17 Nisan 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

17 Nisan 1950 — Pazartesi SİYASİ İKTİSADİ Sayı 138 — 10 Kuruş - YENİ İSTANBU Beyoğlu - Müelif Caddesi 6 - ÖDi ada aa Na MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE Haa Bt G ae Posta Kutusu 2100 Beyoğlu Hariç memleketler mislidir. Ti len: HABİB EDİB TÖREHAN me kabul / edilmez. Telgraf Adresi: Hetlo. İstanbul POLiTiKA 16/1V/1950 Vakanın tahlili AREŞAL'IN M v bi müset, diğer ni menfi olmak üzere, üç noktanın belirmesine vesile teşkil etmiş- tir. Müspet olan nokta, Milli Mü- cadelenin büyük kahramanları na karşı beslenmekte olan sev- | ginin, o günlerdeki kadar bü- | Fük Ve derin olmasıdır. Menfi olan iki noktaya gelince, | bunlardan birincisi henüz tas- | fiye edilemediği besbelli bulunan | dini taassubun patlak vermek için mütemadiyen fırsat kolla- ması, diğeri de kökleri içeride yahut dışarıda bulunan bazı politikaların, mevcudu yıkmak için, taassup unsurundan perva- #ızca istifadeye kalkışmasıdır. Bizim tanıdığımız ve sevdiği- miz Mareşal Fevzi Çakmak, teokratik bir devletin emrinde ölan bir şahsiyet değildi. Bilâkis lâik cumhuriyetin bânilerinden biri idi. Kendisi, imanı bütün bir Müslümandı, fakat. Atatürk | ve İnönü ile birlikte, din ile devleti ayırmaya, askerin de | politikadan uzak - tutulmasına | taraftardı. Genelkurmay Başka- nu iken imzaladığı her kâğıt ya- Hut sarfettiği her gayret, bu gayeye yönelmiş bulunuyordu. Mareşal Fevzi Çakmak, Cum- huriyet Türl sinin — büyükle- rinden biri idi. Vatan sevgisiyle hareket eden ordulara kumanda | etmişti; Halife ordularının ku- mandanı değildi. Müşir Fevzi Paşa idi; Anzavur Paşa değildi. Rejimin temel direklerinden biri idi; saltanatçı yahut hilâ- fetçilerin başı değildi. Ne kadar yazık ki: bu devlet, yani uğrunda hayatını vakfet. miş olduğu lâik ve medeni mü- essese, kararlaştırdığı devlet tö-| renini tatbika iİmkân bulamamış | ve gene ne kadar yazık ki, bu büyük askeri, Türk ordusu, hem de onun kendi eliyle imzaladığı askeri tören talimatına göre, son istirahatgâhina tevdi işinde vazifesini yapmak imkânından mahrum bırakılmıştır. Gizli ellerin körüklediği taas- Sup: cenazeye âdeta el koymuş, yatandaşların Üniversite gençliğinin temiz sevgi ve saygı hisleri istismar edilmiştir. Öyle | ki, neticede irtica, kendine bir nümayiş fırsatı imal etmiştir. Tevkif olunanlardan bazıları- na bakarak, komünistlerin de bu işde ayrıca rol oynadıklarına yer vermek lâzımdır. Çünkü on- ların nazarında, bu devleti yık- tırmak için, her vasıta helâldir. * Bütün bunlar bir'yana, Mar şal için o gün izhar edilmiş olan teessürün, milletin kalbinden fışkırmış olduğuna şüphe yok- tur. Öyle ki birkaç bin tahrik. çiyi göyle bir kenara fırlatırsak, geriye kalacak olan on binler ve yüz binler, cenaze ister o gün kalktığı gibi, ister lâik devlet töreni ile kalkmış olsun, o daki- kada bütün millete candan vekâ.