22 Eylül 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

' B Cei (uma Ulus Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara 22 Telgraf: Ulus - Ankara EYLÜL TELEFON Mü: Müdürü 1144 1939 Şaşîıîıe::rrirlîik ğ :Ğğ: anar eri Müdürü BKURUŞ' | ( vüz İşleri £— Te l06i dare 1064 ; — Günün Iî Hîe ü M. Şevki Yazman İkinci sayfamızda günün asker - lik hâdiselerini tahlil eden yeni bir sütun açtık. İlk yazıyı bugün ikinci sayfamızda bulacaksınız. . B. Sa_ıg.goğlu Moskova'ya h Daladiye diyor ki : Hariciye Vekilimiz pazar Moskova'da olacak H Z B. Saraçoğlu dün Ankara garında Başvekilimiz, Vekillerimiz kor diplomatik ve halk tarafından hararetle uğurlandı Moskova hükümetinin dâveti üzerine Sovyet Rusya'yı ziyaret edecek olan Hariciye Vekilimiz B. Şükrü Saraçoğlu dün akşam eksprese bağlanan hususi vagonla saat 19.25 te Ankara'dan ha- reket etmiştir. Hariciye Vekilimiz Ankara garında Fransız Büyük Elçisiyle konuşuyor Bir tavassut muvaffak olabilirmi ? Falih Rıfkı ATAY Haberler ve neşriyata sadık ka- ı"*L*J' ıtıki_p , SŞ T | edelim. . Berliner Börsen Zeitung gazete- si diyor ki : “Führer Danzig'de al- man harp hedeflerini tahdit etmiş- tir. Ural'a kadar gitmek istemiyo- ruz. Ne İrigiltere, ne Fransa'ya kar- şı hiç bir harp hedefimiz yoktur. O halde niçin boğuşalım?,, Popolo di Roma ve Messagero teleri, alman t mülâ- hazasına şu ilâvede bulunuyorlar: “Mademki Polonya alman orduları- na mukavemet edememiştir ve orta- dan kalkmıştır. O halde garanti ve müdahale mevzuu da kalmamıştır. Führer garp ve cenup hudutlarını da kati telâkki ettiğine göre harbin devam etmesinde ne mâna var?,, Bu sesler Berlin ve Roma'dan geliyor. İhtiyar ve mütereddi de- mokrasilerin hükümet reisleri ve gazeteleri ise bu suale, tek bir pa- rola ile cevap veriyorlar: “Nihai zafere kadar harp!,, Bir Paris ga- zetesi diyor kit “Almanya'nın bize karşı harp hedefleri yoksa, bizim Almanya'ya karşı harp hedefleri- miz vardır!,, Bu hedefler şöyle tes- bit edilmiştir: Polonya'yı istilâdan ve Avrupa milletlerini daimi teca- vüz tehdidinden kurtarmak! Bu şartlar içinde Polonya emri- vakiini kabul ettirmek istiyen bir sulh tavassutunun 1 eylül mütareke — tevassutundan daha fazla muvaffak olmak ihtimali olduğu pek de zan- nedilemez. İki büyük imparatorluk, !ışrp kadar ağır bir karar vermek için birkaç sene bütün sabırlarmı !nı!lındı!ıı-. Milletler Cemiyetinin iflâs etmesine, muahedelerin yırtı - hp atılmasına, birkaç devletin yok olmasına, nihayet kendi edebiyatla- rı içinde bile zillet kelimesiyle tav- sif olunan Münih mahkümiyetine kadar her şeyi kabul ettiler. Çekler iıııllıı kurban verildikleri zaman, nasıl hem esir; hem de silâhlarını kullanmadıkları için tehzil ve tah- <— (Sonu 3. üncü sayfada) h 4 - « ü he EEN T d e !â MT NŞ Hariciye Vekilimize Vekâlet Umu- mi kâtip muavini B. Cevat Açıkalın, Birinci Daire Reisi B. Feridun Ce- mal ve Hususi Kalem Müdürü B. Ab- dullah Zeki Polar refakat etmektedir. Sovyet Rusya'nın Ankara Büyük El- çisi B. Terentiyef de aynı trenle ve Hariciye Vekilimizle birlikte Mosko- va'ya gitmiştir. Hariciye Vekilimiz İstasyonda coş- kun tezahürlerle uğurlanmıştır. Bü- yük Millet Meclisi Reisi B. Abdül - halik Renda, Başvekilimiz Dr. Refik Saydam, bütün vekillerimiz, Hariciye » Umumi Kâtibi B. Numan Menemenci- oğlu, Cümhurreisliği Umumi Kâtibi B. Kemal Gedeleç, Seryaver B. Celâl Üner, Hususi Kalem Müdürü B. Sü- reyya Andraman, mebuslarımız, fran- siz, ingiliz, alman büyük elçileri ve kordiplomatik'e mensup diğer zevat- la garı dolduran yüzlerce halk B. Şükrü Saraçoğlu'nu uğurlamağa gel- mişlerdi, Trenin