22 Eylül 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5

Romanya Başvekilli dün öldürüldü (Baştarafı 1 incide) Oradan geçenler korkuya kapı- larak kaçmışlardır. Polisler yetiştiği vakit ma- hallinde yalnız katillerden bi. rini yakalamışlardır. Diğerleri otomobillerle rad- yo İstasyonuna gelerek kapıcı- yı yaralamışlar ve stüdyoya çıkârak başvekilin demir mu, hafızlara mensup bir gurup La- rafından öldürüldüğünü radyo ile ilân etmişlerdir. Bu çılgın- lari yakalamak için on dakika ağraşılmıştır. Bundan sonra radyonun sözeüsü programa devam edileceğini bildirmiştir. Gerek hükümet merkezinde, gerek memleketin her tarafın- da gderhal tertibat almmıştır. Bükreş telefonları yirm! daki- ka kesilmiştir. Hariçle de mu. haberat inkitaa uğramıştır. Romanya emniyet teşkllâtı ile genel kurmayı memleketin şini muhafaza etmek ve demir muhafız ocaklarını ve en ziyade patırdıcı ekalliyetle- ri hareketsiz bırakmak için i, cabeden tedbirleri almışlardır. I*îmrlır derhal kralın riya- seti altında toplanmışlardır. Sulkast esnasında civarda muhtelif iki noktada bombalar atılmıştır. Halkı korkutmağı ve şehirde heyocan uyandırma. &ı istihdaf eden bu bombalar gayelerinde muvaffak olama- mıştır. Bükreşte tam bir sükünet hüküm sürmektedir,. KATTİLLER TUTULDU Bükreş, 21 (A.A.) — Kall- noskoya yapılan suikastın rel- si ile cinayet ortaklarından al, tisi yakalanmıştır. Suikasşt — relsi geçenlerde Karpat Ukranyasından gelen avukat Dimitreskodur. Diğer- leri, genç tıp fakültesi talebesi olup ferdi hareket ettiklerini söylemişlerdir. Bunlar - Demir Mühafız teşkilâtı şefi Kodrou. nunun tevkifhaneden kaçar- kon öldürüldüğü sırada mev, cut olduğu bildirilen “Ölüm Şövalyeleri,, kıtasına mensup oldukları söylenmektedir. Katillerden ikisi - takip edi lerek girdikleri binada kendi. lerini öldürmüşlerdir. BRUMEN KABİNESİ TEŞEKKÜL KTTİ Bükreş, (Hususi) — Demir muhafızlar tarafından öldürü- len müteveffa başvekil, eski dahiliye ve harbiyo nazırı Ka, lincekofun yerine, Kral Karol yeni kabineyi teşkile General Arşenovayı memur etmiştir. General yeni kabineyi der- hal teşkil etmiştir. Kabinede Başvekâleti General Arşenova, Mahiliye — vekâletini General Marinesku, harbiye nazırlığını General Yonkunvuş — deruhte #tmişlerdir. Eski kabinenin diğer nazır. t yerlerini muhafaza etmek- ledir. Gafenku yine - hariciye hazırı olarak kalmaktadır. ... Bükreş, 21 (A.A.) — Başve, ll Kalineskunun katlileri sui: tin. yapıldığı yerde bu ak- sant 22 de kurşuna dizil. lşlerdir. Bunlar dokuz kişi, ir. Öğloden sonra ölen iki kl de ilâve edilirse on bir kişi ün yaptıkları cinayetin ce. ınt bulmuş oluyor. Dersi ibret olâun diye ceset. T 24 sant yerde bırakılacak. # Üa Bükreş, 21 (ALA.) > Bu ak- , heşrolunan resmi bir teb- katillerin eski Demir baftız teşkilâtina mensup Gukları ve bu teşkilâtın öte. beri gayesinin Kalineskuyu' ürmek olduğu bildirilmek, r, Bu, münhasıran — dahili Biyaset meselesi olup ha- le hiç bir alâkası yoktur, Katillerin de ifadesiyle sabit liğır Üzere bir intikam mev- bnhistir. Ve başka hiç bir P götürmez. ND KALİNESKU KİM- NE İÇİN ÖLDÜRÜLDÜ? şeçen sene 12 arkadaşı İle Üite hükümet muhafızları ' önünden kaçmak