10 Kasım 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

—l0 — VAKİT 19 Teşrinisani 193 VAKIT'ın doktoru oSar'a hastalığı Yaralar, otomobil, tren kazaları ve gebelikle sar'anın münasebe Sara hastalığı.. Hepimizin bil - diği ve herkesin hakir olarak çe - kindiği bir hastalıktır. Sahibinin hayatını daima tehdit ettiği ve bin. bir feci kazaya sebep olduğu gibi saralılar içtimai hayatın ehemmi - yelte nazarı itibara almacak acıklı hastalarıdır. Doktorlukta da sara üzerinde | çok üğraşılmış, çok yazı yazılmış ve tedavisi hakkında çok fikirler ileri sürülmüştür. Böyle olmakla beraber daha sara hakkında ne sebep ve ne de hastalığın teşrihi marazisi ve ne tedavisi hakkında Okat'ibir şey “yoktur. Diyebilirim ki tababet bu nok - tada daha © emeklemektedir. Bir Fransız mecmuasında eski tasnif - lerin yerine kaim olabilecek yeni tasniften bahsediliyor.. Daha tas - nifi bile takarrür etmemiş bulunan bu hastalığın tenviri hususunda en son telâkkileri beraberce mütalea edelim: p Eskiden: Esasi ve arizi ol - mak üzere sara ikiye taksim edi - lirdi: 1 — Esas yani başlı başına bir hastalık olan sara.. Z — Arizi: yani*başka birisi « nin bir hastalığının sara tevlit et- mesi.. Son telekkiyat sarayı bir esas değil-bir netice “Syndravus,, ola - rak, uzvi bir takyidin tezahürü o - larak kaydediyor.. Son tasnifte sara: 1 - Genç yaş sarası, 2 - Kâhil (tam yaş) sarası, 3 - İhtiyarların sarası diye ayrıl - maktadır. 1 — Genç yaş sarası: En çok görülenlerdir. Burada bilhassa saralı bir ana bir baba - dan veya saralı bulunan bir aile efradından doğmak mühimdir. Verasetin oynadığı bu rol fennen henüz katiyet kesbetmemekle be - raber hâdisat bize saralı aileden doğan çocuklarda saralı çocukla - rın nisbetini çok göstermektedir. O halde irsiyet mühim bir rol oynuyor. Fakat neye bu irsiyet bütün a* ile efradını tutmuyor. Neye ba- zısını istisna ediyor. Neden bir veya bir kac batın atlıyor. Neye uzak bir aile efradında gözükü - yor da yakındakinde gözükmü- İ yor?. Daha belli değildir. Acaba müşterek bir hayatın tesiri mi ayni aile efradında tesir ediyor. Yoksa irsen teşrihi bo - zukluk bırakarak mr geliyor? Bu | da daha belli değildir.. Bununla beraber bu genç yaş | sarasında şöyle bir taksim yapıla- biliri 1 — Doğarken çocuğun beyni- nin zedelenmesi. (Beyni dedim. Çünkü sara afetlerini doğuran se- beplerin beyinde olduğu hemen tahakkuketmiştir. Fakat ne şe - MA amam ağ m kilde? Orası kati olarak belli de- gil) , ? — Hastalıklar. © 3 — İspirtolu içkilerden (ay » yaslarm) kullananların çocukla TI 1 — Birinci sebep yani çocuk doğarken başmı zedelemesi: 1) Güç doğması. 2) Aletile | — doğması. 3) Yarı boğulmuş hal- p de doğması. 4) Ve daha bir ta- kım sebepler çocukta yakm ve u- zak bir atide sarayi mucip olabi- lir. 2 — Hastalıkları esnasında ço- cukların havale halleri, saralr va: ziyetleri cümlenin malümudur. Bu haller hastalık geçtikten sonra 'da tesirlerinin, izlerinin ba- ki kalmasiyle sarayı mucip olabi- lirler. Bilhassa en başta frengi hastalığı gelir. iş Frengi son zamanlarda hemen hemen her şeyde sebep olarak (bilhassa asabi bozukluklarda) aranılmakta ve gösterilmektedir. Bu sara bahsinde de her saralmın bir frengi irsiyeti taşıdığı iddia edecek kadar ileri gidenler bile vardır. Şimdiye kadar elimizde bulu » nan vesaitle sarallarda yapılan tetkikatta bu iddia isbat edileme- miş, pek az saralı kanımda frengi | görülmüştür. Bazı O saralıların | frengi tedavisinden istifade -ettiği de gösterilmiştir. Bu, bütün saral olanların fren- gi irsiyetiyle bulaşık olduğunu gösteremez. Fakat bazı saraların frengi tesiriyle olabileceğini tayin eyleriz. 