30 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 13

A e NN Harbiye mektebinin yüzüncü yılını kutlularken Paşanın Tü Golç | mektebine ait çok meraklı hatıraları LBaş tarafı 1 inci sayıfada) dan mürekkep bir heye- va İstanbula gönderilmesine için leri Bir de bahriye > yüzbaşısı Starke ve le - a eni in harp , müşaviri Mane seçilmişti Fakat bu| mek, imlerden başka bir de askeri pi için bir mütehassısa ih- £ hasıl olmuş ve bunun üzerine | Meral Kabler binbaşı | fon der Mak, teklif etmiş i. Busuretle aşı Gelç 1883 senesi Hazira-| Ain 15 i 1S inci günü İstanbula şelmiş- Onun vazifesi Harbiye mekte -| inde rslahat yapmak olacaktı. © | z Binbaşı Golç bu vazifeyi-kabul | tmekle beraber işe başlamadan istemişti. | aksadı ahval ve vaziyeti ima âilinde tetkik etmekti, İstan- la geldiğinin ikinci günü binba # Golç On &vw 8l üç ay mezuniyet © zamanki Alman sefiri Radoviç'le beraber Abdülha Mit tarafından huzura kabul edil Mişgi, hi meseleye dair © zevcesine 5 bir mektupta binbaşı Golç Yordu ki; ikinci Abdülhamit “11 41 : m Abdü t j dar geler »rme mi itimat eplerinde oldu. Öl wi; “3 slbı sert bir intizam (o hüküm| e ni istediğini, harbiye naz Ty l : olan muke Bak ii idığını ve Türk banaa ünifor zin bu muka başka yeceğini 8 Ondan sonra seni ve çocu Sokdu. ve sizlerin d ula gelmen du. Pad yiyor ve sözleri sef Sümanı fon Tesla tar: Vevap veri YAYI anlıyo dilm du Sait ve Osman Paşalar Sadrazam Sai Ş k dim dildin kata, çok tir, Tama z ii ni,, denilen Osman Paşa | Ütün baş 0 azimkar ve des görünüyor. Osman TI zi © Golç Paşa Undan sonra Osm yabileceğimi Fakat Ramazan olduğu Golç hiç bir iş görmeden bekle * Bir. de kendişine de için meğe mecbur kalmıştı, mukavele mucibince verilmesi lâzım gelen iki yaver Gole bu haf-| taları boş geçirmemiş ve İstanbul| <ik etmişti. | tayin olunmamıştı. ahvalini te Golç Beyin ıslah edeceği as -| keri mekeplerin o zaman müstes- na bir mevkii Çünkü o mekteplerdeki tedrisat diğer sivil | mekteplerden çok farklıydı. Golç Bey İstanbula geldiği zaman har- biye mektebinde 450 talebe vardı O mektepten ayrıldığı 1895 sene- sinde ise bu miktar 1700 taleb çıkmıştı. Devlet muhtelif askeri mekteplerinde bulunan talebenin vardı. miktarı ise on dört binden aşağı değildi. islâhat işleri Askeri mekteplerin ıslahı için) mevcut olan zahiri şartlar 1883| senesinde pek uygundu. o Fakat | mekteplerin dahilen görünüşleri | hakkında da ayni şey söylenemez-| di. o Golç Bey Ramazan bittik -| ten sonra faaliyete başladığı za- man bunun böyle olduğunu derhal | | anlamıştı, ” | Golç Paşa, bütün hayatında ol-| duğu gibi, Istanbulda kendisine | tevdi edilen bu vazifeye de bü | lün mevcudiyetiyle koyulmuştu.| Bu vazifede muvaffak olabilmek için her şeyden evvel harekâtında serbestiye nail olmak istiyordu . Onun için imzalanmak üzere önü-| ne konulan o mukaveleye riâyet sl ten, maaş almaktan ve Türk üni- formasını giymekten evvelâ istin.| kâf eylemişti. Golç Bey sivil elbise ile Harbi. ye mektebine gidiyordu. Maksad: oradaki işlerin teferrüatını öğren-| programmı tanzim etmek, muay yen salâhiyetlere malik olmay ıLLütfi Müfit Bey Harbiye talebeliğine şart koşmak ve Türk (o hizmetine| kat'i surette girmesini bu şartla”| rın kabulüne muallak bırakmak istiyordu. Bu işlerle alâkadar olan ma - kamlar başlarını saljamakla bera-! , 7 1 ber Golç Beyin istediklerini yap-| mıyorlardı. o Bu makamların fik- rine bakılacak olursa, Harbiye| mektebinde her şey yolunda