hareketinde — orada bulunanlar Hariciye Vekilimizi iyi seyahatler temennisiyle alkışlamışlar- dır. Hariciye Vekilimiz yarın akşam sa- at 22 de İstanbul'dan vapurla hareket edecekler, 22 saatlik bir yolculuktan sonra, cumartesi günü saat 20 de Ode- sa'ya muvasalat edecek ve seyahetle - rine tahsis edilen hususi trenle derhal Moskova'ya geçecektir. Pazar günü Moskova'da bulunacak olan Hariciye Vekilimizin Pazertesi günü Moskova hükümetiyle temaslarına başlıyacağı tahmin edilmektedir. areket etti 99 .. Hariciye Vekilimiz Ankara garında İngiliz Büyük Elçisiyle konuşuyor Bütçe Encümeni içtimaı Bütçe encümeni riyasetinden: En- Paris, 21 a.a. — Daladiye bu cümen bugün on beşte içtima edece - ğinden sayın âzaların teşrifleri rica olunur. Ya hüriyet ya ölüm! ”Almanyanın taşkın ihtirası,, üç senedenberi Avrupayı,, ”bir gün rahat yaşatmadı,, akşam radyoda mühim bir nutuk söylemiştir. Bu nutkun başlıca kısımlarını aşağıya naklediyoruz: “— 20 gündenberi harpte bulunuyoruz. Her akşam size hitap ederek askeri vaziyetin nasıl olduğunu söylemek ve itimadımın Romanya Başvekili B. Kalinesku dün Bükreşte katledildi Katiller yakalandı Sabık Harbiye Nazırı general Argeseanu yeni Romanya kabinesini teşkil etti Bükreş, 21 a.a. — Romanya ajansı tebliğ ediyor: Başvekil Kalinesko 21 eylül günü saat 14 de evinin civarında alçakça katledilmiştir. Eski “Demir muhafız,, teşkilâtına mensup olan katiller yakalanmıştır. Yeni başvekil akşam üzeri yemin binde kabine toplanacaktır. Bütün memlekette tam bir asayiş ve sükünet vardır. gğ Başvekil Kalinesku'ya yapılan suy- kast tam Dombovitza köprüsünün ba- şında olmuştur. Suykast en ince teferruatına kadar mükemmel surette tesbit edilmiştir. Üç otomobil, bir köylü arabası ve kal- dırımı tâmir eden bir işçi grüpu suy- kaste iştirâk eylemiştir. Bir otomobil Başvekilin otomobiline kasten çarpar (Sonu 5. inci sayfada) decek ve h b ake- Varşsova dayanıyor Öldürülen, Romanya Başvekili sebeplerini bildirmek isterdim. Çünkü sizleri daima düşünüyo- rum: siz, harp eden gençler, ço- cuğunu, kocasını, nişanlısını ak- lından çıkarmıyan endişeli ve fakat kahraman fransız kadınla- rı, hep hep sizleri düşünüyorum. Hür insanlardan mürekkep bir mil- leti, insanlık duyguları taşıyan sulh- çu bir milleti idare etmek vazifesinde bulunuyorum ve bu ağır vazifeyi ya- parken de insan olarak kalıyorum. Cepheyi ziyaret Birkaç gün evel cephemizi ziyaret ettim, Alman topraklarına birçok ki- lometreler ilerlemiş olan bir kıtamı - zın mevziini dolaştım. Son harbin tec- rübelerinden ibret almış olan ve şuur- suz ve kanlı taarruzlardan içtinap ey- lemesini bilen yüksek kumanda heye- timizin kıymetini takdir ettim. As- kerlerimizin nasıl sükünetli bir cesa- retle ve nasıl sürükleyici ve kuvetle mücehhez olduklarını gördüm., Ben onların asker ağabeyisi kendimi ara- larında hissettim ve muhabbetle ve gururla onlara baktım. Ne için harp ettiklerini biliyorlar. Harp ediyorlar, çünkü, almanlar bizi harbe mecbur et- tiler. Çünkü Almanya'nın taşkın - ih- (Sonu 3. üncü sayfada) Fransız Başvekili Daladiye HERİYO DİYOR Kİ : Bugün Avrupada öldürücü bir cinnet havası esiyor! Medeniyet kelimesinin ifade etiği her şey tehlikededir Paris, 21 a.a. — Havas bildiriyor : Fransız mebusan meclisi reisi B. Hetri- yo, Amerikan kulübünün aylık öğle ziyafe- tinde bir nutüuk söylemiştir , B. Herriyo, Polonyanın kahramanlığını f övmüş ve bu asil millet yaşıyacaktır, de- dikten sonra sözlerine şöyle devam etmiş- tir : Fransa ve İngiltere, bugünkü mücadeleye hiç bir hırsları, hiç bir istilâ ve fetih ni - yetleri olmadan, sırf