teşebbüsün- de bulunürken öldürülen De. mir muhafızlar teşkilâtı reimt- nin adamları ahtlerini yerine getirdiler, Geçen sene öldürülen Demir Mubafızlar teşkilâtı roisi Kor, delyu Kordiyanu ile, dün Bük- reşte öldürülen Başvekil Ar, mond Kalincsku yekdiğerinin hasmıcânı idiler. Başvekil Ka- Ünesku lâğvedilen (Saranist) | çittçi partisinin ikinci derace gonç liderlerindendi. Bu parti, nin Hideri manyü çok demoak- rat, Rumen köylüleri arasında çok popüler bir zat olduğu halde Majeste Kral Karol ile arası bozuktu. Romanyada partiler resmen kanun — barici addedildikten sonra Manyü bir köşeye çekil. | di, Teşkil edilen ve bütün cğ- ki parti şeflerinin dahil olduğu saltanat meclisine girmekten jatinkâf etti. Kral Karol ise bü. tün partileri bir araya topla- mak ve mill! birlik meydana getirmek istiyordu. Kral haz. retlerinin bu arzusuna çiftçi partisinin genç liderlerinden birkaçı ile birlikte Kalinesku da uydu. Kalinesku çok ener- jik ve milliyetperver bir zat idi. Ölen Patrik Miron kabine, sinde dahiliye nezaretini der- uhte etti. Şildetli ve çok mahi. rane bir idare ile Romanyada anarşiye doğru yüz tutan u. mumi dahilt vaziyeti tslalı ett. Bu arada Demir Muhafızlar teşkilâtının kanunsuz hareket. lerine mani oldu. Rumen köy: lü ve şehirli gençliği arasında Kkökbudak salan bu teşkilâtın yerine, Kral Karolun emriyle yeni: kurulan (Milli intibah cephesine) Rumen gençlerini topladı. Başvekil Patrik Miron öldükten sonra da, dahiliye ve harbiye nazırlıkları da üzerin. de olarak Romanya başvekili oldu. Fakat müteveffa Kalinosku pek çok düşman kâzanmıştı. Bilhassa — Demir Muhafızlar | başvekilin şahsı için dalmi bir tehdit ve tehlike teşkil ediyor- du, Ele avuca sığmak istemi. yen anarşist ruhlu bazı Demir Muhafızlar en nihayet buşve- kili dün öldürdüler. Bu ölüm hâdisesi Romanya siyasl| haya- tmda hiç bir değişikliğe seben olacak değildir. Çünkü, Kral | Karolun dirayeti birkaç çılgı. nın caniyane teşebbüsünü bir- kaç saat içinde söndürmüştür. Müteveffa Kalinesku yine De- mir Muhatfızlar tarafından Öl. dürülen Duka gibi memleket ve millet emrinde ölmüştür. M. Necmettin DELİORMAN Avam Kamarasında Çörçil'in beyanatı Londra, 21 (ALA.) — Chur- ohili, Avam Kamarasında be- yanatta bulunarak demiştir ki: “Courageous'ü — torpilleyen tahtelbahir derhal refakat ge. milerinden birinin taarruzuna uğrumıştır. Tahtelbahirin tah- vip edildiğine muhakkak naza- riyle bakılabilir. Courageous. ün mürettebatlı tam kadrodan biraz noksan olarak 1282 kişe den ibaret idi. Bunun sebebi gemide mahdut miktarda tay" yare bulunmazı idi. Sağ kalan. ların büyük bir kısmı torpido muhripleri ve ticaret gemileri teaafından kurtarılmıştır. 687 kişi kurtarılmıştır. Ceourageous'ün kumandanı vazifesinden ayrılmamış ve KBe- misi ile beraber sulara dalmış" tır, Courageous, ilk İnşa edilen 4 tayyare gemisinden birl (di ve 1917 da inşa edyilmiş bir kruvazördü. Harptan sonra tayyare ge. misi haline Iİfrağ edilmişti. Mu- ruz kaldığımız zıyam ehemmi- yetini küçültmeğe çalışmıyaca, &Bım. Harbin başladığı günden- beri Courageous, ticaret gemi- lerini himaye etmek suretile büyük hizmetlerde bulanmuş, tu. Tahtelbahirlere karşı da