22 Eylül 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—YAĞYP' — EYCUD 1938 Politika: i — Romanya (Baştarajı 1 incide) Başvekilinin katli — Katil ve sulkast teşebbüsleri ile bir devletin siyasi faaliyetini bir 1 adan başka noktaya tevcit etmek devri çoktan geçmiştir. mir defa devletlerin politikalarını idare eden vâükia bir takum ahıslardır. Fakat bu şahıslar kendi arzularını değil politik rea. itenin icaplı larını yerine getirmeğe mecburdur. Siyasi tarih dai, & fert halinde düşündüğü, ideal edindiği fikirleri iktidar mev. gelince bir tarafa bırakan bir çok devlet adamından bah. teder, Bu adamların hayatları tetkik edildiği zaman görülür ki takım zaruüretler mevkiül iktidarı düşüncelerinden sarfmazar öğe icbar etmiştir. Meselâ Umumi Harpten evvel Loyd Corc temayülleri ile şöhret bulmuştu. Fakat Büyük Harpte nazır bütün düşüncelerinin zıttma hareket etti, İngiliz Başvekilinin sulh davasına ne kadar bağlı Bugünkü iğunu söylemeğe lüzüm yoktur. Fakat “Çemberlayn ilân eden ve idame eden inaandır, Diğer taraftan Hitler intern paktının denebilir ki tek mü fidir. Fakat anti- tern pakt Hitlerin elinde can verdi. Yine biliyoruz ki Hit. n Kavgalarım adlı eseri kendisinin politik ideallerini göste. rir. Fakat bugün Alman şansöliyesi mevkii ktidarı saran zaru. erle bu idealden günden güne uzaklaşmaktadır. Aranırsa bu. na bir çok misal bulunabilir. Politik zaruretler fertlerdan ıln_hı u di ve cemiyetlerin arzu ve iştiyakları, münasebetleri ile akıdan gıkıya alâkalıdır. Bu sebepten devletlerin siyasetlerini şahıslarla izah etmek turihin fertler tarafından yaratıldığı davasma inanmak gibi bir huta ile nihayet bulur. Şahısları halkeden sosyal sebepler bir şahsın katli İle orta. dan kalkamaz, Hele bu faaliyoleri ya demokrasinin — teşekkülü, hut milli bünye icapları ise onu teker, teker fertleri ortadan Diktatörlüklerin haricinde k auretile elde etmeğe imkân yoktur. devletlerin siyasi mukadderatı “hiç olmazsa hâkim zümrelerin veyahut milli ihtiyaçların Wfade- Bi halini alır. Milli hâkimiyetlerin yüzde yüz milletleri temsil et. tiğini bir hayal farzetsek bile hâkim zümreler tek ferterden iba. yet değildir. O bir fırkadır, bir gruptur kendisi zaruri olarak kabul et. 1 bir cereyandır. Fakat, kendine mahsus bir inkişaf sahası bulurken bazı insanlar yorgun sinirleri, bozulmuş asapları ile ha. ederek fertleri imha yoluyla, bir davanın elde edileceğini ü. mit ederler. Tarih bu nevi anarşistce teşebbüsleri de bol bol kay- deder, Cinayetlerle devletlerin siyasetlerini düzeltmek yolu şi kadar müsbet bir neticeye varmamıştır. Romanyada bundan evvel de bir Başvekilin katledil iş ol. nu biliyoruz. Fakat bu hal Romanyada demir miğferlilerin kiini kuvvetlendirmemiş bilâkis onları kötü vaziyete sok. muştur. Bu defaki suikastm da Romen demir miğferlilerinin gefi o. ve geçen sene öldürülen Kodreanonun intikamımı almak gibi kabadayılık hissine dayanacağını santyoruz, İctimat nizamım n arzusuna göre değil, bizzat cemiyetin