- cenaze töre- let edenlerdir. Yani, o muaz- zam tezahürü, tahrikçiler lehi- ne kaydedecek değiliz. Netekim, Mareşal'ın mânevi benliği, daima İöik cumhuriyet Tür- kiyesinin malı kalacaktır. * *kk Tefrikamız ASYA HİKÂYELERİ Göbineav karşı alâka, şaheserine yük bizi bu hikâyelerden Te sevkedi- gösterilen — b birini daha n | KANDEHAR D ÂŞIKLARI | YENİ okuyucuları bu. hikâyede de pek canlı ve zevkli say falar bula! Tere Darago'nundur. Yarın başlıyoruz KA EÜRR İSTANBUL” ı lardır. Reşat Nuri Hidrojen tecrübesi bu yaz yapılacak Beş senelik çalışmanın neticesi, nisan - ağustos arası belli olacak Resmi çevreler, tecrübeler hakkında herhangi bir malümatın Washington 'ceklerdir: Yukarıda sağda; Gİ. Gücsada, — sağda; G, Gerhart, Aşağıda solda: G. Laper, sağda; Amiral Hili KA GAFP atolünde yapılacağı sanılmaktadır D Be ' | — çB Alimler, hidrojen bombası imali Bir | Gin etmekle beraber, bu husunla a yonu, tekemmül ettirilmin atom hara: | Hism Tilgleler de Blable N d Bidavlt : “Kızıllar kendilerini | inde Tüzmne Si medaele RRCİ Bugün burada demeçte Komünistlere şlidim A ka farzetmemelidirler” diyor kanı Georgen Bidault, kendi. isteyen komünlstlere şiddetle hücum | ederek Fransanın her türlü - tehlike | sızmaması için gayet ketym davranıyorlar Pasifikteki Eniwetok 16 A. Â. (Unitedi Presa) bulunan Fran. olan atom tecrübelerini bu subaylar mak üzere herke reyli lerin iktidara gelirlerse öğrenmek / İstemektedi yakından gazete hizmeti İSTANBUL sütunlarını b ir. Böylece CH.P., DP. ve MEP. zularda düşünce, kanaat ve seçim inmak üzere, Siyasi sual tertiş etmiştir. Mecliste Milliyetçi bir Avrupa Sehumacher'e göre, Strasbourg'da hâkim olan zihniyet budur Osnabruck, 16 ALA. (AFP) — Dün gece bir Sosyal-Demokrat mitinginde âöz alan Dr. Sehumacher, Federsi Al- man Cumhuriyetinin Avrupa Konse- yine girmesinin Fransanın Saar'ı il hakını tanımayı tazammun — etmen endişesini göstermiş ve Strasbourz'da hAkim'olan zihniyetin milliyetçi bir Avrupa zihniyeti olduğunu söyliyerek demiştir ki: “Halihazır Avrupası bana doğudan Kelecek en küçük bir tazyıkla derhal ezecek olan çelik ve tenekeden müteşekkil bir milletlerarası kartel hissini vermektedir. Avrupa ancak galip ve maflüp « Yasında Hiçbir fafk gözetmeden bü: tün insanlar 've bütün milletlerin eşit haklara malik olmaları prensipi üze- rine kurulabilir. Dr. Sehumacher demiştir k: “Almanyanın Avrupa Birliğine gir- mesi onun Atlantik Paktına iştirakını binnetice silahlanmasını lcap ettire: cektir Frendesntadt, 16 ALA, (AFP) Wurttemberg-Bad, Württemberg-Ho- henzollern ve Güneybatı — eynletleri başbakanları dün akşam — saatlerce #üren bir. müzakereden sonra — bir Güneybatı Alman devleti kurulup ku. Tulmaması meselesini bir referandum. İn halle karar vermişlerdir. GAZETEMİZ BUGÜN 8 SAYFADIR Yugoslav Trieste'sinde dün seçim yapıldı 'm milletlerarası sergisinin açılış asiminde bulunmak üzere buraya Georgen Bidalt, Fransız — ko- | — Trieste, 16 AA (LPS) — Triente- ünistlerini ima ederek: “İstisna ka- | nin Yugoslav idaresi altındaki. böl. larımız