idi. | Mektep cihanda emsali olmıyacak kadar mükemmel bir (o müess€s” idi ölü bilgiler ve ezbercilik Fakat hakikat hal böyle değil-| Mekteptekifena tedrisatta ta-! yarar kıt'a di. kip edi zabitleri yetiştirmek değil, talebe- | in kafasını birtakım ölü bilgilerle | Ne kadar eskimiş| Fransızca tedriş kitapları (o varsa n gaye, işe doldürmaktı. talebeye sadece ezberlettiri du. Buna mukabil pratik hizmet hiç Ala binmek, atış, win) hizmeti ve talim biniciliği yalnız duruyordu. yoktu. kâğıt üzerinde yazılı Harbiye (mektebi, birisi asıl Harbiye mektebi ve diğeri de er- kânı harbiyenin olmak kısımdan mürekkepti. mektebin tedris plânları esas iti - bariyle biribirlerinden farklı de - Genç erkânı harbiye zabi- ti tahsilini bitirdikten sonra hay - rete değer derecede nazari, fakat mesleği için lüğumsuz mâlümata malik bulunuyordu. Pratik hiz - metten haberi bile yoktu. üzere iki iki Her ğildi. Her iki mektept te namzet kıt'a kumandanları yetiştirmeğe mah - sus mühendis akademilerine ben- Mekteplerde, heyet,| hesap, mimarlık ve biraz da to-) poğrafya okutuluyordu. Sonra as-| ziyordu . keri ders olarak ta daimi iştih «| kâm, son harp seferleri tarihi o - kutturuluyordu. Golç Bey her iki ayrı tedris plânları tanzim etmiş- t. Harbiye mektebi için Alman Harbiye mekte! nümüne almış- tı. o Erkânı harbiye O mektebini ise Berlindeki harp akademişine göre ıslah etmek istiyordu. mektep için Onun programında askeri ol - mıyan tedrisat pek ziyade tahdit edilmek suretiyle yeni ders olarak şunlar okutulacaktı. Erkânı har biye hizmeti, tenkitli harp tarihi, | taktik tatbikatı, sahra tahkimatı, istihkâm muharebesi, silâh harp usulü tarihi, askeri edebiyat ilmi,| tarihi, ve ordu teşkilâtı. Kitap ve muallim yokluğu Bu programı tatbik için çıkan en büyük müşkülât okutacak mu « allim ve okutulacak kitap bulun- mamasında idi. “ Onun için Golç Bey evvelâ muktedir erkânı harp zabitlerinden bazılarını muallim yetiştirmek ve onların yardımiyle kitapları da neşretmek istiyordu. | Bu kitapalar için, —o Türkiyedeki| hususi ahval nazarı itibara alın | mak şartiyle, Alman nizamname » leri esas olarak kabul edilebilir - | dı. Bu sayede o seneler gerek bizzat Golç dan, gerekse onun nezareti altin-| zarfında | Bey tarafın | İ vücuda getirmek için İ rına verdiği ehemmiyeti meslek- 13 — VAKIT 30 AĞUSTOS 1534 eman Thüsaslar : rkiyeye, ve Harbiye Harbiyede Gazi Hz.le bir sınıfta ders.. ait hatıralarını anlatıyor. Hz. olan Kirşe- Müfit Bey Harbiye mektebinde nıfta okumuş rını yle anlatmıştır: “. Harbiyenin yüzüncü yıl dö- nümü, orada okuyanların, ordu - ya mensup bilimum e€fradın ve bütün milletin bayramıdır. Erkânı harbiye namzedi ders- hanesi tarihin ve Türklüğün bi- hakkin istinat edeceği yüksek ve- sika olması lâzım gelen bir yer - dir. Büyük Şefin okudukları bu dershaneyi Gazi Hazretlerinin o - kudukları tarihte olduğu şekilde gelecek nesle maletmek muhafaza ederek ve tarihe canlı olarak ve göstermek düşüncesiyle hazır- lanmıştır. Gazi Hazretleri Manastır askeri | idadisinden 315 yılında Harbiye mektebine gelmişlerdi. (Orada, İstanbul Erzrum, Şam, (Bağdat idadilerinin son sınıfları da top- lanmışlardı. Sınıf mevcudu dokuz) yüzü geçiyordu. Bu sebeple ted- risatın kolaylaştırılması için sınıf altı kısma ayrılmıştı, Oo Gazi Hz. birinci kısımda idiler. 