bünyesinde ya. cak ıslahatla mümkün olabileceğine ete teşebbüs edeceklerini sanmak hata olur. Hmananların böyle bir Hâdise sanı. ım ki sadece İntikam davasıma dayanmaktadır. Romanyanın siyasi mukadderatını yaratan şahıslar değil, disinin tarihi ve içtimal bünyesidir. Bunun için Romanya po. itikasında bir tebeddül olacağını sanmıyoruz. Ü D — Dokuzüncü — Enternasyonal arının dün akşam kapanışı Fuarda büyük tezahürata ve, üle olmuştur. Bu kapanış me- rasiminde bulunmak — için 50 bindon fazla bir halk kütlesi varda toplanmış bulunüyor- “du. Denilebilir ki, Fuar, açılı. Şındanberi bu gece, en müstes Ha bir akşammı yaşamıştır. — Fuar kapanışı münasebetiy- de Fuar komitesi ve belediye Telsi Dr. Behçet Uz tarafından da gazinosunda verilen ziya. Jet gçok parlak olmuş ve bu zi- yafette İzmir valisi Ethem Ay- kut ile Ordu müfettişi İzzetlin uşlar, Parti müfettişi ve ebuslar, Korgeneral Rasim Aktoğu, General Mahmut, Ge, " l Avni, General Hakkı, vi- |lâyet erkânı ile yüksek rütbe- Ji Bubaylar, vilâyet umumi ve şehir meoclisleri âzaları, Partl di ve parti teşekkülleri, kon, toloslar, ateşekomersialler ile OFnara iştirâk eden yerli ve ec- Hebi mümcesiller ve ekspozan- lar hazır bulunmuşlardır. ütün Fuarı saran bir şehri, Ayin dekoru içinde büyük bir mşe ile geçen bu ziyafetin so- suna doğru belediye reisi Dok- Bohçet Uz, Fuarı dolduran ön binlerce halk tarafından hoparlörler önünde dinlenen ve sik sik sürekli alkışlarla Ki ilanan bir nutük söylemiş. - Doktor Behçet Uz bü nuüt- | mda, dokuzuncu enternasyo 1 İzmir Fuarının Olması için sarfedilen mesalde —Başvekil Doktor Refik Saydam danmazhar olduğu lütufkâr hi, “Mmaye ve yardımı şükranla kaş ederek Fuarın bir tarihçesini yapmış ve demiştir ki: 1 — Hep bildiğiniz gibi İzmtrin yangın harabisinden — Kültür park ve Fuar yapmak Üüzere yrrdığımız 420 bin metre mu* rabbalık sahanın ihata duvar. Hat temmelhal atrp İlk anlozln çınt kaldırmak ve lik fidanla- mı dilğlmek gurotiyle 1936 ge. heal basında İşe başlamıştık. fevkalâde | Badri Ertem Izmir Fuarı muhteşem -bir merasimle kapandı Bu geniş yangın sahasının ta- mamen temizlenmesi ve kültür park İle Fuarım bütün müesse- seleri ile burada kurulması dokuz — senelik bir programa bağlanmıştı. Fakat daha ilk sene yüz bin metre murabba, | lik bir kısım Üzerinde bizzat Aziz Milli Şetimiz İnönü tara- fından açılan Fuarın kazandı" Bi rağbet ve muvaffakiyel bi. ze bu işi daha çabuk bilirmek azlm ve heyecanını aşıladı. Türk tarihinin ve Cumbhuri yet devrinin en büyük ve en muvaffak idarecisi İnönünün Başvekli Sıfatiyle 1936 da Fu- arımızı açtıkları sırada söyle, dikleri teşvikkâr sözlerden ve yaptıkları yardımlardan aldığı- mız kuüvvetle dokuz senelik izi üç senede tamamlamağa mu- yaffak olduk, Bugün büyük adını kalbi, miz sızlayarak, güzlerimiz yaş lanarak hürmetle ve minnetle andığımız büyük Atamızın bi- ze emanet ettiği en büyük ve ölmez eseri de Türk milli bir, liğidir. Vatanımızm geçirdiği en buh ranlı günlerde — Atatürkün