line ahıyor. Hemen de Rus ordularını Almanlara ve öyle yaşıyalım karşı taarruza kaldırıyor. Fakat Rus ordularının Azad edilmiş mahkümlar gibi sevindiler, iç: mağlüp ve perişan olmaları Kerensky'yi halkın timenli battı, yüzlerce telefat verdi, mağlüp ve perişan geri döndü.. Biz Türkler de on binlerce telefat vermiştik. Bakın, bakın şu silâhına sarılmış beyni dağılmış bir nefer hürriyet n 'ta kendisi değil midir? Ya şu yüzl sararmış göğsünden al bir şerit gibi akan kanla yere 1- zanmış yurttaş bir fazilet değil midir?. O gün etraf kana koktu. Bu hattı teşkil ediyordu. Birincisi tağrul - Orhaniye, ikincisi Soğanlı- | dere - Akyarlar, üçüncüsü Mesudi. ye - Kepez ve dördüncüsü Muiniza- fer - Hamidiye hatları önünde - de nizin üstüne ziyadar birer salip çi- zecek ve bu sahaları tenvir ederek düşmanı bataryalara - göstermeğe çalışacak olan bu fenerlerin hiçbiri matlüba muvafık ve zaman ile mü- tenasip değildi. Çünkü 1915 de sa- hillere konulan projektörleri kutrı | — Söşeeler sözlerle teşekkürler ettiler ve bana bir ve ordunun gözünden düşürüyor. Artık Komünist —| Tura ületie velea goK Bul iüge Konulan Rrolektörleri kutre| İ — hayli malümat verdiler ki hülâsası şanlardır: partisi mevki tutmaya başlıyor. -Bu yeni vaziyet- —| verdiği nüçiz bir hediye İi Ö eta| hakdeki projektörlerin küçüklüğü | | mektedirler . Te aaT birlikler tep- — ten, " Kerenaky'nin evvelce azlettiği başkumandan — | binlerce dudaktan Allah. Allah e. | Pek te tenkit edilemez. Muhasim tar | | etmektedirler. " Ermeni kıt'alarının zabitlerinin - Kornilof (<) istifadeye kalkıyor. 12 eylülde bir | ae dudaktan bir kahramanlık | Tafin boğaza girip torpil taramağa | gol Hustur. “Ba son aldıkları haberler bu ayın 17 hükümet darbesi yapıyorsa da muvaffak - olamı —| Geğ n ai başlaması bu istihkâmların iskâtın. | İ — sindedir. Yani on bir gün evvelki vaziyettir. Ogün Bu haller karşısında birinci teşrin başları Yatın müsterih elemsiz yatın, | “dam sonu başlumıştır! Takin iedaci) | — bir mazrufu getiren onuncu Türkistan “alayından - da artık Kerensky'nin kredisi büsbütün. bitmiş 6 | uyuyae B Z ve üçüncü hatların uzun mesafeler: | — birRus zabitinden öğrendiklerine göre: “Erzincan — luyor. Bugün nizta mabevi küzürümöe; | 'teztvir şeemamasi eod batazyalaramn 1" Ş ökinci Tarkistan Kolotdüsiyle cepbemizde bi — © Vd7 ikinciteşrin ayının altısmda bir tepvik he | ga SaEüN Blala müğeyi Hüzüümze| ee De aa ae b larmın Beyülü Böstene çözelşler Dü ae l ÇAM başlyor. çabuk da mavatfak olüyer ve e İ RE SüRLr l DEL SRİĞĞİ 0 | Müyük ve süiçe GaM6 gok cieyük | — arsâh Erzuruma gitmişler. Diğer kıt'alar daha reneky hükümeti devriliyor. İaviçrede. bulunan Tama ee n Ü eLa| "e torpü batlarındn Mic geç ka cekiimişler. Erzincanda on beşinci alaydan - bu teşvik lideri Lenin Almanlar vantasiyle ve ka- | çaşıaaCTİR Ufüyun e 18 MAti açnaş af kamelne döşüreene | ikiben ea kalmış. Bu ayın 26 sında şoseyi Dali” vagonla gizllee Rusyaya geliyor. — Artık — | kalTamanları. Bi bu milletin genc.| yadar pek siyade zaylata ğnyü Bakiben Brzincandan gelen dört atlı ve iki yaya — bütün cephelerde bozgunluk da baş gösteriyor. —| Jeti varken sizin yattığınız. o azis | ÇKü KUL SARK zayala Uğrya Hat peteri, Refahiyedeki Rus mütareke heyeti ile Herkes, toprak, hayvan ve eşya alacağız diye — | "CPrtğin yanından hiç bir düşman yan uabaşınıı vehmetiği Tellkni tçlefon muhaberesi esis vazitesiyle ” geldiklerini — memleketinin yolanu tatayor. B arade Bliçok e | SeEen | meliyetten uzaktı. Bataryaların bir cephemize bildirmişler, fakat heyetle görüşeme — mandan ve zabitler de mahvoluyor. Gölürülemi » Samma S00 verirken sizin Ma-| birine ve terasaut'mevkilerine telo- mişler. Bu ayın 28 inde dün - bir Ru: yen silâhlar, toplar yol boylarınca atılıyor. Malzı pevi huzurunuz önünde o mertebe-| ton cihazlarile bağlandığı ve Rume- bba heyeta YA ÜNĞA Dir mektop gee me