3 — Alkoliklerin (o çocukları: Bir Fransiz.mecmuasında gördü- ğüm İstatistike nazaran yüzde yirmi yirmi beş saralı olarak gö- rülüyorlar. Yalnız, elde ettiğim şu netice- yi arzetmekten çekinmiyeceğim. Hakikaten bir çok saralıların al- kolik baba veya büyük baba ev- lâdi olduklarmı gördüğümüz gibi saral olmıyanların da hemen he- men “sinir zaifliği,, diye telâkki ettiğimiz cümlei asabiyelerinin çok yorgun ve çabuk müteessir ol- dukları, ve kolaycacık bir takım asabi teğayyürata duçar oldukları görülmüştür. Tam yaş (kâhil) sarası: Gençlerde az, fakat ihtiyar « | larda çok gözüküyer. Butada kadın ve erkek arasın- da nisbet itibariyle fark vardır. Sebepleri; erkeklerde ve kadın - larda kazalar vuruşlar şiddetli, heyecanlı ve frengidir. Bundan başka kadınlarda üçün” cü bir sebep daha vardır: Gebe- lik. 1 -— Buna mukabil tren, otomo* bil kaza ve yaraları ve heyecan- ları ve bilhassa harp yaraları ve kurşun şarapnal ve saire.. Silâh parça ve yaraları erkeklerde ka - dınlardan çok gözükmektedir. 2 Gebelik: 1) Sarayı artırır. (En çok hâ - dis olan budur). 2) Ayni halde kalır, 3) ender olarak iyi tesir | eder. 3 — Frengi sara tevlidinde bilhassa üçüncü devrinde mühim bir amil olmaktadır. Bazılarmın sara ve frengiyi biribirine bağla - maları daha çok bu devrin icabi- te olarak addetmelerindendir. Gene ayni Fransız mecmuası » nm sözüne nazaran frengi tedavi- si diyerek yapılan sıtmalandırmak tedavisi netrcesi sara doğurmak - tadır. Fakat kanaat ve müşahedele « rine nazaran bu bapta hükü Yazan; Dr. Salim Ahmet mek biraz acele etmek demektir. Bunlara ilâve olarak: pnomo - toraki ve Stokes » adaus hastalığı- nm da sara tevlit ettiği bildiril - mektedir, İhtiyarlık sarası: Nadir; fakat tesir itibarile en ! mühimmidir. Bu yaş itibarile (60) dan evvel olursa tenasül azasınım tahavvülü- ne atfetmek ve zararsız görmek suretile buna bir mana vermeğe ça hışılıyor. (Bir mana vermeğe çalışilıyor dediğim müşahede, ve kanaatimin yalnız bu sebep değil belki daha ciddi ve diğer bir takım sebepler * den neşet edebileceğini kabul etti- ğindendir.) (60) dan sonra olursa gayet mühim bir takım manalar verir: 1 — Beyin içinde“tuvem,, 2 — ar cidarlarının bozulması, 3 mar sertleşmesi. , Bu sebepler başlı başına öldürü- rücü olmakla beraber sara halleri tevlit etmelerile sahiplerini bir an evvel mahvederler, Sara neden olur? Bunun tarif ve tavsiflerinde da- ha tababet kati sözlerini ifade e - dememiştir. Fakat dimağ ensicesi üzerinde ve bilhassa Rolando en - sicesi etrafındaki sathi tagayyura- tın sara tevlit edebileceği hususu | ispat edilmeğe çalışılmakla bera > ber ensice veya beynelehsice ter - kibinin tagayyürü itibarile rol oy - nadığı şüpheleri de uyanmıştır. Vücut terkibine fazla su gir - mesinin sara tevlit ettiği iddiaları üzerine saralıları Okuru perhize koymak mümkün olduğu kadar “su suz,, hale getirmek tedavisi tecrü- be edilmiştir. Bu hususta bizi tat - min edecek şekilde fikir iradından uzağız. Saralıların atisi: İşte bizi ve herkesi işgal eden mesele.. Yalnız arada bir sual s0" rulur. Acaba her çocuk havalesine uğrayn saralı mr olur?.. Bunun et- rafında tutulan istatistikler biribi « rinden çok faklıdır. 