etrafında onun en mümtaz 'ar. kadaşı sevgili İnönü başta ol. mak Üzere itimat iman — ve he. yecan ile bir araya toplanmış alan Türk milleti bir çelik küt. le halinde bugün de vazifeye hazir bulunuyor. Başzımızda va. tanımıza en büyüx hizmetleri etmiş milletimizin tam bir itimat ve muhabbetini kazan . mış İsmet İnönü gibi kudretli bir reosin,bir Cumhurreisimi - zin bulunuşu bizim icin bi: met ve sandet. old! bundan sonraki için de en büyük kuvvet mem. batmızı teşkil etmelstedir. Dr. Behoet Uz. acılmasına takadüm eden ve davamı sırg. sında huşüle gelen vazivetlere ve cok fena rtlara. rafmen 1930 fuarmın muvafak olduğu. nu, 11 devletin İştirak evlemek. te bulunduğu fvası son dakitea. sma batar GÜ0 Bn küser kisi. Ji aret eylediğini söyliye . SĞ |Galata rıhtımındaki| / yolcu kalabalığı | Seyriseferin intizamı için Liman işletmesi vilâyete müracaat etti | Karadeniz ile limanımız ara. sındaki yolcu nakliyatı mevsim | icabı çok artmıştır, vapurların | yanaştığı ve kalktığı Karaköy | zilıtımı çok kalabalık olmaktadır. | Bu itibarla otomobillerin geçtiği tıltım caddesinde seyrisefer - in- tizamını — kaybetmeğe — başlamış, bilhassa vapurlardan yolcu al. mak için buralara sıralanan oto- mobillerin caddeyi kapıyarak bu. raşını doldüurması sön zamanlar. da bazı hâdiselerin çıkmasına se- bebiyet vermiştir. ; Rıhttma dolan halk liman işlet- mesinin memurlarını bile dinle- meden fılıtımın ecnebi vapurlar. na ait ve gecilmesi yasak kısmı. na girmektedirler. Onun icin de Himan işletmesi umum müdürlüğü vali ve belediye Lütfi Kır- dara bir rapor vermiş, buradaki sevriselerin intizama — sokulması için kâfi miktarda zabıta memur- ları tahsisini istemiştir. ğ Pendik vapurunda bir kaza Evvelki gece saat 23.30 da Ka- dıköyden Köprüye gelen Deniz- yolları idaresinin Pendik — vapu- runda bir kaza olmuştur. Yolcr. lardan Süleyman isşminde orta yaşlı bir adamcağız Salacık açık. larında güverteden birdenbire de- nize düşmüştür. Bereket yolcu- lardan görenler olmuş. süvari va- puru durdurarak denvize indizilen sandalla kazazede baygın bir hal. | de kurtarılabilmiştir. e di Bağırsak ihracatımız Hükümetin son kararnamesiyle bağırsak ihracatı lisansa tâbi tu- | tulmuştu. Haber aldığımıza göre, | bağırsak ihracatı fisansa tâbi ol- maktan çıkarılacaktır, | rek gelecek yıllar için ümit ve | gevk verici bu neticeyi mem . nuniyetle işaret eylemiş ve söz lerine devam öderek “ecnebi devletlerin iştiraklerini temin hususunda hizmetleri sepkeden bu devletlerin Türkiye sefirle. | rine ve İzmir konsoloslarına bu | milnasebetle ve haharetle te .