muvaffakiyetli — hareketlerde bulunmuştur. Hükümet ve a- mirallık mnamınma vatan için canlarını feda eden denizcile- re keder ve takdir hislerimi I. fade etmek isterim... Polonyadaki harekât Sovyet ve Alman kıtaları Macar hududuna vardılar Budapeşte, 21 (A.A.) — Po. lonyayı isgal etmekte olan Al. man kıtaatı bugün saat 14,40 ta Polonya — Macar hududuna Lavotnce'de varmışlardır. Manacs — Lavotnce demir . yolunun son istasyonu olan bu mokta Macar — Volocse istas . yonutdan uzun bir tünelle ay- rılmaktadır. ki, bu tünelin üçte biri Polonyalılara ve üçte ikisi Macarlara aittir. Alman subaylarından mürek kep bir heyet hududa gelerek Macar muhafızlarını seli . maur. rnauti, 21 (A.A.) — Emin bir membadan bildirildiğine gö. Te Sovyet kıtaları dün Kar Rıılınlu Ukraynası kâin ryzniazva'da Polonya — Ma . caristan hudut hattına vasıl ol. muşlardır. Kaunas, 21 (ALA.) — Litvan. ya hududunun bir kısmında Sovyet kıtaatile temas hasıl ol. müuştur. Rus subayları Litvanya pos- tasını Porai civarında selâmla. mışlardır. Bu ilk temas çok sa. mimi olmuştur. , 21 (AA.) — Hitler buâînugmdı mıntakasındaki kitaatı teftiş etmiş ve Alman. Jar tarafından çetin muharebe. lerden sonra ele geçirilen Polon yalıların Vesterplatta - kalesini gezmiştir. 4 Moskova, 21 (A.A.) — Röy. er: Polonyanın işgalinden müte. vellit meseleleri görüşmek üze- Te dört Alman subayı buraya gelmiştir. Cernauti, 21 (A.A,) — Polon. ya kaynaklarmdan alınan malü. mata göre, Lvov mukavemete devam etmektedi.. Sovyet mağlüp etmekte ve Alman kı. taatını nehre kadar püskürt. mekteydi. Bundan başka aynı gün ya - pılan bir bombardıman netice. Berlin, 21 (A.A.) Yarı resmi Deuyschor dieust gazete, sinin bildirdiğine göre Alman- yanın şark ordusu Alman vo Sovyet hükümetleri tarafından tesbit edilen hattı işgal etmek- tedir. Bununla beraber bu ga. zete, mezkür hattın Von Rib. bentrop ile Molotof arasında yapılan görüşmeler esnasında tesbit edilen hat mı, yoksa Sov yet kıtalarının ileri hareketle- Ti neticesinde hasıl olan tabil hat mr olduğunu tasrih etme- mektedir. Son günler zarfında Borlin. de resmi zevatın bu hat hak, kında beyanatta bulunmaktan imtina ettikleri ve 1917 tarih- li Brestlitovak muahedesinde tesbit edilen hatta telmihlerde bulunmakla iktifa eyledikleri bu münasebetle hatırlatılmak- tadır, Sovyet kıtalarının bu hattın çok ilerisindeki mımtakaları iŞgal ettikleri Bern'de söylen. mektedir. İki Leh tayyaresi Bulgairstanda Sofya, S1 (AA.) — İki Leh Askeri tavyaresi Bulgaristan gi. malinde karaya inmiş, içindeki. ler tevkif ve tayyareler müsa . İki Leh generali öldü Bükreş, 21 (A-A.) — ya ka; alınan haber - lere göre, son günlerde iki Po . lonya generali harp sahasımda kıtalarınım başında ölmüştür. Bunlar general Skotnlcki ve ge. neral Mond'dır. Varşova hâlâ mukave- met ediyor Varşova, 21 (A.A.) — Şeh- rin dün maruz kaldığı şiddetli bombardımandan — bahseden radyo, bilhassa kadınlar ve ço- cuklar arasında birçok ölü ve yaralı olduğunu bildirmekte, dir. Praga'nın dış mahallele- rinde muharebeler devam et- mektedir, Almanlar, insanca — zayiata uğramış ve birçok malzeme kaybetmişlerdir. Polonyalı ka. dınlar büyük bir cesaret göz- tererek