bünün — yanında | gesinde bugün mevzli seçimler yapıl- teşkil etmek isteyen insanlar bulün- | — yugoslav Hükümeti, bu bölgeyi Yu. tadır,. demiş ve dış siyaset bah: | goslav iktisadiyatına bağlamak sure- Amerika, hariçte 23 milyon do arlık denı/ üssü yapacak etlendirmek Bazı İtalyan Te göre Birleşik Amerika, € Akdenizde deniz üsleri a amirallerinden — Sherman upada yapmış oldukları ziyaret gayesi bu deniz üslerini te maksadiyledir. k Amerikanın Bahriye Da bir kredi istediği öğrenil 4 Dişişleri Bakanı Kont Storza, Tito'nun bölgeyi ilhak etmek istediği iddia ediliyor Yugoslavyanın bölgeyi tamamen 1L hak etmek için bu seçimlerden istifa- de edeceğini dahi yazmışlardır. İngiltere, Fransa ve Amerika — bu hutustaki görüşlerini bir çok — kere Bununla — beraber | izah etmişlerdir. | dörüüncü büyük devlet yani Sovyet Rusya kendi görüşünü bildirmemiş- Memleket ümüml seçimler arifesinde Başta hiç bir partiye mensup olmayan vatandaşlar ol ini kullanmadan büyük parti tarzda hare Umuml efkâra, yapmak işe de ayırmağa karar ver- esası İktisadi ve kültürel olmak ürere © göre hazırlanmıştır. alar almak ve İçinde bocaladığımız. si- yasi çıkmazın çözülmesine takatlmiz nispetinde hizmet ederek şiyasi partiler arasındaki karşı deleyi ferah bir siyast plâna çıkarmaktır. Tahrir heyetimizden iki arkadaş Ankaraya gide- BÜYÜK SİYASi ANKETİMİZ C.H.P., D.P. ve M.P,den alâkalı zevata sorduğumuz mühim suallerin cevaplarını yarın neşre başlıyoruz bulunuyor. çet edeceklerii dilek / gazetemizi | tercüman tarafsız | retmek a için YENİ 'nin mühtelif mev- plâtformlarını an- | İSTANBUL iken, tertip olunan Mak- oklu, Ticaret ve Ankarada Ankara, 16 bildiriyor) (Husüsi — muhabirimiz| Yoklamalar safhasından sönra Ankarada siyasi hava. ziyade: iyle enteresan bir İstikamet almıştır. Her iki partinin —merkezinde seçim lüstelerinin tekemmül ettirilmesi için büyük bir faaliyet göze çarpmaktadır. Cumhüriyet Halk Parti- toplarmış bulanmakta- ve /om tarafından tetkik edi: ve Ç 30 lar dü Vç komi Terek sunülan © Yumu üzerinde nihal müzakerelerini yapmaktadır. Üc günden beri yokla- malardan şiklyetçi olanlar veyahut ©e T0 e giremeyip © 10 a girmek İ teyenler ve bir de doğrudan doğruya (e 30'a talip'olarlar bu hususta lâzim | gelen — temaslarını — yapabilmek icin Partinin İleri gelenleri ile görüşmek | istemişlerse de bu zevatın hepsi va: zifeli bulunmakta oldukundan. izleri. ni kaybedercesine kendilerini. vazli leri başında âdeta tecrit etmişlerdir Bu süretle/müntazam bir. mesainin safha safha ilerlediği. hissedilmekle beraber kararlar hususunda dışarıya hiç bir haber sızmamıştır. Buna mükabil - Demokrat Partlde keza yoklalamalardan sikâyetçi olan. lar, veyahut milletvekilliğine yüzde yirmi hesap üzerinden resen talip o Janlar parti binasına hemen her gün ARTAYATAK. islerini takip. etmektedir. Bilindiki gibi Demokrat - Partinin yoklama neticeleri C.H.P. ninki kadar #üratli ve tam bir şekilde öğrenileme: miştir. Ayrıca tam