ı şekküratımı bir vazife bilirim.,, ! demiştir. İzmir belediye reisi, bu se -| neki fuar vekâletlerin, büyük | endüstri mücaseselerinin, milli firmaların genişmikyasta işti. rak eylemiş olmalarını da gük- ranla zikreylemiş ve bütün bu tezahllrat ve yardımlardan a? . dığımız kuvvetle İzmir enter . nasyonal fuarınt 1940 ta daha iyi daha güzel ve mütekâmil bir halde takdim etmeğe çalışaca . ğız demiştir. Dr. Behçet Uz, İzmir fuarı. | nım memleket haeminde milli | iktisadiyalrmız icin olan büyük ehemiyetini ve bu fuarm İz . mirin imar ve inkişafındaki ya. ratıcı tesirlerini izab ettikten sonra fuarı ziyaret için gelmiş olanlara ve bütün Türkiye hal- kma İzmirin sevgilerini bildi. rerek nutkunu gü cümlelerle bitirmiştir: “Sevgili ve kudretli Cumhur. reisimiz aziz İsmet İnönüne o. lân derin tazimlerimizi ve bağ. klık duygularımızı tekrarlar ve kadehimi Türk milletinin refah ve saadetinin temadisine kaldı. ririm.,, Dr. Behçet Uz'u takiben İz . mir şehir meclisi adıma avukal | Baha Nasuh, halk partisi adıma ! Atıf Man, ve eksnozunlar adına | Turgut Türkoğlu birer nutuk irat ederek, frarın memleket ir ve dışmında topledığı takdir ve hayranlığı ve miüli iktısadiyatı mizin inkizafındaki büyük de . Ferini teburüz ettirerek bu ese | * rin muvaflak olması irin Pah, çet Üz tarafrden sarfedi'en mesaiyi şükranla kaydeylemiş. lerdir. SÜ ERe Detv- ton "ymfr enternasvo, nal frarı bu *Ürel hava İçi sant 24 te kanancızştır. LAT Karşı tarattaki ambarlar ilkbahara kadar istiml Galata rıhtımı üzerinde inşa c" dilen yolcu sajonunun bir gün ev vel ikmali için dün liman işletmr. leri umum müdürlüğünda, bina. nın projelerini yapan mimar De pin iştirakiyle bir toplantı yapıl- : mıştır. Toplantıda şimdiki vazi. yet gözden geçirilmiş., bundan sonra yapılacak inşaat ve döşeme işleri bir plân halinde hazırlana. rak münakale vekâletine gönde- rilmiştir. Okulların yeni Devlet matba ası kadar tamam Okulların yeni ders yılı kitap- larını hazırlamak üzere Devlet | matbaası faaliyetine büyük — bir hızla devam etmektedir. Liselerin ve orta okulların kitapları üzerin. de bu yıl büyük bir tadilât yapıl. mamıştır. Riyaziye ve fizik ders- lerindeki terimler esaslı olarak | aymı şekilde kitaplara yerleştiri! miştir, Aynı manaya gelen terim- ler kaldırıl 5 Bundan başka ilk ve orta oku'. Ecnebi ve ekal. liyet okullarında 300 kişi öğretmenlik için müracaat etti Ecnebi ve ekalliyet okulları nin yeni ders yılı öğretmen kad- roları maarif vekilliği tarafından. tetkik edilmektedir. Orta kısım kadroları hazırlanmıştır. İlk — kı> sımların kadroları teştinievvelin ilk haftasında Tİstanbul maarif müdürlüğü tarafından harırlan:. caktır. Okullarda sanat lâğvi ve bazı okulların kapanması dolayı. siyle 100 kadar öğretmen açıkta kalmıştır. Bu öğretmenlerden başka yeniden 300 & yakın müta- caat yapılmıştır. Vekâletin verdiği karar üzeri- ne evvelâ açıkta kalan 100 öğret- men tayin edilecek, bilâhare yer açıldığı takdirde diğerlerinin ar. vuları yerine getirilmeğe çalısıla. caktır. 300 yeni müracaat arzularının | simdilik isafına imkân olmadığı bildirilmiştir. Hatayda yeni liman teşkilâtı İskenderun Himmanında kurulan yeni liman işletmesi müdürlü ne İzmir liman işletmesi müdürü vket tayin edilmiştir. Şevket, skenderuna giderek evvelki gün vazifesine başlamıştır. Şevketten boşalan İzmir liman letmesi müdürlüğüne de müna- kalo vekâleti tarifeler komisyonu azasımndan Niyazi tavin edilmiş « tir. 