llk hatlara kadar as- kerlere yiyecek taşımaktadır. lar. Radyonun spikeri —Alman hücamları ne kadar şiddetli ©- lursa olsun Varşovanın muka- yemet edeceğini - bildirmekte, dir. Miralay Lipsinski, radyoda beyanatta bulunarak — vaziyet- te bir değişiklik olmadığını ve bütün Alman taarruzlarının geri püskürtüldüğünü söyle- miş ve demiştir ki: — Mânevi kuvvet ve azim, tanklardan ve alevlerden daha kuvvetlidir.,, Macaristana kaçan Lehliler Budapoşte, 21 (A.A.) — Po. donyalı mültecileri hâmil bul: nan yeni bir tren, gece geç vi kıt Polonya — Macaristan hu. dudana gelmiştir. Lokomotifi bir asker idare ediyordu. Çün- kü makinist, seyahat csnasın- da bir kurşunla itlâf edilmişti. Yolcular, zırhlr Alman otomo, billerinin demiryolunun kena- rinden trene ateş etmiş olkduk- larını söylemektedirler. Birçok mülteci yaralanmıştır. Dün 400 otomoblil ve sayısız mülteci hududu geçmiştir. Bu mültecilerin hepsi de Almanla, zın açık şehirleri bombardı- man etmelerinin sivil ahali w rasında deh$et salmış olduğu. nu beyan etmektedirler. Dün iki Leh askerl tayyare- si, Nagyberenze'da yere inmiş- tir. ; Romanya — Polonya hududunu Kızılordu işgal etti Bükreş, 21 (A.A.) — Havas: Bütün Polonya — Romanya hududunun Kizil Ordu tarafm- dan işgali, Bükreşte Alman po, Htikasının bir muvaffakıyetsiz. liği olarak telâk'si edilmektedir. Çünkü son zamanlarda Berlin. de yapılan değlârasyonlar, Al - manyanın Romanya ile müşte . rek bir hudut kurmak hususun. daki menfaatini vo kati arzu . sunu tebarüz ettirmekte idi. Diğer taraftan Sovyet kuvvetlerinin gı morüa= caristana terkı Karpatlar altı Ukraynası ile temas tesis gok mühim neticeler r hâdisedi: artık Sovyet propagandası altı. na girecektir. *** Bükreş, 21 (A.A.) — Kızılor- du, dün bütün Lehistan « Roman- ya hududu hattını işgal etmiştir. Bükreşte son günlerdeki resmi beyanatlarında Alman ricalinin Almanya için faydalı olacağı nok- tasında israr etmiş olmaları kar. şısında bu vaziyetin Almanya i- çni bir hayal inkişarr olduğu söy- Tenmektedir. Dikkate şayan başka bir hâdi. se: Sovyetler, şimdiye kadar Al- man propagandasının nasyonal . sosyalist prensipleri neşretmiş ol- duğu aşağı Karpat Ukra: Ne temas tesis etfişlerdir. Buda- döğru ilerlemelerinin Macarista. nt Sövyet Rusya ile Almanya a- rasına kovmuş olduğu mütalea. sinm sgerdinlen meninefs — edile- memektedir. Fazla olarak Bükreste Slo . vak mıntakaları ile Bohemya ve Moravyanın Kızıl Ordunun ileri hareketinin tesiri altında mütaleası kalacağı ileri Sürül. mektedir. Bu son günlerde vukua gelen gelen kryamların gestapo tara . fından merhametsizce tenkili, bu manatık ahalisinin Alman boyunduruğunu sarsmak husu - sundaki arzularını teşdit ede - ceği şüphesizdir. ne imkân yoktur. Ve bu kuv . vetler, Alman menafil aleyhine mücadele etmekten half kalmrı. yacaktır. VAKIT 22 EYLÜL 1 Daladyenin nutku (Baştarajı 1 incide) için harbettiklerini biliyorlar. Harbediyorlar, çünkü, Alman- lar bizi harbe mecbur ettiler. Çünkü Almanyanın taşkın ih- tirası üç senedenberi Avrupa. ya tek bir emniyet günü yasat, madı. Fransız askeri, bir sene için. de üç defa kuvvetlerimizi sefer- ber ettiren, köylüyü toprağından ayıran, iktısadi