7-44 kadar değişme gösteri - yor: Muhakkak ki her çocuk hava - lesine tutulan çocuk istikbalde mu hakkak bir saralı olmağa namzet değildir. Saralı evvelâ kendisi için çok tehlikelidir. Nereye düşeceğini ta- yin edmiyen bir adama boğulmak veya yanmak her vakit mukadder- dir. Bunların himayesi aileleri için en büyük bir meşgaledir. Ve bu her iki taraflı korku in- sanlık için en büyük bir ıstırap ve milletler için de en büyük tedbiri müjtezim bir noktadır. unların evlenmemeleri ancak tavsiye ediliyor kati bir memnu - iyet veya bir kaide vaz'ı bizim için mümkün değildir. Nitekim hasta - tıklarının istikbali hakkında kati bir teminat vermek de bizce müm- kün değildir. Tedavi: Hiç şüphesiz ki sebebine göre tedavi değişir,. Sebebin izalesi sas EEE İRAN ler alınmış bir hastamız da vardır. Devamlı sakin bii DERZ Soy atlarımız için Bir hukukçunun değ düşünceleri | 2 önce yasayı birlikte okuyalım. l Yurdun şu eşsiz ve çelik sinirlarmı! ya iğrenç ve gülünç olan #97 eşsiz ve çelik el; bahatur ve de- çocuklarının eline ölmez bir bay- pişiriyor, geliştiriyor ve .. (Soy adları) işi de bunlardan biri- dir Bu da gene o ateşten örsü.n ve çe- kiçin üstünde gene onun, o ulu önde- rin (1) katkaniyle (2) öyle pişti ve. gelişti. Ve en son budunun (3) Bü- yük Meclisinin elinde bir yasa (4) olu- verdi. Şimdi onu bütünlemeğe ve başar- ele ei Türe (4) yapılacak ana yolları göstermekte ise de işe başlanıp bitiri- linceye dekin uzun uzadı uğraşılacak- tır. Bunu çok iyi anlıyan (yasa), işin bitimi için ortaya iki yl gibi oldukça uzun bir ara koymuştur. Hem de aşa- öt yukarı önümüzdeki yıl başından sonra sürecek hir (iki yıl)... Yurt işlerini çeviren öteki (türe) lerde böyle uzun bir başlama ve başar- ma çağı bırakılmamıştır. İsviçreden aldığımız büyük ve (ahç yasa) (5) bile altı ay sonra İşlenmeğe başladı. Soy adı işine daha uzun bir çağ bırakılma- sı, şu adsız yiğitler ülkesindeki 18 milyonun büyük bir bölümüne yeniden ve toptan soyssop adı hulmak ; mak keteninden (6) doğmuştur. gibi geniş bir işi üzerinde varmak is- tediği yere tam istediği gün yetişebil- mesi için isterdik ki; çoktan çalışılma- ğa başlansın!.. Bu, olmadı. (Yasa) çıkalı nerede ise üç dört ay oluyor. Hemüz kimsc- | de kıpırdanış bile yoktur, Dahası var: Büyük Meclisin irili ufaklı çıkardığı her türe ve yasa, küçük çitinlerle (7) basılır, dağıtılır ve satı- hrken (soy adları) diye çıkan ve bü- tün yurdu ve yurdun bütün çocuklarımı baştan başa saracak olan bu yasa için bu kadar (9) gün sonra bile öyle kü- çük bir bitikçik (8) olaunbasılıp ortaya çıkamadı. Günler geçtikçe ben bu gecikmeye bir gün acıyacağız, diye korktum ve lik önce şu yasayı hep birlikte bir göz- den geçirmeyi ve sonra bu iş için dü- yündüklerimi ve verebileceğim üç beş işüncelerimi yarın bu bağam- larda (9) gene yazacağım. Galip Bingöl Soy adları kanununu Bu kanun Resmi Gazetenin 2 tem- muz 1934 gününde 2741 numara ile çıkan sayısına geçirilmiştir. Ve kânu- nuevvel 1934 sonunda İşlenmeğe baş- lanacaktır. , Madde 2 — Söyleyişte, (o yazışta, imzada öz ad önde, soy adı sonda kul lanılır. Madde 3 — Rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı irk ve millet isimleri ile umumi edeplere uygun olmıyan ve- saralarda: 1 — Bromür emlâhı, 2 — Tar. taren emlâhı 3 — Ve bilhassa Ger denal - Sumiul,, gibi en mühim ve müessir ilâçlardır. Gıda bahsine © gelince, bunlar tuzsuz ve küru olacaktır. Müneb « bih olmıyacaktır. İspirtolu içki kullanılmıyacaktır. Bundan başka gürültüsüz yer, lanılamaz, ; Madde 4 — Soy adı #9gİ, ve akıl zaifliği sebebiyle da bulunmuyor ve evlilikte ise bu hak ve vazife Kocanın vefatiyle veya koca evvelki Kanunla taayyün ede mahfuzdur. İ Madde 7 — Bu kanar rihinden itibaren iki yıl i€ İ soy adı olmılanyalr ve nı değiştirmek istiyenler | tayin edef nüfus, kütüklerine 5 dirirler. Bu iş için evrak pul resminden m Madde 8 — Soy adı RL el m (1) En büyük (2) İradesi, arzu V* (3) Milletin. z (4) Kanun. : 4 (5) Kartımı mede iy * (6) Ihtiyacından, MM retinden. ; (7) Fasikül, cüz (*) “Dikkat ediyor m mevkide ancak (kads”) g İanmak lâzım. (Denlü) vie ğin) de var. (Dek) © sini yeri gelip kul çok bl gi ii gi. kullandığımız zim gibi telâifüz set mevkil başka ve yi ay” dar) ile Arabın (irades? :