317 de üç| harbiye sınıfı bitirilerek otuz do- kuz efendi erkânı harbiye namze- di birinci sınıfına seçildi. Harbiyeden çıkan Büyük Şefin gerek harbiye ve gerekse erkânı! harbiye namzedi sınıflarında ge- girdikleri tahsil hayatı öyle bir kaç cümle veya satırla ifade edilebile-| cek bir mevzu değildir. Onun | altı senelik hayatı ciltler doldura- cak başlı başına bir tarihtir İ Daha o zâman mektepte iken, şuursuz, düşüncesiz kötü bir ida- reye karşı vicdan ve (ruhundan fışkıran inkılâpçı düşünceleri bil- hassa kayde şayandır. Her okuduğu ders, her müta -| lea ettiği ilim ve fenni dikkatle tahlil ederek neticeyi alırdı. Bü -| tün talebe arkadaşlarının (ders müşküllerini makul ve mukni ce - vaplarla izah ederdi. Erkânı har- | biyede mesleğe ait ihtisas ders - lerinde en iyi notu büyük şef | almıştır.,, | Lütfi Müfit Bey Gazi Hazret- | lerinin istipdat devrinde mektep: | teki hatıralarını anlatırken onun gazete çıkararak talebe arkadaş - olarak aşağıdaki kitaplrın neşrine muvffakıyet hasıl olmuştu: 4000 sayıfa tutan bu ne büyük eserleri | himmetler ve gayretler sarfedil - | mişti! Bütün orduya hizmet ni- | zamnameleri olarak sokulan eser- ler, zabitlerin ve efradın talim ve | terbiyesinde, o zamana kadar ek* | sik olan müttehit bir asri istika - | met vermiş oluyordu. Ayni zaman | da o eserler Golç ismini üç kıt'a ü- zerinde tesis etmiş olan Osmanlı | İ devletinin her noktasmda tanın - mış oluyordu. Golç, zabitlerin fikri inkişafla- lerinin pratik cihetlerine de veri- yordu. Onun için tanzim ettiği! ıslahat programı arazi Üzerinde | bırakıyor .| mekti Ondan sonra ıslahat | da başkaları tarafından Türkçe| sık sık talim yaptırılmasını da İ ne büyük hizmetler Lâtfi Müfit Bey larını tenvir ettiğini kaydetmiş ve şöyle devâm etmişti: idare « den o derece istırap duymuştu ki, daha mektepteyken © “— Büyük Şef şuursuz zamanki idareye karşı arkadaşları ile has- bıhaller, tenkitlere başlamış, ve hattâ büyük tehlikelere rağmen haftada bir ikidefa (gizli olarak gazete bile çıkarmışlardır. Daha o zaman evlâdı duğu asil Türk milletine bulun - ileride yapmağa namzet olduğunu pek güzel anla y , Onun her haline olduğu gibi dürüst düşüncelerine meftun olan ve candan inanan arkadaşla- rı o büyük adamın etrafına top - lanmışlardı.,, Lütfi Müfit Bey Harbiye mek- tebinin yüzüncü yıl dönümü mü- naşebetiyle ihtisaslarını şöyle an - latmıştır; En çok randıman © veren, en müşkül zamanlarda bir enilletin başıma geçecek büyük şahsiyetler yetiştiren Harbiye mektebi; asır- lar ve asırlarda tarihin eşini kay- detmeği Büyük Baş Gazi Mustafa Kemal, dirayet ve zekâsının bayranı olduğumuz İs- met Paşalar, Kâzım (Paşalar ve daha bir çok kumandanlar ve ida» yetiştirmiştir o Harbiye mektebi güzel neticeler almış bir reciler mü&gsesedir. Bundan dolayı bu mektebin yüzüncü yıl dönümünü yalnız biz askerler değil, (bütün milletin kutlulaması çok yerinde bir hareket olu ihtiva ediyordu. Tüyler ürpertecek haller Golç ayni zamanda dahili hiz- mete de dikkat nazarını dikmişti. Çünkü dahili hizmetler hakkında Harbiye mektebinde tüyler ürper- tecek haller vardı. Golç mektebin hapishanesini ziyaret ettiği za » man gayet kaba- hatlerden dolayı haftalardanberi bazı Harbiye efendilerinin gayet az gıda verilerek karanlık hücr lerde mevkuf tutulduklarını gör - müştü, Bunlar o kadar kuvvetten düşmüşlerdi ki, Golç mevkuflarm derhal hastanelere nakillerini te- min etmişti, Falaka cezası da hiç ehemmiyetsiz | eksik değildi. Bu ceza yaşları iler- lemiş olan efendilere bile gayet kaba bir surette tatbik ediliyordu. A.C, (Devamı var)