ahlak | larını hü- riyet mefhumlarını ve diğer milletlerin istiklâlinde kendi istiklâllerini müdafaa için harbe girmiş bulunuyorlar. Fran- sa ve İngiltere, faillerini tebcil ettiği ferdi katillerden sonra, şimdi, tamamiy- le mânasız ve tezat halinde — bahane- lerle kollektif kıtaller organize eden bir adam karşısındadır. Frassa ve İngil- tere, en son hadde kadar daima sabretmiş- ler ve sulhperver hal suretlerine varmak için bütün vasıtalara müracaat eylemiş « (Sonu 5. inci sayfada) Sovyetler Lemberg'i aldılar Kızılordu Karpatlaraltı Ukranyası hududunda Berlin mahfillerinin Sovyetlerin ilerleyişinden ciddi endişe duydukları haber veriliyor Berlin, 21 aa. —D. N. B. bildiriyor: Rus kıtaları ile evelce tesbit e- dilmiş hat üzerinde muhtelif noktalarda temas vukua gelmiştir. Tsbit edilen hat işgal olundu Berlin, 21 a.a. — Yarı resmi Deutscher Diest gazetesinin bildirdiğine | &e <e ! eT e ! | .Szczeslî%î—î%L | Varşova şehrini gösterir bir harita (Praga mahallesi bilhassa zarar gören yerler arasındadır.) |(Varşova şiddetli hücumlara ve bombardımanlara rağmen hâlâ müukavemet etmektedir. Varşova müdafaasına dair gelen haber: leri 5 inci sayfamızda bulacaksınız.| B. Arman Kalinesku Dahiliye Vekili İstanbul'da Cihan vaziyeli ve ihtikârla mücadele hakkında gazetecilere beyanatfa bulundu İstanbul, 21 (Telefonla) — Dâhili- ye Vekili B. Faik Öztrak bu sabahki trenle Ankara'dan İstanbula gelmiş - tir. Vekil öğleden sonra belediyeye giderek B. Lutfi Kırdar'dan izahat al- mış ve bazı direktifler vermiştir. Dahiliye Vekili kendisiyle görü- şen gazetecilere son siyasi vaziyet hakkında demiştir ki: “— Dünyanın bu buhranlı zamanın- da hükümet, bütün hâdisatı ehemiyet ve alâka ile takip ediyor. Halkımızın yerinde olan hassasiyetini hükümet takdir ettiği için alınan tedbirlerden icabettikçe efkârıumumiye haberdar ediliyor. Bugünkü dünya vaziyetinin ne olacağı hakkında kati hükümler (Sonu 5, inci sayfada) göre Almanyanın şark ordusu alman ve sovyet hükümetleri tarafından tesbit edilen hattı işgal etmektedir. Bununla beraber bu gazete, mezkür hattın Fon Ribbentrop ile Molotof arasında yapılan görüşmeler esna - ticesinde hasıl olan tabit hat mı olduğunu tasrih etmemektedir. mi zevatın bu hat hakkında beyanat- ta bulunmaktan imtina ettikleri ve 1917 tarihli Brestlitowsk muahedesin- de tesbit edilen hatta telmihlerde bu- lunmakla iktifa eyledikleri bu müna- sebetle hatırlatılmaktadır. Sovyet kıtalarının bu hattın çok i- Voroşilof Berlin'e gidiyor Amsterdam, 21 a.a. — Tele - graf gazetesinin Berlinden öğ - rendiğine göre, Sovyet Milli Mü- dafaa Komiseri Maraşal Voro - şilof, alman askeri rüesa ile gö- rüşmek üzere 30 eylülde Berline gidecektir. Dört alman subayı Moskova'ya gitti Moskova, 21 a.a. — Polonya'nın iş- galinden mütevellit meseleleri görüş- mek üzere dört alman subayı buraya Bern'de söylenmektedir. Lemberg alındı Moskova, 21 a.a. — Kızılordu Kur- may tebliği: K 20 eylülde Kızılordu kuvetleri Po- lonya kıtalarını püskürterek akşama doğru Beyaz Rusya'nın şimal batısın- da Grodno şehri ve batı Ukranyasının cenubunda da Kowel ve Lemberk (Lwow) şehrini işgal etmişlerdir. Kızılordu kuvetleri 17 eylülden 20 eylüle kadar üç leh piyade firkası ile iki süvari alayını ve birçok küçük grupları silâhtan tecrit eylemişlerdir. Yuvarlak hesap 60'binden fazla leh gelmiştir. asker ve subayı esiralınmıstır. Vil- AHGPRIPGIIIRITIDPA ti ' (Sonu 5. ıncı saytada) sında tesbit edilen hat mı, yoksa sovyet kıtalarının ileri hareketleri ne - — Son günler zarfında Berlin'de res- — lerisindeki mıntakaları işgal ettikleri — Ve