hayatımızı felce uğratan, ocakları bozan, daimi tehdit ve tehlike usulüne artık bir nihayet vermek için harp edi. yor. Evet harp ediyorlar, çünkü daha şimdiden aldatılan ve kur. ban edilen birçok miülletlerin ü- zerinde Hitler tahakkümünün tethiş rejimi altında Fransanın da ezilmesini istemiyorlar. Bu tethiş rejimi senelerdenberi AL- manyada hüküm sürüyor. Bu teta hiş rejimi Avusturyanın, Çekos. lovakyanın Üzerine de çöktü. Şimdi de Polonyanın üzerine çö- küyor. Sulhu kurtarmak için sebatla yaptığımız bütün gayretler Avru. panın ve Amerikanın en yüksek siyaset ve ahlâk otoriterlerinin faaliyeti, İngilterenin gayretleri, İtalyan hükümetinin teşebbüsle- ri, bütün bunlar akim kaldı. Çün- kü, Polonyanın imhası evvelden gizlice kararlaştırılmıştı. Polon. yanın bu imhası hem silâh ile, hem de müzakere ediyor gözüke- rek başka taraftan gizli muahede- lerle hazırlanmıştı. İstenilen sa. atte, bazı cinayet ortakları temin edildikten sonra Polonyanın ü- zerine bit demir ve ateş kasırga- &t yağdırıldı. Fakat asıl Polonya bize kurbanlığının bir misalini vermekle kalmıyor, buna kahra. manlığının dersini de ilâve edi- yor. İlk mağlübiyetlerden sonra — çünkü Polonya düşman boğazına saldırdığı vakit henüz seferberli- gini bitirmemişti adetçe ve harp levazımı İtibariyle yüksek kuvvetler karşısında adım adım geri cekildikten sonra Polonya askerleri vatanın toprağına sarıl. dı, kaldılar. Daha az geniş bir cerhe üzerinde tutunmaya başla- yorlardı. Fakat Kutnoda Alman zırlilı fırkalarına karşı piyade ve süvari"harp ederken, veya TLvov önünde düşman öncüleri durdu- rulurken Buzg'da emsalsiz - bir kahramanlıkla bütün Alman hüs cumları kıtılırken Kızılordü gizli muahede ahkâmı mucibince Po. konvaya gi Hakikat şudur ki, daha 23 A- Bustosta Almanya ile Sovyetler Birliği arasında Polonyanımn par- çalanmatı için anlaşma aktedil . miş bulunuyordu. Hitler yalnız Danzigi, Koridorda bir plebisit yapılmasını ve bir otomobil yo. istediğini söyliyordu, elinde da- canlı bir memleketi Almanya ile Rusyanın paylaştıklarına dair kıymetli mukaveleyi tutarken de yine bu teminatı tekrar ediyor- du. Boğazlarına kadar kana bulan- mış oldukları halde bugün tata min edildik Gdiyenlerin eözüne bu dünyada artık namuslu bir adam inanabilir mi? Sene. lerdenberi bütün taahhütler ihlâl edilmiş ve bütün imzalar yırtılmış iken bugünün vaadlarına hangi Fransız itimat edebilir? Hitler 17 mart 1934 de, 'AlL- man hükümetinin Lokarno mua- hedesini tanrmakta olduğunu söy lemişti. 7 mart 1936 da bu mua- hedeyi yırtıyor ve Rhin havzaste nr tekrar askerleştiriyordu. Ne ise denildi. Nihayet Rhin havza. &ı bir Alman memleketidir. Hitler, 28 mayıs 1935 de Reis- ehtagdaki beyanatında Almanya- nin ÂAvusturyanın dahilt işlerine karışmış ve onu ilhak etmek fik- rinde olmadığını söylemişti. Halbuki, Avusturya bu beyak nattan az bir müddet sonra isti. 1â edildi ve Almanyaya ilhak ©- fundu. Yine ne ise denildi. Ni- hayet Avusturya ırk ve kültür $- î_bariyk bir Alman memleketi. T Aynı teminat Çekoslovakya hakkında da tekrar olundu. Mü., nihte Hitler bizzat bana en katf teminatı verdi. Fakat, bu temi- nat Bohemya ve Moravyanın İs- tilâ edilmesine