ve mühimmat depoları haliyle bırakılıyor. Hai — | e Efişemiyen bir insan gibi gıpta| H.Anadolu arasında irtibat tenie ziyette başka bir değişiklik olmadığını heye kın yağmasına uğrayor, bozgunluk; trenlere veya —| * “Blyorum... >muz | *ildiği şüphesiz ise de bu'tertibatın mış,, ordunun binek, koşum ve mekkâri hayvanlarına ABDOLKADIR CEYHUZ | (elsat ve münferit olmam mmuhahe Bunun üzerine onlara şöyle dedim: binebilenler önde, yaya kalanlar da geride olmı re tertibatından memul edilen fai- Demek karşımızda Ermeni kuvvetlerinden Üzere mazinin büyük milit muhaceretlerini andı 18 Mart Zaferi deyi azaltmış ve hattâ 18 mart mu başka Rus kıtaları kalmamış. Belki ücretli - bazı — ran silâhl bir göç halini alıyor1 Yıldönümü Ineboluda kutlulandı| Ptrebesinde bir mermi, iki dahilin | Rus zabitleri bulacağız! mektupta Ermenilerin baş- Ayni haller cephelerimizde — dahi - vukubulduğ İnebolu (Hususi) — 18 mart| telefon rabıtasını kesmeğe kâfi gel- | ka bir hareketlerinden bahis yok mu fakat Ermeni ve Gürcü kuvvetlerinin bol mik, | Çanakkale büyük zaferinin yıl 45-/ Misti. Anadolu Hamidiyesine —me.| | asların birden yüzleri kızardı. Biribirlerine — silâh, techizat ve Rus zabitiyle © olunarak — | sümü münasebetiyle Mebelu Hati | Muür edilmiş olan birkaç Alman sa.| | — bakıştılar. Fakat bir cevap vermediler Ruslardan kalan boşluğu doldurmak istedikleri an- —| evi salonunda emekli binbaşı Bay| Ditiden maada bütün İstihkâm v Bu bitkinliğin mânasını ben tahmin ettim. Az - laşılıyordu. (Devamı var) Adnan tarafından (Çanakkale) mev | b*taryalarda tek bir ecnebi yoktu. | #onra gelen raporlardan da hakikati öğrendik: Taş Zulu bir konferan ür e RE DA B İN | — nak Ermeniler Türkleri katliama başlamışlar, (8) — Kornilof 1870 de doğmuştur. Cihan Kalabal ü SA A N * harbi başlarında fırka kumandanlığında temayüz — | dan alâka ile kalip di 'met etmekle beraber” kov ELe ordularım bozguna uğratan dehşet verici — etti. Sekizinci ordu kumandanlığma tayin oludu — |/ alkışlanmıdı Ümmuşlardır. Bu hatıraları canlı. ge Hileoler hakkında sanraları öğrendiğim malümatı Sonva cenubigerbi cephesi kamandanlığına ve e —| er Jerinden k- | kilde dinlenildi ve aramızda - o bi a. yazıyoru! sonra da başkumandanlığa kadar yükseldi. Bolşe kil bir el Ç yük harpte bulunmuş olan kahra. | T amabat sonlarında (Pelersburg) da “ek- vikler hükümeti ele aldıktan tonra bir Kazak kur — | yi z 4 Kahramazı| manlar tebrik ci ve gehilerimiz | lek ve sulh isteriz!,, feryadlariyle başlıyan isyan — asının başına geçerek Bolşeviklerle muharebeye © ik derin zi kika a. p gün Bürmüş. İtllali teskine memur edilen ae-. girişti ve orada Siğlr — Kanle Maharebeye — | tedadimızın ç ahlarını ANb ni antimetrelik toplarından istifade çın sabit batarya halinde (Surı sığ- Jara) demirlendi. - Düşmanın taar. Tüz zamanında bir kısım topları çık- “zaş olsa dahi denize müteveccih top larile (Dardanos) ve diğer batarya- Jara muabenet için ateşe iştirak e- deceği ve seyyar olması — hasebiyle anakkale) gerisine kalması düşü. nülmüş olmasına rağmen —merkez grupuna yardım esası bu tehlikeyi göze aldırdı) torpillenmeseydi yar- dim edecekti. Lâkin İngiliz” tahtelbahiri, ye- ni toplu eski bir geminin sabit bir istihkâm halinde kullanılamıyacağı u pek çabuk ispat etti. — Zırhlınız baş ve kıç topları, zıvanaları değiş mek için, harpten evvel İngiltere ye gönderilmiş ve taretlere top şek- linde tahta namlular konulmuştu; merkez bataryasının sancak tara- fından üç tane 15 İik çıkarılmıştı. (Devamı var) | TİYATROLAR 'TURAN TİYATROSU Bu akşam Ertugrul Sadi Tek- ve arkadaşlar Bakkal mi Avukat mı 8 P. (8e) Ati içe Pençet varyetesi 24 Mart Cuma — akşamı yüksek okuyucu Müallâ Mısırdan gelen Bekiye Hamdan / ve saz * Bu akşam 1 dram kısmında GECE 8 P. BU akşam 2035 te İstanbul caddesinde komedi da BİR MUHASİP AR; * HALK ÖPERETİ Bu akşam 9 da AŞK BORSASI MACAR BALETİ