'azi İzmire pitmiz, F>kat bazı musmeleler — bitmediğ'nden henliz yeni vazifesine başlama- mıştır. — Emnivet Direktörlüğün- de faalivete #eçen yeni bir sube İstanbul emniyet direktörlü, günde mali işlerle meşgul olacak yeni bir gube kurulmuştur. “Malt Şube” adını tasıvan bü şube — ilk iş olarak Galatada Havvar hanım- da bir kacaker sehekesini suç Ye- tünde vakalamıştır. Surluların üzerlerinde 100 b". sur İngil mürcadere edilerek mlar aeli, miştir. üü Bir eroin karskeru ka- dın yakalandı Pani adında bir kadın polisler taralından süpheli bir halde gi. derken cevrilmiş. fakat kaçarak nci ceza mahkemesine ve âk edilecek j — Vekâlet bu plânı tasvip eder | etmez, derhal inşaata hız verile- cektir. Fakat binanm evvelce yre pılan tahminlere rağmen sene s0. nuna kadar tamamlanamıyacağı anlaşılmaktadır. Salon ancak ilk- | baharda acılabilecekti.. ÖO zamana kadar da karsısına tesadüf eden istimlâl edilerek v «t büvlik bir mevdan haline &. kulacaktır, binanın | ambarlar a. bura- ı ders kitap'arı ; nda birkaç güne lanmış olacak lar için külliyetli miktarda atlas | basılmıştır. 1 Maarif vekilliği atlaslardan başka büyük duvar haritalarının basılmasını da geçen yil De matboasına bildirmişti. — Bi bez duvar haritaları bu yır mamlanmıştır. Ş İlk okulların şehir alfabesi ta dille 200 bin tane basılmıştır. | alfabelerinin hasılma işi de bu: | tamamlanacaktır. Ortaokul öğret- menleri arasnda Yeni tayin ve na illeri Adapazı orta mektebi muallimi Saim Turgut Vr. fa lisesi tarih coğrafya mualli liğine, İsparta orta mektebi tat Erafya,muallimi. Şükrü Saya! Cağaloğlu orta okuluü tarih coj- rafya muallimliğğine, Bergama or- ta okuülüu müsiki muallimi Cahit | | Tuncalı Bakırköy birinci orta'o- ku! musiki muallimliğine, Kur. kapı orta okulu tabiiye yardımcı muallimi Mevhibe Ankara üçün. cü orta mektebi stajiyerliğine, A Capazarı orta mektebi türkçe mu- allimi Rıfat İlgaz Katagümrük orta okuluna, Rize orta okulu tarih coğrafya öğretmeni Musip | Kadıköy üçüncü ortava, Gazlan- tep litesi matematik öğretmeni Halil Üsküdar birinci ortaya t>. yin edilmişlerdir. Kalp gümüş paralar. Son zamanlarda bazı yerlerde 100, $0 ve 25 kuruşluk gümüş pa- | raların kalplarıma tesadüf edi". | miztir. Hükümet, kalpazanlarla | mücadele icin yalnız mahalli za. | bita kuvvetlerinin alâkasiyle ikti- | fa edilmemesini ve zabıta kuvvet- lerine bir yardım olmak üzere b'. lümum devlet, belediye, hususi | idare memurları ve para alıp ver. azifesiyle muvarzzaf bulunan | bütün veznedar ve tahsildarların | âzamft hassatiyet göstermelerini kalp baraları nivasaya sürmek is- tevenlerin derhal zahrtava teslim edilmesini alâkalılara bildirmiş- tir. —— — Süpbeli iki Gelibolutu Abdullah oğlu Ce- mal adında birisi, Boğazkesende simitçi fırını önünden — geçerken birdenbire düşüp ölmüştür. Cesedi müayene eden Adliye dektoru Enver Karan ölümü şü;- | heli görmüş, morga kaldırtmış. | tır. Bundan baska bir süpheli ölüm vakası daha olmuştur: