29 Ekim 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11

) Dirlik Bü Yıl dönümü» ve Gazimizin söylediği gü- O yallirmizimi için bugüne e içinde Türk vaar izin göster- Önüy, v8 sadakatle Sıkan hiç bir zor- i suretle bü - adım daha yak» Ş milletçe yük- il ekl olunabilir. in edilirse memleke- Tie edilmiş mu - Rk N il KALKINMA “a hükümeti ikta » İn surette ça - ke bünun için Si dahili an bir senelik etmek lâzım- i nn için geçen se- k iktısadi bir yn Öğünerek diye- iktısat prog- v başlanalı henüz olmadığı halde a, rai senelik yol Sa, “de İzmitte bir kâ- ? temelleri atılmış- önümüzdeki yıl a yacaktır İlk ay etimizin kâ - in Yarıya temin e-| in içir bu Fabri - 'Yaçlarımızı te- ete tevsie müsait Hi NDE ŞİŞE BRikası pe? İçinde beş se- bi a yn tatbika- fab, ere Paşabahçe- ricayı in üre a nım temeli a önümüzde- | Asad sişe ya- ol acaktır. Pa - b bir fabrikanın da İstanbu- m İler taraftarı m yardım miz FABRİKASI Ri zin #sasların» | ea uldak av bağa al bu aktır. Bir iyi olda sarfedi. *r vermiş. Mi Matara, ii kalkınma — Kâğıt, şişe, Ziraat düzenlik tir. Evelce bu havzada maden kömürü istihsali bir milyon tonu bulmazken bugün artık iki milyon tona yaklaşmıştır. Bu suretle kö- mür istihsalini arttıracak tedbir - lerden olmak üzere bu sene için- de bir Türk antrasit fabrikasının temeli kurulmuştur. Bu fabrika da önümüzdeki yıl içinde memle- ketimizin ;stihsal cihazları arasına girmiş bulunacaktır. TURHAL ŞEKER FABRİKASI Gene bu sene içinde Turhalda inşasına başlanan şeker fabrikası bitirilmiş, açılma merasimi yapıl» mıştır. Fabrika bugün istihsal ha- yatma girmiştir. Turhal şeker fabrikası memleketimizdeki şeker fabrikalarının dördüncüsüdür. Bu dört fabrika Türkiyenin şimdiki halde sarfetmekte olduğu şekerle» ri tamamen yetiştirebilecek vazi- yete gelmiştir. Binaenaleyh önü- müzdeki şene içinde hariçten şe - ker ya hiç girmiyecek, yahut pek ehemmiyetsiz bir miktarda gele- cektir. Şeker fabrikaları bulundukları muhit içinde pancar ziraatinin de meydana gelmesine hizmet ettikle ri için zirai hayat üzerinde inkişaf vücude getirmektedir. MADEN SANAYİİ İLERLİYOR. Cümhuriyet hükümeti bir ta - raftan memleketimizi osanayileş- İtirmek işin çalığırken diğer taraf- tan şimdiye kadar yer altında isti- fadesiz bir halde bekliyen kıymet- li madenlerimizi işletmek çareleri- ni arıyor ve buluyor. Keçiborlu kükürt madeni bu Omeyandadır. Bir seneye kadar Ergani madeni- ne giden demiryolunun inşası ta - mamlanmış olacaktır. Ondan son ra zenginliği itibariyle dünya üze- rinde eşi olmıyan (Ergani bakır madenlerinin işletilmesine başla - nacaktır. Son zamanlarda iktisat vekili Celâl Bey hazır olduğu hal- de petrol sondaj Oameliyatına da girişilmiştir. Bu cihetle de mühim neticeler elde edileceği ümit e « dilmektedir. Daha sonra memle- ketimizde demir sanayii de tesis e- dilecektir.” Bu yolda ilk adımlar atılmıştır. MİLLİ KIYMETLERİ KORUMA Türkiye cümhüriyelinin en esas- lı prensiplerinden biri (o şüphesiz milli kıymetleri korumaktır, Onun için “Milli paramızın velki senelerde olduğu gibi bu se- ne de büyük bir dikkat ile devam edilmiştir. Türk