ve esaret altıma alınmasına mani olmadı. Almanyanın iki yüzlülüğünün bu birçok delillerini sayan Dalad- ye günün birinde yine sözünden dönerek Alsace ve Loraine hak. kında da taleplerde bulunacağını söylemiş ve demiştir ki: ,Almanya, Fransa ile İngiltere. nin arasını açmak için beyhudea yere çalışıyor. Fransızlar düş- manlarının “bu harp İngilterenin harbidir” dediğini düyunca buna “hayır, bu harp Hitlerin harbi- dir” cevabını yeriyorlar. Bütün Fransa ayağa kalkmıstır. Biz de vatan haini yoktur. Bizde mütte- bid, cesur ve azimkâr bir millet vardır. O mitlet bayrağımın üze. rine gu iki kelimevi yazmıştır: “Ya hürriyet, ya ölüm”, İtalyan gazetelerinin neşriyatı :|" Versay muahedesinin meşum te- sirlerinden artık kurtulmak lâzım, Roma, 21 (ALA.) — Bu sa . bahki İtalyan gazeteleri garpta ne için harp edilsin meselesini âîkrır mevzuu bahseylemekte- ir. Messeacero di Bu suaili, ne pahasma olur. sa olsun sulh aşkı ile değil, har. bin bir sonu, maksatları ve va, hameti ile mütenasip tatbikatı olduğu için soruyoruz, Polonya devletinin inhidamı ve Almanyva tarafından garp ve cenup hudutlarımın katn oldu. Euna dair teminat verilmesi ü. zerine hâdis olan vaziyetten sonra bövle bir. harp mevzuu bahaolmamalıdır. Binaenaleyh. bir harbin hakiki sobeplerini burada göremivoruz. Avrunaya bu kadar matem ve harabi getiren Versay mua. hedesinin meşum — tesirlerinden artık kurtulmak zamanı gel - miştir., Popolo di Roma da göyle ya. ziyor: Herkes devamlı ve âdil bir sulh istediğini söylüyor. Fakat bazıları böyle devamlı bir sulh icin esas olan karşılık. İt itimat ve taahhütlere riaye. tin mevcut olmadığımı ileri sü. Tüvor, Bövle bir iddia varit de. ğildir. Cünkü gönül isteğile müzakere ve kabhul edilen mua- hededen gayet tabilolarak teş. tiki mesai ve imtizaç doğar. Trihbuna ve Lavarc Fascista gazeteleri de başmakalelerin . de şu suali soruyorlar: Polonya harbi bittikten son Fra ne deye bir Avrapa harbine başlansın? 'Tribuna diyor ki: Fransanın ve bilhassa İngiü, terenin aşağıdaki maksatlar, la harbettikleri söylenlliyor: 1 — Polonyanın Veresailles hudutları 1lo ihyası, 2 — Almanyada Hitlerelli- Bin ortadan kaldırılması. Hitler, Alman milletinin 1m- hası demek olan bu iki şeyi Teddediyor. Fakat Vereailles Polonyasının tokrar dirilmesi yalnız Almanyaya karşı değil, Sovyet Ruszyaya karşı da harp demektir. Halbuki Paris ve Laondra şimdiye kadar bu har, bi ilân etmekten çekindiler. İngiltere ve Fransa için Bövyet Rusyaya kargı koymak, harbin başında Polonyaya yar- dıim etmek kadar güç gözükü- yor. Hakikat şudur ki, Polonya. nın menfaatleri uzun bir harp, ten ziyade bir konferans masa- sında daha iyi korunulabilir, Diğer taraftan, Fransa ve Ingilterenin Alman — milletine başka türlü bir rejimi capren kabul ettirmeyi ciddi olarak isz- tediklerini ve bu maksatla da bir dünya harbini göze alacak. larını düşünmek pek küçülk bir şeydir. Faşist hükümetin bu vazi yoti vaktiyle görmüş olmasi- ledir ki, İtalyanın bugünkü va- ziyeti ve samimi sulh arzusu izah olunabilir. Hitler tehdit. ten ziyade bir barış hareketi yapmıştır. Nu ilk adımı bher 1, ki taraftan diğer adımların tü- kip edeceğini ümit eyleriz.