Besiktas civarında amelelik vansn Osma- | aa cocudu bu sabah ölü bulun- muş, © da morpa kaldırılmisere Her iki vava etrsfında da tahl'. ! kata bastanılmıştır. | kapıya saklanmıştır. Arx sonra yakalanan Faninin kaçtığı sırada kücük bir - balon | içinde bulunan 15 gram ercini ayıp yer'ne sakladı anlasılırırt ercin çıksrılırak — Fani adliyeye | teslim edilmistir. Fani. heşinci sorgu hâkimliği | tarafından — vanıları — sorgusunu müteakıp teykif edilmizt'r. n | İmsak v Doktorsarımıza ve kımyagerlerimize düşen vazıte Yazan: Hıkmet Münir H ARBE girmiş memleketle- rin şehirlerinin tahliye ©- dildikini mudalaasız sivil ahalinin bombardıman — edilnemcsi için teşebaüsler yaş ğinı ckuyor, öğreniyoruz, Bu a.ada “beynel- milci antaşınalara" dayanarık iki düşmanm biribirine Zehirli gaz ve “fikrop at raması için dahi uğ- raş İdiğımı görüyoruz. Zehkirli gaz bakkında hepimirzin az çox malümatı var. Fakat şu mükrap mes lesini, esaslı süretle tetkik etmek üzere doktor ve kimyageri Stotak ve müşahede heye cada gölirmesi Tâzan değil mi op harbi ne devre edir? m medeniyet için teşkil ey- gi tehdidin darecosi nedir? erakkiyatına şöre ne gi r alıyor? Tedaf'ji todbir> deri ne olabil r? , zelirli goza verdi ği 'et Cerecesinde — ti bir tedbir elsrak — cümlemi malümu olivalıdır. Tavsise ettiğimiz "Müikrop har- bi tetlik heyeti” nin ” mesa ballkırımın derhel istifaderire ar- zed'İmek üzere, mem'eketin ber lürlü teşk'lö'n'an müzaharet ve teşvik görebi ir, izün İng'lız k-edsnden | faydalanacak da:reler 3525 sayılı kanunla tasdik olu. nan Türkiye ve İngiltere kredi v> teslihat anlaşmaları mucibince sâtın alınacak malzemenin aynı kanuna merbut menzili kliring anlaşmasının dördüncü maddesi - nin (İ) bendi mucibince kliring ve kontenjan harici olarak mem- lekete sokulacağı, gümrük ve ine hisarlar vekâletince alâkalılara tamim edilmiştir. Bu hususta, maliye vekâleti de defterdarlıklara kambiyo müdür ve mürakipliklerine bir tamim yapmıştır. Tebliğe göre bu gibi malzemenin vürudunda alâkadar daire ve müesseselerin yapacağı tahriri müracaatlar Üzerine key. fiyet mahalli gümrük idarelerine tebliğ ve alâkadarların müracaa- tını bildiren ve geçilmesi istenen malzemenin cinst ve miktariyle kıymetlerini ihtiva edecek — olan istkla ve mektubun birer kopyası nakit isleri umum müdürlüğüne gönderilecektir. İngiliz kredisinden su daire ve müesseseler istifade edeceklerdir: Milli Müdafaa Vekâleti. Sümer- bank. Etibank, Devlet Demiryo'. Tsrı İşletme Umum Müdürlüğü Devlet Hava Yolları İşletme U. mum Müdürlüğü, İstanbul Sular İdaresi. Bu karar alâkalı diğer makam- lara da bildirilmiştir. — Yeni Maarif Müdür muavinliği İstanbul kültür direktörlüğü teşkilâtimnin geniş olması dolayı. siyle mevcut üç muavinliğe yeni bir muavinlik daha ilâve edilmesi kararlaştırılmıştır. Cuma ıCuıııım.l Evlul 23 Evlul — X Saban l # Saban hirir &* | bazir i$i GF ae N Vakıt'erieremi Pzan İoesati Fezant 2i Cüne : Üğte tevud ©i 4 VAS 8 0 N &) » V ORUZ 0W g| rm x vo Yare