parası karşılığı altın olan ecnebi dövizleri ile ba- şabaş yürümektedir. Hatta karşı Eusttüsü kıymetini | muhafaza,, hususuna bundan © | içinde liği altın olan bir takim © ecnebi paralar geçen sene (kıymetlerini kaybetmiş oldukları halde Türk parası piyasada yerinden oyna - maz bir kaya gibi sabit kalmıştır. BUĞDAY FIATLARININ KORUNMASI Buğday kanununun birkaç «e nedenberi tatbiki memleketimizin ziraat hayatma büyük faydası olu yor. Geçen sene içinde de bu ka- nun tatbik edilmiş, Ziraat Banka- st vasıtasiyle muhtelif © yerlerden yüksek fiatla buğday satım alın » mış, stok yapılmıstır. Bu suret- le bir taraftan buğday fiatlarınm muhafazasına hizmet edildiği gibi diğer taraftan Türk buğdaylarının beynelmilel piyasada tanınmasına yardım edilmiştir. Filhakika ge- çen sena içinde Almanyadan, İs - viçreden, diğer bazı Avrupa mem- leketlerinden Türkiye buğdüyma talipler çıkmış, memleketimizden şimdiye kadar görülmemiş miktar» da buğday ihracatı yapılmıştır. Bu Vaziyet memleketimizin zirai is - tikbali için hayır alâmetidir. Asırlardanberi bu memlekette gelip geçen idarelerin hiç biri bu aziz vatan topraklarının hakiki is- tidatlarını görmeğe ve anlamağa bile muvaffak olamamışlar. Cüm- huriyet idaresinin yaptığı tetkik - nik A Sin lerin neticesi bunu açıkça göster- miştir. Meselâ Ziraat Vekâleti ta- rafından memleketler nebatatr mütehassısı Tenkuval isminde bir zat yaptığı mükemmel surette muz ve kahve yetiştirilebileceğini anlamıştır. Burada bu nebatatı yetiştirmek ü- getirmek üzeredir. Diğer taraf » tan Karadeniz sahilinde Rizedeki nümüne bahçesinde yapılan tee - rübeler bütün bu hayalide,. hatta (Samsun) dan (Hopa) ya kadar olan sahillerde yetiştirilebileceği - ni göstermiştir. Binaenaleyh ce - nup sahillerimizde muz ve kah- ve, Karadeniz şahilerinde de çay yetiştirilmeğe başlandığı gün hal kımıza milyonlar yeni maişet vasıtaları İ çıkmış olaçaktır. BÜTÇE MUVAZENESİ VE TİCARET MUVAZENESİ Bir memleketin iktısaden kalkın - ması için iki mübim şart (o vardır. İ bunların birincisi bütçe müvaze- nesi, ikincisi ithalât ve ihracat mu- vazenesidir. Milli kıymetlerin İ korunması da gene ancak bu su - retle mümkün olabilir. Onun için Cümhuriyet hükü- İ meti her sene müvazeneli bir büt- çe yapmağa son derecede &bem - i miyet vermektedir. Bu itibarla e- velki senelerde olduğu gibi bu son sene zarfında da bu müvazcne le- min edilmiştir. Devlet varidatı - nın tahakkuku normal bir şekilde | devam etmektedir. Diğer taraf - tan ecnebi memleketlerle , ticari mübadeleye esas olmak üzere-ak- İ tedilmiş olan Kliring mukavelele- İ ri tatbikatından büyük faydalar i / elde edilmektedir. TÜRKOFIS meydaha milletçe MUZ, KAHVE, ÇAY ZİRAATİ | getirilmiş olan sıcak | tecrübelerle Antalya ve civarında | zere bir ziraat istasyonu vücüde | | hili ihtiyaçlarımı tetkik * hem de Türk müstahsilerine ve ti- kazandıracak | *ü vermektedir. Türk ihracat mad- İ delerinin hariçte . rağbet bulması İ Yakın zamanlara kadar en esaslı Başvekilimizin ve istsat Vekilimizn #eyahailerinden türlü leketin ticari ve iktısadi ahval ve şeraitinde! sık sıl değişiklikler