liste tesbiti. humu, sunda Demokrat Partinin evvelâ C HEP. tam listesini beklemekte olduğu ve tabiyesini buna göre — ayarladığı söylenmektedir. Bundaki maksat CH, P. listesine giremiyenlerden — muhte: melen faydalanmaktır. Bu sebeple ve sayet böyle bir ta- biye mevcutsa her İki taraf tam se çim Hstesinin kanunl tarihte ilân & dilmesi ziyadesiyle muhtemel ve ma. kul görülmektedir. Bugün siyasi fanliyet ve âlâka, par ti merkezlerinin seçim listeleri ve bel Ki de seçim beyannameleri üzerinde meseuliyetleri, dolayısiyle — Ankarada Elde edilebilen malümata göre CH, P. Divanı, bu gece on ikiye kadar viliyet listeleri Üzerinde hem 9p 70 've hem de ©. 30 bakımından bulunmaktadır. Bu mesatnin — ari bu gece alınmadığı takdirde Divan yarın öğleye kadar bunu tamamın. maya çalışacaktır. Ortadoğuda bilhassa Türkiye desteklenmeli İngiliz Generali Jacob'un Rusları durdurmak için ileri sürdüğü tedbirler Harpte Ortadoğudaki Ünler dâzım. olar | S öi önes Gükayellağinü mı muhafaza etmesini temin etmeliyiz. | Strasboure'daki toplantıda esaslara İstinat ettirmektir. ek üç partiden de sualler zat temas etmişler ve bugün ikinci sahifede aynen neş- ha fazla beklemenin cevap verenle bitaraflığını İhIAL edeceğini de tee lâkadar edecek özlü noktaları ihtiva eden bu cevap- bulunan Başhakan V kanı Rüştü Aksal, M şekkür ederken, D.P. ve MP. den kendilerine mürs caat ettiğimiz kıymetli zevatın anketin seviye ve hu- dütları içinde verecekleri cevaplara- sütunlarımızın in- tizar ettiğini umumi efkâr önünde arzeder ve kendi- lerini bu vazifeye davet ederiz. siyasi hava raporu Partilerin kesin aday listeleri hazırlanırken, aday namzetleriyle partilerin durumu nedir ? cevap verecek zevatla biz- e karşı gazetemizin n eden YENİ n İtibaren herkesi çok yakında: Nihad Erim, Mal li Eğitim Bakanı Tahsin Bangu- çonemi Bakanı Vedad Dicleliye te- partileriçi Bunu takiben tam llstenin derhal mi, yoksa kanunun bildirdiği günde mi ilân edilmesinin muvafık olacağı prensip bakımından karar altına alı- hacaktır. Bir iddlaya göre yüzde 30 lar listesi dünden beri tesbit edilmiş ve miş bulunmaktı Ankara, bugüne kadar görülmemiş bir manzara arzetmekte e yüzde yat Mişe kiremeyip de yüzde otuzları bek. leyenler, kahveleri, gazinoları, lokan: ta ve ötelleri doldurmakta, bu yüzde Otuz meselesi üzerinde nikbinlik ve bedbinlik arasında bir beklenie pak kolojisi içerisinde — selâmlarını buna göre, Musafahalarını buna göre ayar- Tamaktadırlar. Fakat bu hal her halde uzun sürmiyecek. Ankara, 16 (Hususi — Muhabirimiz bildiriyor) — CEHLP. Divanı - bugün 10 da Genel Başkan Vekili Hilmi U- Tanın başkanlığında toplandı. Başba- kan Şemseddin - Günaltay ve Meclis Başkanı Saracoğlu hazır bulundular. Divan © 30 çlarak 141 aday seçecek ve illerin 9 10 listelerini tasdik ede- cektir. Fakat, buna rağmen — illerde yapılan yoklamalarda 152 milletvekili aday gösterilmemiş — olduklarından Bunlar merkeze müracaat etmişlerdir. Bu vaziyete mukabil Divanın ©6 30 ları şimdiye kadar haklarında dedi- kodu yapılmamışlar arasından seçece. Bi ve hattâ merkeze müracaat etme: mis olanları bile aday göntereceği söy. Tenmektedir. . İsimler - ancak “Genel Baskanın tasvibinden sonra neğrolu- nacaktır. Millet Partisi de adaylarını seçmektedir. Ankara, 16 (Hususi) — Miletvekli- leri, Genel Kurul üyeleri ve vilâyet delegelerinden müteşekkii Milet Par: tini İetişare Heyeti, üç günden beri de. Yam 'eden toplantılarını — bitirmiştir Toplantıda partinin durumu müzake: re edilmiştir. Bugünden itibaren de Merkez İdare - Heyeti toplantılarına başlıyarak seçim meselelerini görüşe cek ve parti adaylarını tesbit edecek. İÇ SAYFALARDA İKİNCİ Büyük siyasi anketimiz ÜÇÜNCÜ Köy enstitüleri bayramı Fındıkoğlu Z. Fahri DÖRDÜNCÜ Bir kadın bekliyordu (Hikâye) Sinema BEŞİNCİ Haftanın iktisadi hâdiselerine bakış ALTINCI Kadın - Moda SEKİZİNCİ Spor. Seçim propagandası nasıl yapılacak ? Valiliğin duvar ve el ilânları hakkındaki tebliği İstanbul Valiliği seçim propaganda- sının yapılış şekli hakkında aşağıdaki tebliği yayınlamıştırı Milletvekilleri Seçimi Kanununun propagandaya müteallik hükümlerin. den hemşerilerimce bilinmesi faydalı hususlar kısaca aşağıya alınmıştırı 1 — Seçim propagandasını ihtiva e- den duvar ilânları Üzerine Türk Baye rağı, dini ibareler, Arap harfleriye de, her türlü resim — bulundurulması kanunun S1 inci maddesiyle yasak edilmiştir. Bundan başka duvar ilânlarının an- cak, oy verme gününden üç gün evven lne gelinceye kadar asılması veya yapıştırılması eaiz olup oy — verme gününden önceki üç gün içinde bu Bibi ilânları asmak veya yapıştırmalı menedilmiştir. 2 — Bu gibi İlânlar ancak, şehir ve kasabalarda belediyeler ve köylere de köy ihtiyar heyetleri - tarafından tâyin olunan yerlerden başka yerlere ilmayacaktır. Bu yerlerden gayri yerlere — ilân asılması ve yapıştırılması yasak olup şayet bu yerlerden gayri yerlere ilân asılır ve yapıştırılırsa bunlar kanu- 'nun 54 üncü maddesi gereğince içe seçim kurulu karariyle imha edile» cektir. 3 — Seçim propagandası için da- Attılacak el — İlânlarının da; — Türk Bayrağı, dini ibareler, Arap harflerl ve her türlü resimleri ihtiva etme. mesi Jazımdır. Bunları dağıtacak olanların — geç men ehliyetini haiz olmaları şarttın Memurlarla hizmetlilerin ilân das Rıtmaları yasaktır. 4 — Kanunun 66 ncı maddesine gö- Te oy verme gününden 2 gün öncesine den itibaren ilân ve beyanname dağı tılması yasak edilmiştir. Keyfiyeti sayın vatandaşlarıma blik diririm. “Muhalefeti birleşmeye davet,, Türk ajansının vasıtasiyle Müstae killer Grupu Partisinin dün neşrettiği bir beyanname üzerine bu parti, dün #öyle bir tebliğ daha yollamıştırı Muhalif partilerin seçimlerde el birliği etmesine ait teklifimizi Üç pazı tiden Biri kabul etmiştir, dlğer ikisine den de bugünlerde cevap bekliyoruz. Alacağımız cevapları yakında efkâirı Atlantik Paktının Akdeniz Paktiyle umumiyeye arzedeceğiz. takviyesi düşünülüyor (Gazeteler)i YAZISIZ