ya» pıyor. Muhtelif memleketler ile ticari ve iktisadi münasebette bu- lunan müesseselerin bütün bu de- gişiklikleri takip etmesi iktiza © » der, Başka memleketlerin hem Türkiyeye karşı aldıkları vaziyet- lerinden, hem o memleketlerdeki müşterilerin ihtiyaçlarından günü zününe haber alması lâzım gelir. Bu iş ise hiç bir ticaret ve sanat | müeşesesinin kendi başına yapa - bileceği bir şey (o değildir. Onun! için İktisat Vkâleti (Türke fs) ' teşkilâtı ee bununla bem memleketin iktisadi cepheden da- etmekte, caret müesseselerine iktısadi ma - hiyette muhtaç oldukları malüma- için icap.eden tedbirlere müraca, at eylemektedir. YÜKSEK ZİRAAT-ENSTITÜSÜ Türkiye esas itibariyle bir 2i- raat memleketidir. Fakat maals- sef aşımlarca Türk ç'fiçileri Türk topraklarının haz olduğu istidat- lardan hiç istifade edememiştir. bir gıda maddesi olan buğdayı bi- le hariçten getirimekteydi. Ziranti yükseltmek, memleketimi - zin bü sahadaki hakiki iatidadını ve kabiliyetini görmek icin ihtisas sahipleri tarafindan tetk kat yap - mak lâzım gelirdi. İşte vüksek| ziraat enstitüsü geçen sene cüm- huriyet bayramı “Osmalarında bu maksatla açılmıştı. Bir senedenhe: | ri bu müessesede Yapılan tesrübe- ler istikbal için bize kuvvetli ü- mitler vermektedir. Bu sene için- mizi İ — Cihan iktısat buhranı her mem- | de yüksek ziraat enstitüsünde a - 11 — VAKİT 29 Teşrinlevvel 1934 sanma ürkiye Cumhuriyetinin iç siyaseti milletçe ( yükselmek ! antrasit ve şeker fabrikaları—Buğday fiyatını düşürmemek hs muvazenesi—türkofis - Yüksek ziraat enstitüisli Ecnebi şirketler — iskân siyaseti ie | guldak kömür labrıkasım kurma görünüşler İaamiş olan mütehassıslar bir ta» raftan müessese dahilinde çalış - tıklar: gibi yaz mevsimi esnasın - da da memleketin muhtelif mınta- kalarında tetkik seyahatleri yap- muşlardır;. Bu tetkikatların neti « cesi krymetli birer eser olarak yar kında meydana çıkacaktır, TÜRKİYEDE ECNEBİ ŞİRKETLER, Eski devirlerde bir takım edne- bi sermayedarlarına (o imtiyazlar verilmiştir. Bu suretle memleke- Umizde imtiyaz almış olan serma- yedar şirketler ekseriyetle normal şeralt içinde para kazanmak mak- sadı ile gelmiş görünmüyorlardı. Türk ahalinin o cebinden adeta vurgun şeklinde para kazanmak ister gibi bir manzara arzediyor- lardı. Tabii olarak halk bu türlü şirketlerin muamelelerinden mü - temadiyen şikâyet ediyordu. Onun için geçen sene içinde hü- kümet ecnebi şirketlerle hükümet arasında aktedilmiş olan mukave- lelerin ah bik noktasm - dan ciddi bir kontrol icrasına baş” lamıştır. Bu kontrol pek az 7a- man içinde çok faydalı neticeler vermiştir. Şimdiye kadar bazı irketlerin muamelâtmda halkça reti mucip olan birçok mühim eseleler hallolunmuştur. SATIN ALINAN ŞİRKETLER Ticeri muamelât noktasından en zi iyads şikâyeti davet eden iki mühim şirket vardı. Bunlardan bi- ri İzmir rıhtım şirketi, diğeri de tanbul rıhtım sirketi idi. Muames jel eri mukaveleleri ahkâmı ile te Nif edilemiyen bu sirketler nihayet hükümetçe satın alınmıstır. İzmir İ ehtım şirketinin mübayaa mua- İstanbul melesi nelicelenmiştir. — Lütfen sayıfayı çeviriniz —